Enkele weken geleden kreeg ik een uitnodiging van inkoopvereniging SALO voor haar 75-jarig jubileumfeest. Op de uitnodiging stond de tekst: Van toen naar morgen. Dat zette mij aan het denken.
Ruim 50 jaar terug ben ik met mijn bedrijf lid geworden van deze inkoopclub. Ik heb altijd veel contact gehad en samengewerkt met deze club. Je hielp elkaar waar nodig, kreeg hulp als je het nodig had.
Hoe het van toen naar nu is gegaan, heb ik als jonge enthousiaste installateur tot ervaren senior installateur in ruste mee mogen maken. Maar nu gaan we naar morgen en verder. Daarbij vraag ik me af: met wie en hoe dan?
Heel lang was ik namelijk de jongste op de vergaderingen van deze vereniging. Er was (en is) bijna geen instroom van jonge enthousiaste installateurs. De club is weliswaar nog springlevend, maar ik zie er vooral nog grijze koppies.
Dit lijkt overigens in de hele branche het geval te zijn. Iedereen zit te springen om personeel, dat haast niet te krijgen is. Bedrijven zetten de boel stop wegens gebrek aan arbeidskrachten, projecten lopen vertragingen op; waar is de jeugd?
Er lopen nog genoeg jongeren rond die druk aan de slag willen. Maar bij degenen die het vakgebied instromen, raakt vaak na enkele jaren op een of andere manier de fut eruit. Regeltjes, voorschriften, certificaten, noem het maar op, ze verzinnen ze waar je bij staat, waardoor de animo opraakt en de jonge instromers nogal eens in een andere branche belanden. Na enkele jaren bevinden ze zich weer op zo’n punt en herhaalt de cyclus zich.
Personeelstekort zal zich op deze manier niet snel oplossen. Ergens moeten we de jeugd weer enthousiast zien te maken, zodanig dat ze ook blijven. Zo niet, dan is de weg naar morgen nog heel ver en lang. Wie weet kan ik op het aankomende jubileumfeest enkele mensen enthousiasmeren!

Installateur 'in ruste'

De nieuwe stichting Nederlandse Verduurzamingsindustrie – Gebouwde Omgeving (NVI-GO) verenigt bedrijven uit de Nederlandse maakindustrie die werken aan een duurzaam binnenklimaat voor de gebouwde omgeving. De stichting is een herpositionering van de Nederlandse Verwarmingsindustrie (NVI). De NVI-GO is nu de paraplu waaronder verschillende verenigingen (voorheen secties) samenwerken.
We opereren als een collectief om verduurzaming in de gebouwde omgeving te versnellen. Dat doen we als de maakindustrie van de gebouwtechnologie en met CO2-reducerende energieproducten. Sinds april van dit jaar ben ik de nieuw aangestelde directeur van NVI-GO. Tien jaar geleden leidde mijn intrinsieke motivatie me naar de energietransitie. Ik kwam terecht in de installatiewereld. De energietransitie, het motorblok onder de vele transities die we als samenleving momenteel doormaken, liet me niet meer los. Dankzij diverse inspirerende projecten ben ik nu nog steeds nauw betrokken bij de energietransitie.
En toen kwam er die onverwachte vraag: “Voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving zoeken we iemand die vanuit vernieuwing en verbindend leiderschap de NVI-GO vanuit een vernieuwde positionering verder wil uitbouwen”. Het antwoord hierop moge duidelijk zijn: ik ben de uitdaging aangegaan. Wat is er ontzettend veel te doen. Er is veel gebeurd en ook deze zomer is het op z’n minst gezegd komkommertijd, nu we te maken hebben met de val van het kabinet, en tegelijkertijd grote plannen om klimaatambities te halen vanuit de installatiebranche. We moeten door. Juist nu. En daar is van ons allemaal moed voor nodig. Moed om, zoals we binnen NVI-GO ook doen, bredere doelstellingen te formuleren, ook al is het ‘hoe daar te komen’ nog niet altijd duidelijk. Maar ook moed voor het aangaan van nieuwe samenwerkingen die nodig zijn om grote systeemveranderingen aan te jagen.
Ik wens iedereen veel moed en vertrouwen voor de periode die komt. Want samen gaan we harder. Ik kijk ernaar uit om hetzelfde te doen!

Annemarije Tillema, directeur Nederlandse Verduurzamingsindustrie – Gebouwde Omgeving (NVI-GO)

De koudemiddelentransitie is volop in beweging. Koudemiddelen met een hoog GWP (aardopwarmingsvermogen) worden versneld teruggefaseerd en vervangen door alternatieve koudemiddelen. Doordat een aantal van deze stoffen een hogere kans geven op verstikking, vergiftiging, brand en explosiegevaar voor de directe omgeving, is voldoende opgeleid en gekwalificeerd personeel om met deze stoffen te werken van essentieel belang. Het toenemende tekort aan koeltechnici door de transitie van gasketels naar warmtepompen en de uitstroom van mensen vanuit de installatiesector naar andere sectoren, vormt daarbij een probleem. Om dit tekort te beperken en de beschikbare capaciteit slimmer in te zetten, ligt er een belangrijke taak bij de fabrikanten.
Door productinnovatie kan veel tijd worden bespaard op de bouwplaats. Denk hierbij bijvoorbeeld aan monobloc warmtepompen. Een monteur kan bij een storing gemakkelijk de gehele unit vervangen en de oude meenemen voor reparatie.
Naast productinnovatie kunnen digitale hulpmiddelen en voorspelbaar onderhoud ook tijd en kosten terugbrengen. Met een Google Glass kan de klant de monteur op afstand laten meekijken en een kleine storing zelf oplossen, waardoor de monteur niet hoeft af te reizen en kan worden ingezet op een andere klus. Door gestructureerd data van koelinstallaties te verzamelen, kan nauwkeuriger worden bepaald na hoeveel draaiuren de installatie onderhoud nodig heeft of bepaalde slijtage gevoelige componenten moeten worden vervangen. Ook dit voorkomt het inefficiënt inzetten van servicemonteurs.
NVKL-erkende installateurs zijn volledig op de hoogte van voornoemde innovatieve toepassingen. Zij zijn in het bezit van de NVKL-erkenning en voldoen aan alle verplichte wet- en regelgeving, opleidingen en vakkennis waarop zij bovendien tweejaarlijks getoetst worden.

Coen van de Sande, directeur NVKL

De Europese Unie heeft de ambitie om de CO2-uitstoot in 2030 met 55% te verlagen ten opzichte van het niveau in 1990. Een van de manieren om dit te bereiken, is door de herziening van de F-gassenverordening. De belangrijkste transities binnen deze verordening om aan de ambitie te voldoen, zijn de overgang van koudemiddelen met een hoog aardopwarmingsvermogen (hierna GWP) naar laag GWP koudemiddelen en de overstap van gasketels naar warmtepompen. Deze laatste is sinds februari 2022 in een stroomversnelling gekomen door de drastische stijging van de energieprijzen vanwege de oorlog met Oekraïne, waardoor de vraag naar warmtepompen nog verder is toegenomen.
De transitie van koudemiddelen met een hoog GWP naar laag GWP koudemiddelen vraagt een andere manier van denken van de installateur. Wie voorheen gespecialiseerd was in het installeren van verwarmingsketels, zal nu de stap naar warmtepompen moeten maken. Waar koudemiddelen met een hoog GWP met name een belasting voor het milieu zijn, brengen koudemiddelen met een laag GWP vooral veiligheidsrisico’s met zich mee. Bedrijven zullen zich daarom aan deze veranderende situatie moeten aanpassen en hun medewerkers moeten opleiden, trainen en certificeren en daarbij veiligheidsprocedures, werkinstructies en risicobeoordelingen moeten opstellen. Daarnaast zal er geïnvesteerd moeten worden in middelen zoals gereedschappen, apparatuur, opslag, transport en persoonlijke beschermingsmiddelen om hier goed op in te kunnen spelen.
Binnen NVKL, de vereniging van koeltechnische bedrijven, zijn de NVKL-erkende installateurs volledig op de hoogte van voornoemde ontwikkelingen en kunnen ze hier snel op anticiperen. Zij zijn in het bezit van de NVKL-erkenning en voldoen aan alle verplichte wet- en regelgeving, opleidingen en vakkennis waarop zij bovendien tweejaarlijks getoetst worden.

Coen van de Sande, directeur NVKL

Stoppen met een bedrijf gaat niet zomaar, daar ben ik inmiddels achter gekomen Enkele lopende werken moeten nog worden afgemaakt, de monteurs moeten een goede nieuwe plek krijgen, de opgebouwde voorraad moet worden opgeruimd etc. Met enorm veel begrip en medewerking van diverse leveranciers is dit in gang gezet en zal dit ook allemaal goed komen. Wel komen er heel veel herinneringen aan werken en storingen naar boven bij mij tijdens deze opruimwerken. Mijn kantoor, ook een plek met veel herinneringen, heeft een andere bestemming gekregen. Ik mag de laatste periode op een andere plek werken. Het was niet de eerste interne verhuizing, maar nu dus wel de laatste.
Tijdens al deze werkzaamheden ben ik erachter gekomen hoe afhankelijk we zijn van elektriciteit. Even wat nazoeken op het internet of de computer, een briefje of column opzetten, of een bakkie koffie zetten. Het is allemaal zo simpel, maar kan niet zonder elektriciteit. Ik had het hierover met een paar bouwvakkers in de kantine waar we met enig knutselwerk koffie hadden geregeld, Daarna ging het gesprek over op de verschillende beroepen die we vertegenwoordigden. De timmerman nam als eerste het woord. Hij claimde onder de aanwezigen het oudste beroep te hebben, iets dat gelijk in twijfel werd getrokken. Maar de beste man refereerde aan de ark van Noach, die toch gemaakt was door timmermannen. De metselaar sprak dit echter tegen. Volgens hem was de door metselaars gemaakte muur van Jericho een stuk ouder. Mijn elektricien hoorde dit allemaal kalm aan en wees op het feit dat op de zevende dag van de Schepping er al licht was, en wie zou hiervoor de draden hebben getrokken?
Na deze wijze woorden zijn we weer aan de slag gegaan. Maar inderdaad, zonder elektriciteit gebeurt er maar weinig.

Dick Visser
Installateur 'in ruste'