Nu de zomers steeds warmer worden, is het essentieel om daarmee al in het ontwerp van gebouwen rekening te houden. Het ISSO-rapport 110820 Integraal Ontwerpen voor Zomercomfort biedt de bouwwereld een integrale aanpak om oververhitting in gebouwen tegen te gaan. Het rapport benadrukt het belang van inzicht in de warmtebalans van mens, gebouw en omgeving en een integrale aanpak. Op basis van vier hoofdstrategieën vormgegeven als de ‘Lagen van Koeling’ biedt deze kennisbundel de manieren waarop we een ontwerp kunnen inrichten.
Oververhitting heeft niet alleen een negatieve invloed op het comfort, maar kan serieuze gezondheidsproblemen veroorzaken; hittestress, slaapstoornissen en gezondheidsproblemen zoals verhoogde agressie en vermoeidheid komen vaker voor tijdens warme periodes. Kwetsbare groepen, waaronder ouderen en chronisch zieken, lopen hierbij het grootste risico.
Integrale aanpak
Om oververhitting in gebouwen tegen te gaan – een steeds urgenter probleem als gevolg van klimaatverandering – is een integrale aanpak essentieel. Het Rapport 110820 benadrukt daarom de noodzaak van een effectieve en duurzame benadering. Dit doet het rapport met het introduceren van vier hoofdstrategieën die de ‘Lagen van Koeling’ als kernconcept hanteren. Deze vier zijn: het creëren van een koele omgeving, het weren van warmte, passieve koeling en, als laatste, energiezuinige actieve koelsystemen. Deze verschillende lagen bevorderen een comfortabel en duurzaam binnenklimaat. Daarbij ligt de focus op passieve maatregelen, zoals schaduw door vegetatie, zonwering, thermische isolatie maar ook innovatieve technieken zoals Phase Change Materials (PCM) en microklimatisering.
Degelijke onderbouwing
De voorgestelde maatregelen en hun combinaties worden onderbouwd door simulaties en praktijkonderzoek. Oplossingen zoals koeling via ventilatie, buitenzonwering en isolatie bewijzen hun waarde. Maar het rapport wijst ook de (toekomstige) beperkingen van sommige maatregelen aan, zoals zomernachtventilatie. Deze kan minder effectief worden door de stijgende nachttemperaturen als gevolg van klimaatverandering.
Beperkte invloed regelgeving
Hoewel het rapport zich voornamelijk richt op ontwerprichtlijnen, behandelt het ook regelgeving. Op dit moment biedt de TOjuli-eis de enige wettelijke bescherming tegen oververhitting. Deze eis geldt op dit moment alleen voor nieuwbouwwoningen en biedt slechts een basisaanpak. Het rapport pleit voor een uitbreiding en aanscherping van regelgeving om gebouwen hittebestendig te maken. Daarbij gaat de keuze naar een brede aanpak die bouwtechnische, installatietechnische en gedragsmatige aspecten omvat. Dit biedt een solide kader voor ontwerpers, gemeenten, woningcorporaties en gebruikers. Zo geeft het rapport concrete handvatten om oververhitting in de gebouwde omgeving effectief en duurzaam aan te pakken.
Rol van bewoners
Niet op de laatste plaats speelt ook het gedrag en handelingsperspectief van bewoners een essentiële rol bij het ontstaan van oververhitting. Als we ramen niet kunnen openen vanwege zorgen voor onze veiligheid dan vermindert dit de effectiviteit van passieve koeling. Ontwerpers moeten daarom rekening houden met gebruiksgemak, veiligheid en flexibiliteit.
Uiteindelijk is het belangrijk, zo stelt het rapport, dat we inzicht hebben in de warmtebalans van mens, gebouw en omgeving. Zoninstraling, ventilatie en isolatie beïnvloeden hoe warmte wordt opgenomen, verspreid en afgevoerd. Deze inzichten spelen een cruciale rol in het ontwerpen van gebouwen die bestand zijn tegen oververhitting.
Dit ISSO-rapport is verkrijgbaar op BouwZo. Heb je nog geen licentie? Vraag dan een proeflicentie aan via klantenservice@bouwzo.nl en ontvang 2 dagen gratis toegang.