De warmtepompmarkt zit in een diep dal. Na het recordjaar 2023 waarin 154.000 warmtepompen werden verkocht, zakt de verkoop in 2024 naar verwachting in naar 103.000, dat blijkt uit het Nationaal Warmtepomp Trendrapport 24/25 van Dutch New Energy Research. In 2024 zullen er slechts 98.000 warmtepompen in huishoudens worden geïnstalleerd, 35 procent minder dan vorig jaar. Hoe nu verder?
De opkomst sprak al boekdelen. Tijdens het ‘Congres Doorbraak van de Warmtepomp’ vorige week in het Wassenaarse Louwman museum was de zaal maar voor de helft gevuld. Het congres opende met een toelichting op het Trendrapport 24/25. Het bleek dat de warmtepompmarkt er slecht voorstaat. Zeker nu duidelijk is geworden dat het kabinet-Schoof de hybride warmtepompnorm wil schrappen en de ISDE-bijdrage voor warmtepompen wil afbouwen. Toch kijken deskundigen de toekomst met vertrouwen tegemoet.
170.000 banen
In Europa zijn er ongeveer 300 locaties waar warmtepompen worden geproduceerd. Dat levert een directe werkgelegenheid op voor 170.000 mensen. Als het gaat om het installeren van nieuwe warmtepompen behoren landen als Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk tot de koplopers. Maar onder andere door de dalende gasprijzen van de afgelopen tijd en een andere politieke wind wordt de sector overal met een dalende afzet geconfronteerd. Dat heeft al geresulteerd in het verlies van 3000 banen in de warmtepompproductie.
Hoopvolle signalen
Ondertussen blijven de ambities voor 2030 wel staan. Nederland wil de uitstoot van CO2 met 49% reduceren (vergeleken met 1990). Daarnaast zullen de gasprijzen weer gaan stijgen, verwachten deskundigen. Vanwege deze en andere redenen verwacht de sector dat de warmtepompmarkt op termijn weer stevig zal aantrekken.
Slimme warmtepompen
Maar dat zal niet zonder slag of stoot gebeuren. Een van de grootste obstakels is de netcongestie waar we nu al volop mee te maken hebben. Vandaar dat tijdens het congres volop werd gepleit door deskundigen voor een grootschalige overstap naar slimme warmtepompsystemen. Vaak ook geïntegreerd in een totaalconcept met PV-panelen, buffervaten en batterijen. Met dergelijke systemen kan de eigenaar inspelen op wisselende energietarieven en wordt het net minder snel overbelast door piekvragen.
Plug & Play
Dat vereist een verregaande digitalisering met open protocollen; zodat ook daadwerkelijk systemen eenvoudig op elkaar aansluiten. En modulaire concepten die Plug & Play geïnstalleerd kunnen worden. Bovendien – en dat is vooral belangrijk voor de installateur – moet de vakman inspelen op de beslissingsfactoren van potentiële klanten. Uit onderzoek blijkt dat de meesten vooral op financiële basis (61%) de beslissing nemen om over te stappen op een warmtepomp. Daarna volgen bezorgdheid over het klimaat (28%) en comfortoverwegingen (20%).
Circulariteit
Tot slot werd er nog gewezen op een andere transitie die voor de deur staat: de overgang naar een circulaire economie. Bouwpartners liggen al mijlenver voor op ons, maar zo zoetjes aan begint de installatiebranche met een inhaalrace. Uit een presentatie bleek dat al 90 tot 95% van de hoeveelheid koelgassen in de circulaire kringloop terecht komt. En rond de 35% van het aluminium en koper dat gebruikt wordt voor warmtepompen, vindt via recycling weer zijn weg naar hergebruik. Het grote doel blijft echter om hoogwaardig hergebruik mogelijk te maken. Dat betekent bijvoorbeeld een oude ventilator weer 1 op 1 opnieuw benutten in een nieuw project. Hiervoor moet een hele infrastructuur opgetuigd worden, compleet met inzameling en refurbishing en dergelijke, waarbij uiteraard wel per geval een realistische afweging moet worden gemaakt in hoeverre hoogwaardig hergebruik daadwerkelijk mogelijk is.
