Winstgevendheid installateurs onder druk door prijsstijgingen en haperende leveringen

Door aantrekkende economieën, waaronder die van de bouw en duurzame energiesector, is de wereldwijde vraag naar grondstoffen inmiddels aanzienlijk. De levertijden lopen hierdoor op en de prijzen gaan daarin mee. Zo ligt de prijs voor aluminium inmiddels anderhalf keer hoger dan vorig jaar rond deze tijd. De staalprijs is inmiddels verdubbeld en ook met de prijzen voor kunststoffen, koper en elektronicachips gaat het die kant op. Door hamstergedrag zal deze prijsontwikkeling alleen nog maar verder toenemen. Uit onderzoek van Techniek Nederland blijkt dat driekwart van de installateurs hier al de gevolgen van ondervindt. De winstgevendheid komt onder druk te staan.

De verwachting is dat dit effect ook volgend jaar nog merkbaar zal zijn, meldt Valk Solar Systems, dat zich genoodzaakt ziet de brutoprijzen van haar PV-systemen per 1 juni aanstaande te verhogen en verdere prijsstijgingen niet uitsluit. ‘Op offertes moet de geldigheidstermijn van een maand nauwkeurig worden gehanteerd’, waarschuwt het bedrijf. ‘In het verleden konden we de prijzen langer vasthouden, omdat de grondstofprijzen relatief stabiel waren. Op dit moment ziet de wereld er na een maand echter heel anders uit. Of het allemaal een remmend effect zal hebben op de snelheid van de energietransitie valt te betwijfelen. Naast het financiële aspect oogpunt, wordt de noodzaak van duurzame energie steeds groter. Dat zal steeds meer de besluitvorming voor een duurzame installatie bepalen.’

Voorraadproblemen
Ook Itho ziet de tekorten aan grondstoffen oplopen, waardoor prijsstijgingen onvermijdelijk zijn. Voor deze fabrikant betreft dit met name het tekort aan koper. De prijsstijgingen zullen overigens beperkt blijven, omdat een gedeelte zal worden opgevangen door zelf op marge in te leveren. Intergas maakt vooral melding van voorraadproblemen door een tekort aan aluminium, koper en chips. Terwijl sanitairfabrikant Grohe op dit vlak geen problemen ervaart maar wel last heeft van hogere transportkosten die nog zijn terug te leiden naar het Suez-debacle van een aantal weken geleden.

Dagkoersen
Ventilatie- en verwarmingsspecialist Vent-Axia ziet druk op de markt eveneens enorm oplopen, zowel wat de prijzen als levertijden betreft. ‘Levertijden zijn hier zelfs eerder een probleem dan de prijzen. Op dat laatste zit nu nog een vertragende factor. Na de zomer komt de piek, zo is de verwachting, die hopelijk van tijdelijke aard is. Voor sommige componenten gelden zelfs al dagkoersen. De toeleveranciers zijn (bijna) niet in staat is om de prijseffecten te dempen dan wel op te vangen. Wel probeert men uit alle macht voorraden op te hogen, maar dat lukt vaak ook al niet.’ Bij Vent-Axia gaat juist veel tijd en energie zitten in het beschikbaar houden van de lopende productconfiguraties, waarbij alternatieve leveranciers/componenten aangesproken en ge-engineerd moeten worden.

Bijeffect
Prijsverhogingen lijken overigens van tijdelijke aard, denken ze bij Vent-Axia, maar hoe lang dit duurt weet niemand. Bovendien, als de prijzen straks dalen is het niet duidelijk/zeker of we terugkeren naar het oude niveau. ‘Wat er nu gebeurt is vooral een corona-effect, maar stemt tegelijkertijd tot nadenken of het houdbaar is hoe de keten nu in elkaar zit. Een bijeffect van deze ontwikkeling kan dus zijn dat er sneller zal worden overgestapt op andere duurdere (duurzame/zuinigere/circulaire) componenten die minder gevoelig zijn voor de huidige problemen.’

Handen vol
Bij Nefit-Bosch hebben de afdelingen Inkoop en Materials management hun handen vol aan het tijdig beschikbaar krijgen van alle materialen die nodig zijn voor de productie, hetgeen overigens tot nu toe redelijk goed lukt. Wel ziet men de inkoopprijzen al een tijdje (sterk) stijgen. Aangezien dit niet snel de andere kant op zal gaan, is het onvermijdelijk dat die stijgingen worden doorberekend in de eindproducten.
Het tekort zit ‘m bij de fabrikant overigens met name in microprocessoren en staal. Staal is Covid-gerelateerd: staalfabrikanten draaien momenteel op 70-80% van hun capaciteit. Daarbovenop komen dan nog de transportproblemen veroorzaakt door Covid, die lastig blijken in te lopen. Het tekort aan microprocessoren is terug te leiden tot veel extra apparatuur die nodig is om bijvoorbeeld thuis te werken en online te communiceren.
De oplossing ligt voor een groot internationaal concern als Bosch in de termijncontracten die de fabrikant heeft met toeleveranciers, en voor kritische onderdelen bij double sourcing (dus het hebben van meerdere leveranciers). Meestal kan er wel één leveren maar uiteindelijk vissen de leveranciers natuurlijk ook in dezelfde vijver.

Driekwart van installateurs merkt het al
Ondertussen meldt branchevereniging Techniek Nederland dat bijna alle installateurs en technisch dienstverleners kampen met prijsstijgingen van de materialen en producten waarmee ze werken, én dat ze last hebben van vertraagde leveringen. De ondernemersorganisatie hield een onderzoek onder haar leden. Uit die ‘quick scan’ blijkt dat driekwart van de ondernemers verwacht dat de prijsstijgingen en leveringsproblemen consequenties hebben voor de winstgevendheid.

Prijzen blijven stijgen
Bijna 400 leden van Techniek Nederland deden mee aan het onderzoek. De resultaten laten een eenduidig beeld zien. Maar liefst 96% van de respondenten merkt dat installatiematerialen en producten duurder worden. Daarnaast heeft 86% van de ondervraagde installateurs te maken met leveringsvertragingen van meer dan twee weken. Twee van de drie ondernemers verwachten de komende maanden nog meer prijsstijgingen.

Winstgevendheid onder druk
De prijsstijgingen en haperende leveringen blijven voor de sector niet zonder gevolgen. Driekwart van de installateurs verwacht dat de ontwikkelingen een nadelig effect zullen hebben op de winstgevendheid. Voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland: “Als we over een langere periode te maken krijgen met prijsstijgingen is dat natuurlijk slecht nieuws voor bedrijven. Zeker wanneer installateurs de prijsstijgingen niet kunnen doorberekenen aan de klant.” Uit de quick scan blijkt dat maar één op de drie ondernemers in de contracten heeft vastgelegd dat prijsstijgingen kunnen worden doorberekend.

Leidingen, sanitair, cv-ketels en airco’s
De prijsstijgingen doen zich voor bij alle soorten installatiematerialen en producten. Meer dan 60% van de respondenten noemt prijsverhogingen van basismaterialen zoals leidingen, bekabeling en schakelaars. Een derde van de ondervraagde installateurs meldt prijsverhogingen van sanitairproducten, cv-ketels en airco’s. Eén of de vijf heeft het over duurdere zonnepanelen, warmtepompen en zonneboilers. Overigens werkt niet ieder installatiebedrijf met alle genoemde producten en materialen.

Leveringsproblemen zijn aanzienlijk
Ook vertragingen komen voor bij uiteenlopende producten. Circa een derde van de respondenten constateert vertraagde leveringen van leidingen en bekabeling en 25% van de installateurs kampt met langere levertijden van sanitairproducten, cv-ketels, warmtepompen en airco’s. Ongeveer een vijfde van de installateurs heeft last van vertraging bij de levering van verlichting en armaturen. Ook hier geldt dat veel installatiebedrijven niet op ieder deelgebied actief zijn.

Op korte termijn méér prijsstijgingen verwacht
De meeste installateurs verwachten dat het niet bij de huidige prijsstijgingen en leveringsproblemen blijft. Een meerderheid (61%) van de respondenten rekent op de korte termijn op nieuwe prijsstijgingen. Bijna een derde verwacht dat de hogere prijzen gepaard zullen gaan met (nog) langere levertijden.