Waarschuwing van toezichthouder voor drie warmtepompmerken

Uit een toezichtactie van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) naar de naleving van de prestatie-eisen voor warmtepompen bleek dat de fabrikanten van drie van de 14 gecontroleerde merken niet konden aantonen dat ze voldeden aan de technische eisen voor energie-efficiëntie, geluid en beperking gevaarlijke stoffen. De overige 11 merken scoorden voldoende tot goed.

De fabrikanten, importeurs en distributeurs van de drie warmtepompmerken ontvingen een waarschuwingsbrief van de ILT, waarop ze direct zijn gestopt met het op de markt brengen van deze producten. Daarnaast is de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) geïnformeerd omdat deze apparaten op de lijst Investeringssubsidie duurzame energie (ISDE) stonden. De RVO heeft de lijst aangepast op basis van de ILT-bevindingen.

Onvoldoende, onjuiste of onvindbare informatie
Ook blijkt dat door onvolledige of slecht vindbare informatie en/of het gebruik van andere parameters in reclame-uitingen het voor installateurs, consumenten en zakelijke gebruikers moeilijk is om te bepalen welke warmtepomp een goede keuze is voor het gebouw of huis. Daarnaast kunnen zij de prestaties van warmtepompen niet goed vergelijken, omdat ze onvoldoende toegang hebben tot de volledige productinformatie. Het gebrek aan informatie over verplichtingen voor een eigenaar van  warmtepompen met gefluoreerde broeikasgassen kan bovendien leiden tot onnodige uitstoot van broeikasgassen tijdens installatie, onderhoud en afdanken van de warmtepomp. De ILT heeft de gecontroleerde fabrikanten, importeurs en distributeurs schriftelijk gewezen op de tekortkomingen. In hun reactie gaven zij aan hoe ze de documentatie gaan verbeteren. Tot slot constateert de ILT dat het lastig is voor consumenten en zakelijke gebruikers om te achterhalen aan welke eisen installateurs moeten voldoen en welke installateur gecertificeerd, erkend en geschikt is.

Mogelijke risico’s warmtepompen
Verwarming heeft met 41% het grootste aandeel op het totale energiegebruik van Nederland. Bij Nederlandse huishoudens heeft verwarming zelfs een aandeel van 80%, waarvan 64% voor verwarming  van de woning en 16% voor warm tapwater (Bron: Energie Beheer Nederland, Infographic 2020: Energie in cijfers). In de overgang naar duurzame, alternatieve warmtevoorzieningen is de toepassing van warmtepompen de afgelopen jaren sterk toegenomen. Consumenten en zakelijke gebruikers moeten kunnen rekenen op betrouwbare (informatie over) warmtepompen, vindt ILT. Ook daarom is het belangrijk dat fabrikanten en importeurs zich houden aan de wet- en regelgeving.

Ongewenste effecten en naleeftekorten
In een eerdere verkenning door de ILT naar mogelijke risico’s bij warmtepompen kwamen omstandigheden naar voren die kunnen leiden tot ongewenste effecten en naleeftekorten. Zoals hogere CO2-uitstoot en energiekosten, omdat de efficiëntie lager is dan toegestaan of opgegeven door de fabrikant. Of minder comfort omdat gekozen is voor een warmtepomp die ongeschikt blijkt voor de woning of het gebouw. Andere risico’s zijn lekkage van broeikasgassen en geluidsoverlast.

Wet- en regelgeving
Bij het ontwerp dienen fabrikanten het potentiële, ongewenste milieueffect voor warmtepompen zo laag mogelijk te houden (Richtlijn Ecodesign 2009/125/EG en Verordening EU 813/2013). Daarnaast mogen elektrische en elektronische apparatuur maar een beperkte concentratie van bepaalde gevaarlijke stoffen (bijvoorbeeld lood en kwik) bevatten (Regeling gevaarlijke stoffen in elektrische en elektronische apparatuur en RoHS-richtlijn EU 2011/65). Tot slot, moet onnodige uitstoot van F-gassen worden voorkomen (Verordening betreffende gefluoreerde broeikasgassen EU 517/2014 en het Besluit gefluoreerde broeikasgassen en ozonlaagafbrekende stoffen).

Over de toezichtactie
Uitgangspunt voor de selectie was de ISDE-apparatenlijst (december 2018) van de RVO met hierop circa 3.500 type warmtepompen waarvoor subsidie wordt verstrekt. Warmtepompen die in 2018 minder dan 10 keer een subsidie hebben ontvangen, zijn niet meegenomen in de selectie. De resterende 350 types (24 merken) zijn ingedeeld naar grootte van marktaandeel; van elke categorie is de helft van de merken willekeurig geselecteerd voor controle door de ILT. In totaal heeft de ILT warmtepompen van 14 merken gecontroleerd.

Uitgelicht: Vereniging Warmtepompen blij met onderzoek ILT
De Vereniging Warmtepompen (VWP) verwelkomt het vandaag door de Inspectie Leefomgeving en Transport gepubliceerde rapport ‘Warmtepompen; Toezichtactie naleving producteisen’. De VWP vindt het, namens haar leden, belangrijk dat opdrachtgevers, installateurs en eindgebruikers middels het zogenaamde ErP-label over de juiste, objectieve, informatie beschikken om te komen tot een passende apparaatkeuze. De vereniging zegt verder content te zijn dat van de veertien onderzochte merken het overgrote deel voldoet. Tegelijkertijd baart het de VWP zorgen dat er blijkbaar enkele leveranciers zijn waarbij de productinformatie volgens ILT niet direct aan de conformiteitseis voldeed. ‘Wij respecteren de handhaving door ILT omdat misinformatie kan leiden tot verkeerde apparaatkeuzes en dat kan leiden tot onzekerheid of zelfs wantrouwen in de markt en daarmee het behalen van de doelstellingen van de energietransitie hinderen’, aldus de VWP.