Corona en legionella; alertheid blijft geboden

De coronacrisis brengt ook een ander gevaar met zich mee. Door de leegstand van gebouwen neemt het gevaar op legionella toe. Dat blijkt ook uit cijfers van de branchevereniging voor water- en milieutechnologiebedrijven. Bij de leden van Envaqua was er het afgelopen halfjaar in 30 procent van de drinkwatermonsters legionella aanwezig. Dat is een toename van 3 procent ten opzichte van 2019. Kunnen we met een tweede lockdown in zicht een soortgelijke ontwikkeling verwachten?

Eric van der Blom is werkzaam als Vakspecialist Sanitaire Technieken bij Techniek Nederland. Hij trekt niet gelijk aan de noodrem vanwege de toename. “De stijging die de cijfers van Envaqua laten zien in de met legionella besmette watermonsters is van 26,4 naar 29,4 %. Dat is heel beperkt. Deze waarden kunnen sowieso jaarlijks fluctueren. Daarom ben ik ook wel geïnteresseerd in de Enquava-data van 2018, 2017, 2016 enzovoorts. Je kunt namelijk pas uitspraken doen op basis van een meerjarige vergelijking.”

Ziekenhuis
In juli dit jaar was er sprake van een piek van bijna 100 legionellapatiënten in het ziekenhuis. Volgens Van der Blom staat dit los van de piek in het aantal met legionella besmette watermonsters. Mogelijk hebben de weersomstandigheden wel een rol gespeeld. “Dat geeft het RIVM ook aan. Door veranderende weersomstandigheden: een flinke warme periode gevolgd door plensbuien, blijkt het aantal besmette personen toe te nemen. Over de bron van de besmettingen is onvoldoende bekend. De leidingwaterinstallatie lijkt hier in elk geval geen rol in te spelen. Daarnaast is er natuurlijk ook een verschil tussen het aantreffen van legionella in een installatie en het ziek worden van mensen. Die relatie kun je niet één op één leggen. Het is mij overigens niet bekend welk deel van de 20.000 met legionella besmette watermonsters die Envaqua heeft genomen betrekking had op koud water, warm water en mengwater. Er is aangegeven dat er meer Legionella Pneumophila is aangetoond. Deze komt meer voor bij temperaturen boven de 30 °C. Is de watertemperatuur in de zomer (langdurig) zo hoog geworden of is het warme water echt veel te laag geweest”, vraagt Van der Blom zich af.

Speculeren
Het blijft dus speculeren wat de precieze impact is van de leegstand in de utiliteit op het aantal legionellagevallen. Hoe zit dat met de woningbouw? “Over legionellabesmettingen in woningen is met de beschikbare informatie niets concreet te zeggen. Het is mogelijk dat de groeiomstandigheden voor legionella beperkt zijn gebleven, omdat we deze zomer massaal thuis bleven of slechts korte tripjes maakten,” zegt Van der Blom.

Tweede golf
Inmiddels is er sprake van een tweede coronagolf: verwacht Van der Blom een soortgelijke toename van het aantal besmette watermonsters als eerder dit jaar? “Het zou me, gezien de mindere bezetting van gebouwen en wellicht wat minder adequaat legionellabeheer bij een tweede coronagolf, niet verbazen als we weer een toename van enkele procenten zien. Maar het zal niet significant zijn”, voorspelt hij. En hoe zit het met het aantal legionellapatiënten? “Bij een tweede coronagolf dit najaar en eventueel in de winter zijn de weersomstandigheden veel minder gunstig voor het ontstaan van legionella en een toename van het aantal besmettingen. Een dergelijke piek is daarom niet te verwachten.”

Advies
Desalniettemin is alertheid geboden. “Het blijft in alle omstandigheden van belang om de leidingwaterinstallatie goed te gebruiken en te beheren. Dat is een taak van de gebouwbeheerder én de installateur. De beheersmaatregelen moeten voor 100 % worden uitgevoerd”, drukt Van der Blom de lezer nog maar eens op het hart.