“Biomassa is veel duurzamer dan luchtgebonden warmtepomp”

Gemiddelde leestijd voor dit bericht is 251 seconden

Het lijkt wel alsof politiek Den Haag, energieleveranciers, netbeheerders, brancheverenigingen en het maatschappelijk middenveld Nederland massaal aan de luchtgebonden warmtepomp willen krijgen. Zo werd er twee weken geleden nog een spraakmakend manifest gepresenteerd. Uneto-VNI, Energie Nederland, Greenpeace en andere organisaties sturen er daarin op aan dat vanaf 2021 huiseigenaren alleen nog hun cv-ketel mogen vervangen in combinatie met een hybride warmtepomp, een zonneboiler of een ander duurzaam alternatief. Tja, wat werd er als eerste genoemd? Precies de warmtepomp. Volgens biomassa-specialist Theo de Groot dreigen we als maatschappij last te krijgen van blikvernauwing. Hij ziet bovendien de warmtepomp niet als het ei van Columbus om van het gas los te komen.

“Permanent aan het elektrisch infuus”
“Nederland komt permanent aan een elektrisch infuus te liggen als we massaal overstappen op warmtepompen. Het net zal fors moeten worden verzwaard. Dat gaat miljarden euro’s kosten en die rekening zal uiteindelijk bij de consument komen te liggen. PV-panelen gaan ook geen soelaas bieden. Je blijft afhankelijk van het net om op donkere dagen stroom te leveren. En het net wordt gevoed door energiecentrales, die op een zeer inefficiënte wijze energie opwekken. Bovendien gaat er stroom verloren tijdens het transport naar de huishoudens. Daarnaast zal de prosument op termijn ook moeten betalen voor het gebruik van het net, als hij gaat terug leveren. Dus dat gaat hij voelen in zijn portemonnee. Wil je dat omzeilen met accu’s, dan moet je jezelf nog eens goed achter de oren krabben. Sowieso hebben de huidige accu’s veel ruimte nodig, bovendien zijn ze opgebouwd uit allerlei niet-milieuvriendelijke componenten. Dat doet me persoonlijk denken aan kernenergie. Wel schoon, maar wat doe je met het restafval?”

COP-waarden
Als installateur heeft De Groot zelf uitgebreid ervaring opgedaan met warmtepompen. “Fabrikanten schermen vaak met indrukwekkende COP-waarden, maar die zijn gekoppeld aan een bepaalde buitentemperatuur. Als je kijkt naar de Seasonal Performance van een warmtepomp, blijken de COP-waarden een stuk lager te liggen met alle gevolgen vandien voor de energierekening en duurzaamheidsambities.”

“Natuurlijke accu”
Tegenwoordig levert de dga van Atechpro pelletketels en cv-houtketels. Volgens de biomassa-specialist een duurzamere warmteopwekker dan de warmtepomp. “Biomassa is in feite een natuurlijke accu die werkt op basis van opgeslagen zonne-energie. Bij biomassaketels denken mensen al snel aan houtpellets als brandstof, maar er zijn al allerlei alternatieven op de markt. Tot en met bermgras, olijfolie- en kersenpitten aan toe.”

Rendement houtpelletsystemen
Menig consument en installateur associeert “helaas” houtpelletketels- en kachels met inefficiënte systemen, luchtvervuiling, gebrek aan hernieuwbare bossen en een groot ruimtebeslag. Volkomen ten onrechte, volgens De Groot. “Het huidige rendement ligt rond de 96%, bij rookgascondensatiesystemen zelfs hoger. Met de juiste filters kan de uitstoot van fijnstof en dergelijke tot 0 worden teruggebracht. En de as die vrijkomt bij het verwarmen met biomassa kan weer terug in de natuur worden gebracht. Zo krijg je  een circulaire hernieuwbare energievoorziening die nooit opraakt.”

Aanvoer en ruimtebeslag
Maar hoe zit het met de aanvoer van hout? Kunnen onze bossen wel de vraag bijbenen en waar moet je al die houtpellets kwijt? De Groot: “Er is al zoveel hout aanwezig in Nederland, dat als we het goed zouden gebruiken en niet zouden exporteren, we al aan een groot deel van de vraag kunnen voldoen. Hout kan zich in een korte termijn ontwikkelen. Binnen 2 jaar kunnen al boompjes groeien van 3 tot 4 meter hoog. We kunnen dus zelf onze eigen energie opwekken. Stel je zou Flevoland volplanten met de juiste boomsoorten, dan zou je voldoende thermische energie opwekken om heel Nederland te verwarmen. Op permanente basis, want de bossen zouden voldoende tijd hebben om zich te hernieuwen.” Hij wil maar even aangeven dat we naar zijn idee al veel te snel denken dat er absurde hoeveelheden hout nodig zijn om onze woningen te verwarmen.

Dalende warmtebehoefte
En die warmtevraag zal trouwens per woning alleen maar afnemen, verwacht De Groot. “Nieuwbouwhuizen zijn zodanig geconstrueerd dat de warmtebehoefte al tot een minimum wordt teruggebracht. En in de bestaande woningbouw laten meer en meer eigenaren hun huis isoleren. Blijft ruimtebeslag een issue, dan kan je ook gaan denken aan collectieve voorzieningen, dus bijvoorbeeld appartementencomplexen of een rijtje huizen laten verwarmen met een grote pelletketel. Zo bespaar je ruimte.”

Uitzonderingen
De voordelen zijn legio, aldus De Groot. Toch zijn er situaties te bedenken waarin houtpelletketels en –kachels niet de beste oplossing zijn om te voldoen aan de thermische warmtebehoefte. “Bijvoorbeeld als je in hartje centrum van een drukke stad een oud gebouw wilt renoveren en ruimtebeslag plus aanvoer van brandstof problematisch wordt. Of, als er gezocht wordt naar één oplossing om mee te verwarmen en te koelen.”

Toekomst
Hoe Nederland er over 15 jaar uitziet, weet De Groot niet. Het zou hem in ieder geval niet verbazen als rond de 20% van de warmtevraag wordt ingevuld met biomassa. “We merken nu al een stijgende belangstelling. Zeker van mensen die helemaal off-grid willen gaan.” En de rest van de warmtebehoefte? “Ik denk dat de cv-ketel nog zo’n 40% voor zijn rekening zal nemen. De rest zal worden verdeeld tussen warmtepompen en andere systemen.”