• artikel
  • november 22, 2024
  • 24 views
Prefabben

SLIMME WERKVOORBEREIDING

Installateurs kunnen slimmer en efficiënter hun werk voorbereiden door te prefabben. Ron Bosch, adviseur en HBO-hoofddocent Installatietechniek dook voor IZ in deze bijzondere wereld en sprak met een aantal koplopers.

Prefabben is het proces waarbij installatieonderdelen of samengebouwde installatiemodules van een gebouw of installatie vooraf in een fabriek of werkplaats worden geproduceerd en vervolgens op de bouwplaats worden gemonteerd. Dat kan variëren van kleine componenten, zoals warmtepompen en ventilatie-units, tot grotere modules, zoals een volledig afgewerkt WKO-systeem of zelfs de gehele warmteopwekkingsinstallatie in een container.

Voordelen
Prefabben biedt aanzienlijke voordelen, zoals tijd- en kostenbesparing, doordat componenten in een gecontroleerde omgeving worden geproduceerd, wat parallel kan lopen met andere bouwwerkzaamheden en leidt tot lagere productiekosten. De productie onder optimale omstandigheden verhoogt de kwaliteit en vermindert de materiaalverspilling. Daarnaast zorgt prefabben voor een veiligere werkomgeving en betere ergonomische omstandigheden, waardoor de fysieke belasting op de bouwplaats aanzienlijk wordt verminderd.

Risico’s
Prefabben kent enkele risico’s, zoals aansluitproblemen op de bouwplaats, wanneer onderdelen niet goed passen of niet juist worden geïnstalleerd. Dit kan leiden tot vertragingen en extra kosten. Daarnaast kunnen er logistieke uitdagingen zijn bij het transport van prefab elementen naar de bouwplaats. Inflexibiliteit speelt ook een rol, omdat aanpassingen op locatie moeilijker en duurder zijn. Verder vereist de prefab productie zelf aanzienlijke initiële investeringen in technologie en training. Tot slot hebben installateurs nogal eens de neiging om geprefabte onderdelen los te halen, omdat zij moeite hebben met de aansluiting of afwijkingen in de uitvoering.

Vakmanschap
Prefabben vermindert de noodzaak voor traditioneel vakmanschap op de bouwplaats, omdat het monteren van kant-en-klare modules minder specialistische kennis vraagt. Het aansluiten van geprefabte modules is eenvoudiger dan een gehele installatie ter plekke aanleggen. De complexiteit verschuift echter naar de prefab productie, waar nog steeds gespecialiseerde kennis en vaardigheden voor nodig zijn. Voor het installatieontwerp blijven technici essentieel, bijvoorbeeld bij het gebruik van biometrisch ontwerpen om efficiënte skids te ontwikkelen. Daarnaast vereist de inbedrijfstelling van units op de bouwplaats nog steeds vakkennis van installatietechniek. Kortom, de specialistische kennis verschuift van de bouwplaats naar de werkplaats, wat uiteindelijk resulteert in een toename van uitvoerende specialisten en een afname van vakmensen met kennis van de complete installatie.

Stand van zaken
Industrie Interduct, Rensa, Wasco, de Technische unie en andere koplopers zetten al volop in op de prefabricage van installaties. Enkele voorbeelden:
- Modulaire woningbouw: Bedrijven zoals Skender en Blokable produceren modulaire woningen, die volledig in een fabriek worden gebouwd en vervolgens op locatie worden gemonteerd.
- Prefab badkamers: Bedrijven zoals Prefab.nl leveren kant-en-klare badkamers die in appartementencomplexen worden geplaatst.
- Interduct levert complete prefab installatieruimtes voor een nieuwbouwwoning.
- ITBB Groep bouwt een nieuwe hal om 2500 prefab woninginstallaties te kunnen prefabriceren.
- Energiecentrales: INNAX en Engie werken aan prefab energiecentrales die eenvoudig kunnen worden aangesloten op bestaande gebouwsystemen.
- Aalberts bouw en Breman Hasselt zijn betrokken bij een initiatief om compleet geprefabte traptorens te maken, die voorzien zijn van primair cv-leidingwerk met vloerverwarmingsverdelers.

Noodzakelijke skills
Succesvol prefabben vereist de nodige technische achtergrond en vaardigheden. Denk aan:
- Technische vaardigheden: Begrip van technische tekeningen, kennis van moderne productietechnieken, automatisering en het vertalen van installatietekeningen naar prefab instructies.
- Opleiding: Een goede opleiding in integrale gebouwgebonden installatietechniek.
- Projectmanagement: Ervaring in het coördineren van complexe projecten, waarbij fabrieks- en bouwplaatsactiviteiten naadloos op elkaar moeten aansluiten.
- Kwaliteitscontrole: Expertise in kwaliteitsmanagement om te waarborgen dat prefab elementen voldoen aan de specificaties, voordat ze naar de bouwplaats worden verzonden.
- Logistieke kennis: Het vermogen om de logistieke uitdagingen van transport en installatie te beheren, zodat complete installaties zonder beschadiging op de bouwlocatie aankomen.

Daarnaast is het noodzakelijk om:
- Werkprocessen te automatiseren en te vereenvoudigen.
- Te analyseren welke werkzaamheden beter in de werkplaats uitgevoerd kunnen worden in plaats van op de bouw.

Inrichting bedrijf
Bedrijven moeten mogelijk aparte productieruimtes inrichten voor prefab activiteiten, die zijn uitgerust met de juiste technologieën en apparatuur. Dit betekent dat een deel van de traditionele werkplaatsactiviteiten naar een meer gestructureerde fabrieksomgeving verhuist. Het ombouwen van het traditionele magazijn naar een geoptimaliseerde werkplaats vereist niet alleen meer ruimte, maar ook aanpassingen in bedrijfsprocessen en management. Bedrijven zullen hun processen moeten herstructureren en het juiste personeel met kennis van prefab productie moeten aantrekken om de overgang soepel te laten verlopen.

Voorbeeld installateur
Installateur Breman vestiging Zuid heeft in Drunen een complete productiehal ingericht voor het project specifiek prefabben van vloerverwarmingsverdelers. De verdelers worden volledig samengesteld, afgesteld en voorzien van alle benodigde materialen. Ook wordt de regeling vooraf bekabeld en per installatie klaargemaakt in een montagebox. Deze sets zijn bestemd voor projecten van meerdere Breman-vestigingen. Steeds meer installateurs kiezen voor prefab oplossingen, met name in de woningbouw en utiliteitsbouw, om de installatietijd op de bouwplaats te verkorten. Ze werken nauw samen met fabrikanten en groothandels om maatwerkoplossingen zoals HVAC-systemen en elektrische kasten te produceren.
Overigens wordt bij alle Breman vestigingen alles wat mogelijk is geprefabt, waaronder rioleringssystemen, warmtepompopstellingen en ventilatiekanalen.

Renovatieprojecten
Prefabben is ook interessant voor renovatieprojecten. Bijvoorbeeld bij de renovatie van sociale huurwoningen kan gebruik worden gemaakt van prefabgevels of -daken om snel en efficiënt verouderde onderdelen te vervangen. De Alliantie, een woningcorporatie in Nederland, gebruikt prefab gevelelementen voor het verduurzamen van woningen.

Toekomst
Door de toenemende vraag naar snelle, hoogwaardige en duurzame bouwoplossingen zal prefabben steeds prominenter worden in zowel nieuwbouw- als renovatieprojecten. Met het oog op bouwtijdverkorting, kwaliteitsverbetering en het optimaliseren van processen zal prefab een cruciale rol gaan vervullen bij de realisatie van installaties in zowel de woningbouw als utiliteitsbouw 

Dit is een artikel uit de print-editie van het vakblad IZ. De digitale edities van IZ zijn gratis te raadplegen via www.installateurszaken.nl. Liever een print-editie op uw deurmat? Maak dan gebruik van onze tijdelijke actie en meld u nu aan voor een gratis abonnement op IZ via www.installateurszaken.nl

Revelant nieuws

Fout: view 9be2413ugj bestaat mogelijk niet

In een dag een woning inclusief installaties

Verschillende partijen uit de prefab bouwindustrie hebben de koppen bij elkaar gestoken om het woningtekort in Nederland aan te pakken. Prefab vloerproducent VBI, Rc Panels, Factory Zero en de Modulefabriek maken gebruik van een modulair bouwsysteem waarbij een complete verdiepingsvloer, inclusief de prefab installatie-elementen voor verwarming, warm water, ventilatie en voor het rioolstelsel, in één keer in een woning wordt geïnstalleerd. Met dit systeem kan in een dag een standaard woning worden gemonteerd.

Het modulaire bouwsysteem maakt snelle huisvesting mogelijk en is makkelijk op te schalen naar 25.000 eenheden per jaar, aldus de initiatiefnemers. “De bedoeling is dat elke aannemer met dit systeem aan de slag kan en fors voordeel haalt uit aanzienlijke tijdswinst en een hoge productiviteit van het bouwsysteem”, zegt Rik van Dieren, werkzaam als expert in systeemintegratie modulaire woningen voor onder andere VBI en betrokken bij de ontwikkeling van dit modulaire bouwsysteem. “Met name voor het midden- en lage segment woningbouw biedt dit industrieel bouwsysteem een snelle oplossing voor het groeiend tekort aan woningen. Specifiek betreft dit rijtjeswoningen.”

One-piece-flow-benadering
Op dit moment is er in Nederland een tekort aan ruim 300.000 woningen en dat tekort zal in 2022 zijn opgelopen tot 380.000 woningen. In de grote steden waar juist grote behoefte is aan duizenden woningen voor nieuwkomers, studenten en jongeren, dreigt de bouw van nieuwe woningen nagenoeg stil te vallen (Financieele Dagblad, 10 maart 2020). Met als gevolg: snel stijgende prijzen voor zowel koop- als huurwoningen. Vooral sociale huurders die in de binnenstad geen betaalbare woning meer kunnen vinden, zijn de dupe. Volgens Van Dieren snakt de markt naar snelle en efficiënte woningbouw die elke aannemer moet kunnen toepassen: “Dit bouwsysteem kenmerkt zich door een one-piece-flow-benadering waarin alle installaties en componenten voor de gevel, vloer en binnenmuur in een frame op de bouwplaats worden aangeleverd.”

Handig voor de installateur
Jan Willem van de Groep, directeur van Factory Zero, een van de partijen van het consortium, legt uit dat Factory Zero voor het modulaire bouwsysteem de complete module voor de installaties van de woning maakt. Die installaties zitten in één box, een soort energiemodule die precies past binnen de one piece flow-benadering van het bouwsysteem. “Dat is handig voor de installateur”, zegt Van de Groep. Alle installaties zitten op een slimme manier in een frame, dat in de fabriek wordt voorbereid. Deze installaties, geïntegreerd in het bouwsysteem en aangestuurd door slimme algoritmes, sluiten perfect aan op de elementen van de Modulefabriek en de kanaalplaatvloeren van VBI, partijen van het consortium. Van de Groep legt uit dat hiermee de kostprijs van het installeren aanzienlijk wordt gereduceerd. “Daarnaast gaat het bouwen stukken sneller omdat met zo min mogelijk verschillende bouwpartijen wordt gewerkt.”

Geautomatiseerd en gedigitaliseerd proces
Op dit moment is het consortium bezig om de nieuwste ontwikkelingen in het bouwsysteem te integreren. Uiteindelijk is het de bedoeling dat alle energie-elementen in één bouwsysteem als een product samen worden gebracht. Het product bevat dan geïntegreerde geveltechnologie, duurzame energieproductie, slimme verwarmings- en koelsystemen en nieuwe productie- en assemblagetechnieken. Standaardwoningen ontwikkelen vanuit de prefab industrie is gebaseerd op een geautomatiseerd en gedigitaliseerd proces. Het systeem monitort de woning volledig en wordt op afstand uitgelezen waarmee op een totaal andere manier service en onderhoud verricht kan worden, dan op locatie. “Voor dit systeem is het niet nodig om een hele keten aan bouwpartijen in te schakelen om slechts één klantwens in te vullen. Dat is buitengewoon kostbaar, zowel in complexiteit als in geld, terwijl de woning uitstekend presteert op prestatiegaranties en duurzaamheidseisen”, zegt Van de Groep en geeft daarbij direct aan dat keuzemogelijkheden bij maatwerkhuizen voor klanten uiteraard veel uitgebreider zijn dan bij dit modulaire bouwsysteem. “Maar ook veel duurder! Klanten kunnen een keuze maken uit vooraf begrensde modificaties die zij met behulp van een parametrisch model kenbaar maken”, aldus Van de Groep.

Modelwoning Lemelerveld
Het modulaire bouwsysteem is toegepast in een modelwoning in Lemelerveld. Hierin zijn componenten tegelijkertijd gemonteerd zoals een complete verdiepingsvloer met de prefab kanaalplaatvloeren van VBI, leidingsegmenten voor de W- en E-installaties en de vloerverwarming, volledig volgens het ontwerpadvies. “Hiermee kan dus in een dag een nieuwe woning worden gebouwd”, zegt Van Dieren. Het systeem bevat voor verwarming en warm water een warmtepompsysteem, voor ventilatie een wtw-systeem. De afwerkvloer kan na het plaatsen van het bouwsysteem exact op de hoogte van het kant-en-klaar trapgat aangebracht worden. Volgens Van Dieren vertaalt dit systeem zich in lagere bouwkosten en een efficiënt bouwproces. “Met dit bouwsysteem wordt direct duidelijk wat het vertrekpunt is van het nieuwe vloersysteem. Van Dieren geeft aan dat het hierbij wel belangrijk is dat het proces op de bouwplaats op orde is en soepel verloopt. “Het montagesysteem is ontwikkeld voor een specifiek type woning, kantoor of appartementencomplex, nieuwbouw en renovatie, waarbij het realiseren in één dag het uitgangspunt is”, zegt Van Dieren.

Geen ingewikkelde engineering
De demonstratiewoning in Lemelerveld die met het modulaire bouwsysteem is geassembleerd, staat op het terrein van Rc Panels, een van de initiatiefnemers van het modulaire bouwsysteem. Dit bedrijf ontwikkelt prefab gevel- en dakdelen voor renovatie- en nieuwbouwwoningen. Kaj Huttenga innovatiemanager van Rc Panels: “Projectwoningbouw kan slimmer en anders, waarvoor eigenlijk geen ingewikkelde engineering nodig is. Vanuit de industrie kunnen eenvoudige producten worden geleverd, die antwoord geven op vragen die de bouwer vaker kan stellen, namelijk: hoe kan ik zo snel mogelijk een woning in elkaar zetten, zonder mijn eigen balans te verzwaren of op personeelstekort te stuiten?” Volgens Huttenga zijn de eerste reacties van bouwers enthousiast, terwijl die eigenlijk nog steeds met hun eigen concept bezig zijn. “De demowoning laat het principe van modulaire bouwsystemen zien. De toegepaste prefab producten zijn gestandaardiseerd en interfaces worden voortdurend verbeterd om snel een woning in elkaar te zetten, zonder gebruik te maken van kit en purschuim. Hiermee bouw je een kant-en-klaar product tegen een vaste prijs, dat binnen een dag klaar is, waaraan niets meer veranderd of aangepast hoeft te worden. De aannemer krijgt hiermee een gegarandeerde levering en een betrouwbare kwaliteit. “Daarmee is het modulaire bouwsysteem makkelijk en betaalbaar op te schalen naar 25.000 eenheden per jaar, zowel voor nieuwbouw als renovatie. Elke aannemer kan ermee uit de voeten”, zegt Huttenga.

Architectonische vrijheid
Om industrieel en modulair te kunnen bouwen, moet al aan de voorkant van het project hierop worden gestuurd. Jeroen Willems, die vanuit Hegeman Bouwgroep betrokken is bij de Modulefabriek, geeft aan dat die aansturing vooral bij architecten en projectontwikkelaars elementair bijdraagt aan standaard maatvoering om snelle, efficiënte woningen te realiseren. Met dit modulair bouwsysteem heeft de architect nog steeds alle ruimte voor interessante ontwerpen voor gevels en daken omdat hij kan variëren in beuk- en dieptematen, gevelindelingen, plattegronden en gevelafwerking. “Aan de buitenkant is van alles mogelijk en we zien dan ook dat architecten hiermee voortvarend aan het werk gaan”, zegt Willems. Gerben Geelen is naast projectleider logistiek bij Löwik, projectleider van de Modulefabriek. De Modulefabriek zet de trappen in elkaar en integreert ze met de W- en E-installaties. “Het leidingstelsel, trapgaten met trappen worden compleet in de woning geïntegreerd”, legt Geelen uit. “Binnen dit systeem zijn verschillende typen prefab installatiekolommen beschikbaar, waarin de kanaalplaatvloeren van VBI met het leidingwerk zijn geïntegreerd.” Bouwkundige en installatietechnische elementen zijn in de installatiekolommen gecombineerd en de trap inclusief trapgat is de interface met de vloer. Hierdoor zijn minder leidingvloeren en leidingen nodig voor de installaties in de woning.

Optimale ontzorging
Volgens Thies van der Wal, manager duurzaamheid en MVO bij VBI, wordt met dit modulair systeem de aannemer ontzorgd. “Dit modulair systeem past perfect in het principe van remontabel bouwen waar de bouwbranche nu sterk om vraagt. De aannemer is spin in het web. Hij speelt een cruciale rol in het bouwproces door het monteren en remonteren van woningen te coördineren”, geeft Van der Wal aan. Deze modulair ontworpen woning is circulair en overtreft hierdoor de huidige vastgoedkwaliteit van reguliere woningen. Modulaire woningen kunnen namelijk gedemonteerd en elders geremonteerd worden. Van der Wal voorziet dat door dit soort ontwikkelingen toekomstige woning- en grondwaardering kunnen veranderen. “Met name vastgoed- en grondportefeuilles van beleggers en woningcorporaties, kunnen met minder risico gerealiseerd en geëxploiteerd worden”, aldus Van der Wal.

Op onze nieuwsbrief abonneren

Nieuwe Prestabo-buis speelt in op prefab-trend

Modulair bouwen wint snel aan populariteit. Steeds kleinere of complexere bouwlocaties en de toenemende belangstelling voor BIM, maken prefab ook in de installatietechniek steeds interessanter. Viega speelt hierop in met de introductie van een nieuwe Prestabo-buis waarvan de lengte optimaal aansluit bij de prefab-trend.

De nieuwe 3 meter lange Prestabo-buis (model 1103.3) vormt een aanvulling op het bestaande buisprogramma. De kortere lengte maakt deze buis bij uitstek geschikt voor prefab-verwarmingsinstallaties waar veel wordt gewerkt met compacte, kant-en-klare modules. Deze worden in de werkplaats volledig voorbereid en op locatie samengesteld tot één verwarmingssysteem.

De Prestabo-buizen maken deel uit van het Prestabo-systeem dat daarnaast ook persfittingen omvat. Het systeem wordt geleverd in verschillende maten tot en met 108 mm. De nieuwe buis van ongelegeerd staal is uitwendig thermisch verzinkt voor optimale corrosiebestendigheid.

Prestabo kenmerkt zich door een snelle, eenvoudige én veilige montage. Veiligheid die mede te danken is aan het feit dat de buisverbindingen snel en betrouwbaar worden vastgeperst. Dankzij de Viega perstechniek kan voor alle systemen en leidingdiameters gebruik worden gemaakt van dezelfde persmachine. Dat betekent dat bij het samenstellen van de prefab-installatie dezelfde persmachine kan worden ingezet als op de bouwlocatie. Dankzij de draaibare perskop zijn op de bouwplaats persingen onder een hoek van 90 graden en in kleine ruimten probleemloos te maken. Daardoor kan ook bij het afwerken van de prefab-installatie de nodige tijdwinst worden geboekt.

Het Prestabo-systeem is uitgevoerd met de SC-Contur veiligheidsfunctie van Viega. Hiermee worden abusievelijk niet-geperste buisverbindingen onmiddellijk herkend. Door het speciale Viega V-contour kunnen alle fittingen bovendien in één arbeidsgang worden geperst. De cilindrische buisgeleiding zorgt er bovendien voor dat de O-ring veilig is opgesloten, vrij van vuil is en niet kan worden aangestoten bij het monteren op de buis.