Het komt regelmatig voor dat gebruikers last hebben van stank. In hun woning, kantoor of op school. Vaak wordt de installateur dan ingeschakeld om de oorzaak te achterhalen. Hoe doe je dat? Twee experts uit het veld geven tips.

Lino Noya Mahn is eigenaar van installatiebedrijf Noya Installatietechniek. Als installateur voert hij de meest uiteenlopende projecten uit, maar zijn hart ligt toch bij de ventilatietechniek. Wouter Wijma is directeur van Ned Air en voorzitter van Binnenklimaat Nederland. Sinds zijn aantreden probeert hij het belang van ventilatie meer tussen de oren te krijgen bij opdrachtgevers en bouwpartners. IZ sprak met beide ventilatiedeskundigen, die gezamenlijk meer dan 40 jaar ervaring hebben in de installatiebranche.

Corona
De coronacrisis blijft de gemoederen bezighouden. Nadat er aanvankelijk vooral aandacht was voor de overdracht van het virus via de fysieke weg, nam gaandeweg ook de belangstelling toe voor een andere, mogelijke transmissieroute: via de lucht. Dat heeft geresulteerd in “meer interesse voor ventilatie”, vertelt Wijma. “Maar helaas vloeien er vooralsnog weinig concrete opdrachten uit voort.” Wijma weet wel waaraan dat ligt: geld. “Scholen zeggen vaak geen budget te hebben en in de kantoorsector gaat men niet investeren in gebouwen als het merendeel van de zakelijke gebruikers thuis werkt.”

Woningbouw
Ook in de woningbouw lijken opdrachtgevers meer doordrongen te raken van het belang van goede ventilatie. “Toch hangen ze in nieuwbouwprojecten uiteindelijk vaak weer eenvoudig te installeren ventilatiesystemen op, zonder aan de kwaliteit van de lucht te denken. Men kiest voor de goedkoopste oplossingen,” vertelt Wijma.

Onderhoud
Installateur Noya Mahn merkt ook dat de belangstelling voor ventilatie toeneemt, zeker in de particuliere woningbouw. “Klanten lijken zich vooral zorgen te maken over het onderhoud.” In zijn geval vloeien daar ook de nodige werkzaamheden uit voort. Het gaat dan veelal om het vervangen van filters, wisselaars én het reinigen van kanalen.

Belang reinigen
Dat is niet verwonderlijk, zowel Wijma als Noya Mahn kunnen met gemak de meest afschrikwekkende voorbeelden geven van achterstallig onderhoud. Uit de verhalen komt naar voren dat het vooral schort aan regelmaat en frequentie. Noya Mahn: “Van klanten die ventilatiesystemen hebben waarbij nog nóóit een filter of slecht functionerende wisselaar van een WTW is vervangen of een kanaal is gereinigd kijk ik inmiddels niet meer op.”

Stankklachten
Door gebrekkig onderhoud neemt de kans op klachten toe. Gebruikers krijgen eerder last van allergieën, ziektes, maar ook van stank. “Neem bijvoorbeeld de wisselaar van een WTW-unit waaraan vuil is vastgekoekt, daar hangt een geur omheen. Als je daar verse lucht overheen laat gaan, komt er stank in het pand.” Noya Mahn ziet ook klanten die zelf hun keukenafzuigkap aansluiten op een ventilatieventiel. “De motor van het de afzuigkap zorgt ervoor dat de vuile lucht dan weer het toilet of de badkamer wordt ingeduwd, met wederom stankoverlast.”

Mobiele airco
De afgelopen zomer steeg het kwik naar nieuwe hoogtes. Noya Mahn kwam bij klanten over de vloer die de afvoerslang van hun mobiele airco-units op een ventilatieventiel hadden aangesloten. Ook dat zorgde in een aantal gevallen voor de nodige stankklachten elders in de woning, vertelt hij.

Stilstand
Soms is een gebouw of alleen het ventilatiesysteem tijdelijk buiten gebruik. Ook dat levert in een aantal gevallen stankklachten op. “Heeft het gebouw een ventilatiesysteem met kanalenwerk, dan kan zich in de tussentijd allerlei ongedierte en/of vogels hebben genesteld in de kanalen. Neem je het systeem vervolgens weer in gebruik, dan komen de geurtjes van de achtergelaten resten het gebouw in.”

Riool
Wijma kent de horrorverhalen. Hij wijst nog op een andere veelvoorkomende oorzaak van stankoverlast: perikelen die te maken hebben met de riolering. “Neem nu de sifon, als die uitgedroogd is, gaat het stinken. Adviseer daarom altijd als installateur aan de bewoners om er een laagje slaolie in te doen, dan voorkom je dit soort klachten.” Ook gebeurt het regelmatig dat de beluchting van de riool wordt aangesloten op een gedeelde ventilatieschacht in een appartementencomplex, vertelt Wijma. “En dat is vragen om problemen.”

Remedies
Hoe kom je nu de oorzaak op het spoor en verhelp je vervolgens de klachten? “Eigenlijk zou ik nog een stap verder terug willen gaan en beginnen met preventie”, zegt Noya Mahn. “Zo weten veel mensen niet eens het verschil tussen luchten en ventileren. Ze snappen niet waarom de geurtjes in hun pand blijven hangen, als ze de ramen hebben opengezet. Maar zolang er geen sprake is van een drukverschil, ben je niet aan het ventileren, maar aan het luchten. Daarnaast krijgen bewoners bij de oplevering van een gebalanceerd ventilatiesysteem zelden een goede uitleg over de werking ervan en de noodzaak om filters te vervangen. Ook is er weinig nazorg. Daar vallen al slagen te maken.”

Voorlichting
Wijma is het eens met de installateur, maar merkt wel op dat het een uitdaging is om bewoners zover te krijgen dat ze zich gaan verdiepen in het ventilatiesysteem. “Als je ze een handleiding meegeeft, is de kans groot dat ze die niet gaan lezen. De jongere generatie bereik je sowieso beter via Youtube filmpjes. Eigenlijk zou je van tevoren al onderhoudsmomenten moeten inplannen. Maar ja, ook daar loop je al snel tegen een weerbarstige praktijk aan. Zo is het vaak bij scholen een ‘crime’ om een geschikt tijdstip te vinden. Overdag gaat niet omdat het gebouw in gebruik is, dus dan moet het ‘s avonds of in het weekend gebeuren. Die afstemming gaat niet altijd even makkelijk.”

Opsporen
Er zijn zogenaamde ‘snuffelaars’ op de markt waarmee de bron van de stank kan worden achterhaald, vertelt Wijma. “Maar meestal is het een kwestie van gezond verstand. Redeneer terug naar de bron.” Noya Mahn is het met hem eens. “Het is belangrijk om goed door te vragen bij klanten. Probeer erachter te komen hoe lang ze al last hebben van stank of het continu is of periodiek, op welke plekken en neem het ventilatiesysteem of de LBK grondig onder de loep.” Soms zijn klanten wat weifelend, zien ze op tegen al die inspectiewerkzaamheden. “Het kan helpen als je ze nog eens duidelijk maakt dat een goed werkend ventilatiesysteem energie bespaart en daarmee dus ook geld”, weet Noya Mahn uit ervaring.

Regelmaat
Daarnaast is het van belang om uit te leggen wat er gebeurt als ze het probleem niet aanpakken of sowieso het onderhoud laten versloffen. “Wijs je klanten op de gezondheidsklachten waar ze last van kunnen krijgen. Oogirritatie, vermoeidheid, benauwdheid, meer problemen met astma en dergelijke...” Zelf adviseert de installateur zijn klanten altijd om 1x per jaar onderhoud te laten plegen als ze een gebalanceerd ventilatiesysteem hebben. “En bij natuurlijke ventilatiesystemen raad ik aan om minimaal 1x per jaar 2 jaar, maar liever nog 1x per jaar onderhoud te laten plegen”, vult Wijma tot slot aan 

Dit is een artikel uit de print-editie van het vakblad IZ. De digitale edities van IZ zijn gratis te raadplegen via www.installateurszaken.nl. Liever een print-editie op uw deurmat? Maak dan gebruik van onze tijdelijke actie en meld u nu aan voor een gratis abonnement op IZ via www.installateurszaken.n