- mei 3, 2021
- 131 views
Energietransitie vergt meer aandacht voor groepenkasten in woningen
In het kader van de energietransitie vervangen we steeds meer fossiele brandstoffen door duurzame energiebronnen. In de praktijk leidt dit tot toenemende elektrificatie van de woonhuisinstallatie. Energie wordt opgewekt met zonnepanelen, de woning wordt verwarmd met een warmtepomp, er wordt elektrisch gekookt en ook elektrisch rijden (en daarmee het aan huis elektrisch laden van auto’s) is sterk in opkomst.
Om handvatten te bieden over hoe de veiligheid kan worden gewaarborgd, start Eaton daarom met een bewustwordingscampagne. Wendy van der Aa, Segment Manager Residential bij Eaton: “De toenemende elektrificatie van de woonhuisinstallatie zorgt voor een toenemende belasting van de groepenkast. Het ontwerp van de groepenkast, de documentatie en naleving van wettelijke voorschriften is een niet te onderschatten proces en niet zonder risico’s. Het is als installateur bijvoorbeeld goed om te beseffen dat een zelf samengestelde groepenkast niet voorzien is van een KEMA-KEUR, ook als alle onderdelen dat wél zijn. Om installateurs te ontzorgen, bieden we hen middels deze campagne daarom de nodige handvatten, zodat zij veilige oplossingen kunnen leveren aan hun klanten.”
Langdurige piekbelastingen
Elektrificatie vindt zijn weerslag in de groepenkast. Meer aansluitingen en de toevoeging van zonnepanelen als extra energiebron, maar vooral ook een hogere en continue belasting op specifieke eindgroepen. In traditionele woonhuisinstallaties zijn piekbelastingen vaak van korte duur (bijvoorbeeld wanneer de wasmachine het water verwarmt). Maar wanneer duurzame installaties zoals zonnepanelen worden toegepast, kan in de zomer de groepenkast langdurig en constant met de geleverde PV-stroom worden belast. Daarom dient de groepenkast geschikt te zijn voor het veilig distribueren van de extra PV-stroom die met de aansluiting van zonnepanelen aan de installatie wordt toegevoegd. Hetzelfde geldt voor situaties wanneer een warmtepomp is aangesloten en de accu van een elektrische auto wordt opgeladen. Installateurs moeten voor deze specifieke groepen dan ook rekening houden met gelijktijdigheid van 1, in plaats van een gelijktijdigheid van bijvoorbeeld 0,6. Gebeurt dit niet, dan kunnen de temperaturen in de groepenkast gevaarlijk hoog oplopen, met als gevolg ongewenst afschakelen van groepen of zelfs brand.
[pt_view id="05e4593s3t"]
- april 29, 2021
- 154 views
Sanitaire oplossingen oudere bewoners
Techniek Nederland heeft een brochure gemaakt, die installateurs helpt om levensloopbestendige keuzes te maken bij natuurlijke renovatiemomenten, zoals bij een badkamer verbouwing. In de brochure staan sanitaire oplossingen voor oudere bewoners die langer zelfstandig thuis willen blijven wonen.
Eén van de meest voorkomende woningaanpassingen voor ouderen die langer zelfstandig thuis blijven wonen is een verbouwing van de badkamer en toilet. Logisch als je het bekijkt vanuit de verbetering van de veiligheid in huis, want valpartijen in de badkamer komen helaas veel voor en leiden tot ernstig letsel. Installateurs spelen een belangrijke rol in het veiliger en comfortabeler maken van woningen. Er zijn talloze mogelijkheden voor veilige sanitaire oplossingen. Techniek Nederland heeft deze overzichtelijk op een rij gezet in de nieuwe brochure ‘Langer Zelfstandig Thuis Wonen met het juiste, aangepaste sanitair’.
Oplossingsgerichte informatie voor een goed advies
Naast productinformatie geeft de brochure aan voor welk (gezondheids)probleem een gekozen product een oplossing kan bieden, zodat installateurs deze informatie in hun comfortadvies aan klanten kunnen verwerken. De behoeften van eventuele andere gezinsleden en/of zorgverleners zijn daarin meegenomen, evenals de technische voorschriften en de bouwkundige randvoorwaarden. Heeft een klant moeite met de financiering van de verbouwing of wil de klant verduurzaming meenemen in het project, dan biedt de brochure uitkomst met extra informatie over deze onderwerpen.
De brochure is hier te downloaden.
[pt_view id="5c846b5wev"]
- april 28, 2021
- 156 views
Aardgasvrij douchen
Een consortium met TNO, Hametech en Beter Bad ontwikkelde een douche die het mogelijk maakt om aardgasvrij te douchen. Door een warmtewisselaar te combineren met een elektrische boiler, kan continu warm gedoucht worden zonder gebruik te maken van een cv-ketel of een warmtepomp. Het douchewater wordt met een pomp omhoog gepompt langs een warmtewisselaar, waardoor meteen warm water beschikbaar is.
Voor 2050 moeten bijna 7 miljoen woningen en 1 miljoen andere gebouwen aardgasvrij zijn. In moderne, goed geïsoleerde woningen is warm tapwater de grootste energiegebruiker.
Energie-efficiënte douchecabine
Ruimteverwarming wordt door betere isolatie, luchtdicht bouwen en warmteterugwinning al sterk teruggebracht. Maar het was nog lastig om warm tapwatergebruik terug te brengen zonder het verlies van comfort. Om de energiebesparing bij het douchen te realiseren en toch het comfort te behouden ontwikkelde TNO samen met Beter Bad en Hametech een multifunctionele energie-efficiënte douchecabine, de MEED.
Van ontwerp naar praktijk
Door een warmtewisselaar te combineren met een elektrische boiler, kan continu warm gedoucht worden zonder gebruik te maken van een cv-ketel of een warmtepomp. Het douchewater wordt met een pomp omhoog gepompt, langs een warmtewisselaar, waardoor je meteen warm water hebt.
Binnen het consortium wordt gewerkt aan het optimaal ontwerp en de constructie van de douchecabine. De individuele componenten worden gemodelleerd door TNO en worden daarna getest in het MEC laboratorium van TNO. Zowel de individuele werking als de integrale werking van de componenten spelen daarbij een cruciale rol. Samen met Beter Bad en Hametech is het eindproduct ontwikkeld en wordt de douche geproduceerd.
Demonstratiedouchecabines
Het consortium heeft de ambitieuze doelstelling om 70% van de douchewarmte terug te winnen. Dit wordt door de betrokken partijen mogelijk gemaakt door de integratie van verschillende technologieën. Een aantal demonstratiedouchecabines worden aansluitend gemaakt en beproefd. Deze prefab douchecabines zijn geïnstalleerd in particuliere woningen, bij woningbouwverenigingen en in een hotel.
Warmte hergebruiken
Het systeem vereist een elektra-aansluiting, koudwaterleiding en een afvoer. Het warme water dat bij de start van een douchebeurt wegstroomt, verwarmt het nieuwe koude water uit het leidingnet met hele hoge efficiëntie. Hierdoor kan het koude tapwater met beperkt elektrisch vermogen worden verwarmd tot een comfortabele douchetemperatuur.
Voordelen van deze douche zijn onder meer dat warm water direct uit de boiler komt, waardoor geen verlies van warmte verloren gaat. De douche is daarnaast gemakkelijk te installeren, zonder dat grote ingrepen nodig zijn.
Dit project is door TKI Urban Energy gesteund met financiering vanuit de Topsector Energie en RVO.nl.
[pt_view id="cb5609ewxl"]
- april 23, 2021
- 285 views
NVKL ondertekent intentieverklaring ‘Koeling van Gebouwen’
De standaarden voor het ontwerp van gebouwen moeten rekening gaan houden met warmere zomers en de groeiende behoefte aan koeling. Om dit vast te leggen heeft NVKL, de vereniging van koeltechnische bedrijven, op 22 april samen met 11 partijen vanuit de overheid, het bedrijfsleven, kennisinstellingen, ISSO en NEN de Overleg Standaarden Klimaatadaptatie (OSKA)-intentieverklaring ‘Koeling van Gebouwen’ ondertekend. De partijen doen zo een stap om Nederland gezamenlijk klimaatadaptief te maken.
Voorzitter Mart Peeman ondertekende namens de NVKL de verklaring tijdens het online verbindingsfestival ‘De gezonde stad’. Volgens hem is het cruciaal dat NVKL zich achter de doelstellingen van OSKA schaart om rekening te houden met de effecten van klimaatverandering: “Wij vinden het belangrijk dat er veilige, efficiënte en duurzame installaties ontworpen en gebouwd worden die toekomstbestendig zijn. Standaarden ondersteunen deze doelstelling en borgen kwaliteit en kennis. Samen met andere stakeholders wil de NVKL zich inzetten om de bewustwording van de OSKA-doelstellingen uit te dragen. Het toenemende belang van hybride toepassingen van koeling en verwarmingsoplossingen in de gebouwde omgeving zijn van enorme betekenis, ook voor de NVKL die als pijler in haar beleid een aanjager van verduurzaming wil zijn.”
Focus op koeling
De NTA 8800 voor Energieprestatie vormt een belangrijk onderdeel van de intentieverklaring. Nu nieuwe gebouwen meer en betere isolatie krijgen, wordt de focus op koeling steeds belangrijker. Gebouwen moeten dan ook aangepast worden aan de toenemende hitte, waardoor mensen er prettig en gezond kunnen leven. Met de ondertekening van de verklaring zal voor de miljoen woningen die Nederland wil ontwerpen en bouwen hiermee rekening gehouden worden. Hierbij kan gedacht worden aan bouw-ontwerpen die zorgen voor het verkoelen van de omgeving, het buiten houden van warmte (zoals zonwering), het afvoeren van warmte (zoals nachtventilatie) en milieuvriendelijke koeling.
- april 23, 2021
- 222 views
Plug and play warmtepomp doorstaat strenge winterperiode
“De strenge vorstperiode deze winter was voor ons een geschenk uit de hemel; en niet alleen vanwege de ijspret buiten”, zegt Jacco Langebeeke. Hij is de ondernemer achter Vloerverwarming Nederland, die zich de laatste jaren steeds breder met verduurzaming van woningen bezighoudt. “Wij hebben zelf een warmtepomp ontwikkeld en laten die maken in Slovenië. Deze werkt zonder buitenunit maar met toevoer en afvoer van lucht door gaten in het dak. Je tilt hem zo de trap op en binnen een halve dag doet hij het. Toen het een aantal dagen erg koud werd konden we zien dat het binnen lekker warm bleef, terwijl het huis pragmatisch geïsoleerd is, dus niet helemaal ingepakt met buitenisolatie. Ik heb de huurders in Deurne ook gebeld; ze zijn heel tevreden.”
De innovatie maakte onderdeel uit van een totaalconcept voor rijwoningen, waaraan ook Artention en Green Men bijdroegen. De pilot werd gesteund via een DEI+ subsidie, een subsidieregeling van TKI Urban Energy regeling met budget van het ministerie van BZK, die door RVO.nl wordt uitgevoerd. In de regeling is ook dit jaar negen miljoen beschikbaar voor pilots en demonstraties op het gebied van aardgasvrije woningen, gebouwen en wijken. De subsidie kan oplopen tot 45% van de kosten.
Opschalen
“We bedienen nu ook particulieren”, zegt Langebeeke. “We zijn nu een woning van gasgestookte stadswarmte af aan het halen in Utrecht. Ik wil gecontroleerd maar snel opschalen. Dat kan door weinig marge te maken per woning en onze aanpak te standaardiseren. Met grote aantallen bouw je dan toch een gezonde onderneming. We blijven nu door de bank genomen binnen de energierekening voor een woning die energieneutraal is en aardgasvrij, achterstallig onderhoud en maatwerk daargelaten.”
[pt_view id="202d891x2j"]
- april 23, 2021
- 139 views
Mede-eigenaar installatiebedrijf: “Ik onderschatte Corona”
Het had weinig gescheeld of Wilfred de Regt was er niet meer geweest. De mede-eigenaar van Rekon Installatietechniek keek drie dagen lang de dood in de ogen toen hij in maart Corona opliep. Met vallen en opstaan werkt hij nu aan zijn herstel. En hij heeft een nieuwe missie: “Ik wil iedereen in de installatiebranche waarschuwen om de risico’s van corona niet te onderschatten. Het kan ons allemaal treffen. En je weet niet van tevoren hoe dat gaat uitpakken.”
Op 11 maart merkte hij de eerste klachten. De Regt was onderweg naar Valkenburg voor een project toen hij last kreeg van griepverschijnselen. “Je weet wel, hoesten, een geïrriteerde neus, hoofdpijn…” In eerste instantie dacht hij dat zijn hooikoorts weer eens opspeelde, maar al snel bleek het Corona te zijn. Drie dagen lang keek ik de dood in de ogen. Ik was compleet uitgeput, zat op de bodem. Mijn vrouw raakte in paniek en huilde, omdat ze dacht dat ze me zou kwijtraken. Ik verloor 8 kilo en vroeg me af hoe lang ik nog had. Gelukkig kwam toen de omslag.”
Meer slachtoffers
Niet alleen De Regt werd getroffen door corona, ook zijn vrouw, compagnon en medewerkers vielen eraan ten prooi. “Ik heb tegen iedereen gezegd dat ze eerst moeten herstellen en per dag moeten kijken wat ze wel of niet aankunnen. Ze moeten ook verplicht dezelfde behandelmethode volgen, ik betaal de kosten, want je gezondheid is het allerbelangrijkste wat er is.”
Omzet teruggelopen
De malaise heeft er economisch diep ingehakt. Het bedrijf met 7 medewerkers heeft zijn omzet met 80% zien teruglopen. Alle klanten zijn gebeld, gelukkig was er veel begrip, waar nodig heeft De Regt werk overgedragen aan collega’s.
Advies
Als hij zijn ‘oude ik’ van enkele maanden geleden advies zou geven met de kennis van nu, had hij hem gewaarschuwd om voorzichtiger te zijn. “Je komt voortdurend in panden waar vakmensen zonder mondkapjes rondlopen, buiten op een kluitje een bakkie doen of peukje roken. Dat kan niet. Ik zou nu bij iedere particulier en op elk project vragen om goede ventilatie, niet 1,5 maar 3 meter afstand houden, altijd mijn mondkapje dragen en vermijden dat ik dezelfde werktekeningen of andere voorwerpen aanraak als opdrachtgevers of collega’s.”
Iedereen
“Ook ik onderschatte Corona”, vertelt de 51-jarige. “En ook ik hikte tegen al die regels aan. Iedereen voelt zich opgesloten, ik herken dat. Je wilt vrij zijn. Maar dit gevaar kan je simpelweg niet onderschatten. In onze regio Beverwijk, Castricum, Uitgeest zie je nu veel 20-40-jarigen met Corona. Ik heb frequent contact met lotgenoten en merk ook daar dat iedereen van 18 tot 75 jaar getroffen kan worden door het virus. En dan maakt het geen zak uit of je fit bent of niet. Ik denk bijvoorbeeld even aan mijn buurman die zware klachten kreeg, terwijl hij heel gezond leeft en vaak sport.”
Duur herstel
En een ‘rondje besmettingen’ kan snel gaan. “Zo had ik kortgeleden nog een collega-installateur aan de lijn, waarvan maar liefst 40 medewerkers in no time Corona hadden opgelopen.” Ben je eenmaal ziek, dan valt er geen pijl op te trekken hoelang het herstel duurt, vertelt De Regt. “Sommigen die ik spreek zijn na een paar weken weer helemaal boven Jan, anderen hebben een jaar na dato nog iedere maand een zware terugval. De één blijft keelklachten houden, de ander heeft vaak hoofdpijn of worstelt nog steeds met zijn ademhaling.”
Levenslessen
Hoewel Covid-19 een uitputtingsslag is geweest voor De Regt, heeft hij dwars door alle ellende heen ook waardevolle levenslessen geleerd, zegt hij terugkijkend. “Werk is niet alles. Denk aan je eigen gezondheid en geliefden. Bovendien putten die 80 uur per week je ook uit, waardoor je immuunsysteem verzwakt. Daarnaast probeer ik nu beter te luisteren naar anderen en begrip te tonen, ook al denken ze heel anders.”
[pt_view id="e206d88six"]
- april 22, 2021
- 130 views
Brede coalitie: vóór 2030 minstens 1 miljoen hybride warmtepompen
Vanaf 2024 moeten ieder jaar minimaal 100.000 hybride warmtepompen worden geplaatst in woningen en gebouwen. Een brede coalitie van maatschappelijke organisaties wil dat een nieuw kabinet daarvoor 600 miljoen euro vrijmaakt. Techniek Nederland, Natuur & Milieu en Netbeheer Nederland vinden dat een grootschalige inzet van hybride warmtepompen nodig is. Volgens de ‘Coalitie HR-Hybride’ moeten er vóór 2030 1 miljoen tot 2 miljoen hybride warmtepompen zijn geïnstalleerd. Dit zou een besparing opleveren van 1,3 tot 2,6 megaton CO2. Zo’n besparing is een substantiële bijdrage aan de doelstellingen van het Klimaatakkoord en de aangescherpte CO2-eisen van 55% van de Europese Unie.
Het aardgasvrij maken van woningen en woonwijken wil nog niet vlotten. Het tempo ligt ver beneden de afspraken uit het Klimaatakkoord en de ambities van het huidige kabinet. Daarom is volgens de Coalitie HR-Hybride grootschalige toepassing van hybride warmtepompen nodig. Voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland: “Woonwijken aardgasvrij maken, daar gaan we mee door. Maar als we op koers willen blijven voor het Klimaatakkoord en de Parijs-doelstellingen zijn hybride warmtepompen een onmisbare tussenstap.”
Tot 70% besparing op aardgas
Jaarlijks worden ruim 400.000 cv-ketels op aardgas vervangen. De coalitie wil dat installateurs waar mogelijk een nieuwe hr-ketel combineren met een hybride warmtepomp. Een hybride warmtepomp is relatief eenvoudig te plaatsen en levert de bewoner direct een besparing op tot 70% op het aardgasverbruik voor verwarming. Directeur Marjolein Demmers van Natuur & Milieu: “Hybride warmtepompen zijn beter voor het klimaat dan de traditionele cv-ketel. Daarom is het belangrijk deze verwarmingstechniek te stimuleren.”
Geen belemmering voor wijkaanpak
Plannen voor aardgasvrije woonwijken en de plaatsing van hybride warmtepompen hoeven elkaar niet in de weg te zitten. De Coalitie HR-Hybride richt zich op woonwijken die voorlopig niet aardgasvrij worden en op wijken waar gemeenten kiezen voor hybride als duurzame warmtevoorziening voor de komende jaren. Directeur Dick Weiffenbach van Netbeheer Nederland: “In een later stadium kunnen deze woningen alsnog aardgasvrij worden gemaakt. Maar laten we tot die tijd de CO2-uitstoot zoveel mogelijk beperken. Dan profiteert de huizenbezitter of huurder bovendien direct van een lagere energierekening.”
Stimuleringsprogramma
De Coalitie HR-Hybride wil de toepassing van hybride warmtepompen samen met de overheid gaan stimuleren. Dit moet onder meer gebeuren met een groot aantal voorbeeldprojecten, productinnovatie en monitoring van de prestaties van hybride systemen. Daarnaast is het opleiden van extra vakbekwame warmtepompmonteurs een belangrijk onderdeel van de plannen.
Extra subsidie voor woningbezitters
De Coalitie HR-Hybride vindt dat een nieuw kabinet tot 2026 jaarlijks 120 miljoen euro extra vrij moet maken. Dat geld maakt subsidie voor woningbezitters mogelijk. De Coalitie verwacht dat vanaf 2026 geen subsidie meer nodig zal zijn. Door innovatie en lagere product- en plaatsingskosten zal de hybride warmtepomp woonlastenneutraal worden. De Coalitie HR-Hybride wil samen met de overheid een voorlichtingscampagne opzetten om de voordelen van hybride warmtepompen onder de aandacht te brengen. De campagne zal zich richten op woningbezitters, maar ook op professionele opdrachtgevers, zoals woningcorporaties.
Exportkansen
Een stimulans voor hybride warmtepompen biedt ook kansen voor de export van Nederlandse producten en kennis. Duitsland is één van de Europese landen die de komende tijd juist overschakelen op aardgas voor het verwarmen van woningen. Nederlandse bedrijven kunnen in die landen helpen om de CO2-uitstoot verder te verlagen met warmtepomptechnologie.
[pt_view id="aad1cb6q13"]
- april 21, 2021
- 136 views
Een CO2-meter voor elke thuiswerker
De Vlaamse ventilatiespecialist Renson heeft al haar medewerkers een eigen CO2-meter gegeven. Zo kunnen zij thuis de luchtkwaliteit meten en tijdig ingrijpen als die te wensen over laat. “Met ruim 420 collega’s die momenteel verplicht op thuiswerk aangewezen zijn, weten we natuurlijk niet hoe het daar met de binnenluchtkwaliteit gesteld is”, legt CEO Paul Renson uit. “Als werkgever zijn wij verplicht om de binnenluchtkwaliteit op de werkvloer te monitoren en in te grijpen waar het CO2-gehalte systematisch boven de 900 ppm (parts per million) stijgt.
Paul Renson: “Wij kunnen op kantoor wel een goede binnenluchtkwaliteit garanderen, maar hoe het op dat vlak in ieders ‘home office’ gesteld is, daar hebben we het raden naar. Daarom krijgt elke Renson-medewerker een CO2-meter.”
Mooi initiatief
Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele, die bij de uitreiking van de eerste meter aanwezig was, over het initiatief: "Wanneer we de lucht in onze ‘home office’ goed verversen, wordt de kans op besmetting met het coronavirus via de binnenlucht kleiner. Thuis kunnen we onze ruimten verluchten door even het raam open te zetten. Dankzij een CO2-meter kunnen we meten wanneer we dit moeten doen. Ik vind het dan ook een mooi initiatief van Renson om de luchtkwaliteit bij het eigen personeel thuis op deze manier te meten. Dat kan ik als minister van Wonen alleen maar toejuichen."
Ook voor wie niet thuis werkt
Voor Paul Renson gaat het echter verder dan enkel thuiswerk: “Waar onze medewerkers ook aan het werk zijn, we willen dat ze overal de best mogelijke binnenlucht kunnen ademen: of dat nu op kantoor is, in onze productiesites, vergaderzalen, showroom of thuis. Want voor wie niet kan telewerken, is het net zo belangrijk voor het hele gezin om thuis op z’n minst te weten hoe het met de binnenluchtkwaliteit gesteld is. Als ventilatiespecialist nemen we op dat vlak dus onze verantwoordelijkheid. Door dit ook in hun eigen woning te ervaren, zullen veel collega’s volgens mij nog beter de impact van gezonde binnenlucht kunnen inschatten en onze boodschap nog overtuigender mee kunnen uitdragen.”
CO2-meter als extra zintuig voor gezonde binnenlucht
Ventileren kan het risico op verspreiding van besmette virusdeeltjes (of aerosolen) binnenshuis tot een minimum helpen beperken. Renson: “Maar dat onvoldoende verse lucht in huis kan zorgen voor hoofdpijn, sufheid, concentratieverlies en op termijn zelfs tot luchtweginfecties en astma, maakt dat het thema ook straks in het post-corona tijdperk relevant blijft. Nu velen 8 uur per dag aan hun eigen thuisbureau gekluisterd zijn, is het dus meer dan ooit zaak om werknemers ook daar fit, alert en gezond te houden. En hoe kan je dat als werkgever beter dan hen op z’n minst te voorzien van een hulpmiddel dat hen waarschuwt wanneer het de hoogste tijd is om te verluchten of (extra) te ventileren?”, aldus Paul Renson.
[pt_view id="d7ebc545og"]
- april 20, 2021
- 138 views
Norm voor referentieklimaat in gebouwen herzien
Om de energieprestatie zo betrouwbaar mogelijk te berekenen en niet af te laten hangen van een koude winter, wordt er gerekend met een referentieklimaat. De norm NEN 5060 bevat representatieve referentieklimaatgegevens voor de bepaling van de energieprestatie van gebouwen en voor de dimensionering van verwarmings-, koel- en luchtbehandelingsinstallaties voor gebouwen.
NEN 5060 ‘Hygrothermische eigenschappen van gebouwen – Referentieklimaatgegevens’ bevat voor elk uur van een fictief referentiejaar de gegevens voor temperatuur, wind, regen en zonnestraling. Deze norm is nu verbeterd. Vooral het hoofdstuk over zonnestraling is verhelderd.
De klimaatgegevens uit NEN 5060 worden in NTA 8800 ‘Energieprestatie van gebouwen – Bepalingsmethode’ gebruikt. De herziening heeft geen invloed op de uitkomst van de berekeningen via NTA 8800.
Tijdzone en oriëntatie
In de versie uit 2018 was niet duidelijk genoeg welke tijdzone gebruikt werd bij de klimaatgegevens. Dat is namelijk de UTC, waardoor gebruik in Nederland één uur (wintertijd) of twee uur (zomertijd) verschil kon opleveren. Ook kon verwarring ontstaan over de plus en mintekens bij oost of west. Dat is nu overal aangegeven.
Zonnestraling
De bijlage voor ’Procedure voor de omrekening van gegeven zonnestralingsgegevens naar verticale en hellende vlakken’ is vervangen door een verwijzing naar NEN-EN-ISO 52010 ‘Energieprestatie van gebouwen - Buitenklimaat - Deel 1: Conversie van klimaatgegevens voor energieberekeningen’. Alleen de typisch Nederlandse gegevens zoals de invulling voor lage zonnestanden zijn in NEN 5060 blijven staan.
[pt_view id="deebfa5zpe"]
- april 16, 2021
- 143 views
Natuurlijke koudemiddelen: waar blijft die massale overstap?
Hoewel het proces met horten en stoten op gang moest komen, zit de vaart er nu wel in. Nederland is grootscheeps aan het verduurzamen. Logischerwijze verwacht je dan ook een massale overstap op natuurlijke koudemiddelen in de warmtepompbranche. Maar dat gebeurt vooralsnog niet. Waarom?
Miranda Groot Zwaaftink is sinds voorjaar 2018 Projectmanager Techniek, Veiligheid & Milieu bij de NVKL. NVKL is de brancheorganisatie van leveranciers en erkende installateurs in klimaatbeheersing en koudetechniek. Daarvoor werkte ze onder andere jarenlang bij het Rijksvastgoedbedrijf. Een professional met een schat aan kennis dus over de gebouwde omgeving.
Allereerst: welke koudemiddelen zijn nu erg populair bij bodemgebonden warmtepompen?
“Dat zijn eigenlijk voornamelijk synthetische varianten, zoals R410A, R134A en R407C. Die keuze wordt door de fabrikanten bepaald. Ook propaan, butaan en CO2 wordt toegepast, maar nog niet in grote getallen.
Hoe zit dat met de luchtgebonden systemen?
“R410A is nog erg populair, maar R32 is in opkomst. Dat laatste koudemiddel heeft een lagere GWP-waarde dan R410A. In geval van lekkage is er dus minder bijdrage aan het broeikaseffect. Maar met een GWP-waarde van 675 is dit nog steeds veel groter dan bij natuurlijke koudemiddelen. Daarom vinden natuurlijke koudemiddelen steeds beter hun weg in de sector. Bijvoorbeeld CO2 voor hoge temperatuurverwarming, maar met name propaan wint aan populariteit, vooral als koudemiddel in monoblock-systemen.”
Welke synthetische koudemiddelen hebben nu of krijgen binnen afzienbare termijn te maken met uitfasering?
“Vanaf 2020 is het verboden om in nieuwe installaties synthetische koudemiddelen te gebruiken met een hogere GWP-waarde dan 2500. Vanaf 2025 komt daar nog bij dat airco- en warmtepompsystemen met een koudemiddelhoeveelheid tot 3 kilo alleen nog maar synthetische koudemiddelen mogen bevatten met een GWP-waarde die lager is dan 750.”
Hoe ziet het totaalplaatje er nu uit: wat is het marktaandeel van natuurlijke koudemiddelen in de warmtepompbranche?
“Als we kijken naar warmtepompen voor de woningbouw en kleine utiliteit, dan ligt het nog onder de 10%.”
En als we ons richten op de toekomst: welke synthetische koudemiddelen hebben een flink marktpotentieel?
“Naast R32, is de volgende generatie synthetische koudemiddelen de HFO’s. Deze hebben een GWP-waarde onder 150. De bekendste op dit moment is R-1234ze, deze wordt gebruikt in grotere systemen. Als alternatieven voor R410A worden, R452B en R466A genoemd. Deze koudemiddelen worden anno 2021 nog niet in de kleinere warmtepompen toegepast. In dit segment wordt gekoerst op natuurlijke koudemiddelen, met name propaan.
En hoe zit het met natuurlijke koudemiddelen?
“Propaan heeft uitstekende eigenschappen voor zowel laag als hoog-temperatuur
ruimteverwarming en warmtapwaterproductie en wint aan populariteit bij de kleinere systemen. Daarnaast is CO2 erg geschikt voor de productie van warmtapwater. Ammoniak, wordt veelal in industriële warmtepompen toegepast.
Zal de hoeveelheid koudemiddel in warmtepompsystemen sowieso minder worden de komende jaren?
“Ik denk van wel. Fabrikanten zijn voortdurend bezig om systemen te ontwikkelen die dezelfde prestaties leveren bij een kleinere koudemiddelinhoud. Dan ligt het wel in de lijn der verwachting. Daarbij speelt ook mee dat er voor warmtepompen die brandbare koudemiddelen gebruiken boven de 150 gram strengere voorwaarden gelden op het gebied van veiligheid. Dus als fabrikant blijf je liever onder die grens zitten. De verwachting is wel dat deze grens opschuift naar 500 gr.
Hoe kan het dat de branche nog niet massaal is overgestapt op natuurlijke koudemiddelen?
“De grote Aziatische spelers volgen de wereldmarkt. Op mondiaal niveau is er nog geen trend richting natuurlijke koudemiddelen ingezet. Bij ons ligt dat anders, maar fabrikanten gaan geen aparte systemen produceren voor de kleine Nederlandse markt.”
Tot slot: warmtepompen winnen aan populariteit, merk je al bij de installateurs dat ze zich aan het bijscholen zijn op het gebied van koudemiddelen?
“Als je het hebt over synthetische koudemiddelen wel, er is een wettelijke verplichting voor een F-gassen certificaat. Vrijwel alle koudemiddelen met een lage GWP-waarde zijn (mild) brandbaar, CO2 werkt onder hoge druk en ammoniak is giftig. Het is van groot belang dat ondernemingen en monteurs over voldoende kennis en competenties beschikken om veilig te kunnen werken met deze alternatieven. Bij natuurlijke koudemiddelen is er pas een certificatieplicht bij een vulhoeveelheid van 5 kg koolwaterstoffen. Wij zouden graag een borging zien van de vakbekwaamheid van personen en kwaliteit van bedrijven en lobbyen daar ook voor op Europees niveau bij de herziening van de F-gassenverordening.”
Dit is een artikel uit de print-editie van het vakblad IZ. De digitale edities van IZ zijn gratis te raadplegen via www.installateurszaken.nl. Liever een print-editie op uw deurmat? Maak dan gebruik van onze tijdelijke actie en meld u nu aan voor een gratis abonnement op IZ via www.installateurszaken.n