Doelstellingen verduurzamen uit beeld door marktkrimp warmtepompen
In het derde kwartaal van 2024 werden er 23 duizend warmtepompen voor woningen verkocht. Dit is bijna 40% minder dan in het derde kwartaal van 2023. Daarmee ziet de sector inmiddels vier kwartalen op rij een krimp van de markt. De Vereniging Warmtepompen verwacht dat de sector in heel 2024 tussen de 95 en 100 duizend warmtepompen gaat leveren. Dit betekent een verwachte krimp van een derde ten opzichte van 150 duizend geleverde warmtepompen in 2023 en is slechts de helft van de benodigde aantallen voor de 2030 doelstelling.
De krimp zit voornamelijk in de bestaande bouw, aangezien nieuwbouw sinds 2018 verplicht aardgasvrij is en daar de all-electric warmtepomp al standaard is. Daarvan is structureel zo’n 40% een warmtepomp met een bodembron. In de bestaande bouw hebben hybride warmtepompen ongeveer twee derde marktaandeel ten opzichte van een derde deel all-electric, voornamelijk met een buitenlucht-bron.
Lichte opleving
De marktkrimp begon in het vierde kwartaal van 2023, in eerste instantie in het marktaandeel van hybride warmtepompen. Het derde kwartaal van 2024 toonde een lichte opleving in de verkoop van hybrides. De sector verwacht dat deze opleving incidenteel is vanwege seizoensinvloeden, de afbouw van de hoog opgelopen voorraden bij groothandels en installateurs en de verwachte ISDE-subsidieverlaging in januari 2025. Het risico van een nieuwe periode van stagnatie begin 2025 is groot.
Investeringen warmtepompsector
Het energietransitiebeleid is aan verandering onderhevig. De relatief jonge warmtepompenmarkt werd tot het aantreden van het nieuwe kabinet gesteund door overheidsbeleid. Stimuleringsmaatregelen worden echter afgebouwd en aardgas wordt aantrekkelijker gemaakt. Dit heeft niet alleen een negatieve impact op huishoudens en bedrijven met betrekking tot ‘betaalbaarheid en bestaanszekerheid’, maar ook op de energietransitie, zo betoogt de Vereniging Warmtepompen. De doelstelling om één op de vijf woningen in 2030 efficiënt te verwarmen met een warmtepomp is vrijwel onbereikbaar geworden.
Afbouw capaciteit
De warmtepompsector is de afgelopen jaren flink opgeschaald om haar aandeel in de verduurzaming van woningen en gebouwen te kunnen leveren. Er is zwaar geïnvesteerd in productie- en installatiecapaciteit vanuit afspraken tussen de sector en de overheid in het nationale Actieplan (hybride) warmtepompen. De aanhoudende krimp in de markt voor woningen en het gebrek aan groei in de utiliteitsmarkt noopt bedrijven nu hun capaciteit weer af te bouwen.
Stimulering beperkt
De aangekondigde normering bij de vervanging van een gasketel door een (hybride) warmtepomp vervalt. Er wordt ook bezuinigd op subsidies, de energielabelverbetering bij aan- en verkoop van woningen wordt niet verplicht en de energiebelasting op aardgas wordt verlaagd. Ook het einde van de salderingsregeling voor zonnepanelen in 2027 beperkt de stimulering voor warmtepompen op ‘eigen elektriciteit’.
Doelstellingen uit beeld
Naast de bedrijfseconomische schade zijn de verduurzamingsdoelstellingen voor de gebouwde omgeving vrijwel onbereikbaar geworden, aldus de Vereniging Warmtepompen. De gezamenlijke planbureaus en ook de Algemene Rekenkamer rekenden dit al voor rond Prinsjesdag. Ook de Klimaat- en Energieverkenning (KEV) van eind deze maand zal dit concluderen. Minister Hermans kondigde weliswaar aan om in dat geval in 2025, rond de voorjaarsnota, met extra beleid te komen. De sector kan de politieke veranderingen niet in hetzelfde tempo volgen. De 1 miljoen (hybride) warmtepompen in bestaande woningen in 2030 zijn daarmee uit beeld geraakt.
Warmtepompen blijven een interessante investering
Ondanks het veranderende overheidsbeleid blijven warmtepompen volgens de Vereniging Warmtepompen om meerdere redenen een interessante investering en een verstandige keuze:
• Met een hybride warmtepomp bespaart de eindgebruiker tot 60% op het gebruik van aardgas
• Met een all-electric warmtepomp bespaart de eindgebruiker 100% op aardgas
• De energierekening gaat omlaag bij gelijkblijvend comfort
• Het energielabel van de woning wordt hoger waardoor de woningwaarde stijgt
• Een warmtepomp draagt bij aan de klimaatdoelstellingen door vermindering van CO2-uitstoot.
Op 13 november a.s. verschijnt het Nationaal Warmtepomp Trendrapport 2025. Het rapport, dat gelanceerd wordt op het congres ‘Doorbraak van de Warmtepomp’ in Den Haag, zal helpen duiden wat er nodig is om de warmtepomp de haar toebedeelde rol in de energietransitie te laten herpakken.
