MKB-metaal verwacht grootste klap na de zomer
Het coronavirus leidt tot onzekere tijden voor veel Nederlanders. Om de politiek en andere bij het MKB-metaal betrokken partijen inzicht te geven in de economische gevolgen van het coronavirus is eind maart voor het eerst een korte vragenlijst aan Metaalunieleden voorgelegd. Inmiddels is dit voor de tweede maal gebeurd. Belangrijkste conclusie: de grootste klap komt na de zomer.
Wederom geeft ongeveer 85% van de bedrijven aan direct problemen te ondervinden door de coronacrisis. De helft van de deelnemers geeft aan dat de omzet de afgelopen twee weken met gemiddeld 30% is afgenomen. Voor de komende weken verwacht zeven op de tien bedrijven een verdere afname van de orderportefeuille met 30%. Een op de drie bedrijven geeft aan gebruik te maken van overheidsondersteuning, voornamelijk in de vorm van NOW.
Aantal bedrijven dat problemen ondervindt stabiel
Net als twee weken geleden ondervindt bijna 85% van de bedrijven problemen als gevolg van de pandemie. De andere ruim 15% geeft aan (nog) niet tegen problemen aan te lopen. Meerdere ondernemers geven aan dat zij verwachten dat de grootste problemen zich pas na de zomer zullen voordoen wanneer de orderportefeuille is opgedroogd.
De grootste zorg van de deelnemende bedrijven is de afnemende orderpositie. Twee weken geleden was dit voor een derde deel het geval, nu is dat toegenomen tot 57%. Een ander probleem dat door steeds meer ondernemers genoemd is de liquiditeitspositie. Het aandeel ondernemers dat dit als grootste zorg ziet is toegenomen van 5% tot 14%. Een probleem dat kleiner wordt is de ziekte onder het personeel van 14% naar 6%. Het aantal ondernemers dat géén problemen verwacht neemt ook af. Van 25% naar 6%.
Welke maatregelen zijn en worden er genomen?
Verreweg de belangrijkste maatregel is de loonkostensubsidie NOW. Bijna een derde van de bedrijven geeft aan deze te hebben aangevraagd en nog eens de helft van de bedrijven verwacht dat zij dit binnenkort zullen gaan doen. Een andere maatregel die veel wordt genomen is de afbouw van de flexibele schil. Nu heeft al 30% van de respondenten dit gedaan en nog eens een derde deel verwacht dit de komende week te moeten doen. Een andere maatregel is het aanvragen van extra krediet (16%). Ook hebben meer bedrijven uitstel van belastingbetaling aangevraagd en wordt er door meerdere bedrijven met het personeel gesproken over het opnemen van vrije dagen.
Ontwikkeling omzet en orderportefeuille
Ondanks het feit dat de sector zich kenmerkt door relatief lange orderportefeuilles, is de omzet in de afgelopen twee weken bij de helft van de bedrijven afgenomen. Twee weken geleden was dit bij 37%. Net als in week 13 is ook in week 15 de gemiddelde omzetafname 30%.
Ook de orderportefeuille neemt verder af. Twee weken geleden was er bij 57% van de deelnemers een afname van de orderportefeuille. Nu is bij zeven op de tien bedrijven de orderportefeuille kleiner dan twee weken geleden. De afname was ook in beide gevallen ongeveer 30%.
Waarom stellen we nu servicebezoeken uit?
Ook ik zag op dinsdag 7 april de persconferentie van de minister-president en bedacht me, wat wordt het nieuwe normaal? Volgens Mark Rutte leven we straks in een veranderde maatschappij - de anderhalve meter maatschappij. Maar hoe ziet deze er precies uit?
Er wordt aan ons allemaal gevraagd of we die maatschappij samen kunnen gaan vormgeven. Ook scholen en bedrijven moeten serieus gaan nadenken over hoe zij zich hieraan gaan aanpassen. We kunnen na onze intelligente lockdown, echt niet zomaar weer terug naar de situatie waaraan we gewend waren.
Vanuit ons netwerk horen we vele signalen van installateurs en opdrachtgevers. We spreken namelijk dagelijks met honderden personen uit onze branche en we merken dat er verandering gaande is. Opdrachtgevers worden terughoudender en stellen opdrachten steeds meer uit. De meest gehoorde opmerking is dat bewoners problemen hebben met de aanwezigheid van monteurs van verschillende bedrijven. En voor problemen die nu ontstaan, waarvoor de bewoner direct een oplossing wil, is het belangrijk dat er een monteur langskomt. Maar op dit moment worden servicebezoeken voor regulier onderhoud of aanpassingen, die vanwege renovatie worden gedaan, liever uitgesteld. Dit stopt de keten, zorgt ervoor dat systemen niet worden vernieuwd en het vergroot de kans dat oude installaties moeten worden gerepareerd om te zorgen dat de bewoner deze kan gebruiken. Dat geldt voor alle installaties en ook voor bijvoorbeeld de renovatie van een toegangshal of een keukenblok.
Is dit de juiste keuze? Of kan er op een intelligente wijze zekerheid aan de bewoner worden gegeven, zodat er aan alle mogelijke gevaren wordt gedacht? Kijk maar eens naar hoe volslagen onbekenden rekening met elkaar houden tijdens een wandeling op straat. Nederlanders zijn al coöperatief en sociaal en op deze basis kunnen we in Nederland deze intelligente lockdown gestalte geven.
Dus, waarom zouden we ook niet geplande renovaties en aanpassingen uitvoeren? Maar dan wel met de juiste maatregelen? Op diverse plaatsen hebben installateurs en opdrachtgevers een protocol gemaakt waarmee, met vertrouwen van alle partijen, de werkzaamheden kunnen doorgaan.
Ik geloof dat het kan! En tegelijkertijd weet ik ook dat het mij verweten kan worden dat ik spreek voor eigen parochie. Maar willen we niet allemaal dat we na deze periode weer snel onze bedrijven gezond kunnen doorzetten? In de afgelopen paar jaar konden we bijna geen opgeleide monteurs vinden, omdat niemand er nog voor kiest om een opleiding elektrotechniek, loodgieter of houtbewerking te volgen. We moeten er dus met zijn allen voor zorgen dat het gekwalificeerde personeel, dat nu bij installatiebedrijven werkt, daar ook kan blijven werken! Vroeg je een installatiebedrijf voor de coronacrisis om iets te doen in je woning (verbouwen of installeren), kwam je op een wachtlijst te staan. Veel installatiebedrijven zaten vol met werk tot eind 2020 en zelfs tot aan de helft van 2021! Als we nu gaan verschuiven zal dat betekenen dat opdrachten vaak niet kunnen worden uitgevoerd in het komende jaar. Het is dus erg onverstandig om projecten uit te stellen, het is beter de juiste maatregelen te nemen!
Ik durf met zekerheid te zeggen dat als we nu gaan uitstellen, het in de toekomst moeilijker wordt om de juiste mensen te vinden, want ze staan op straat! En de hoeveelheid werk kan straks niet meer worden ingehaald. Dus waarom stellen we nu servicebezoeken uit, terwijl deze met de juiste maatregelen gewoon door kunnen gaan?
Ik roep daarom de techniekbranche en zijn opdrachtgevers op om uitstellen van projecten te heroverwegen. Het is onze toekomst! Maar het is ook voor onze eigen woningen of die van onze tantes en ouders waarvan we willen dat alles werkt. Mijn collega’s en ik willen graag helpen om bewoners te overtuigen en te helpen met protocollen en voorwaarden te scheppen waarmee we tijdens deze intelligente lockdown, intelligent kunnen doorwerken.
Peter van Veen, directeur Comelit Nederland BV
“Bouw- en installatiebranche houdt Nederland draaiend”
Technische installaties spelen een essentiële rol binnen de continuïteit van maatschappelijke processen. Om te zorgen dat deze systemen goed blijven functioneren ten tijde van de coronacrisis, spannen technische bedrijven zich in om Nederland draaiende te houden. Zo werken Installatiebedrijf Verspeek en BIMpuls samen in deze bijzondere periode. Zowel offline als online gaan ze door, zoals Theo Ockhuijsen van Team BIMpuls® op deze foto laat zien.
Ockhuijsen: “De hele Bouw- en installatiebranche doet zijn best om te doen wat ze moeten doen. Nederland draaiende houden. Met creativiteit, goede en veilige werkafspraken om klanten blijvend te kunnen bedienen. We kunnen er niet om heen. Er zijn veel cruciale sectoren die ‘gewoon’ doen wat ze moeten doen. Met passie en betrokkenheid. Helden zijn het. Goeie gasten waar we op kunnen vertrouwen.”
Nederlandse toeleveranciers hebben vooralsnog voldoende installatieproducten in huis
Een aantal fabrikanten zou vanwege de coronacrisis de komende tijd minder installatieproducten en -materiaal kunnen leveren. Vooral vanuit Italië zouden leveringsproblemen kunnen optreden. Gaat dat hier tot problemen leiden? Vooralsnog niet, zo blijkt uit een rondje dat wij maakten langs enkele bedrijven die in ons land aan de installatiebranche leveren, waaronder Ferroli en Caleffi die hun hoofdvestiging in Italië hebben.
Het Ferroli hoofdkantoor is gesitueerd in San Bonifacio, in het zwaar getroffen gebied rond Verona. Wim van de Wetering, directeur van de Nederlandse vestiging, vertelt ons dat zijn collega’s waar hij rechtstreeks contact mee heeft het gelukkig allemaal nog goed maken. “Op dit moment hebben wij ook nog geen problemen om onze klanten te voorzien van onze goederen. Sinds bijna twee weken zijn de fabrieken voor productie gesloten. Wij hebben vorige week echter nog extra producten ontvangen, waaronder extra cv-ketels, waarvoor wij altijd een veiligheidsvoorraad van twee maanden hanteren. Wij kunnen dan ook voorlopig gewoon door blijven leveren. Daarnaast worden onderdelen van cv-ketels door de Italiaanse overheid gezien als essentieel en mag dit deel van onze organisatie doorwerken. Er wordt vanuit Italië juist vandaag een transport naar Nederland georganiseerd. Hoe dit verder gaat de komende maanden is uiteraard erg onzeker. De lockdown in Italië is volgens mijn collega’s daar erg zwaar om te ondergaan. Ze mogen zich alleen met (schriftelijke) reden in een straal van 200 m rond hun woning verplaatsen.
“Fabriek start volgende week dinsdag weer op”
Caleffi bedient vanuit de Nederlandse vestiging zeven landen. Mauro Manfredi ziet dat de grotere werken veelal stil liggen, aangezien social distancing op deze werken niet gegarandeerd kan worden. Uitzonderingen zijn gebouwen waarbij er momenteel geen personen aanwezig zijn, zoals scholen of sportcentra. De omzetindex stijgt nog in de Scandinavische landen en in Duitsland. Nederland en Vlaanderen zit op een kleine achterstand en behoren feitelijk nog tot de besten van Europa. Italië en Frankrijk maar ook Wallonië (50%) scoren beduidend slechter. “Wij ondervinden geen voorraadproblemen in Nederland. De fabriek in Italië is tien dagen geleden gesloten en zal naar verwachting aanstaande dinsdag weer mogen opstarten en direct weer 100% draaien. Caleffi Nederland heeft een voorraadbuffer van enkele maanden. Pas als de Italiaanse overheid besluit de opening uit te stellen met 2 á 3 weken zal het lastig worden om een beperkt aantal producten te garanderen. Als de fabriek dinsdag opstart zal Caleffi gewoon doorgaan met de geplande acties in mei en juni om daarmee de nog werkzame installateurs van wat voordelen te kunnen voorzien.”
“We produceren maximaal op basis van de beschikbaarheid van materialen”
Ook Nefit Bosch voorziet op korte termijn geen leveringsproblemen, vertelt manager marketingcommunicatie Jan Bosch. “De beschikbaarheid van de meeste producten kunnen we in ieder geval garanderen tot en met 30 april 2020. We produceren maximaal op basis van de beschikbaarheid van materialen. Natuurlijk zijn we voor bepaalde componenten ook afhankelijk van toeleveranciers in het buitenland. In landen als Italië, Portugal en Frankrijk starten, na een eerdere tijdelijke sluiting vanwege de lockdown, inmiddels steeds meer fabrieken van toeleveranciers weer op. Het transport van goederen wordt nog wel steeds bemoeilijkt door de wachttijd aan de grenzen, vanwege heringevoerde grenscontroles of andere maatregelen. Onze collega’s van inkoop en de supply chain zijn dagelijks in contact met onze toeleveranciers om de potentiële risico’s te bespreken en mogelijke maatregelen te implementeren om de impact te beperken. Veel hangt af van hoe zich de situatie in de betreffende landen de komende weken ontwikkeld. In de loop van de maand verwachten we meer duidelijkheid.”
“Hooguit vertragingen door transporteurs”
Ook Belimo verwacht geen langere levertijden of issues met verkrijgbaarheid zolang de situatie verder stabiel blijft. “De vertragingen die kunnen optreden worden eerder veroorzaakt doordat transporteurs er soms wat langer over doen om goederen af te leveren”, vertelt Yvette Vink, marketing manager bij deze fabrikant van aandrijving- en kleptechnologie voor verwarming, ventilatie en airconditioning.
En Jaga ervaart tot nu toe ook nog geen leveringsproblemen van leveranciers. "Onze fabriek in België draait door in aangepaste vorm om de gezondheid van onze medewerkers te waarborgen", vertelt marketing manager Wendy Stevens.
“We hebben veel extra veiligheidsvoorraad aangelegd”
Groothandel Wasco ten slotte zegt snel te anticiperen op veranderende situaties bij verschillende leveranciers. Tom Eilert, teamleider marketing: “Door kort op de bal te spelen hebben wij onze voorraadpositie, op PV-panelen en stringomvormers na, momenteel heel goed op orde. Dit horen wij ook veel terug van onze klanten. Waar het om gaat is dat we naast onze normale forecast bij de kritische producten (waar de lockdown voor productie-achterstand of zelfs stilstand heeft geleid) veel extra veiligheidsvoorraad hebben aangelegd. Zodoende kunnen we voorlopig ons voorraadassortiment zonder problemen leveren. Houdt de lockdown langer aan dan komen we later alsnog in de problemen, maar hopelijk kunnen de fabrieken in met name Italië en Frankrijk snel weer gaan produceren. Daarnaast is de productie in China weer opgestart. Daar komen veel componenten vandaan die in Europese productie worden gebruikt en dat gaat dus helpen om de productie weer stabiel te krijgen.”
‘Samen veilig doorwerken’ in gratis video vervat
VCA-cursus.com heeft het protocol ‘samen veilig doorwerken’ in een video gegoten. Dit onder het motto: Visueel onthoud je alles beter. In de video worden de belangrijkste maatregelen uit het protocol uitgelegd. Deze film wordt ter beschikking gesteld aan alle bedrijven en andere organisaties zodat zij op een heldere en consistente wijze kennis kunnen nemen van hoe iedereen tijdens deze coronacrisis toch samen veilig kan blijven doorwerken.
Om het coronavirus in te dammen, zijn maatregelen nodig. Bouwend Nederland, Techniek Nederland, de vakbonden, ministeries en andere vertegenwoordigers hebben daarom de handen ineen geslagen en het protocol ‘samen veilig doorwerken’ opgesteld. In dit protocol staan concrete maatregelen benoemd om samen veilig te kunnen doorwerken in de bouw en aanverwante sectoren.
Visueel leren
“VCA-cursus.com staat voor pro-visueel leren”, vertelt Paul Bongenaar van het trainingscentrum: “Ook wij werden getroffen; onze trainingen en examens kunnen niet doorgaan. Met deze extra tijd wilden wij iets terugdoen voor andere bedrijven. Wij werken bij onze cursussen altijd met praktijkgerichte films; visueel onthouden cursisten immers meer dan als ze alles moeten lezen. Om andere bedrijven in de bouwsector te helpen, hebben we het protocol visueel gemaakt.”
Bekijk de video via deze link: https://www.vca-cursus.com/pers
Wekelijkse webinars voor installateurs vanuit Vlaanderen
Onder het Vlaamse motto ‘blijf in uw kot’ organiseert Jaga vanaf aanstaande donderdag elke week een webinar voor installateurs via de Jaga Academy. Dit omdat het nu niet mogelijk is om op locatie trainingen te verzorgen. In de serie webinars komen de laatste ontwikkelingen en nieuwste productinnovaties aan bod.
Het eerste webinar vindt plaats op donderdag 9 april om 13.00. Elke week staat één onderwerp centraal. Tijdens het eerste webinar gaat het om installatieconcepten voor goed geïsoleerde woningen. Welk afgiftesysteem, welke vloerverwarming of lage temperatuur convectoren zijn het meest efficiënt en comfortabel?
Het volledige programma luidt als volgt:
-Donderdag 9 april 13.00: Installatieconcepten voor goed geïsoleerde woningen
-Donderdag 16 april 13.00: De evolutie naar warmtepompradiatoren
-Donderdag 23 april 13.00: Jaga Light & Deep Cooling
-Donderdag 30 april 13.00: Nieuwe norm in vloerverwarming en koeling
Deelnemen aan één van de webinars kan door hier te klikken.
Kennisorganisaties openen helpdesk voor corona gerelateerde technische vragen
Vanwege de coronacrisis staan veel gebouwen (deels) leeg. Andere gebouwen draaien juist op volle bezetting, bijvoorbeeld sommige kantoren, meldkamers en winkels. Dat roept vragen op over hoe om te gaan met de installaties in zowel bezette als de niet-bezette gebouwen. Rekening houdend met de veiligheid van zowel gebouwgebruikers als installateurs en andere technici. Kennisorganisaties ISSO, OTIB|Wij Techniek, Techniek Nederland en TVVL hebben daarom één vraagbaak geopend voor technische vragen over corona-gerelateerde maatregelen voor installaties in en rond gebouwen (ziekenhuizen, verzorgingshuizen en verpleeghuizen uitgezonderd).
De kennisorganisaties hebben een expertteam opgericht om de vragen die binnenkomen over techniek van installaties en gebouwbeheer te kunnen beantwoorden. Dit team bestaat uit mensen uit de praktijk en wetenschap, met internationale afstemming. Uw vragen kunt u stellen via helpdesk@corona-techniek.nl. De helpdesk beantwoordt vragen van installateurs, technisch dienstverleners, gebouwbeheerders, adviseurs, ontwerpers en gebouweigenaren.
De veel gestelde vragen die binnenkomen worden beantwoord en gebundeld tot FAQ’s die te vinden zijn op de websites van OTIB, Techniek Nederland en online platform TVVL Connect. Hier is ook aanvullend materiaal te vinden over het beheer van luchtbehandelingsinstallaties en sanitaire installaties in relatie tot corona. Ook worden bijvoorbeeld aanbevelingen van REHVA, de Europese overkoepelende vereniging voor klimaatinstallaties, waar TVVL onderdeel van is, nader toegelicht.
Europese oproep om HVAC-R markt als cruciaal te beschouwen
Verschillende Europese organisatie die de verwarmings- en koelindustrie vertegenwoordigen – waaronder ADC3R, Asercom, EHI, EHPA en EPEE – roepen de regeringen van de EU-lidstaten op om deze industrie te beschouwen als essentieel om de gezondheid, veiligheid, productiviteit en het comfort van de burgers te kunnen waarborgen nu er maatregelen gelden om de verspreiding van het COVID-19-virus in te dammen.
De organisaties laten weten de maatregelen te ondersteunen die overheden nemen om de veiligheid en het welzijn van de Europese burgers te garanderen. Maar ze vestigen ook de aandacht op de essentiële rol van de sectoren die ze vertegenwoordigen. ‘Onze sectoren produceren, installeren, onderhouden en gebruiken systemen voor verwarming en koeling. Verwarmings- en koelsystemen zijn tegenwoordig nog belangrijker om ervoor te zorgen dat gezondheidsmaatregelen veilig kunnen worden geïmplementeerd, in ziekenhuizen, supermarkten of verzorgingshuizen, maar ook om ervoor te zorgen dat burgers in heel Europa, die thuis blijven, over werkende verwarmings- en koelsystemen en warm water beschikken. Ook moet de continuïteit van de koelketen kunnen worden gewaarborgd om bijvoorbeeld winkels en supermarkten dagelijks bij te vullen. Daarom is het essentieel dat HVACR-technici mogen ingrijpen in geval van noodzakelijke installatie, onderhoud of storing van de apparatuur, vooral in kritieke infrastructuren.’
Van de ene op de andere dag zonder werk
Waar Nederland nog denkt met een intelligente lockdown uit de coronacrisis te komen, heeft men aan de andere kant van ons koninkrijk al gekozen voor strenger pakket aan maatregelen. In Aruba geldt een ‘Shelter in Place’, lijkend op een algehele lockdown. Het gevolg is dat de bouwsector compleet platligt en de Nederlandse installateur Berry Gerrissen-Lopez van de ene op de andere dag plotseling geen werk meer heeft. Toch zou hij voor geen goudgeld terug willen naar Nederland.
Berry (op de foto met zijn gezin) was in Nederland bij verschillende installatiebedrijven, waaronder Breman, werkzaam voordat hij in 2019 verkaste naar Aruba. De 44-jarige installateur speelde al langere tijd met de gedachte om in het buitenland een nieuw bestaan op te bouwen en Aruba lag voor de hand, omdat zijn vrouw daar deels haar Roots heeft liggen.
Eigen bedrijf
In februari van dit jaar opende hij zijn eigen bedrijf op het eiland: Plumber Aruba. Al snel had hij een kleine klantenkring opgebouwd, de toekomst zag er rooskleurig uit. Maar toen gooide de coronacrisis roet in het eten.
Shelter in Place
“De lokale regering heeft gekozen voor een Shelter in Place, lijkend op een algehele lockdown. Die ging zondag plotseling van de ene op de andere dag in. Het betekent in de praktijk dat je tussen 06.00 en 21.00 uur alleen de straat op mag als je in een vitale sector werkzaam bent, bepaalde essentiële zaken moet regelen, zoals boodschappen doen of om te sporten. En tussen 21.00 en 06.00 uur mag niemand de straat op.”
Forse boetes
De boetes zijn fors. De handhaving grondig en streng. “Er zijn al behoorlijk wat boetes uitgedeeld met bedragen die oplopen tot honderden euro’s. Als je als bedrijf toch stiekem aan de slag gaat, loop je daarnaast nog het risico dat je de poorten echt moet gaan sluiten totdat de coronacrisis is overgewaaid.”
Geen vitale sector
De bouw- en installatiebranche worden niet tot de vitale sectoren geregeld. Het gevolg is dat Berry nu thuiszit en moet afwachten hoe de crisis zich verder ontwikkelt.
Vrees voor de toekomst
“Dat ze hier strengere maatregelen hebben doorgevoerd dan in Nederland is wel begrijpelijk. Er is maar één ziekenhuis, dus ze moeten koste wat het kost overbelasting van de zorg voorkomen. Daarnaast is Aruba compleet afhankelijk van het toerisme. Ze hopen dat de crisis hier snel uitgewoed is, zodat ze weer de economie op gang kunnen brengen.” Maar zelfs al zou dat lukken, dan is Berry niet direct optimistisch gestemd over de nabije toekomst. “We drijven hier vooral op Amerikaanse toeristen en je ziet hoe de epidemie daar nu huishoudt…”
Rampzalig
Toch staat Berry vierkant achter de maatregelen van de Arubaanse regering. Hij denkt ook dat ze gekozen hebben voor de beste aanpak. Voor hem zelf heeft het tot gevolg dat hij voorlopig geen werk heeft. “Ik heb inmiddels een ontheffingsaanvraag ingediend. Ook wij oefenen een vitaal beroep uit. Er doen zich nu situaties voor die ook als acute nood kunnen worden gekenmerkt. Denk maar aan leidingen die stuk gaan, waardoor gezinnen zonder water zitten of wc’s die niet functioneren, wat ook gezondheidsrisico’s met zich kan meebrengen. Dat is natuurlijk rampzalig.”
Tijdje uitzingen
Berry hoopt snel uitsluitsel te krijgen. In de tussentijd gaat hij ook een aanvraag indienen voor een eenmalige uitkering van 475 euro waar kleine ondernemers recht op hebben. “En marktonderzoek doen. Proberen beter in beeld te krijgen wat interessante partijen zijn om mee samen te werken, wie er op sleutelposities zitten en dergelijke. Gelukkig ontvangt mijn vrouw nog haar salaris, we kunnen het nog wel een aantal maanden uitzingen. Maar het moet ook echt niet te lang duren, dan wordt het wel vervelend.”