Het Bureau Controle en Registratie Gelijkwaardigheid (BCRG) heeft de SWP warmtepomp een gelijkwaardigheidsverklaring toegekend voor tapwater en ruimteverwarming. Woningbouwcorporaties en VVE’s die bestaande woningen willen verduurzamen, kunnen hun collectieve cv-ketels nu – zonder grote aanpassingen aan het aangiftesysteem – vervangen door een hoog temperatuur lucht/water-warmtepomp.

Woningcorporaties spelen een belangrijke rol in het verduurzamen van de woningvoorraad in Nederland. De grootste uitdaging vormt het verduurzamen van de bestaande woningen. Na een succesvolle pilot bij Wonen Limburg, waar acht wooncomplexen gasloos zijn gemaakt, is het consortium er in geslaagd om een gelijkwaardigheidsverklaring op de warmtepomp te krijgen.

Geen waardering voor warmtepompen van meer dan 70 kW
Voor het beproeven van warmtepompen tot 70 kW zijn Europese normen en energielabels beschikbaar. Voor grotere warmtepompen ontbreken deze. De norm gaat slechts tot een uitgaande watertemperatuur van 65 °C; voor hogere temperaturen wordt een warmtepomp gelijk gesteld aan elektrische verwarming. Voor warm tapwater speelt hetzelfde, er zijn voor grotere apparaten geen normatieve methode beschikbaar. Bijkomende uitdaging is het ontbreken van onafhankelijke testfaciliteiten die warmtepompen met een vermogen > 70 kW goed kunnen testen. Kortom: het was onmogelijk de collectieve hoog temperatuur warmtepomp te waarderen in een BENG berekening voor het Energielabel.
Door een onafhankelijk onderzoeker en in afstemming met BCRG is een test- en beoordelingsmethodiek ontwikkeld die aansluit bij de EN14511/EN14825 testnormen. De voor warmtepompen opgezette Bijlage Q van de NTA 8800 methodiek is uitgebreid naar hoge afgifte temperaturen. De SWP warmtepomp is onder toezicht getest.
Met de publicatie van de gelijkwaardigheidsverklaring is een vergelijking mogelijk met collectieve verwarmingssystemen op basis van cv-ketels met behoud van het afgiftesysteem.

Voorbeeld berekening
Een appartement van 70 m2, gebouwd in 1970 met een collectief gasgestookt verwarmingssysteem voor ruimteverwarming & tapwater, matig (na)geïsoleerd, dubbelglas. Het bestaande label is Energielabel D met een gasverbruik van 1.750 m3/jaar . In totaal 258 kWh/m2 primaire energie.

De cv-ketel wordt vervangen door de SWP warmtepomp, verder geen wijzigingen. Het energiegebruik voor ruimteverwarming & tapwater samen wordt 5.541 kWh/jaar overeenkomend met 127 kWh/m2 primaire energie. Het nieuwe energielabel wordt A. Het primair energiegebruik halveert.

Prestaties van de warmtepomp
De SWP-DT-U281 lucht/water warmtepomp gebruikt buitenlucht als warmtebron en geeft zijn nuttige warmte af aan cv- en tapwater. Bij de metingen is aangetoond dat zelfs bij een buitentemperatuur van -20°C de cv-temperatuur van +80°C graden behaald wordt. De SWP zorgt ervoor dat bestaande wooncomplexen er altijd warmpjes bij zitten.

Innovatie door samenwerking
Om deze innovatie mogelijk te maken en te zorgen voor een succesvolle inpassing in de markt hebben de partijen Servex (bedenker, productontwikkelaar en producent), installatiebedrijven Kemkens & Feenstra, groothandel Gafco (Rensa groep) en ingenieursbureau Sparkling Projects de handen inééngeslagen. Binnen dit consortium wordt expertise uit de keten bij elkaar gebracht voor een goede inpassing in de gebouwde omgeving. Vanuit Topsector Energie van RVO kreeg dit project MOOI subsidie. De demonstratie bij Wonen Limburg is mogelijk gemaakt door Subsidie van DEI programma. Meer informatie en een factsheet zijn te vinden op de website van het consortium: www.natuurlijkgasloos.nl.

BDR Thermea Group, een fabrikant van binnenklimaatoplossingen, bereidt zich voor op de eerste real-life proeven van ketels op zuivere waterstof voor commerciële toepassingen. Deze stap volgt op succesvolle proeven met 100% waterstofketels voor residentieel gebruik die het bedrijf sinds 2019 in Europa uitvoert. “Groene waterstof is een handige manier om grotere gebouwen CO2-vrij te maken”, zegt Business Director Emilia Cabral. Dit komt omdat we hiermee hernieuwbare energie over langere perioden kunnen opslaan en zware piekbelastingen op het elektriciteitsnet kunnen helpen voorkomen. Omdat commerciële gebouwen aanzienlijk bijdragen aan de CO2-emissies in Europa, is hun overstap naar koolstofneutrale oplossingen cruciaal.”    

Na uitgebreide tests van de waterstoftechnologie in het R&D-centrum in Apeldoorn, bereidt BDR Thermea Group prototypes voor op real-life demonstraties in heel Europa. De eerste daarvan kunnen tegen het einde van dit jaar live zijn. Daarbij zullen de verschillende gebruikerscases van de waterstofketel te zien zijn. Denk dan aan toepassingen op locaties van lokale waterstofopwekking met opslagoplossingen, en/of in een hybride opstelling met een warmtepomp, waarbij de waterstofketel de piekbelastingen op het elektriciteitsnet zal dekken. Deze proeffase biedt ook een kans voor alle belanghebbenden - van nutsbedrijven tot leveranciers van energienetten, overheden en gebouweigenaren. Zij kunnen hierdoor meer te weten komen over het potentieel van waterstof voor verwarming.

Een flexibele oplossing
“Terwijl we de weg naar een fossielvrije samenleving bewandelen, willen we onze klanten flexibiliteit bieden. Met dit in gedachten werken we momenteel aan het 100% waterstof-ready maken van ons volledige assortiment commerciële ketels in Europa. De meeste ketels in ons huidige portfolio zijn 20% waterstof-ready. Maar we zullen ook een conversiekit lanceren voor toekomstige ketels, waarmee zij kunnen overschakelen van aardgas naar 100% waterstof”, zegt Cabral. “Hierdoor kunnen commerciële gebruikers zich voorbereiden op de brandstofwissel en hen volledige flexibiliteit bieden.”
Een andere technologie in de waardepropositie van BDR Thermea is de warmtepomp, die zijn eigen rol speelt bij het CO2-vrij maken van alle soorten gebouwen. “Een hybride opstelling die de pure waterstofketel en de warmtepomp combineert, biedt gebruikers de kans om de vruchten van beide apparaten te plukken. Gezien het vermogen van waterstof om als opslag voor elektriciteit te dienen, kan de waterstofketel de rol van de warmtepomp overnemen op momenten van piekvraag naar elektriciteit”, aldus Cabral.

De rol van schone gassen in de energietransitie
Er zijn meerdere scenario's voor de samenleving om warmte koolstofvrij te maken, variërend van volledige elektrificatie tot het toepassen van hybrides en groene gassen. Recent onderzoek, gepubliceerd door Guidehouse, geeft aan dat een scenario waarin biogas en groene waterstof worden toegepast samen met een hoog niveau van elektrificatie, de snelste, soepelste en meest betaalbare overgang naar hernieuwbare energiebronnen biedt. Het gebruik van schone gassen, zoals waterstof en biomethaan naast een hoog niveau van elektrificatie, biedt voordelen in termen van totale kosten voor de samenleving, bruikbaarheid en sociale acceptatie. Bovendien vermindert dit de piekbelasting van verwarming met meer dan 50% - beoordeeld tijdens een windstille en donkere winterweek. Voor deze momenten, waarop de opwekking van hernieuwbare energie uit natuurlijke bronnen laag is, kunnen groene gassen het overnemen en voldoen aan de energievraag.

Over de zuivere waterstofketel
Voor het concept van de 100% waterstofketel geldt dat zij net zo goed presteren als aardgasketels. Cabral: “Met een modulatiediepte van 1:5 en vergelijkbare output, efficiëntie, responsiviteit, digitale interfaces en afmetingen, hebben servicemonteurs slechts beperkt extra opleiding nodig. Gebruikers kunnen dan ook dezelfde, hoge prestaties verwachten. Zo zijn verschillende interne componenten, zoals de brander en sensoren, opnieuw ontworpen voor het specifieke gebruik van waterstof.”
De zuivere waterstofketels Remeha Quinta ACE/De Dietrich Evodens Pro AMC 45kW kunnen in een cascade-opstelling worden gebruikt. De toestellen maken deel uit van een ketelbereik met een maximaal vermogen van 115kW per ketel. De oplossing is schaalbaar tot acht ketels in één installatie. De ketel is ook hybride-ready, wat betekent dat hij kan worden toegepast in een geoptimaliseerde opstelling met een warmtepomp. Deze toepassing resulteert in een lager gasverbruik en een hoger rendement, aldus de fabrikant.