“Energieopslag is ook voor W-installateur interessant”

Robbie Heeren, DGA van Mattie, aanbieder van thuisbatterijen en slimme energiemanagementsystemen, vindt dat elektriciteitsopslag niet alleen een zaak is voor de E-installateur. "Hoewel elektriciteitsopslag een ver-van-mijn-bed-show lijkt voor W-installateurs, leert de praktijk ons anders", vertelt hij. “Ten eerste omdat E en W naar elkaar toe bewegen. Daarnaast tonen klanten steeds meer interesse in totaalconcepten waarin zowel de energievoorziening als duurzame klimatiseringssystemen zijn opgenomen.”

De belangstelling voor energieopslag is groeiende. In Nederland stonden in 2022 naar schatting 1.350 thuisbatterijen en eind vorig jaar zo'n 5.000. Dat is overigens nog niets vergeleken met omliggende landen. In Duitsland werden er in het afgelopen jaar 573.000 nieuwe thuisbatterijen geïnstalleerd en staan er nu 1,1 miljoen

Wat zijn de drie grootste uitdagingen waar elektriciteitsopslag voor de woningbouw nu mee te maken heeft?
“De aanschaf van batterijen voor opslag is op dit moment nog duur. Dat schrikt sommige klanten af, omdat ze geen directe terugverdientijd zien. Daarnaast hebben veel thuisbatterijen nog niet genoeg opslagcapaciteit om een huishouden volledig zelfvoorzienend te maken, vooral als de zon niet schijnt. En tot slot: Het net wordt steeds voller, en met de afschaffing van de salderingsregeling in 2027 zullen meer klanten naar opslag gaan kijken. Maar zonder duidelijke regels en oplossingen voor het volle net kan het installeren van batterijen lastig zijn.”

Waarom zou ik me als W-installateur verdiepen in elektriciteitsopslag, dat is toch typisch iets voor een E-installateur?
“Steeds meer installateurs pakken zowel W- als E-klussen op, omdat de vraag naar totaaloplossingen groeit. Klanten willen steeds vaker systemen die opwekking, opslag en bijvoorbeeld warmtepompen integreren. Door ook kennis van batterijen te hebben, kun je ze geheel ontzorgen en hoef je er minder vaak iemand anders bij te halen. Een factor die ook meespeelt, zijn de problemen die ontstaan door netcongestie en hoge energieprijzen. Ook al biedt je een duurzame oplossing aan zoals een warmtepomp, als de klant te maken krijgt met een vol net of hoge energierekeningen, kan dat alsnog zorgen voor ontevredenheid. Door opslag aan te bieden kun je de klant helpen dit soort problemen te vermijden. En dan hebben we nog de afschaffing van de salderingsregeling. Vanaf 2027 kunnen klanten niet meer terugleveren tegen dezelfde prijs als waarmee ze afnemen. Dit maakt het voor hen aantrekkelijker om de opgewekte energie zelf op te slaan. Als jij hier een oplossing voor kunt bieden, heb je een streepje voor.”

Stel dat ik me nu wil verdiepen als W-installateur, welke extra kennis moet ik me dan eigen maken en gaat met dat veel tijd en geld kosten?
“Je zult wat bijscholing nodig hebben op het gebied van elektrotechniek, vooral over batterijen en energiemanagementsystemen. Denk aan cursussen zoals de NEN 1010 voor elektrische installaties. Dit kost wat tijd en geld, maar kan al snel terugverdiend worden omdat de vraag naar totaaloplossingen groeit. Daarnaast heb je mogelijk nieuw gereedschap nodig om batterijen te kunnen installeren.”

Op het Smart Storage congres was onder andere aandacht voor slimme energiemanagementsystemen, die steeds belangrijker worden om zo efficiënt en effectief mogelijk gebruik te kunnen maken van accu’s. Tegelijkertijd verscheen er deze week een bericht in de pers waaruit blijkt dat die energiemanagementsystemen juist zo’n totaaloplossing duurder maken. Hoe kan je dit probleem ondervangen?
“Door kosten te spreiden. Start met een basisoplossing en breid dit systeem later uit, afhankelijk van de behoeften van de klant. Wijs daarnaast de klanten op mogelijke subsidies of fiscale voordelen voor energiebesparing, zodat de kosten van zo'n systeem lager uitvallen.”

Tot slot gaan batterijen uiteindelijk ook geïntegreerd worden in de duurzame klimatiseringssystemen zelf, denk bijvoorbeeld aan een warmtepompsysteem met een ingebouwde accu?
“Het is goed mogelijk dat batterijen in de toekomst direct worden ingebouwd in systemen zoals warmtepompen. Dit zou betekenen dat klanten minder afhankelijk worden van het net en hun energie beter lokaal kunnen beheren. Ook kan dit helpen om problemen met het volle net te voorkomen, omdat deze systemen slimmer kunnen omgaan met vraag en aanbod.”

Schrijf je in op onze nieuwsbrief

Relevant nieuws

Fout: view 0ea14635pq bestaat mogelijk niet

Technieksector: pak netcongestie ook achter de meter aan

De problemen op het elektriciteitsnet kunnen voor een belangrijk deel worden opgelost door technische systemen in gebouwen en woningen slimmer aan te sturen. Volgens Techniek Nederland kunnen maatregelen ‘achter de meter’ de piekbelasting van het elektriciteitsnetwerk met 25% verminderen. De brancheorganisatie voor de technieksector zegt dit in een reactie op de Kamerbrief van minister Jetten van Economische Zaken en Klimaat over netcongestie die vandaag verschijnt.

Voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland: “Door overbelasting van het net loopt de energietransitie vertraging op. De technieksector kan een grote bijdrage leveren aan de oplossing. We kunnen netcongestie bijvoorbeeld verminderen door duurzaam opgewekte energie te delen met huizenbezitters of bedrijven in de directe omgeving. Overheid en netbeheerders zouden dat wettelijk mogelijk moeten maken.” Techniek Nederland ziet technische maatregelen niet als de enige oplossing voor netcongestie; energiebesparing en uitbreiding en verzwaring van het net blijven noodzakelijk.

Slim aansturen van apparatuur
In de brief van minister Jetten is veel aandacht voor het uitbreiden en verzwaren van het elektriciteitsnet. Techniek Nederland vindt het belangrijk dat ook maatregelen die ‘achter de meter’ worden genomen aandacht krijgen. De brancheorganisatie juicht dan ook toe dat energiehubs, slimme aanstuurbare apparatuur, energiemanagement systemen en hybride warmtepompen onderdeel uitmaken van de aanpak. Dergelijke initiatieven zouden een publiek-privaat karakter moeten hebben.

Duurzame energie delen
Techniek Nederland vindt dat het wettelijk mogelijk moet worden om duurzaam opgewekte energie aan de buren te leveren of aan bedrijven in de omgeving. De overheid zou ook meer moeten doen om de toepassing van thuisbatterijen en buurtbatterijen te stimuleren en innovatie te ondersteunen.

Load shifting en peak shaving
In grote gebouwen bieden energiemanagementsystemen de mogelijkheid om verwarmings- en koelsystemen en opslagsystemen efficiënter te laten samenwerken. Dat kan door load shifting en peak shaving. Bij load shifting schakelen systemen op piekmomenten automatisch uit of naar een lager vermogen. Ze worden weer ingeschakeld op het moment dat de energievraag lager is. Aangezien een gebouw warmte en koude lang vasthoudt, merken de gebruikers van een gebouw er niets van wanneer de klimaatinstallatie even wordt uitgeschakeld. Moderne gebouwen leveren op die manier nu al een bijdrage aan het verminderen van de piekbelasting op het net. Bij peak shaving spelen ook lokale energieopslag en generatoren een rol bij het ontlasten van het elektriciteitsnet. Soepeler wetgeving zou de mogelijkheden van load shifting en peak shaving aanzienlijk kunnen vergroten.

Energiehubs
Bedrijven kunnen ook samen méér doen om files op het net te verminderen. Met energiehubs of smart grids op bedrijventerreinen is het mogelijk om opwekking en verbruik van energie op elkaar af te stemmen en energie te delen. Daardoor ontstaat meer ruimte op het elektriciteitsnetwerk waardoor bedrijven die verduurzamen kunnen terugleveren aan het net en het weer mogelijk wordt om nieuwe bedrijven aan te sluiten.

Alle mogelijkheden benutten
Techniek Nederland benadrukt dat het uitbreiden verzwaren én slimmer maken van het elektriciteitsnetwerk de basis is en blijft voor een succesvolle aanpak van netcongestie. Terpstra: “Het tempo waarin dat gebeurt moet omhoog. Maar het zou kortzichtig zijn om de pijlen alleen daarop te richten. We moeten álle mogelijkheden benutten om méér ruimte op het elektriciteitsnet te creëren. Minister Jetten schrijft in de Kamerbrief graag met de technieksector in gesprek te blijven over mogelijke oplossingen. Dat aanbod nemen wij vanzelfsprekend aan. Onze leden weten namelijk als geen ander hoe het energieverbruik in woningen en gebouwen kan worden geoptimaliseerd.”

  • Bedrijf
  • september 8, 2023
  • 1 views
Derde Open Energiedag

Dit jaar wordt voor de derde keer de Open Energiedag georganiseerd. Op 16 september a.s. kunnen geïnteresseerden op bezoek bij een windturbine, zonnepark, warmte-installatie of andere duurzame energieprojecten door heel Nederland. Dit jaar openen meer dan zestig locaties hun deuren voor publiek, waaronder de Daikin Experience Centers in Breukelen en Heerenveen

Nederland gaat de komende jaren steeds meer energie opwekken uit hernieuwbare bronnen, zoals met windturbines, zonnepanelen, bodemwarmte, warmtepompen of uit water. Tijdens de Open Energiedag kan iedereen zelf komen kijken en ervaren hoe dat werkt.

Zelf ervaren
De Daikin Experience Centers bieden consumenten de mogelijkheid om oplossingen voor koelen, verwarmen en luchtreiniging zelf ervaren. Experts leiden de consumenten rond. Als hoofdsponsor van de KNSB zal Daikin bovendien twee schaatstickets per bezoeker weggeven voor het World Cup Kwalificatietoernooi van 27 t/m 29 oktober in Thialf.

Meer informatie is te vinden op www.openenergiedag.nl.

Fout: view d12dec1mlw bestaat mogelijk niet

Nieuwe tools om energieprestaties van gebouwen te controleren

De website klimaatinstallatiecheck.nl is uitgebreid met twee nieuwe tools om energie- en comfortprestaties van gebouwen te controleren. De BENGcheck (Bijna EnergieNeutraal Gebouw) en de energielabelcheck zullen de bestaande binnenklimaatcheck aanvullen. Dankzij de uitbreiding kan snel de energieprestatie van een kantoorgebouw worden voorspeld. Hierdoor krijgen zowel ontwerpers van klimaatinstallaties als gebouweigenaren meer inzicht in de energieprestaties van kantoorgebouwen.

De nieuwe tools hebben als doel om snel inzicht te geven in de relatie tussen klimaatinstallatie, kantoorgebouw en gebruiksprestaties. Voor de lokale klimaatinstallatie ligt het speelveld vooral op het gebied van comfortprestaties. Met de Binnenklimaatcheck kunnen lokale kantoorvertrekken worden ingevoerd en worden voorzien van een gevelopbouw, oriëntatie en lokale klimaatinstallatie. De tool geeft vervolgens een voorspelling van de comfortprestaties. De energieprestatie van een kantoorgebouw wordt vooral door de gebouwvorm, de gebouwschil, het centrale installatieconcept en de verlichting bepaald. De belangrijkste keuzes worden inzichtelijk gemaakt in:
•             De BENGcheck, waarbij een voorspelling wordt gedaan van de 3 BENG indicatoren en het energielabel van een nieuw kantoorgebouw.
•             De Energielabelcheck, waarbij een voorspelling wordt gedaan van het energielabel van een bestaand kantoorgebouw.

Besparen op tijd en hoge kosten
Door het relatief hoge detailniveau van de NTA 8800 is het berekenen van de energieprestatie van kantoorgebouw arbeidsintensief. Met BENG- en Energielabelcheck is de bepalingsmethode gecomprimeerd tot een snel, voorspellend rekenmodel. De eenvoudige opzet van de tools maakt het op een laagdrempelige manier mogelijk om een indicatie van de energieprestatie te bepalen, zonder hierbij al in details te treden. Op basis van deze voorspelling kunnen belangrijke conceptkeuzes in een vroegtijdig stadium worden vergeleken en afgewogen.

Gratis toegankelijk
De klimaatinstallatiecheck-website is gratis toegankelijk voor iedereen die geïnteresseerd is in het verbeteren van de energieprestaties van gebouwen. Bezoekers kunnen de tools gebruiken om de energie-efficiëntie van hun gebouwen te berekenen en te vergelijken met andere gebouwen in hun omgeving.
De tools zijn ontwikkeld door de TVVL Expertgroep Klimaattechniek in samenwerking met Renor.

Fout: view cc46440s4a bestaat mogelijk niet

Verduurzaming door flexibel te voorzien in energie

De energieflexibiliteit van een gebouw is de mate waarin de energiebehoefte en de energieproductie van een gebouw kunnen reageren op externe prikkels. Een (prijs)prikkel moet ervoor zorgen dat gebouwen extra vermogen vragen als er bijvoorbeeld een te groot aanbod van duurzame energie is of juist de vraag verminderen als er te weinig aanbod is. Dat staat in het TVVL Klimaattechniek (/KT) - 42 rapport ‘Energieflexibiliteit in gebouwen’. Het rapport biedt inzicht in hoe gebouwen kunnen bijdragen aan het verduurzamen van de energievoorziening door het flexibiliseren van de energiebehoefte. Voor dit rapport is ook een aanvullend document beschikbaar waarin een projectmatige aanpak wordt beschreven voor het in kaart brengen en ontsluiten van de energieflexibiliteit van een gebouw.

In de traditionele energievoorziening volgt de energieproductie de energiebehoefte. Bij de duurzame energievoorziening is het aanbod van duurzame energie niet stuurbaar. Om zo veel mogelijk gebruik te maken van de beschikbare duurzame energie is het zinvol als de energiebehoefte de duurzame energieproductie enigszins kan volgen. Dit is het doel van energieflexibiliteit. TVVL Expertgroep Klimaattechniek heeft met medewerking van de expertgroepen Gebouwbeheer en – automatisering en Elektrotechniek een rapport samengesteld dat inzicht biedt in manieren waarop de flexibilisering van de energiebehoefte ertoe leidt dat gebouwen kunnen bijdragen aan het verduurzamen van de energievoorziening.

Vorm van energieopslag
Energieflexibiliteit wordt in zijn algemeenheid gerealiseerd door een vorm van energieopslag. Dit kan een batterij zijn, maar ook een voorraadvat met warmwater. Het rapport beschrijft dat de massa van het gebouw zelf een thermische buffer is die gebruikt kan worden om energieflexibiliteit te realiseren. Daarnaast kan door het clusteren van vele gebouwen in combinatie met min of meer flexibel te schakelen apparatuur energieflexibiliteit opleveren. Ook is gekeken naar complexe factoren zoals energieflexibiliteit in samenhang met de andere gebouwsystemen en innovaties op het gebied van voorspellende regelingen.

Zowel het technische rapport als het aanvullende document is beschikbaar via het online platform van TVVL.
Technisch Rapport Energieflexibiliteit van gebouwen
Technisch Rapport Energieflexibiliteit van gebouwen, aanpak

Fout: view 6347064lqv bestaat mogelijk niet

  • Branche
  • februari 17, 2023
  • 2 views
Uitdaging: energieneutrale ijsbanen

Kunstijsbanen en energieprijzen, daar is veel over te doen. Hoe zorg je ervoor dat ijsbanen snel verduurzamen, dat ze klimaatneutraal en energiezuinig worden? De KNSB breekt zich daar het hoofd over. Daikin, hoofdsponsor en specialist in koelen en verwarmen, denkt mee. “In 2040 moeten alle ijsbanen energieneutraal kunnen zijn.”

Op de vraag of het mogelijk is om in 2040 alle ijsbanen in Nederland energieneutraal te maken, antwoorden de Daikin-experts Alphons Stevens en Bauke Hulsebosch volmondig: Ja. “Zeker als er een dak op die ijsbaan zit”, zegt Hulsebosch. Stevens: “Voor bestaande bouw zal het wel lastig zijn, maar voor nieuwbouw moet dit kunnen. Zeker!” Ze geven wel eerlijk toe dat er op weg naar dat ideale plaatje ‘nog wat uitdagingen’ te overwinnen zijn.

Taskforce
Maar daaraan wordt al hard gewerkt. Eind 2021 richtte de KNSB, samen met onder meer NOC*NSF en de Vereniging Kunstijsbanen Nederland, de Taskforce Verduurzaming IJsbanen op. Dat was voordat Poetin Oekraïne binnenviel. Als gevolg van die oorlog stegen de energieprijzen, wat ook de 22 kunstijsbanen in ons land raakt. Een versnelde verduurzaming van deze accommodaties, onmisbaar voor de schaatssport, blijkt ineens hard nodig. Het actieplan van de taskforce kwam geen dag te vroeg…

Hart voor het schaatsen
Bij Daikin volgen ze dit verhaal op de voet. Het van oorsprong Japanse bedrijf, actief op het gebied van airconditioningsystemen, is sinds 2018 hoofdsponsor van de KNSB. “Wij hebben hart voor het schaatsen en de kennis in huis om echt mee te helpen aan het verduurzamen van ijsbanen”, zegt Edwin Hoogerwerf, Managing Director van Daikin Nederland. “We denken graag mee, om ervoor te zorgen dat de schaatssport in Nederland kan blijven bestaan.”

Ervaring
Met name bij de Italiaanse tak van Daikin bestaat al ruime ervaring met ijsbanen. Dochterbedrijf Zanotti was betrokken bij de bouw van meer dan 25 ijs(hockey)stadions. Het leverde onder meer de koelinstallaties voor ijshockey- en curlinghal bij de Winterspelen van Turijn in 2006. Later volgden grote stadions in onder meer Astana (Kazachstan), Minsk (Wit-Rusland) en Moskou (Rusland). Daikin levert ook de vriesinstallaties voor mobiele ijsbanen, bijvoorbeeld van Disney on Ice. Het bedrijf is geen aannemer die stadions bouwt, maar zorgt binnen die gebouwen wel voor de installaties die het ijs maken en de lucht behandelen.

Totaaloplossing
“We praten het liefst over het hele complex”, zegt Bauke Hulsebosch, Manager Consulting Sales bij Daikin. “Het gaat om koelen, verwarmen, ventileren en wat ook belangrijk is: monitoren en regelen. De totaaloplossing moet energetisch zijn: wat voor energie gebruik je en wat doe je ermee? En het moet passen bij de situatie. Daar zit per ijsbaan wel verschil in.” Dat laatste is helemaal waar: alle 22 ijsbanen in Nederland hebben een compleet andere (energie)huishouding. De ene is al best ver met het verduurzamen van zijn installaties, bij de andere staat dit proces nog in de kinderschoenen.

Betrokken
Daikin maakt geen deel uit van de Taskforce, maar is wel betrokken bij diverse werkgroepen. Het bedrijf geeft cursussen aan ijsmeesters en adviseert sommige ijsbanen om het proces van verduurzaming in gang te zetten. “We raken steeds meer bij de ijsbanen betrokken, en dan vooral op de vraag hoe verduurzaamd kan worden”, vertelt Alphons Stevens, Manager SBU Applied bij Daikin (SBU staat voor strategische business unit). “Een grote aannemer kijkt bouwkundig mee, wij doen de energetische kant.”

Simpel verhaal
De energiehuishouding van een ijsbaan is ingewikkeld en voer voor specialisten. Maar als je het terugbrengt tot de kern is het best een simpel verhaal, vertelt Hulsebosch. “Je maakt ijs, dat is bevroren water, en voor die vriesinstallatie heb je energie nodig: gas of elektra. Om het ijspakket in stand te houden, moet je blijven vriezen. Om sporters en publiek een beetje aangenaam in de hal te laten vertoeven, moet je de lucht binnen verwarmen. Als je een slim systeem hebt, benut je daarvoor… de warmte die vrijkomt bij het ijs maken.”

Benutten van restwarmte
Hulsebosch: “Denk maar aan je koelkast thuis: die is van binnen koud en aan de achterkant warm. Energie gaat nooit verloren. Bij het maken van ijs, ofwel het koelen van water, komt warmte vrij. Daar kun je wat mee.” Dit is natuurlijk geen nieuwe ontdekking. Zo zijn er voorbeelden van ijsbanen die al gekoppeld zijn aan zwembaden. Met de warmte die vrijkomt bij het ijsmaken wordt het zwemwater op een aangename temperatuur gebracht. Toch zijn zulke combinaties meer uitzondering dan regel. Het benutten van de restwarmte kan nog veel verder worden doorgevoerd.

Nul CO2-uitstoot
In Alkmaar zetten ze al grote stappen bij sportcomplex De Meent. Daar wordt groene energie opgewekt, onder meer via een grote massa zonnepanelen, waarop de koelmachines draaien. De ijsbaan levert zijn restwarmte aan de aangrenzende  sporthal, wielerbaan en andere gebouwen. Op termijn zorgt dit complex voor nul CO2-uitstoot en levert het dus zelf opgewekte energie aan zijn directe omgeving. Hulsebosch: “Dit is een voorbeeld van zo’n moderne ijsbaan die straks geen energieslurper meer is, maar juist onderdeel van een energieneutraal gebouw, ENG in vakjargon, die zelfs restwarmte aan de omgeving levert.”

Energieneutraal
“Een ijsbaan ENG maken, ofwel energieneutraal krijgen, dat is heel goed mogelijk”, zegt Stevens. “Als je een goede schil neerzet, een slim gebouw, dan kun je het daarbinnen met de koelmachines en luchtbehandelingskasten heel goed energieneutraal maken. Als we nu naar de tekentafel gaan, zou dat bij wijze van spreken volgende week al kunnen.”

Combinatie
Hulsebosch: “Maar dan moet alles er omheen ook kloppen. De apparatuur is er nu al geschikt voor en die ontwikkelt zich nog verder door. Maar stand alone een ijsbaan neerzetten moet je niet meer doen. Je zult altijd een combinatie moeten maken: liefst bouw je een ijsbaan in combinatie met een zwembad, met daarbij ook woningen en/of kantoren. Plaats daar zonnepanelen en een windmolen bij en maak een gesloten circuit, waarin je de restwarmte van de ijsbaan benut voor die woningen/kantoren. Die maken ook dat het totale complex geld oplevert. Dit verhaal klinkt eenvoudig en dat is het eigenlijk ook. Wij zijn klaar voor de toekomst.”

Water door de Maas
De mannen van Daikin beseffen dat er nog wel wat water door de Maas zal stromen, voordat deze ideale ijsbaanwereld is gerealiseerd. Het bouwen ervan, of het omtoveren van bestaande banen tot zulke multifunctionele gebouwen, dat kost (vele) jaren en is afhankelijk van politiek draagvlak en particulier initiatief. In de tussentijd is het, zeker nu de energiemarkt ongewis blijft, noodzaak om in de dagelijkse bedrijfsvoering al besparingen te realiseren. Hulsebosch: “De overheid adviseert om thuis de thermostaat van de cv een graadje lager te zetten. Ook bij ijsbanen kun je kijken hoe je je energiegebruik kunt terugdringen.”

Deken over het ijs
Een ijsbaan die restwarmte van de koelmachine nog gewoon ‘affakkelt’, ofwel de buitenlucht in blaast, is eigenlijk niet meer van deze tijd. Moeten banen nog wel open zijn van begin oktober tot eind maart? Kan het ijs toe met iets minder harde koeling? Zijn er ook technische aanpassingen die energiegebruik kunnen besparen? Stevens: “We bekijken nu samen met een aannemer ook de mogelijkheid om ’s nachts, als er niet geschaatst wordt, een soort deken over het ijs te leggen. Daarmee voorkom je dat kou weglekt naar de lucht in de hal. Je hebt minder energie nodig om je ijspakket dik genoeg te houden en het kost je ook minder energie om de hal te verwarmen.”

Coole ijsbanen
Zo zijn er nog tal van besparingen te bedenken, waarmee niet alleen Daikin bezig is, maar waaraan ook vanuit de Taskforce Verduurzaming IJsbanen hard wordt gewerkt. Op het hoofdkantoor van de KNSB-hoofdsponsor in Capelle aan den IJssel blijven ze nauw betrokken bij die ontwikkelingen.
Hulsebosch: “Wij praten niet alleen over die koelmachine, warmtepomp of luchtbehandelingskast, maar over totaaloplossingen. Wij praten over geconditioneerde lucht: koelen, verwarmen en ventileren. In feite verkopen we lucht: geen gebakken lucht, maar aangename lucht. En dus ook ijs. We zorgen voor frisse scholen, gezonde kantoren en ook coole ijsbanen.”
Managing director Edwin Hoogerwerf: “Maar als er op korte termijn niks gebeurt, weten we zeker dat er ijsbanen afvallen. Dat moeten we met zijn allen zien te voorkomen, daarom is dit proces van verduurzaming zo belangrijk. Het liefst realiseer je er zelfs nog een paar ijsbanen bij.”

Nederlandse huishoudens beperken energieverbruik

Uit een onderzoek van tado°, actief op het gebied van intelligent klimaatbeheer voor woningen, blijkt dat 61,1% van de huishoudens in Nederland in maart minder energie hebben verbruikt dan in de voorgaande jaren¹. 58,2% van de Nederlandse tado°-gebruikers zegt dat geld besparen de voornaamste reden is om hun energieverbruik te verminderen. 24,9% wil minder afhankelijk zijn van Russisch gas en 16,9% doet het vanwege het milieu.

Het onderzoek keek naar energiebesparingen en vroeg aan 3.300 Nederlandse tado°-gebruikers (in totaal aan meer dan 15.000 Europese tado°-gebruikers) of recente gebeurtenissen invloed hebben gehad op hun persoonlijke energieverbruik. Jaarlijks wordt voor grofweg €3,7 miljard aan gas en kolen naar Nederland geïmporteerd vanuit Rusland². Een andere bron spreekt over 5 miljard kuub gas³.

Afhankelijkheid verminderen
Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne zoeken overheden, bedrijven en huishoudens manieren om hun afhankelijkheid van geïmporteerde energie te verminderen, met name aardgas. De resultaten van het onderzoek laten zien dat Europeanen energie-efficiëntie serieus nemen en actie ondernemen, concludeert tado°. Van alle Europese respondenten die in de poll hebben aangegeven dat ze hun energieverbruik hebben verminderd, wil 65,6% hoge energieprijzen vermijden, 18% wil minder afhankelijk zijn van geïmporteerd gas uit Rusland en 16,4% wil energie besparen vanwege het milieu.
Volgens de EU wordt 79% van het energieverbruik van een huis gebruikt voor verwarming en warm water, wat meestal met gas gebeurt⁴. Deze afhankelijkheid van gas voor verwarming creëert een directe link tussen recente politieke gebeurtenissen en het comfortniveau in Europese huizen. De resultaten van het onderzoek tonen aan dat Europese huishoudens in actie komen en actief proberen hun impact te verminderen.

¹ 3.300 Nederlandse tado°-gebruikers ondervraagd in april 2022
² Hoeveel gas Nederland jaarlijks uit Rusland haalt, is voor de buitenwereld geheim
³ Nederlanders willen massaal van het gas vanwege oorlog in Oekraïne | Energiecrisis | AD.nl
Heating and cooling

 

Fout: view b12af81h7b bestaat mogelijk niet

Voor 500 euro de thermostaat 2 graden lager

Er moet wel wat tegenover staan, wil de gemiddelde Nederlander de thermostaat twee graden lager zetten. Dit blijkt uit onderzoek van Zonneplan. Het energiebedrijf vroeg in samenwerking met onafhankelijk veldwerkbureau Panel Inzicht aan 2000 Nederlanders onder welke voorwaarde zij dit zouden doen. Eén op de vijf Nederlanders geeft aan er minimaal 500 euro aan energiekosten mee te willen besparen, terwijl een kwart ook al genoegen neemt met 250 euro. Ruim één op de vijf Nederlanders geeft daarentegen aan de thermostaat onder geen beding lager te zetten.

Volgens energiespecialist Glenn van der Linde van Zonneplan bespaart het lager zetten van de thermostaat per graad zeven procent aan gasverbruik. Twee graden lager scheelt een gemiddeld huishouden dus 168 kuub gas, wat bij de huidige gasprijs gelijkstaat aan 378 euro. Van der Linde: “Een besparing van 500 euro is dus een vrij realistisch scenario, ervan uitgaande dat er ook gezinnen zijn die nog aanzienlijk meer betalen dan 2,25 per kuub.”

Groene motieven
Voor 8 procent van de Nederlanders moet de besparing echter minstens 1000 euro bedragen, willen zij twee graden kouder gaan wonen. Een andere groep, 21 procent, hecht niet zozeer waarde aan de financiële besparing, zo blijkt uit het onderzoek van Zonneplan. Zij stellen als voorwaarde dat er een significante bijdrage aan het behalen van de klimaatdoelstellingen tegenover moet staan. Volgens Van der Linde is dit het geval. “Met het verbranden van een kuub gas gaat ongeveer 1,8 kilo CO2-uitstoot gepaard. Twee graden lager - dus 168 kuub minder - scheelt dus ruim 300 kilo CO2-uitstoot. Daarvoor kan een dieselauto twee keer op en neer van Utrecht naar Parijs rijden.”

Consument toch prijselastisch?
Jarenlang werd verondersteld dat de Nederlandse consument prijsinelastisch is als het op energie aankomt. Hogere prijzen leidden niet of nauwelijks tot minder verbruik en vice versa, zo schreef lector Energietransitie Martien Visser in 2016. Dat lijkt met de huidige energieprijzen echter wel degelijk het geval. Van der Linde: “De doorsnee consument was zich eenvoudigweg nooit bewust van de kosten van energie. Maar met de huidige prijsexplosie en de grote hoeveelheid media-aandacht hiervoor, valt het niet te missen. Het moet schijnbaar eerst écht misgaan voordat mensen wat gaan doen.”

Fout: view 0e66d5bn0f bestaat mogelijk niet

Interpretatie ‘Energieprestatie van Gebouwen’

Op de site van NEN is een interpretatiedocument te downloaden bij NTA 8800:2022 ‘Energieprestatie van Gebouwen’. Het document sorteert voor op de inwerkingtreding van het Besluit bouwwerken leefomgeving en is de basis van het Stelsel EPG.

In plaats van ‘Bouwbesluit 2012’ moet vanaf het moment van inwerkingtreding worden gelezen: ‘Besluit bouwwerken leefomgeving’. In sommige gevallen wordt in NTA 8800:2022 verwezen naar specifieke artikelen in het Bouwbesluit. Welke dat zijn, en welke dit worden in het Bbl, staat in het interpretatiedocument. Daarnaast bevat het interpretatiedocument enkele redactionele aanpassingen voor NTA 8800:2022.

Gevolgen
De redactionele aanpassingen in het interpretatiedocument bij NTA 8800:2022 hebben geen effect op de andere documenten en onderdelen van het EPG-stelsel zoals de opnameprotocollen en de software. De definitieve versies van de Wijzigingsbladen voor BRL9500-W, U en de BRL9501, zullen verwijzen naar het interpretatiedocument van NEN. Deze Wijzigingsbladen liggen momenteel bij de Raad voor Accreditatie ter beoordeling, en de definitieve versies zijn derhalve nog niet gepubliceerd.
Op de website van Energieprestatie van gebouwen staat meer informatie over het Stelsel EPG. Hier is ook het interpretatiedocument te downloaden.

Brede coalitie wil grootste knelpunten op stroomnet aanpakken

Een brede coalitie van 14 partijen waaronder Techniek Nederland, netbeheerders, een aantal andere branches en overheid wil de komende kabinetsperiode structurele oplossingen realiseren voor de huidige knelpunten op het elektriciteitsnet. Daarmee wordt meer grootschalige productie van energie uit zon en wind mogelijk en kan de elektrificatie van woningen, vervoer en de industrie versnellen. Dat is belangrijk voor de verduurzaming van onze energiehuishouding en voor het vestigingsklimaat in ons land. De coalitie, onder de naam ‘Actieteam Netcapaciteit’, vraagt minister Jetten voor Klimaat en Energie onder meer om een aantal wettelijke aanpassingen. Ook is voor een stimuleringsprogramma voor innovatieve oplossingen 200 miljoen euro per jaar nodig uit de nieuwe middelen voor klimaatbeleid.

Nederland investeert nu al jaarlijks gemiddeld circa 3 miljard euro in het elektriciteitsnet om zon- en windparken te kunnen aansluiten en elektrificatie van zowel huishoudens als bedrijven mogelijk te maken. Daardoor is ons land wereldwijd één van de koplopers als het gaat om zonnestroom. Veel grote zon- en windparken, ondernemers en woningbouwprojecten wachten als gevolg van schaarste op het elektriciteitsnet echter op aansluiting. Ook voor de industrie moet vanwege de verduurzamingsplannen in het MIEK (Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat) veel capaciteit beschikbaar komen op het elektriciteitsnet. Voor de plannen van gemeenten en provincies, gebundeld in de RES’en (regionale Energie Strategie) is ruimte op het net ook onmisbaar.

Belemmeringen
Grote tekorten aan technici, lange realisatietermijnen en regelgeving belemmeren echter snelle verzwaring en aanpassing van het net. Ook kunnen domweg niet overal tegelijk de straten open. Voor de komende drie jaar staan er veel grote zon- en windparken op de planning die zonder creatieve oplossingen vooralsnog niet aangesloten kunnen worden. Het gaat dan om ruim 10 Gigawatt aan zonnestroom en 3,7 Gigawatt aan windprojecten die in de pijplijn zitten, goed voor het elektriciteitsverbruik van ruim 6 miljoen huishoudens.

Snelle oplossingen zijn nodig
Het nieuwe Actieteam Netcapaciteit wil voor de grootste knelpunten snelle oplossingen zoeken in de komende kabinetsperiode en schetst in haar voorstel de hoofdlijnen waarlangs dit kan. Daarbij ligt er een kans voor bestaande en nieuwe marktpartijen om slimme technieken in te zetten. Denk aan lokale opslag van energie, vraagstimulering of curtailment (regeltechnieken op basis van data, waarbij bijvoorbeeld aanbod-  of vraagpieken worden afgevlakt). Daarnaast blijven verzwaring van het net en congestiemanagement structurele oplossingen.

Randvoorwaarden
De 14 partijen nemen met hun voorstel verantwoordelijkheid voor gezamenlijke oplossingen maar vragen tegelijkertijd minister Jetten voor Klimaat en Energie om mede-eigenaarschap en concrete acties. Zo is op korte termijn invulling nodig van een aantal randvoorwaarden:
-           het verkorten van realisatietermijnen voor netuitbreiding, bijvoorbeeld door het inrichten van een fast lane met gespecialiseerde (juridische) beleidsmedewerkers;
-           De mogelijkheid voor overheden om – in overleg met betrokkenen – maatschappelijk afgewogen keuzes te maken bij het verdelen van de schaarse elektriciteit.
-           Snellere aanpassing van wet- en regelgeving die het mogelijk maakt dat netbeheerders en marktpartijen samen optimaal flexibiliteit (zoals batterijen) kunnen inzetten;
-           Onderzoek naar het effect van financiële prikkels in het technisch beroepsonderwijs. Denk bijvoorbeeld aan een afstudeerbonus voor mbo’ers techniek en extra financiering voor techniekopleidingen. Er zijn ook nu al veel te weinig technische vakmensen voor netverzwaring, maar óók om zonnepanelen en warmtepompen te plaatsen.

Stimuleringsprogramma
Voor de inzet van flexibiliteit en creatieve oplossingen adviseert het Actieteam Netcapaciteit een stimuleringsprogramma van jaarlijks 200 miljoen euro gedurende deze kabinetsperiode. Hiermee kan de invoering van bestaande en nieuwe technieken bij grote knelpunten in het net een impuls krijgen. Denk bijvoorbeeld aan grootschalige opslag of het sturen van de lokale vraag.

De volledige coalitie bestaat uit: Energie-Nederland, Energie Samen, Energy Storage NL, FME, Holland Solar, IPO, Koninklijke Bouwend Nederland, Netbeheer Nederland, NVDE, NWEA, Techniek Nederland, VNG, VNO-NCW/MKB Nederland en WENB.