De ISH is altijd een feestje. In een sneltreinvaart krijg je als bezoeker een totaaloverzicht van alle trends en noviteiten. Deze editie stond duidelijk in het teken van ‘haalbare oplossingen om de verduurzamingstransitie succesvol te doorlopen’. De beurs had de nodige noviteiten in petto om de bezoeker te verrassen. Tegelijkertijd liet de ISH ook goed zien welke trends op dit moment de toon aangeven in de installatiebranche.

Het was een verademing om na de ‘coronajaren’ weer elkaar face-to-face te ontmoeten viel van diverse kanten te horen. Een gelukkige bijkomstigheid was dat er ook echt iets te zien en te ervaren viel. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de VSK, Hardenberg en de Bouwbeurs, sparen fabrikanten nog wel hun noviteiten op om ze voor het eerst te tonen tijdens de megabeurs in Frankfurt am Main.

Exposanten
Tijdens deze ISH-editie waren er 2025 exposanten aanwezig, een daling vergeleken met de vorige ‘fysieke’ ISH in 2019 toen er 2.532 kwamen opdraven. Ze waren afkomstig uit 54 verschillende landen. Daarmee wordt een langjarige trend voortgezet. Zo was meer dan 60% van de exposanten tijdens de edities van 2017 en 2019 afkomstig uit andere landen dan Duitsland. Deze internationalisering van de beurs is overigens geheel in lijn met ontwikkelingen in het vakgebied zelf, waar ook steeds makkelijker over de grenzen wordt gekeken. Deels uit noodzaak, vanwege internationale klimaatafspraken, deels uit nieuwsgierigheid, eigen netwerken en businessventures die zich over verschillende landen uitstrekken. De exposanten waren over het algemeen te spreken over de kwaliteit van de bezoekers. Een fabrikant merkte, terecht, op dat de bezoekers meer gericht zoeken naar informatie. “Een verschil met vroeger toen de ISH voor menig installateur vooral een ‘feestje’ was. Door alle regelgeving en de stijgende energieprijzen worden installateurs nu echter gedwongen zich meer te verdiepen in bijvoorbeeld warmtepompen. We merken dat ze zich volop aan het oriënteren zijn.”

Bezoekers
Inmiddels duurt de ISH vijf dagen, deze editie van 13 tot en met 17 maart. Volgens ingewijden zijn vooral maandag tot en met donderdag interessant voor vakspecialisten, want “vrijdag komen vooral de consumenten”. Dit jaar bezochten rond de 154.000 bezoekers de ISH. Een forse daling, die helaas, de beurs al langer parten speelt. In 2019 kon de ISH nog 190.000 bezoekers begroeten, in 2017 rond de 200.000. Evenals bij de exposanten zet wel de internationalisering van de beurs door, maar met ups and downs. Was in 2017 40% van de bezoekers afkomstig uit andere landen dan Duitsland, in 2019 ging het om 48% en dit jaar om 44%. Tot de toplanden behoorden Nederland, Italië, Frankrijk, Zwitserland, België, China, UK, Polen, Oostenrijk en Turkije. Duizenden landgenoten namen dus wederom de moeite om de ISH te bezoeken. Ze waren erg te spreken over de beurs, aldus de organisatie. Deze ISH-editie scoorde, evenals de afgelopen twee keer, extreem hoge cijfers. Volgens een onderzoek van de Messe zelf gaf 94% van de bezoekers aan hun doelen voor het beursbezoek te hebben gerealiseerd. Bovendien was 96% tevreden over de rijke verscheidenheid van de exposanten en de getoonde oplossingen.

Aandachtsgebieden
Wat kregen al die bezoekers voorgeschoteld? De beurs liet de laatste ontwikkelingen zien op het gebied van verwarming, airconditioning, ventilatie, domotica en GB-systemen. Daarnaast kon de bezoeker zich uitgebreid verdiepen in moderne en duurzame oplossingen voor de sanitairbranche en de installatietechniek in de brede zin des woords.
Uiteraard was in alle subdisciplines ruimschoots aandacht voor de energietransitie. Hal 8 was eigenlijk de warmtepomphal. Opvallend was verder de grote aandacht voor houtgestookte verwarmingsoplossingen. Ook dit is in lijn met ontwikkelingen in Nederland. Zo liet de brancheorganisatie voor leveranciers van bioketels (NBKL) al eerder dit jaar weten dat in 2022 de vraag naar haar systemen sterk was gestegen. Ook neemt op het gebied van ventilatie en luchtbehandeling de aandacht voor gebalanceerde ventilatiesystemen sterk toe. Dat geldt eveneens voor filtering en de monitoring van de binnenluchtkwaliteit. Onder andere via CO2- en RV-sensoren. Dit heeft alles te maken met de pandemie van de afgelopen jaren. Hetzelfde geldt voor de grote verscheidenheid aan ‘touch-free’ oplossingen die de exposanten lieten zien. Tot slot: circulariteit begint ook steeds meer opgang te maken in onze branche. Dat heeft niet alleen te maken met Europese wetgeving, maar ook met het gebrek aan materialen, componenten en producten door de verstoorde logistieke aanvoerlijnen tijdens de pandemie én de naweeën daarvan.

De volgende ISH vindt plaats van 17 – 21 maart in 2025 in Frankfurt am Main.

Het was weer traditioneel druk op de internationale vakbeurs ISH, waar ruim tweeduizend exposanten afkomstig uit 54 landen hun producten en diensten toonden. Grote verandering met vorige editie is o.a. de extreme aandacht voor warmtepompen; met name luchtgebonden oplossingen worden volop getoond. Een korte impressie.

LCA-analyse wordt steeds belangrijker in de installatietechniek. Mitsubishi Electric toonde een nieuw buitendeel van een luchtgebonden warmtepomp voor de seriematige bouw die met zo min mogelijk materialen is ontworpen. Zo is er maar 0,35 kg koper gebruikt en weegt de unit slechts 39 kg. De dB(A) is 57.

Databeheer
Data bleek het nieuwe goud. Eveneens van Mitsubishi Electric is het nieuwe cloudbased systeem voor databeheer Melcloud. Het systeem bevindt zich nu nog in de pilotfase. De bedoeling is om het dit jaar nog te gaan uitrollen en er geleidelijk aan meer functionaliteiten aan toe te voegen. Het is dan o.a. te gebruiken door installateurs, eindgebruikers en de engineeringafdeling van de fabrikant voor innovatie input.
Mitsubishi toonde verder nog een WTW-oplossing voor de woningbouw, in de range van 250 tot 500 m3/h. De fabrikant kan zo zowel verwarmings-, koelings-, warmtapwaterproductie- als ventilatieoplossingen bieden.

Binnenluchtkwaliteit
Brink toonde zijn nieuwe wireless switches, bedoeld voor zowel bestaande woningbouw als nieuwbouw. De switches zijn eenvoudig te installeren en integreren. Met koppeling naar CO2-sensor, maar bijvoorbeeld ook relatieve vochtigheid. Volgens de firma neemt het aantal parameters om de binnenluchtkwaliteit te meten toe.
Daarnaast krijgt de Flair-serie er twee nieuwe telgen bij: de Flair 450 plus 600. De getallen verwijzen naar het aantal kuubs per uur. De serie bestaat uit gebalanceerde ventilatie-oplossingen. Met de 450 en 600 wordt gemikt op iets grotere eenheden, bijvoorbeeld penthouses of buurthuizen.

Balansventilatie
Met de Aircabinet mikt AL-KO vooral op scholen. Het is een decentrale balansventilatie unit die per lokaal kan worden geïnstalleerd, zowel binnen als tegen de buitengevel. Het apparaat heeft vier geluidsdempers, daardoor blijft de geluidsproductie laag: rond de 35 dB(a). Per lokaal wordt in de praktijk gewerkt met luchtverversing van 1000-1200 kuub per uur. Het systeem heeft een elektrische naverwarmer en een CO2-sturing.

Bevochtiging
Nu de aandacht voor de binnenluchtkwaliteit toeneemt, is er ook meer oog voor bevochtiging. In veel gebouwen is de luchtvochtigheid zo laag, dat er extra moet worden bevochtigd. Condair Humilife is te gebruiken in huizen en te integreren in domotica-oplossingen. Het apparaat beschikt over een speciaal membraam met het oog op de hygiëne.

Propaan
Propaan is het nieuwe toverwoord in warmtepompland. Verscheidene fabrikanten geven aan dat je wel "iets met propaan moet tonen, om te laten zien dat je meedoet". Een ander veel gezien koudemiddel is R32.
Daikin liet de nieuwe generatie Altherma warmtepompen zien. Er is zowel een propaan- als R454c versie. De propaanversie is groter gedimensioneerd, omdat die vooral bedoeld is voor de bestaande woningbouw, waar de randvoorwaarden (isolatie, oude afgiftesystemen etc.) niet altijd optimaal zijn. Beide versies komen in de loop van 2024 op de markt. Vermogensklassen: 4-12 kW.

Opmerkelijk
En dan kwamen we ook nog wat opmerkelijke stands tegen.
Zo waren Chinese fabrikanten weer ruimschoots vertegenwoordigd. Maar wat vooral opviel was dat de stands professioneler oogden.
Cordivari toonde op haar stand dat je design wel kunt overlaten aan de Italianen. Het bedrijf presenteerde o.a. de Badge en Window radiatoren.
Ook opvallend tot slot: sommige fabrikanten, zoals de Apen Group, kunnen misschien maar beter geen Nederlandse vestiging openen.

Wasco organiseert op 12 en 13 mei a.s. het gratis installatiefestival NXT GEN. De groothandel laat dan samen met zo’n 60 fabrikanten zien hoe leuk techniek écht is. Bezoekers gaan niet van stand naar stand maar iedereen gaat zelf aan de slag. Fiets een warme douche bij elkaar, race met een zelfgebouwde mini-raceauto of speel Twister op een klimwand. Tijd voor een pauze? Neem op 50 meter hoogte in de skybar een verfrissend drankje. Met het festival wil de groothandel laten zien dat techniek niet ingewikkeld, saai of alleen voor jongens is.

Samen met haar leveranciers besloot installatiegroothandel Wasco techniek eens op een andere manier in de spotlights te zetten. Installatiefestival NXT GEN ontstond met het idee het ware gezicht van techniek te laten zien. Niet alleen leuk voor jongeren die een opleiding moeten kiezen. Ook interessant voor familie en vrienden van installateurs. Tijdens NXT GEN komt techniek tot leven.

Verrassende ideeën
Xander Hagens, commercieel directeur van Wasco, kan niet wachten tot NXT GEN eindelijk begint. “Wij dachten: een traditionele vakbeurs is leuk, maar het is ook heel standaard. We wilden het graag eens anders doen. Gelukkig dachten onze leveranciers er net zo over. Iedereen kwam met verrassende ideeën. Samen zetten we nu het allereerste installatiefestival van Nederland neer.”

Experience
“Je kunt echt leuke dingen doen op NXT GEN”, vertelt Xander enthousiast. “Techniek is geweldig, installateurs weten dat al. En de rest van de familie snapt dat na een bezoekje ook, zeker weten. NXT GEN is echt een experience. Een dagje festivallen en tegelijkertijd kennismaken met techniek.”

Praktische informatie
Installatiefestival NXT GEN vindt op 12 en 13 mei a.s. plaats op het evenemententerrein van Papendal in Arnhem. Tickets en parkeren zijn gratis. Aanmelden kan online via de website van Wasco.

Installatie Vakbeurs wordt Installatie Vakdagen. De nieuwe naam sluit volgens de organisator beter aan bij de veranderende informatiebehoefte in de sector. De gebouwbeheerder wordt toegevoegd als primaire bezoekersdoelgroep, naast de installateur. Ook is er een nieuwe huisstijl die meer recht moet doen aan het uitgangspunt dat het event de verbindingsplek is voor de installatietechniek. Installatie Vakdagen wordt op 12, 13 en 14 september 2023 gehouden in Evenementenhal Hardenberg.

Direct verantwoordelijke voor de nieuwe huisstijl is Marketing Event Manager Eline Kuijsters van Easyfairs: “Tot op de dag van vandaag zijn we succesvol met Installatie Vakbeurs, tegelijkertijd is in het vakgebied de laatste jaren wel het één en ander veranderd. Het gaat allang niet meer over losse componenten of montage materialen. Installatietechniek kent tegenwoordig een enorme complexiteit, denk maar aan het begrip slimme gebouwen. Bovendien speelt de sector een cruciale rol in het energietransitie en bij het behalen van circulaire doelstellingen. Sleutelwoorden zijn: integrale benadering.”

Totaaloplossing
Volgens Kuijsters staat de totaaloplossing centraal op Installatie Vakdagen. “Professionals zijn niet meer alleen op zoek naar sec een verwarmingsketel, ze hebben ook vragen hoe de warmtepomp geïntegreerd moet worden in de gebouwinstallatie. Dat heeft te maken met de hardware, maar ook met digitalisering en onderhoud op afstand. En dat tegen de achtergrond van de energietransitie. In die zin zien we de E- en W-sector naar elkaar toegroeien. Op die vragen krijgen bezoekers op Installatie Vakdagen antwoord. Met het begrip ‘vakdagen’ stellen we het vak centraal en niet langer dat ene product. Op het event gaan we daarom veel meer focussen op kennisoverdracht en inspiratie.”

Overzicht
Om die reden wordt Installatie Vakdagen deels opgebouwd rond de thema’s Slimme gebouwen, Duurzame energie en Gezond binnenklimaat. Volgens Kuijsters is dit een logische keuze. “Met deze vraagstukken loopt de installateur rond. De professional wil overzicht met welke producten en softwareoplossingen hij de doelstellingen van zijn klant wil bereiken. Tegelijkertijd zien we bij gebouwbeheerders, die uiteindelijk verantwoordelijk zijn voor de installaties, dat ze zich willen oriënteren op het brede aanbod aan mogelijkheden, producten en diensten; ze willen een beeld krijgen hoe de totaaloplossing eruit kan zien. Daarom bedienen we met Installatie Vakdagen zowel de installateur als de gebouwbeheerder die ieder een andere kijk hebben op de installatie en de mogelijke oplossingen.”