Geluidsniveau

In 2021 werden strengere eisen van kracht voor het geluidsniveau van warmtepompen. De sector is daar goed op ingesprongen. IZ sprak met ATAG en LG die recentelijk nog stillere modellen op de markt brachten. Hoe hebben ze dat bewerkstelligd? En, vallen er nog verdere slagen te maken?

Maar laten we aftrappen met de trends in de warmtepompmarkt, want er gebeurt veel op dit moment, blijkt wel uit beide interviews. Zo zijn natuurlijke koudemiddelen met een duidelijke opmars bezig.

Propaan
Met name propaan. Dat bleek ook wel tijdens de laatste grote vakbeurzen, zoals de ISH.
Volgens Roy Janssen van ATAG is de keuze voor propaan “logisch. Aan CO2 en ammoniak, die vaak ook worden genoemd als kanshebbers, kleven toch bepaalde nadelen. Zo moet je bij CO2 werken met hogere drukken en is ammoniak giftig waardoor er strenge veiligheidseisen gelden.”

Prijzen
Ook de prijzen voor warmtepompen zijn gestaag aan het dalen, onder andere door opschaling en de concurrentie tussen de, inmiddels, honderden leveranciers. Janssen voorziet een verdere verlaging als het aantal arbeids­uren omlaag gebracht kan worden. Dat betekent in de praktijk meer installatiegemak.

Geluidsniveau
Het geluidniveau is vooral een Europees verhaal vertelt de Product Manager van ATAG. Recentelijk bracht de fabrikant de Energion S Split lucht/water warmtepomp in Nederland op de markt. Deze is verkrijgbaar in Hybrid en All-Electric configuratie en zowel in de nieuwbouw als bestaande woningen toe te passen.

Nieuw
In tegenstelling tot een standaard monoblock warmtepomp bestaan de hydraulische verbindingen uit leidingen voor koudemiddel (R32). Hierdoor zijn kleinere doorgangen in de muur nodig en is verbinden eenvoudiger. Daarnaast zijn een aantal componenten vanuit de buitenunit naar de binnenunit verplaatst. Hierdoor is de buitenunit circa 10 kg lichter geworden. Daar staat tegenover dat de binnenunit van Energion S groter is qua formaat en vergelijkbaar is met de All-Electric binnenunit (600 x 358 x 716 mm). Ten slotte komt de noodzaak voor een antivries kit te vervallen omdat het CV-water niet naar de buitenunit gaat.

Extra stil
De buitenunit is bovendien extra stil. “Het kunststof ventilatorblad heeft een soort kromming en de rondingen zwakken het geluid af”, licht Janssen toe. Volgens hem vallen er nog verdere slagen te maken op geluidsniveau, maar zal dat vooral bereikt worden met betere regeltechniek. Dat betekent in de praktijk door de warmtepomp meer op deellast en minder op vollast te laten draaien. “Wil je de warmtepomp daadwerkelijk ‘stiller’ maken dan betekent dat extra kosten en meer ruimtebeslag. Je zal namelijk de warmtepomp groter moeten dimensioneren, omdat je grotere ventilatoren nodig hebt.”

Laagfrequent geluid
Wat wel een zorgpuntje blijft, is laagfrequent geluid. We hebben het dan over geluid van 100 Hertz en lager. Volgens Janssen zijn veel problemen te vermijden door de warmtepomp op de juiste manier te plaatsen. “Let er dus op dat een warmtepomp op het dak genoeg massa onder zich heeft.” Ook is het zaak om de warmtepomp niet continu in vollast te laten draaien, voegt hij toe.

Trendsettend
Ook Richard de Waal van LG merkt dat natuurlijke koudemiddelen in opkomst zijn, met name dan propaan. Tegelijkertijd lijkt de rol van chemische koudemiddelen nog helemaal niet te zijn uitgespeeld. Wereldwijd zijn ze nog populair en Aziatische fabrikanten houden mogelijkheden open voor de ontwikkeling van meer milieuvriendelijke varianten. Toch zou op termijn de balans wel kunnen doorslaan naar natuurlijke koudemiddelen, denkt de Sales Director Air Solution van LG. “Ontwikkelingen in Europa zijn vaker trendsettend geweest, denk maar aan de massale acceptatie van R32.”
Esthetiek
Hij signaleert ook een andere opvallende trend: design wordt belangrijker. Waar vroeger warmtepompen vaak onooglijke systemen waren, is er nu meer aandacht voor een aantrekkelijke vormgeving. “Zo valt er meer te kiezen qua kleurstellingen en zie je ook vaker modellen op de markt met bijvoorbeeld een golvende gril.”

Geluidsniveau
Ook De Waal merkt dat fabrikanten met innovatieve oplossingen het geluidsniveau van hun warmtepompen omlaag weten te brengen. Dit jaar liet LG zelf nog weten dat het haar gelukt is om de geluidsniveaus te verlagen van de MU-serie buitendelen van het Multi Split gamma. Datzelfde geldt voor de nieuwe LG R290 propaan lucht-water warmtepomp die op de planning staat voor Q4 2023. Deze is 9 dBA stiller vergeleken met de huidige R32-versie. Het verlagen van de geluidsniveaus wordt mogelijk gemaakt door een viertal verbeteringen: een nieuw ontwerp van de ventilator, betere software voor het aansturen van de inverter compressor, extra geluidsisolatie tegen geluid van de compressor en minder trillingen in de leidingen.

Details
De ventilator en de compressor zijn de twee onderdelen van een warmtepomp of airconditioner die het meeste geluid produceren. De ventilator heeft in de vernieuwde buitendelen een lager gewicht en een nieuw ontwerp van de ventilatorbladen, waardoor er minder vibratie en een betere luchtverplaatsing plaatsvindt. Daarnaast is 95 tot 100 procent van het blootgestelde oppervlak van de compressor voorzien van geluidsisolatiemateriaal. Ook is de software geoptimaliseerd die benodigd is om de inverter compressor aan te sturen, zodat hij in de lagere frequenties de ruis meer onderdrukt. Daarnaast hebben de leidingen een vernieuwd cyclisch ontwerp, zodat er minder trillingen zijn.

Tips
De Waal merkt dat installateurs niet altijd voldoende kennis en kunde in huis hebben om geluidsproblemen te voorkomen of op te lossen. Hij geeft een aantal tips voor de vakman. “Allereerst moet je je natuurlijk verdiepen in de regelgeving over het geluidsniveau. Daarnaast is het belangrijk om goed af te wegen waar en hoe je de warmtepomp opstelt. Let daarbij onder andere op de juiste afstand tot de erfgrens. Zorg er verder voor dat de warmtepomp steunt op voldoende massa om trillingen te voorkomen. En als laatste: regel het apparaat goed in.”

Doorontwikkeling
Tot slot: Evenals Janssen van ATAG verwacht De Waal dat de branche erin zal slagen om het geluidsniveau verder omlaag te brengen door een combinatie van technische innovaties en betere regeltechniek. Daarmee refereert hij onder andere aan meer isolatie, een bredere toepassing van nachtverlaging en de integratie van AI zodat het geluidsniveau op een intelligente manier wordt aangepast aan de omgeving 