“Er zijn méér technici nodig op alle opleidingsniveaus”

In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen wijst Techniek Nederland voorzitter Doekle Terpstra de politiek op het belang van het technisch beroepsonderwijs. “De energietransitie vraagt om veel technische vakmensen, maar de instroom van gekwalificeerde technici loopt terug. Als we nú geen maatregelen nemen, lopen we onherroepelijk vast.” De voorzitter heeft een tien-puntenplan gepresenteerd om het technisch beroepsonderwijs erbovenop te helpen. Het Onderwijsplan Techniek voor de Toekomst zou volgens Terpstra een belangrijk verkiezingsitem moeten zijn.

Onderzoeksbureau Ecorys becijferde in een recent onderzoek dat de belangstelling voor techniek in het mbo afneemt. De komende tien jaar daalt het aantal studenten naar verwachting met 24.000. Op het hbo neemt de instroom wél toe, met gemiddeld 5%. Maar ook die groei blijft aanzienlijk achter bij de toename van het totale aantal hbo-studenten.

De ambities zijn groot
Het tekort aan vakmensen in de techniek is met name zorgwekkend omdat voor de energietransitie juist steeds méér technici nodig zijn, betoogt Terpstra. “Vóór 2030 moeten in Nederland 1,5 miljoen woningen verduurzaamd worden. Daarnaast moeten er zo'n 6.500 windmolens en 1,7 miljoen laadpalen voor elektrische auto's komen. Al over een kleine twee jaar moet elk kantoorgebouw in Nederland minimaal label C moet hebben. Bovendien moeten tot 2030 jaarlijks 100.000 nieuwe woningen zonder aardgas, maar mét installaties voor duurzame energieopwekking, worden opgeleverd.

Loopbaankansen zijn groot
Te weinig jongeren in mbo, hbo en wo kiezen voor een technische opleiding, maar de loopbaankansen zijn nergens zo goed als in de techniek. Terpstra: “De plotselinge vorstperiode, eerder deze maand, drukte veel Nederlanders weer eens met de neus op de feiten. We kunnen niet zonder technici. We hebben ze nodig om ons uit de kou te redden, maar óók om de energietransitie voor elkaar te krijgen.”

Techniek voor de Toekomst
Er zijn méér technici nodig op alle opleidingsniveaus. Dat is de achtergrond van het Onderwijsplan Techniek voor de Toekomst. Terpstra: “We willen dat het plan zo snel mogelijk wordt omarmd door de politiek. Liefst nog vóór de verkiezingen, maar in ieder geval tijdens de formatie. Wij zullen het in ieder geval onophoudelijk onder de aandacht brengen van politiek én media.”

Het tien-puntenplan van Terpstra:

1. De financiering van het beroepsonderwijs wordt afgestemd op de arbeidsmarkt. Onderwijsinstellingen die opleiden voor beroepen waar tekorten op de arbeidsmarkt zijn, moeten kunnen rekenen op extra financiering. En de studenten ook.
2. Mbo’ers in de techniek krijgen een bonus na het behalen van hun diploma.
3. De overheid geeft werkgevers die investeren in zij-instromers extra financiële ondersteuning.
4. Er komen flexibele, intensieve en toegankelijke opleidingen voor zij-instromers.
5. Breng leren en innoveren bij elkaar. Daarmee sluiten opleidingen beter aan op de behoeften van het bedrijfsleven en wordt het onderwijs aantrekkelijker. Een nauwe samenwerking tussen bedrijfsleven en onderwijs in publiek-private samenwerking maakt dit mogelijk.
6. De overheid creëert een stimuleringsfonds voor het technisch beroepsonderwijs (vmbo, mbo, hbo).
7. Techniekstudenten aan het hoger onderwijs betalen geen collegegeld meer. Bij het aflossen van hun studiefinanciering betalen ze een lagere rente.
8. Alle leerlingen op de basisschool maken kennis met techniek. Werkgevers in de techniek zoeken het onderwijs in de regio op en werken ermee samen. Werknemers in de techniek krijgen de mogelijkheid om hybride docent te worden, mee te doen aan projecten en leerlingen te begeleiden.
9. De technische sector gaat zich méér richten op het werven van meisjes en vrouwen en van jongens én meisjes met een niet-westerse achtergrond.
10. Hybride opleidingen krijgen in het voortgezet onderwijs meer ruimte. Denk aan de vak-havo, waar de leerlingen 80% theorievakken krijgen en 20% technische, beroepsgerichte vakken.

Rico Verhoeven als boegbeeld
Ondertussen maakt ook kickbokser Rico Verhoeven zich sterk voor techniek. Dat doet hij voor mensen die een opleiding in de techniek willen volgen. “Ik ben zelf absoluut geen arbeidsmarktdeskundige,” vertelt hij aan De Telegraaf, “maar ik heb wel een groot netwerk dat ik kan inschakelen en ik verbind mijn gezicht eraan.” Hij lanceerde onlangs het platform heelnederlandwerkt.nl, dat werkzoekenden en werkgevers bij elkaar brengt. “Het is echt bizar hoeveel dit al heeft losgemaakt.”

Miljoen euro aan vouchers
“Werkgevers weten ons te vinden met vacatures, al meer dan vierduizend werkzoekenden hebben een persoonlijkheidstest gedaan en we mogen nu voor een miljoen euro aan vouchers voor cursussen van techniekopleiding.nl weggeven. Daarmee kunnen 750 mensen gratis een opleiding volgen voor bijvoorbeeld airco-, koel- en klimaattechniek of operator. Ze hoeven zich alleen maar aan te melden op het platform.”

Gratis
Verhoevens initiatief onderscheidt zich van andere vacatureplatformen doordat alles gratis is, voor zowel werkgevers met vacatures als werkzoekenden die er ook testen en trainingen kunnen volgen. Advocatenbureau CKH verbindt zich eraan door gratis juridisch advies aan te bieden over werkgerelateerde onderwerpen.