Essent helpt woningcorporaties hun woningvoorraad te verduurzamen
Essent en zijn lokale dochterbedrijven hebben Wooneffect ontwikkeld. Dit initiatief helpt woningcorporaties stap voor stap met het verduurzamen van hun woningvoorraad. In het Energieakkoord is afgesproken dat huizen van woningcorporaties dit jaar gemiddeld energielabel B moeten hebben. Doel is dat uiterlijk in 2050 de ruim twee miljoen woningen van woningcorporaties CO2-neutraal zijn.
Via Wooneffect helpen Essent en de dochterbedrijven de grote verduurzamingsopgave van corporaties inzichtelijk en concreter te maken. Zij bieden isolatieoplossingen, mechanische ventilatie, verwarmingsoplossingen, service & onderhoud, zonne-energie toepassingen en slimme oplossingen als energiemonitoring en apparaat-inzicht. Wooneffect wordt ingepast in de voor woningcorporaties vertrouwde werkprocessen en op logische momenten, zoals een verhuizing.
Expertise in huis
Essent en de dochterbedrijven laten weten alle expertise in huis te hebben om de woningvoorraad van corporaties te kunnen verduurzamen. Van advies en uitvoering tot onderhoud. Aangezien verduurzamen van woningen voor de bewoners een impactvolle gebeurtenis kan zijn, biedt Essent binnen Wooneffect ook ondersteuning bij bewonersbegeleiding aan.
Inzicht en advies
Op dit moment test Essent bij een aantal projecten de Wooneffect energiemonitoringstool. Door het monitoren van energiestromen en installaties krijgen woningcorporaties inzicht in het functioneren van warmtepompen en kunnen zij bewoners adviseren over hun energiegebruik. Daarnaast krijgen woningcorporaties inzicht in de CO2-uitstoot van hun complexen.
Ervaring in heel het land
Alma Krug, verantwoordelijk voor Wooneffect bij Essent: "Inmiddels hebben we met woningcorporaties uit heel het land ervaring opgedaan. Onze dochter Volta Limburg, bijvoorbeeld, verduurzaamde met Zaam Wonen in Stein 400 woningen van label D/E/F naar A/B. In Doetinchem verduurzaamde servicebedrijf GEAS 342 appartementen van label G naar A. Kemkens verduurzaamt woningen bij mutatie. Wanneer de woning beschikbaar komt, wordt een woning volledig gerenoveerd en klaargemaakt voor de toekomst. Zo geven we concreet invulling aan onze ambitie om iedereen stap voor stap mee te nemen in de energietransitie."
Binnen 20 jaar ruim 30 gebouwen overheid op schone energie
Rijksvastgoedbedrijf en het consortium Motion2040+, bestaande uit DWA, Rebel, TwynstraGudde en Witteveen+Bos, hebben afgesproken om voor 2040 ruim 30 overheidsgebouwen van schone energie te voorzien. De opdracht valt binnen het programma EnergieRijk Den Haag (ERDH), dat hiermee een volgende fase ingaat.
ERDH is een bestuurlijk samenwerkingsverband van onder andere het Rijk, Gemeente Den Haag en Provincie Zuid Holland. Het Programma ERDH heeft als doel een klimaatneutrale energievoorziening voor de belangrijkste (semi-) overheidsgebouwen in het centrumgebied van Den Haag. Aanvankelijk zou dat gelden voor 16 gebouwen. Inmiddels hebben 30 overheidsgebouwen in het centrum van de hofstad de doelstelling vastgelegd in een Green Deal.
Trias Territoria-principe
Kenmerkend voor de uitwerking van de gebiedsaanpak is de Trias Territoria. Dit is een ontwerpfilosofie die de aanpak ordent in een sturende benaderingsvolgorde door 1) eerst de lokale mogelijkheden voor energieopwekking en -reductie te onderzoeken, 2) dan de mogelijkheden te benutten die de omgeving biedt, bijvoorbeeld door opslag in de bodem en 3) het restant van de behoefte aan duurzame energie in te kopen. Voor ERDH betekent dit concreet eerst energiereductie en -opwek op gebouwniveau, dan opslag en uitwisseling van energie tussen de ERDH-gebouwen in een WKO-netwerk, aansluiting van de gebouwen op een verduurzaamd warmtenet en ten slotte de inkoop van groene stroom.
Smart Thermal Grid en geothermie
Het consortium werkt de benaderingsvolgorde van de Trias Territoria uit in een herhaalbare en schaalbare gebiedsaanpak die het Rijk en partners ook in andere steden kan uitrollen. Daarbij concentreert Motion2040+ zich op drie hoofdthema’s: gedeelde WKO-netwerken middels Smart Thermal Grids, geothermie voor de levering van duurzame warmte en het aanjagen van innovaties voor de duurzame energievoorziening van gebouwen.
Bijdrage aan het Klimaatakkoord
Het programma wil een voorbeeldfunctie vervullen voor verduurzaming in Nederland. Men heeft de afgelopen jaar hard gewerkt aan een gezamenlijke aanpak voor wko-netwerken, duurzame warmte en gebouwmaatregelen. Met de verduurzaming van meer dan 1 miljoen m2 vloeroppervlak rond het station Den Haag Centraal wordt een aanzienlijke energiebesparing beoogd. Daarmee draagt het programma in belangrijke mate bij aan het versneld invullen van de ambities in het Klimaatakkoord. Om dit mogelijk te maken zullen de komende jaren concrete projectvoorstellen op tafel komen waarmee samen met gebouweigenaren en betrokkenen de strategie voor verschillende type gebouwen omgezet wordt naar concrete energiesystemen.
Bewezen samenwerking
Witteveen+Bos, Rebel en DWA kregen als samenwerkingsverband Motion2040 drie jaar geleden al de opdracht om voor ERDH een advies op te stellen voor een gebiedsgerichte aanpak bij de voorgenomen verduurzaming. Met toetreding van TwynstraGudde heeft het nieuwe consortium Motion2040+ alle kennisdomeinen in huis voor dergelijke verduurzamingsvraagstukken.
Adviesbureau DWA is de trekker en brengt technische, financiële en procesmatige kennis in van de energietransitie in complexe bestuurlijke omgevingen. Rebel specialiseert zich in organisatorische, financiële en juridische vraagstukken bij verduurzaming. TwynstraGudde focust op stakeholdermanagement, programmamanagement en risicobeheersing. Witteveen+Bos is expert op het gebied van energietechnologieën en -strategieën. De integrale samenwerking tussen de bureaus is bewezen in meer dan tien eerdere samenwerkingsopgaves, waaronder de oprichting van een Programmabureau warmte-koude in de Metropoolregio Amsterdam. De partners werken op een pragmatische manier aan uitvoerbare oplossingen.
ThermoNoord opent zijn eerste centrum voor duurzaamheid
Vrijdag 21 februari heeft ThermoNoord in Gorredijk zijn eerste Duurzaamheidscentrum (TDC) geopend. Het TDC is een adviescentrum/showroom waarmee het bedrijf zich meer kan richten op de advisering en samenstelling van duurzame systemen, bestemd voor bestaande- en nieuwbouwwoningen.
Het TDC is bedoeld om klimaatsystemen te ervaren. Ze zijn samengesteld uit onderdelen als warmtepompen, zonnepanelen en WTW ventilatiesystemen, zodat de eindgebruiker kan zien, horen en beleven wat zo’n klimaatsysteem betekent voor zijn huis.
Naast adviescentrum is het TDC ook een scholingscentrum voor installateurs. Met regelmaat zal ThermoNoord, in samenwerking met specialistische leveranciers, trainingen verzorgen met onderwerpen als besparen, gezondheid, comfort en bijvoorbeeld de mogelijkheden voor subsidieaanvragen.
Praktijkboek voor begroeide gevels en daken
ISSO brengt het nieuwe praktijkboek Multifunctionele groene daken en gevels uit. Het boek biedt praktische informatie en tools aan professionals die begroeide gevels en daken voor gebruik, waterberging en energieopwekking willen realiseren. Als er is gekozen voor een groen dak en/of gevel biedt het ondersteuning bij het ontwerp, de realisatie, onderhoud en eventueel de sloop.
Het praktijkboek behandelt de integratie van meerdere technieken om tot een oplossing te komen, waarin meerdere functies (gebruik, waterberging en energieopwekking) en vormen van gebruikerswaarde centraal staan.
Meerdere invalshoeken
Het nieuwe praktijkboek kent meerdere invalshoeken. Enerzijds voor verschillende doelgroepen uit verschillende segmenten van de markt. En anderzijds per functie van een groen dak of gevel.
Daarnaast kan het ook gebruikt worden in onderwijs en bijscholing. Het Praktijkboek Multifunctionele groene daken en gevels is verkrijgbaar via de ISSO-KennisBank.
GroenLinks wil kosten bewoner voor afsluiten gasleiding halveren
GroenLinks wil dat consumenten niet meer volledig opdraaien voor de kosten van een gasafsluiting. de bedragen hiervoor variëren nu van 200 tot ruim 700 euro. De netbeheerder verhaalt deze kosten volledig op de individuele klant. GroenLinks wil juist dat mensen die hun nek uitsteken om hun huis te verduurzamen worden geholpen in plaatst van opgezadeld met hoge kosten. Eerder werd al een motie aangenomen van GroenLinks om dit te regelen, maar een wetswijziging bleek nodig om het ook uit te voeren.
GroenLinks Kamerlid Tom van der Lee: “Voorlopers in duurzaamheid moeten we helpen. We gaan nu wettelijk vastleggen dat de kosten voor het afsluiten van hun gasleiding gehalveerd gaan worden.”
Alle huizen moeten vóór 2050 van het aardgas af. De hoge kosten voor het afsluiten van het gas werpt daarbij een financiële drempel op. Huishoudens moeten al flink investeren in isolatie en duurzame technieken, aldus GroenLinks. De partij vindt het oneerlijk dat zij daar bovenop nog eens volledig opdraaien voor de kosten van het beëindigen van hun fossiele brandstofgebruik. GroenLinks verwacht dat het kabinet met een meer structurele oplossing komt als straks hele wijken tegelijkertijd over gaan op een andere warmtebron.
Prijs voor hotel met op termietenheuvels geïnspireerd binnenklimaat
Hotel Breeze heeft de EZK Energy Award 2019 gewonnen. De prijs werd uitgereikt door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Het hotel is voorzien van het Earth, Wind & Fire concept, dat de natuurlijke airconditioning van termietenheuvels simuleert. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan organisaties die zich positief van andere onderscheiden op het gebied van energiebesparing en duurzame opwekking van energie.
Buitenlucht die in schachten en ventilatieopeningen stroomt, zorgt ervoor dat wind door het hotel circuleert. De lucht wordt in de winter verwarmd en bevochtigd, en in de zomer gekoeld. Het concept is bedacht door dr.ing. Bronsema, raadgevend ingenieur en docent/onderzoeker bij de faculteit Bouwkunde van de TU Delft. Hij nam daarbij de binnenkant van termietenheuvels als uitgangspunt. Die is altijd op constante temperatuur, ongeacht de locatie. Zelfs in een woestijnomgeving, waar de dagtemperatuur kan stijgen tot 40 graden Celsius en het 's nachts afkoelt tot onder het vriespunt, blijft de temperatuur constant. De termieten regelen schommelingen door de luchtstromen aan te passen.
Bekijk hier de video over de verduurzaming van Hotel Breeze.
Innovatie Award 2020 voor aardwarmteproject
Batenburg Techniek heeft met het project Aardwarmte Vogelaer de Techniek Nederland Innovatie Award 2020 gewonnen. Tijdens het innovatiecongres op de Vakbeurs VSK verkozen de aanwezige branchegenoten het aardwarmteproject boven De Energieproeftuin in Berkum en de verduurzaming van visrokerij Koelewijn in Spakenburg.
Aardwarmte Vogelaer is een project waarbij een aantal tuinbouwbedrijven in het Westland hun warmte duurzaam verkrijgen. Dat gebeurt door middel van een installatie die warm water oppompt uit een bron van 2.500 meter onder de grond en op die manier de tuinbouwkassen van warmte voorziet. Afgekoeld water gaat terug in de grond en kan later weer worden gebruikt. Zo ontstaat een volledig gesloten en duurzaam energiesysteem.
Bezoek aan hightechbedrijf
Batenburg Techniek ontving behalve de Award een cheque die besteed kan worden aan ontwikkeling en innovatie en een bezoek aan een internationaal hightechbedrijf. De Award levert de winnaar daarnaast publiciteit op.
Energietransitie
“Dit project laat zien hoe we als technisch dienstverlener een grote bijdrage kunnen leveren aan de energietransitie en het bereiken van de klimaatdoelen. We staan nog maar aan het begin, techniek wordt steeds belangrijker!”, aldus CEO Ralph van den Broek van Batenburg Techniek.
Meeste stemmen
In de aanloop naar de finale op de vakbeurs VSK stemden ruim 2.000 mensen online op één van de projecten die de hoofdredactie van vakblad EW-Installatietechniek had genomineerd. In Utrecht bepaalden de ruim 200 aanwezigen uiteindelijk de winnaar. Batenburg Techniek versloeg daarmee Loohuis Installatiegroep dat verantwoordelijk is voor de verduurzaming van 46 sociale huurwoningen in Berkum en Heinen & Hopman Installaties dat tekende voor de duurzame installaties in de hypermoderne visrokerij van Koelewijn in Spakenburg.
Hoog niveau
Algemeen directeur Erik van Engelen die de Award uitreikte was onder de indruk van het hoge niveau van alle inzendingen. ‘Techniek maakt écht het verschil, overal in onze maatschappij. Met deze Award geven we als branche ons visitekaartje af. De inzendingen zijn stuk voor stuk geweldige staaltjes van vakmanschap, innovatie, ondernemerschap en ketensamenwerking. Daar mogen we heel erg trots op zijn.’
Fotobijschrift: CEO Ralph van den Broek van Batenburg Techniek ontvangt de Techniek Nederland Innovatie Award 2020 uit handen van algemeen directeur Erik van Engelen van de ondernemersorganisatie. (Op de foto v.l.n.r.: Léon Lankester van AAB, Erik van Engelen van Techniek Nederland, Ralph van den Broek en Marcel de Pagter van Batenburg).
Filmpje Aardwarmteproject Vogelaer: https://www.youtube.com/watch?v=te7kXFveusg.
Brede coalitie roept minister op budget voor SDE+-subsidie te verhogen
Ruim 6.000 projecten voor zonne-energie op daken dreigen niet door te gaan doordat de subsidiepot leeg is. Dit brengt het behalen van de klimaatdoelen voor dit jaar – 14% hernieuwbare energie en 25% CO2-emissie-reductie – in gevaar. Daarom roept een brede coalitie van onder meer Techniek Nederland, Holland Solar, FME, VNG, Urgenda en de milieuorganisaties in een brief minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat op om het budget voor SDE+-subsidie te verhogen en de projecten alsnog te honoreren. Dit levert naar schatting dit jaar nog een halve Mton CO2-reductie en 1,5 TWh extra duurzame energie op.
De coalitie wijst erop dat het geld voor de verhoging van de SDE+-subsidie al beschikbaar is via de Opslag Duurzame Energie. Door de 6.000 projecten uit te voeren, is de kans groot dat ons land alsnog het klimaatdoel voor dit jaar behaalt en daarmee het risico op een boete van de Europese Commissie kan voorkomen of beperken. Volgens Europese afspraken over de opwekking van duurzame energie moet dit jaar minimaal 14 procent uit een duurzame bron komen.
Breed draagvlak
Volgens de coalitie is er een breed draagvlak bij ondernemers, gemeenten en maatschappelijke organisaties voor uitvoering van de projecten. Belangrijk voordeel is dat installateurs nieuwe zonne-energieprojecten snel kunnen realiseren waardoor ze dit jaar nog bijdragen aan het realiseren van de klimaatdoelstellingen.
Energietransitie vaart geven
De ondertekenaars van de brief roepen minister Wiebes en de Vaste Kamercommissie voor Economische Zaken en Klimaat op de mogelijkheden voor subsidiëring van zonne-energie op daken de komende jaren te verruimen en daarmee de energietransitie extra vaart te geven. Zij willen daarover op korte termijn een gesprek met minister Wiebes.
Behalve Techniek Nederland, Holland Solar, FME, VNG, Urgenda en de milieuorganisaties hebben ook NVDE, gemeente Amsterdam, gemeente Utrecht, Gemeente Den Haag, Gemeente Rotterdam, Energie Samen en MVO-Nederland de brief aan minister ondertekend.
Remeha laat op VSK zien te geloven in waterstof als energiedrager
Remeha gelooft in waterstof als energiedrager en laat die op de zojuist geopend VSK-vakbeurs in Utrecht zien. De verwarmingsfabrikant ontwikkelde een hr-ketel die volledig op waterstof werkt en zowel bestaande als nieuwe woningen, maar ook utiliteitsgebouwen duurzaam kan verwarmen. Waterstof stoot bij omzetting naar warmte en/of elektriciteit geen CO2 uit.
Waterstof wordt al langere tijd op grote schaal in de industrie gebruikt. Het is dus geen nieuwe ontwikkeling, maar wel één die nieuwe kansen biedt in de gebouwde omgeving, aldus Remeha. Bijvoorbeeld voor verwarming en warmwatervoorziening in woningen en utiliteitsgebouwen. Ook kan waterstof door middel van warmtekrachtkoppeling met bijvoorbeeld een brandstofcel worden omgezet in warmte en elektriciteit. Een ketel of wkk op waterstof wordt dan simpelweg geïnstalleerd op de plaats van de oude gasketel.
Met name in de bestaande bouw zijn de kansen groot, omdat vergaande renovaties daar zeer kostbaar en soms onmogelijk zijn. Maar ook in specifieke, binnenstedelijke of op afgelegen locaties vormen all-electric oplossingen niet altijd een praktisch alternatief. Terwijl het voor de distributie van waterstofgas mogelijk is om, na enkele praktische aanpassingen, de bestaande aardgasinfrastructuur te gebruiken.
Nieuwe mogelijkheden
Remeha toont de bezoekers van VSK 2020 dat waterstof haalbaar en toepasbaar is. De fabrikant en leverancier van verwarmingsoplossingen zet daarmee in op de toekomstige mogelijkheden met waterstof. Remeha gelooft in deze energiedrager, ook al is er het besef dat waterstof nu nog niet op grote schaal kan worden toegepast. Remeha ontwikkelde een hr-ketel die volledig op waterstof werkt en zowel bestaande als nieuwe woningen, maar ook utiliteitsgebouwen duurzaam kan verwarmen. Remeha heeft daarnaast haar conventionele hr-ketels gecertificeerd voor 20% bijmenging van waterstof. De ketels uit de Avanta-, Calenta- en Tzerra-serie zijn geschikt om te draaien op aardgas met 20% bijmenging van waterstof.
Via verschillende pilotprojecten, zoals het verwarmen van een appartementencomplex in Rozenburg met 100% waterstof, zet Remeha ook de eerste stappen naar een grootschaliger toepassing met waterstof. Bovendien werkt Remeha, onder meer met zusterbedrijven binnen de BDR Thermea groep, aan de verdere ontwikkeling van de brandstofceltechnologie, waarmee waterstof is om te zetten in warmte én elektriciteit.
Promotie van waterstof
Om ook het grote publiek te informeren over de mogelijkheden van waterstof als energiedrager, maakt Remeha onderdeel uit van Missie H2. Dit is een coalitie van zes Nederlandse bedrijven die geloven in de potentie en kracht van waterstof. Vanuit die overtuiging sponsort dit consortium Team NL tijdens de Olympische Spelen in Japan, later dit jaar. Mede vanuit die strategie zal Remeha tijdens de VSK 2020 ook op haar stand aandacht besteden aan waterstof en de perspectieven die de gasvormige energiedrager met zich meebrengt.
Mix van maatregelen
Remeha is van mening dat onze energievoorziening uiteindelijk zal bestaat uit een mix waarin ruimte is voor verschillende energiedragers. De ketelfabrikant sluit daarom geen technologieën uit. Ze gelooft in het samen laten werken van meerdere energiedragers, waardoor Remeha ook aan innovaties voor meerdere technologieën zal blijven werken. Met al die verschillende energiedragers, zoals duurzame gassen, elektriciteit en warmtenetten, is het mogelijk om iedereen haalbare en betaalbare oplossingen aan te bieden. De oplossing is elke keer afhankelijk van de specifieke woning of het specifieke gebouw. Gecombineerd gebruik biedt de beste kansen en is een realistische aanpak bij de betaalbare verduurzaming en dus het terugdringen van CO2-uitstoot in Nederland.
In 17 stappen naar een betaalbare BENG
Er is een nieuwe AZEB routekaart ontwikkeld die in 17 stappen een betaalbare BENG oplevert. Praktische hulpmiddelen om de stappen in praktijk toe te passen maken hiervan deel uit. De AZEB methode is ontwikkeld door de Europese samenwerking AZEB (Affordable Zero Energy Buildings) onder leiding van vereniging DNA in de Bouw.
De drie sleutels voor het succesvol ontwikkelen van een betaalbare BENG zijn kwaliteitsborging, inkoop en geïntegreerde projectaanpak. De AZEB methode focust op kostenbesparing door een efficiënte bouworganisatie. Ook ligt de nadruk op betaalbaarheid gedurende de levenscyclus waarin de totale gebruikskosten bepalend zijn. Met deze uitgangspunten komen opdrachtgever en opdrachtnemer tot een betaalbare BENG met voorspelbare prestaties en kwaliteit.
Voor nieuwbouw en renovatie
De AZEB methode integreert bestaande oplossingen voor techniek en organisatie in 17 stappen verdeeld over de 4 fases: Initiatief, Ontwerp, Bouw, Gebruik & Onderhoud, aangevuld met één fase op organisatieniveau: Verhoog je impact. De routekaart is ontwikkeld voor nieuwbouw en ook voor renovatie bruikbaar. De meeste stappen zijn onderling gerelateerd en afhankelijk van elkaar. Ze zijn technisch van aard en ook afkomstig van andere kennisgebieden, zoals financiën, contractering en procesmanagement. Het is een praktische methode die structuur biedt voor een transparant afspraken- en beslisproces en een efficiënt ontwerp- en uitvoeringsproces.
AZEB slotcongres
De methode is al verkrijgbaar in het Engels. Vanaf februari/maart is de methode met de ontwikkelde praktische hulpmiddelen beschikbaar via e-learning. Om professionals er mee te laten kennismaken organiseert DNA in de Bouw expertmeetings en een slotcongres op 24 maart tijdens BuildingHolland in Amsterdam (13 - 17 uur, gratis deelname). De AZEB routekaart wordt er praktisch toegelicht, met internationaal tintje. AZEB-sprekers uit Nederland en enkele EU-landen lichten de uitkomsten, resultaten en ervaringen van het project toe. In april is er een 4-daagse AZEB-cursus. Informatie over alle events staat op de DNA-website.