Op 31 oktober jl. bezocht minister Hugo de Jonge samen met een aantal senior beleidsmakers van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het ministerie van Economische zaken en Klimaat de fabriek van Itho Daalderop in Tiel. Ook Doekle Terpstra was met twee collega’s namens Techniek Nederland aanwezig. De minister wilde zich laten informeren over de plannen die Itho Daalderop op dit moment uitvoert om uiteindelijk 100.000 warmtepompen per jaar in Nederland te produceren.

Minister De Jonge was enthousiast over de opschaling van de productie in Tiel. “Om onze doelstelling van één miljoen warmtepompen in 2030 te halen, hebben we alle productiecapaciteit heel hard nodig. Een productiecapaciteit van 100.000 per jaar is fantastisch en precies wat we nodig hebben.”
Peter van Gameren, directeur Itho Daalderop Nederland: “Wat we hebben afgesproken is dat we in 2050 volledig aardgasvrij zijn in Nederland. Het aandeel van de warmtepomp in dit geheel is aanzienlijk. Een groot deel van de Nederlandse huishoudens is nu al geschikt voor een warmtepomp. We zijn blij met de ondersteuning vanuit het Rijk en de samenwerking en urgentie die ook gezien wordt. Dat sluit uitstekend aan bij onze doelstellingen voor de toekomst.”

Er komt dit jaar 62 miljoen euro extra beschikbaar voor wie zijn koophuis wil verduurzamen. Het gaat om uitbreiding van de zogeheten ISDE-regeling, waarbij geld beschikbaar is als je bijvoorbeeld een warmtepomp of zonneboiler wilt aanschaffen. Ook is er geld voor het isoleren van huizen of een aansluiting op het warmtenet. “Logisch dat de subsidiepot wordt aangevuld”, zegt Jan Bosch, manager Marketing Communications bij Nefit-Bosch. “Er zijn immers overheidsdoelen te halen. Maar subsidie-uitbreiding zal niets veranderen aan de al stijgende vraag naar warmtepompen en de problemen met de toelevering ervan vanwege het ontbreken van onderdelen.”

Ook Rudy Grevers, manager woningbouw van Alklima, juicht de extra subsidie toe, maar vindt dat het overstappen op warmtepompsystemen bij bestaande bouw enkel nut heeft als er ook geïsoleerd wordt. Hierdoor zal de pot weer sneller leeg gaan, wat het aantal subsidieverstrekkingen per huishouden zal verminderen.

Gigantische vraagtoename warmtepompen
“Maar subsidie of niet, het echte probleem is dat de vraag naar warmtepompen het afgelopen jaar wereldwijd maar liefst is verzeventienvoudigd”, stelt Grevers. “Dit heeft ervoor gezorgd dat er niet alleen een tekort is aan grondstoffen maar ook aan productiecapaciteit, omdat de huidige capaciteit nu eenmaal niet 1-2-3 is ingericht op zo’n enorme vraagtoename. Onze toeleverende fabrikant, Mitshibushi, probeert de grootste pieken momenteel af te vangen door een aantal productiefaciliciteiten van aircosystemen steeds meer te gaan inzetten voor warmtpompsystemen. Daarmee is echter de bottleneck nog niet ondervangen. Het is een veelkoppig monster dat in de complete keten moet worden bestreden. Je bent als fabrikant natuurlijk net zo afhankelijk van je leveranciers verderop in de supply chain. Als je in een fabriek 98% van de product zelf af kunt maken, maar je mist nog 2% door die ene ontbrekende component dan heb je als leverancier feitelijk geen product.”
Grevers spreekt de verwachting uit dat pas eind 2023 begin 2024 de productieketen weer op het niveau van de vraag zou moeten zitten. Hij stelt daarbij wel dat ook de aanbestedende partijen transparanter naar hun opdrachtgevers moeten zijn. “De tijd dat je kon zeggen dat je volgende maand tachtig systemen nodig hebt, bestaat gewoon niet meer. De aanbesteder moet veel realistischer in samenspraak met zijn leverancier plannen.”

Maatregelen om levertijden te verkorten
Ook Nefit-Bosch denkt bij monde van Jan Bosch dat de extra ronde aan subsidie niets zal veranderen aan de huidige situatie. De vraag naar warmtepompen blijft stijgen en de toelevering van onderdelen blijft een knelpunt. “Maar ondanks alle onzekerheden, zien we ook lichtpuntjes. In de loop van volgend jaar is een verbetering van de situatie te verwachten. Andere producten, zoals onze hr-toestellen, zijn bovendien op dit moment uit voorraad leverbaar.”
Wat doet Nefit-Bosch momenteel om levertijden te verkorten? Jan Bosch legt uit: “We hebben in Europa ruim voldoende productiecapaciteit om aan de marktvraag te voldoen. De productie wordt echter geremd door het wereldwijde tekort aan halffabricaten en onderdelen, zoals chips, elektronica en pompen. Bosch werkt actief samen met de leveranciers van die onderdelen bij het uitbreiden van hun productiecapaciteit en het opvoeren van de toeleveringen. Daarnaast zetten we extra middelen in, zoals luchtvracht- en express-transporten, om de onderdelen sneller op onze productielocaties te krijgen. Onderdelen voor producten die in Europa worden geproduceerd, halen we bovendien steeds meer uit Europa in plaats van uit Azië of Amerika. Verder zoeken onze logistieke experts dagelijks naar alternatieve oplossingen en kopen deze, als het nodig is, tegen hoge prijzen in.”
Om in de nabije toekomst minder afhankelijk te zijn van de wereldwijde markt investeert Bosch ook in de eigen productie van kritische onderdelen. Jan Bosch: “En omdat de markt voor warmtepompen in heel Europa de komende jaren zeer fors blijft groeien, verviervoudigen we in 2023 nog eens onze eigen productiecapaciteit. Met al deze maatregelen werken we hard aan een verbetering van de huidige problematische situatie. Dat neemt niet weg dat we zeker het komend half jaar nog met lange levertijden te maken blijven houden.”