De weg naar de juiste BIM-strategie
Building Information Modelling (BIM) ligt op ieders lippen in de bouwsector. Maar bij nader inzien is deze term enigszins misleidend. Gaat het hier echt alleen maar om ’modelleren’? Eigenlijk bestrijkt het modelling-onderdeel van de afkorting niet alle aspecten van BIM. Vooral bij de ontwikkeling van een BIM-strategie is het belangrijk om dit te beseffen. Een alomvattende implementatiestrategie ontwikkelen is alleen mogelijk op basis van een juiste definitie van de term BIM.
Auteur: MSc. Sven-Eric Schapke, Directeur BIM/PLM bij think project!
BIM wordt steeds meer de standaard voor internationale en nationale bouwprojecten. De omschakeling naar de BIM-werkwijze is dan ook een belangrijke stap om de concurrentie voor te blijven. De voordelen liggen voor de hand: bouwbedrijven profiteren van een verbeterde planningskwaliteit en het naleven van kosten en deadlines. Maar hoe implementeren bedrijven op een succesvolle manier een BIM-strategie om deze voordelen daadwerkelijk te benutten?
Meer dan 3D en software
Alvorens in te gaan op de concrete planning van een BIM-implementatie, is het belangrijk dat dit proces gebaseerd is op het juiste begrip van BIM. Building Information Modelling wordt vaak gelijkgesteld met 3D-planning. Maar dit alleen dekt niet alles. Bedrijven kunnen BIM ook inzetten om aanvullende informatie, zoals productie-informatie voor bouwelementen of materiaaleigenschappen, toe te wijzen aan een 3D-model. Als tijd en kosten worden meegerekend, worden modellen gemaakt met een veel grotere diepgang van informatie over de gehele levenscyclus van het project. Daarnaast is BIM een methodologie die gebruikt kan worden om verschillende soorten informatie in een bouwproject te organiseren. Het doel is om al deze relevante informatie gemakkelijk toegankelijk en verspreidbaar te maken voor alle projectleden in alle bedrijven. Dit aspect van transparantie en digitaal informatiebeheer is de echte toegevoegde waarde van BIM. Bovendien kunnen al deze geregistreerde gegevens automatisch worden geïnterpreteerd. Dit maakt het mogelijk om sneller, beter en eerder beslissingen te nemen tijdens het bouwproces of al in de planningsfase.
BIM = infrastructuur en processen
BIM is vooral gericht op de omgang met gewijzigde informatie. Daarom is ’Building Information Management’ een bijzonder geschikte definitie. BIM heeft invloed op de structurele en procedurele organisatie van het bouwproject. Maar ook op de toekenning van plannings- en constructiediensten en op de inhoud van de contractuele voorschriften. Er valt dus al in de eerste fasen van een project veel te winnen met BIM. In de voorbereidende fasen leg je namelijk al de basis voor een succesvolle verwerking van BIM-projecten. Dit heeft gevolgen voor de ontwikkeling van een BIM-strategie. Werken met BIM betekent namelijk dat bedrijven gebruik moeten maken van noodzakelijke digitale infrastructuur en een proces op gang moeten brengen dat samenwerking in projecten mogelijk maakt. Dit omvat het definiëren van de doelstellingen, organisatiestructuren, verantwoordelijkheden en technische afspraken voor een specifiek project.
De dimensies van een BIM-strategie
Wat hebben bedrijven precies nodig als ze voor BIM kiezen? Waarop moeten ze letten, wat moeten ze vooraf definiëren? Allereerst zijn een duidelijke strategie en definitie van de eisen absoluut noodzakelijk. Daarnaast vereist een dergelijke ingrijpende digitale transformatie niet alleen technologische maar ook veranderingen in de bedrijfscultuur. De veranderingen moeten plaatsvinden op verschillende bedrijfsniveaus: op procesniveau (de diensten en workflows), op data- en technologisch niveau en op menselijk niveau. Dat laatste wil zeggen in de sociale structuur van het bedrijf en in het persoonlijke werkgedrag.
Mensen en regels
Digitalisering en de invoering van BIM leiden niet alleen tot de introductie van nieuwe tools, maar ook tot nieuwe vormen van samenwerken. Dit betekent dat er bijbehorende nieuwe regels moeten komen, die gezamenlijk moeten worden opgesteld. Communicatie en directe participatie van werknemers in de besluitvorming zijn belangrijke managementtaken om wantrouwen en angst te verminderen en enthousiasme voor verandering op te wekken. Even belangrijk is de kwalificatie van werknemers. Om Building Information Management succesvol toe te passen, moeten onder andere de volgende vragen worden beantwoord:
• Wie is verantwoordelijk voor de informatiesoevereiniteit?
• Wie is de eigenaar van de auteursrechten op de gecreëerde projectinformatie en wie is er verantwoordelijk voor?
• Hoe kan de medewerking van alle projectleden worden gewaarborgd?
• Beschikken alle projectleden over de benodigde kennis en hebben ze voldoende informatie voor succesvol BIM-projectwerk?
• Heeft het bedrijf een BIM-coördinator of een volledige personeelsafdeling nodig voor de implementatie en realisatie?
Processen
Een ander belangrijk niveau voor een BIM-strategie is de organisatie van bedrijfs- en projectprocessen. Dit komt omdat ongestructureerde processen niet automatisch door digitalisering een doelgerichte structuur krijgen. Daarom is het noodzakelijk om in de eerste fase de processen van het bedrijf te verwerken. Zo worden tekortkomingen, maar ook mogelijk nieuwe problemen die zijn veroorzaakt door ongestructureerde of ongedefinieerde processen, geïdentificeerd.
Op basis hiervan is het mogelijk om de noodzakelijke processen voor het werken met BIM vast te leggen. Dit moet een vlotte doorstroming van informatie en een gecoördineerde samenwerking tussen alle projectleden garanderen. De volgende vragen helpen om deze noodzakelijke processen te definiëren:
• Hoe worden de (deel)bouwmodellen van de verschillende vakgebieden gecoördineerd?
• Wie controleert de kwaliteit van de inhoud van het model en hoe kunnen deze worden vrijgegeven?
• Wie is betrokken bij de creatie van gegevens en hoe? Waar bevindt zich de gegevensoverdracht – en naar wie gaan welke gegevens, en in welke stap?
• Is voldaan aan de normen voor informatiebeheerprocessen (ISO 19650)?
Data
Het bouwen van informatiemodellering leidt tot een enorme hoeveelheid aan data. Deze gegevens, vooral wanneer bedrijven de kosten en tijd (4D- of 5D-modellen) meenemen, moeten allemaal op dezelfde manier worden beheerd. Bij het werken met verschillende soorten informatie en gegevens uit verschillende bronnen zijn er een aantal punten waarmee bedrijven rekening moeten houden om zo effectief mogelijk gebruik te kunnen maken van Building Information Management:
• De informatie- en gegevensvereisten moeten nauwkeurig worden gedefinieerd, zodat alle projectleden weten wat ze moeten aanleveren. Deze zogenoemde klantinformatie-eisen (AIA) kunnen zowel functionele als gedetailleerde eisen voor individuele modelelementen (Model View Definition, MVD) omvatten.
• Om Building Information Management goed te laten werken, moeten alle gebruikers kunnen vertrouwen op open uitwisselingsformaten (zoals IFC of BCF). Dit is de enige manier om te zorgen dat alle betrokkenen alle gegevens kunnen gebruiken.
Technologie
Investeringen in een veilige en flexibele IT-infrastructuur vormen de basis van alle digitaliseringsinspanningen, waaronder BIM. Omdat er echter meer is dan één soort BIM-software, moet er een fundamenteel onderscheid worden gemaakt tussen verschillende typen software:
• Software om BIM-informatie (authoring tools) te ontwikkelen
• Software om BIM-informatie te coördineren en te testen (BIM-testtools)
• Software om BIM-informatie te hergebruikenin verschillende toepassingsgebieden (analyse- en simulatiesoftware)
• Software voor het beheer van BIM-informatie en projectsamenwerking
Het laatste type software heeft betrekking op een BIM-gebaseerde Common Data Environment (CDE). Een CDE is een digitaal projectplatform waarop alle projectinformatie wordt verzameld, beheerd en verspreid. Een CDE zorgt ervoor dat elke stakeholder altijd de nieuwste BIM-modellen en -documenten bij de hand heeft tijdens het project en toegang heeft tot alle belangrijke, aanvullende informatie. Met behulp van een CDE wordt alle informatie centraal verzameld en georganiseerd. Hierdoor kunnen bedrijven gestandaardiseerde processen definiëren en kunnen ze fouten in het informatiebeheer of communicatieproblemen tussen projectleden aanzienlijk verminderen.
Conclusie
Het is duidelijk: BIM is méér dan alleen maar modelleren. Het gaat om een nieuwe manier van samenwerken. BIM zorgt voor gestructureerd en transparant data- en informatiebeheer wat betere en effectievere samenwerking tussen projecten stimuleert – zelfs over de bedrijfsgrenzen heen. Vandaar mijn aanbeveling: laten we het hebben over Building Information Management en dit gebruiken als basis voor de ontwikkeling van een passende en alomvattende BIM-strategie.
