Een stap vooruit, ook in de energiecrisis
Er is veel gaande op het gebied van energie en milieu. Boeren kampen met (stikstof)problemen, steeds meer huishoudens staat het water aan de lippen door de energieprijzen die de pan uit rijzen. De noodzaak tot het besparen van energie was nog nooit zo hoog.
Er wordt naarstig gezocht naar oplossingen die het liefst snel ingezet kunnen worden en bij voorkeur tegen geringe kosten. Het isoleren van woningen is al heel lang een hele goede maatregel, te beginnen bij het optimaliseren van de schil. Om het gebruik van aardgas verder terug te dringen is de hybride warmtepomp een uitstekende oplossing met vele voordelen. Er zijn weinig aanpassingen nodig aan de woning, de hybride warmtepomp is in veel situaties toe te passen en het is een hele goede optie naast de aanwezige (moderne) cv-ketel. Zo is de investering voor de huiseigenaar te overzien. En bij het aangekondigde prijsplafond op de energierekening voor 2023 werkt de hybride warmtepomp óók kostenbesparend. Bovendien heeft de hybride warmtepomp de keuze uit twee energiebronnen, te weten (aard)gas en elektriciteit. De gebruiker is hiermee niet afhankelijk van één energiebron; switchen is mogelijk. Helemaal met slimme, in te bouwen regelingen die in de toekomst zelfs kunnen sturen op inkoopprijs.
In het demonstratieproject Hybride warmtepompen (kijk eens op demoprojecthybride.nl) worden 200 huishoudens met een hybride warmtepomp een jaar lang gevolgd. Met de resultaten uit dit project kunnen we nóg beter voorspellen wanneer deze oplossing geschikt is en hoeveel besparing er kan worden verwacht. Bovendien kunnen de ervaringen gebruikt worden om hybride apparaten en het afgiftesysteem, zoals radiatoren, te verbeteren en het installeren eenvoudiger en sneller te maken met een voordeliger totaalplaatje als gevolg. Dat is goed voor het milieu èn de portemonnee!
Henk Sijbring, voorzitter namens de sectie Warmteopwekking van de Nederlandse Verwarmingsindustrie
Slim de installatietijd van warmtepompen terugbrengen
In de Miljoenennota kondigde het kabinet aan om een tijdelijk prijsplafond in te stellen voor gas en elektriciteit om lastenverlichting voor de hoge energierekening te bieden. Alhoewel dit op de korte termijn wat lucht biedt, zal het toepassen van energiezuinige maatregelen zoals een (hybride) warmtepomp een langduriger effect hebben. Het installeren van een (hybride) warmtepomp duurt op dit moment echter twee dagen, terwijl het installeren van een cv-ketel drie uur kost. Daarbovenop komt nog het tekort aan de juiste vakmensen. Om zo snel mogelijk minder afhankelijk te worden van Russisch gas, moeten we dus tijd besparen en zullen er slimmere apparaten moeten worden ontwikkeld door de fabrikanten die slimmer geïnstalleerd moeten worden. Door bijvoorbeeld verwarmen, koelen en ventileren te integreren, processen in bedrijven te optimaliseren en producten plug-and-play te maken, kan de installatietijd volgens experts voor de helft teruggebracht worden.
Installatiebedrijven kunnen hierop inzetten door zich te specialiseren in het installeren van warmtepompen en hun bedrijfsproces zo efficiënt mogelijk in te richten. Dit kunnen ze doen door werkzaamheden in het installatieproces op te delen, waardoor ook minder gekwalificeerde medewerkers ingezet kunnen worden om de eenvoudige werkzaamheden op te pakken. Daarnaast kan men werken met zoveel mogelijk prefab installatiedelen die in de werkplaats zo volledig mogelijk zijn samengebouwd en al zijn afgeperst, waardoor de monteurs op de werkvloer er minder werk aan hebben. Door dergelijke toepassingen kan een (hybride) warmtepomp in de nabije toekomst al in één dag geïnstalleerd worden. Binnen NVKL, de vereniging van koeltechnische bedrijven, zijn de NVKL-erkende installateurs volledig op de hoogte van bovenstaande ontwikkelingen op het gebied van (hybride) warmtepompen en kunnen zij hier snel op anticiperen.
Coen van de Sande, directeur NVKL
Out of the (ventilatie)box
De Trias Energetica klinkt als een samensmelting van vraag, verbruik en een duurzame invulling van de energiebehoefte. Een totaalvisie dus. Maar wie neemt de regie? De installateur vanuit de technische invulling of de bouwer vanuit de bouwkundige opgave? Een ding is zeker: bouwers en installateurs kunnen niet zonder elkaar en zeker niet als de energievraag wordt ingevuld met door een lagetemperatuursysteem.
Te vaak komt het voor dat er een warmtepomp geplaatst wordt in combinatie met een ventilatiesysteem C. Terwijl iedereen weet dat het comfort en de energierekening eronder lijden. Bij nieuwbouw is daar geen excuus voor te verzinnen, maar hoe zit dat bij renovaties? Ook hiervoor geldt: ‘Verliezers hebben excuses, winnaars zien kansen’. Ook in de bestaande bouw zijn er namelijk vaak voldoende mogelijkheden om woningen te voorzien van balansventilatie. Maar… dat realiseer je niet alleen. Het dubbele leidingwerk heeft ruimte nodig en moet netjes afgewerkt worden. Dus moet je de handen ineenslaan met de aannemer. Net zoals je dat ook hoort te doen wanneer je de radiatoren vervangt voor convectoren of vloerverwarming ten behoeve van de warmtepomp.
Bovendien zal je als installateur soms out of the (ventilatie)box moet denken en op zoek moeten naar nieuwe mogelijkheden. Oplossingen die niet alleen jouw leven, maar ook dat van de aannemer vereenvoudigen. Een luchtverdeelkast – waardoor veel minder leidingwerk nodig is – is zo’n oplossing. Net als halfronde ventilatieleidingen die minder ruimte vergen en eenvoudiger weg te werken zijn. En ja, dan nog is het bij renovatieopgaven vaak een puzzel én moet er ruimte gecreëerd worden voor elkaars oplossingen en vakmanschap. Maar het is wel de route die we zonder excuses moeten inslaan. Om te excelleren, een prettige omgevingstemperatuur en een gezond binnenklimaat te realiseren.
Jan Willem van Boven, Sales manager installatie Ubbink Nederland, namens de sectie rookgasafvoersystemen, de Nederlandse Verwarmingsindustrie
Kosten besparen met gebruik van restwarmte
Als koeltechnische branche willen en moeten we vol inzetten op het verduurzamen van onze sector. Dit doen wij door het aanbieden en toepassen van energiezuinige installaties, het gebruik van koudemiddelen met een lage milieu-impact en de inzet van materialen met een lage CO2-footprint die kunnen worden hergebruikt of gerecycled. Daarnaast is een voor de hand liggende optie het benutten van restwarmte. Door de warmte die van koelinstallaties vrijkomt nuttig in te zetten voor verwarming van gebouwen, woningen en industriële processen kan een grote stap worden gezet in de verduurzamingsopgave en bovendien aanzienlijk bespaard worden op de energiekosten. Door de hogere investering in installatietechniek die dergelijke oplossingen met zich meebrengen vraagt dit wel een andere benadering bij onze klanten en de financiers van onze klanten. Men moet bij de aanbesteding van projecten niet beoordelen op de initiële investering, maar op de totale kosten tijdens de levensduur (ook wel Total Cost of Ownership) van installaties. De hogere initiële investering laat zich, zeker met de huidige hoge gasprijzen, in de meeste gevallen ruim binnen de levensduur van de installaties terugverdienen, waardoor een positieve business case ontstaat.
Vanuit NVKL zijn wij ervan overtuigd dat wij een essentiële sector vertegenwoordigen die echt het verschil kan maken bij het terugdringen van de CO2-uitstoot. Wij geven hier invulling aan door een gids te zijn voor onze leden en ze te inspireren met voorbeeldprojecten van koplopers in de verschillende marktsegmenten, het ontwikkelen en actueel houden van ondersteunende producten en diensten en het fungeren als vraagbaak. Zo leveren we actief een bijdrage aan de verduurzamingsopgaven voor 2030 en 2050.
Coen van de Sande, directeur NVKL
Vissen
k begrijp het allemaal niet meer. We komen om in de regeltjes en wetten waaraan we ons moeten houden. We doen (hoop ik) allemaal ons best om te voldoen aan de vele verplichtingen en doelstellingen. Maar in mijn beleving is het nog nooit zo’n rotzooi geweest als nu. Ik zinspeel dan nog niet eens op de landelijke perikelen: blokkades en brandstapels waar we de nodige hinder van ondervinden, het overschot aan woningzoekenden, de enorme personeelstekorten en noem maar op. Daar houden zich genoeg anderen mee bezig.
Nee, de installatiebranche zelf kent al problemen genoeg, waarvan er vele al enkele decennia onopgelost blijven. Ik noem het personeelstekort en de aanwas van jeugdige techneuten. Er is allemaal nog geen oplossing voor.
De techniek wordt steeds complexer en de eisen aan de installaties worden, terecht, steeds strenger (want een goede installatie is het kloppend hart van een woning of ander gebouw). Als installateur willen we hieraan graag voldoen. Maar de middelen en mogelijkheden ontbreken op dit moment, met alle gevolgen van dien. Aanvragen te over, tijd te kort. Adviezen voor aanpassingen aan installaties blijven liggen; woningen verduurzamen en zo mogelijk gasloos maken, ik kan er op dit moment niets mee. Offertes maken, een prijs samenstellen, dat lukt op zich nog wel. Maar deze langer dan één maand gestand doen?!
Er wachten op dit moment nog tientallen opdrachten op hun uitvoering. De levertijden van de materialen zijn onbekend. Zelf een globale indicatie is er niet. En dan zijn er natuurlijk ook nog de nodige handjes die ontbreken.
Ik zie het een beetje als vissen (ondanks mijn naam, niet mijn hobby). Je zit aan de kant van de vijver met je hengeltje in je hand en wacht op enige beweging zodat je binnen kan halen. Geduld, geduld, geduld…
Dick Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk
Valse start
Ik heb in mijn vorige column iedereen gezondheid en geluk gewenst. Dat is mij ook veel toegewenst, de praktijk bleek echter anders. Inmiddels heb ik drie operaties achter de rug en ben ik ongewild 15 kilo gewicht kwijt. Maar het zonnetje schijnt en we gaan er onverminderd positief tegenaan.
Toch is dat niet eens zo eenvoudig. Weliswaar lijkt de coronacrisis definitief voorbij maar deze heeft wel flinke sporen nagelaten. De levensmiddelen zijn ca. 20 % duurder geworden en in alle bedrijfstakken is er een gebrek aan personeel, om maar wat te noemen. Door de oorlog in Oekraïne zijn ook de brandstofprijzen nog eens omhoog geschoten; het autorijden, het verwarmen en verlichten van woning en bedrijf… voor velen wordt de kostenpost inmiddels te hoog. Materialen worden bovendien schaars. Zo zijn levertijden van drie en meer maanden op artikelen niet eens vreemd meer en schieten hierdoor ook deze prijzen omhoog. Menig installateur zal ervaren dat bij offertes die opdracht geworden zijn, het zout uit de pap is.
De winstmarges zijn door de stijgende materiaal- en loonkosten flink gereduceerd, en zelfs tot onder de nul gekomen. Deze ontwikkeling zal op de lange termijn ook zijn weerslag hebben. En zo gaat het maar door. Kortom, een valse start. De vraag is: waar gaat dit allemaal naar toe?
Maar, het zonnetje schijnt. Ik blijf positief. Het heeft geen zin om bij de pakken neer te gaan zitten. Valse start of niet.
Dick Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk
Guus blief toch thuus…
De laatste keer dat ik een beurs bezocht was kort voor de eerste lockdown in 2020. Het bezoekersaantal lag dramatisch laag. De gemiddelde standhouder stond verveeld op zijn smartphone te kijken, zonder oog te hebben voor de enkele bezoeker die voorbij liep. Dat gedrag was eender toen de beurzen in het pre-corona tijdperk nog beter liepen.
Een gemiste kans, want misschien heeft een standhouder wel iets zinvols te bieden aan bezoekers. Alleen, als je het aan zijn ronddwalende ogen overlaat, kijkt die maar al te graag weg. Want hij zit niet te wachten op een commercieel praatje. Dat is die andere doodzonde tijdens een beurs: gelijk proberen iemand iets te verkopen.
Zelfs niet als een heel goed geïnstrueerd lid van de standbemanning bezoekers met de juiste set aan vragen naar binnen weet te ‘lokken’. Als dit trouwens al lukt, heeft het bedrijf zich blijkbaar behoorlijk goed voorbereid op de beurs. De successen volgen doorgaans na de beurs. En normaliter heb je maar twee weken de tijd om na afloop te ‘oogsten’. Dus alle reden om een beursdeelname serieus te nemen en je er als bedrijf goed op voor te bereiden.
Goed voorbereiden geldt ook als je een beurs gaat bezoeken. Zorg dat je weet welke nieuwe snufjes je wilt zien. Bij wie en waar op de beurs die te vinden zijn. Kijk daarvoor in relevante vakbladen en op de website van de beursorganisatie die doorgaans voorafgaand aan een beurs hierover publiceren.
Want anders is een dagje beursbezoek toch niet veel meer dan een dagje uit in de grote stad. Net zoals ik bezoekers van een tuinbouwvakbeurs hoorde zeggen: ‘moeders denkt dat we hier heul d’n dag benne, moar ze hoeft net te wiet’n da’ we meer tied nem’n veur t koekeloeren bie de wilde wieven.’ Als je niet weet wat je doet of zoekt op een beurs, maak er dan een leuke dag uit van of: ‘blief thuus’.
Willem de Vries is Managing Partner van STEM Industrial Marketing Centre. Het kenniscentrum op het gebied van marketing voor technische B2B bedrijven: www.stem-imc.com
Veerkracht, verduurzaming en vernieuwing op de VSK
De VSK is terug. En hoe. De 25e editie staat volop in het teken van de energietransitie. Die - zoals een vakcollega onlangs omschreef - de grootste uitdaging is sinds de Deltawerken. Uitdagingen aangaan? De Nederlandse verwarmingsindustrie moet dat als geen ander. Eerst de coronacrisis en de daaropvolgende grondstoffen- en onderdelenschaarste. Een zeer onstuimige markt als gevolg van de stijgende gasprijzen en de noodzaak om snel minder afhankelijk te worden van buitenlands aardgas. Paniek? Integendeel. Keep calm and carry on.
En dus tonen leden van de Nederlandse verwarmingsindustrie op de VSK 2022 volop hun veerkracht en vernieuwingsdrang: klaar om de schouders onder de duurzame ambities van Nederland te zetten. Met een breed palet aan all-electric oplossingen. Met de door de overheid omarmde hybride installaties voor een duurzamere gebouwde omgeving waarmee ook nog eens wordt voorgesorteerd op de inzet van alternatieve gassoorten en waterstof. En met nieuwe concepten die de bouwwereld kansen bieden de grootschalige bouw van nieuwe, duurzame woningen te versnellen. Innovatiekracht is terug te zien in de nominaties voor de VSK Award 2022. Het wordt ongetwijfeld ook hét onderwerp tijdens inspirerende gesprekken op de stands van fabrikanten.
Het mag duidelijk zijn: de Nederlandse verwarmingsindustrie gaat geen uitdaging uit de weg.
Bovendien: de VSK is terug en daar zijn we blij mee. Hét podium waarop we onze technologische bijdragen aan de energietransitie en de duurzame bouwopgave tonen. Met een thema dat aansluit bij onze ambities: ‘Onze toekomst, jouw wereld. VSK zet je op voorsprong.’ De Nederlandse verwarmingsindustrie laat er zien dat we die voorsprong daadwerkelijk kunnen pakken. Want ook wij zijn terug. Van nooit weggeweest.
Jan Blom
Marketingcommunicatie manager bij Nefit Bosch namens de sectie Warmteopwekkers van de Nederlandse verwarmingsindustrie
Stijgende energieprijzen
Met de oorlog in Oekraïne en de daardoor stijgende energieprijzen realiseert de westerse wereld zich meer dan ooit hoe belangrijk het is te verduurzamen en dus de energietransitie echt te gaan realiseren. Ook in Nederland! Als de inzet op toekomstige generaties, het veranderende klimaat, het afbouwen van de gaswinning in Groningen, verduurzaming van de gebouwde omgeving al niet genoeg redenen waren om echt vaart te maken… De afhankelijkheid van Rusland maakt ons bewust van de kwetsbaarheid van onze samenleving.
Met deze nieuwe ontwikkelingen zijn de installateurs in Nederland met hun collega’s in de rest van Europa indirect een race tegen de klok begonnen. Zoeken naar de meest duurzame oplossingen op de Nederlandse vierkante kilometer, is niet aan de orde. Het is natuurlijk niet reëel om te denken dat we hier direct alle problemen hebben opgelost als we extra inzetten op warmtepompen of zonnepanelen. Maar het is ook niet reëel om dan maar niets te doen en vooral onmacht te voelen. Nee, als vakmensen hebben we meer dan ooit een missie. En dat doen we met passie en gedrevenheid. En ja, we zijn op zoek naar meer vakmensen. En ja, we zien dat materialen duurder worden en soms lastiger te krijgen zijn. Maar we gaan er voor!
We voelen het belang van deze missie nu nog meer. En daarmee ook onze verantwoordelijkheid! Maar meer dan ooit zijn we een oplossing van en voor de toekomst. En daar voel ik veel trots bij als ik dat schrijf.
Sven Asijee
Directeur Wij Techniek
Sven Asijee, Directeur Wij Techniek