Honderd jaar oude woonboerderij aan de warmtepomp

Bij de renovatie van de honderd jaar oude woonboerderij in Ouderkerk aan den IJssel is een gecombineerd laagtemperatuursysteem van vloerverwarming en warmtepomp aangelegd, gekoppeld aan een zoneregeling. De regeling zorgt ervoor dat de temperatuur in de verschillende ruimtes individueel verwarmd of gekoeld kunnen worden.

De eigenaar van de boerderij heeft samen met zijn zoon een melkveehouderij. Het achterste gedeelte van de boerderij, waar voorheen de koeienstal was, is verbouwd tot woning. Het voorste gedeelte, het oude woongedeelte waar de zoon met zijn gezin woont, is nog niet gerenoveerd. In het verbouwde deel is een nieuw casco tegen de oude gevelwanden gezet. Het totale woonoppervlak is circa 150 vierkante meter met een inhoud van meer dan 350 kubieke meter.

Zoneregeling
De vloeren zijn nieuw gestort en het dak van het nieuwe woongedeelte is aan de binnenkant volledig geïsoleerd. In de vloeren is Clickjet vloerverwarming (staaldraadmatten) van Radson aangelegd. Geïnstalleerd is een Zento warmtepomp van dezelfde fabrikant. Elke ruimte heeft een Touch E3-zoneregeling, waarmee de temperatuur per ruimte geregeld kan worden. Dit is een centrale regeling met touchscreen die communiceert met de diverse thermostaten in de verschillende ruimtes. De zoneregeling kan ook op afstand worden bediend met een app.

Combinatiepakket
Het combinatiepakket van (lucht/water)warmtepomp, vloerverwarming en een zoneregeling is geïnstalleerd door Roest & Heuvelman, totaalinstallateur op het gebied van elektrotechnische installaties (als loodgieterswerk) en verwarmingsinstallaties uit Krimpen aan den IJssel. Dit installatiebedrijf heeft inmiddels bij verschillende projecten dergelijke combinatie-oplossingen geïnstalleerd. Arie den Uijl, projectleider bij Roest & Heuvelman, over de renovatie: “Toegegeven, we hebben niet echt een strenge winter gehad, maar de woning heeft een aangenaam binnenklimaat. De combinatie-oplossing resulteert in 100% warmtegarantie. Door diversiteit van de aangeboden afgiftesystemen kunnen we een optimale oplossing bieden voor een perfect warmtecomfort en binnenklimaat. Hiermee wordt een optimaal energie-efficiënt warmtecomfort gerealiseerd.”

Monoblok
In de woonboerderij in Ouderkerk aan den IJssel is een monoblok warmtepomp tegen de buitengevel geplaatst. In dit monoblok zit een koudemiddel dat warmte opwekt. Voordeel van een monoblok is dat het koudemiddel in de buitenunit kan blijven en niet met leidingen in de woning gebracht hoeft te worden. Binnenin de woning in het stalgedeelte zijn twee buffervaten geplaatst: één voor sanitair water en één voor water van het verwarmingssysteem.

Voldoende vermogen
De vloerverwarming geeft met een lage temperatuur voldoende warmte af. De calculatiedienst van Radson kwam uit op een warmteverlies van 8,5 kW. Zij adviseerden daarom een warmtepomp van 13 kW om in de winter ook voldoende vermogen te hebben, voldoende sanitair warmwatervoorziening te garanderen en in het tussenseizoen een lagere compressorfrequentie te realiseren. Elke vloerverwarmingsgroep van de vloerverwarming is apart geregeld met een ruimtevoeler. Deze voelers communiceren met de zoneregeling die in elke ruimte is geïnstalleerd en ervoor zorgt dat in elke ruimte van de verbouwde woonboerderij de temperatuur naar wens kan worden geregeld.

Onder de knie krijgen
Pieter van den Dikkenberg was als accountmanager projecten Nederland betrokken bij de renovatie. “Het gasloos opleveren van gebouwen betekent voor veel installateurs dat zij nieuwe installatietechnieken onder de knie moeten krijgen,” vertelt hij, “bijvoorbeeld om lagere temperatuursystemen te kunnen installeren. Omdat systemen op lagere temperaturen werken, is het belangrijk dat de installateur goed weet hoe hij bijvoorbeeld de installatie waterzijdig moet inregelen, zodat het juiste aantal liters warm water door de verwarmingsbuizen stroomt. De inregeltechniek wordt steeds belangrijker bij systemen die op lagere temperaturen werken.”

Woning inventariseren
“Warmtepompen installeren is een nieuwe techniek waarmee verschillende installateurs nu steeds vaker te maken krijgen”, vervolgt Van den Dikkenberg. “Het zijn complexe installaties waarover bewoners vooraf goed moeten worden geadviseerd voordat zij een keuze maken voor een duurzaam warmtesysteem.” Den Uijl van Roest & Heuvelman hierover: “De eerste stap is dat we de situatie van de woning inventariseren; welke duurzame maatregelen zijn al gerealiseerd en welke zijn nog nodig zijn om het pand te verduurzamen? Daarbij heeft niet elke woning evenveel ruimte om de installaties te plaatsen. Een combinatie van warmtepomp en vloerverwarming met ultra-lage temperatuurradiatoren met Touch E3-zoneregeling werkt het beste als een pand goed is geïsoleerd, zodat de warmte er niet uit verdwijnt. Bij een nauwelijks geïsoleerd pand hebben energiezuinige warmtebronnen weinig effect.”

Advies
Volgens Den Uijl biedt de combinatie-oplossingen van Radson een groot aantal mogelijkheden om een woning optimaal te verduurzamen met energiezuinige systemen die voor een prettig binnenklimaat zorgen. “Dat is gebleken uit verduurzaming van deze woonboerderij”, zegt De Uijl. “Prettig aan Radson is de manier waarop zij met installateurs samenwerken. Hun adviseurs zijn regelmatig op de bouwplaats aanwezig om ons te begeleiden en te ondersteunen. Omdat de techniek nog heel nieuw is en elke situatie weer anders is, voelt het heel positief dat vanuit de fabrikant ter plekke advies wordt gegeven over bijvoorbeeld het bepalen van het vermogen van een warmtepomp en het inregelen van de installatie. Dit soort richtlijnen geven je houvast en dragen bij aan een succesvolle installatie.”