Op veel scholen in Nederland voldoet de ventilatie niet aan de gestelde normen. De CO2-concentratie in lokalen is te hoog, soms zelfs vier keer hoger dan de maximale norm. Het gevolg is ongezonde binnenlucht en dat heeft invloed op de prestaties van leerlingen. Het verhoogt bovendien de kans op ziekteverzuim, ook bij docenten. Brancheorganisatie Binnenklimaat Nederland wil het bewustzijn over gezonde klaslokalen vergroten en heeft daarom samen met het platform Gezond Binnen de educatieve poster ‘Ventileren kun je leren’ ontwikkeld.

Binnenklimaat Nederland vindt het belangrijk dat er op scholen meer aandacht komt voor gezonde binnenlucht. De poster draagt hieraan bij door in een notendop te vertellen waarom ventilatie nodig is en hoe je dat kunt doen in de klas. Voor scholen die nog een stap verder willen gaan, is er ook een lespakket ontwikkeld voor het primair onderwijs. In dit pakket zitten onder andere een online ventilatiespel, een ventilatieprotocol en tips.

Bewustwording en voorlichting
Het initiatief Leren Ventileren is ontstaan na het verschijnen van het eindrapport van het Landelijk Coördinatieteam Ventilatie op scholen. Hieruit bleek dat bij veel scholen de ventilatie (nog) niet op orde is. Daarnaast bevat het rapport een aantal praktische adviezen. Een van deze adviezen luidde: sturing op (extra) bewustwording en voorlichting aan leerlingen. De poster ‘Ventileren kun je leren’ is een van de uitkomsten na deze aanbeveling.

Zorgwekkend
Initiatiefnemer Steven van den Bergh (Lid van Binnenklimaat Nederland): “Dat op veel scholen de ventilatie niet op orde is, vinden wij zorgwekkend. Het probleem speelt al veel langer, maar is door corona nog urgenter geworden. Als branche willen wij dat alle kinderen in gezonde scholen kunnen leren. We hopen dat de poster in veel klaslokalen, kantines en docentenkamers wordt opgehangen.”

Scholen kunnen de poster(s) gratis aanvragen via Gezond Binnen of downloaden op www.lerenventileren.nl. De poster is afgedrukt aan te vragen via info@binnenklimaatnederland.nl. De les kan worden aangevraagd via de website lerenventileren.nl.

Vent-Axia heeft een ventilatiesysteem geschonken aan het TechniekHuis in Nieuwkoop. Om leerlingen van de basisschool nu al de veelzijdigheid van techniek te laten ontdekken, biedt het TechniekHuis diverse activiteiten aan. Zo dagen ze leerlingen uit met duurzaamheidsvraagstukken in de TechniChallenge en gaan leerlingen aan de slag met het programma Ontdek Techniek. Ook worden diverse workshops aangeboden voor de groepen 6 en 7 van de basisscholen. Voor het organiseren van deze activiteiten heeft het TechniekHuis steun nodig van overheden, belangenorganisaties en het bedrijfsleven.

Vent-Axia is via haar dealer Van Walraven in contact gekomen met het TechniekHuis. In Nieuwkoop is een compleet balansventilatiesysteem geplaatst. Een Vent-Axia Sentinel Kinetic Advance WTW unit is aangesloten op het Uniflexplus+ flexibele kunststof luchtverdeelsysteem met RV ventielen. Hiermee kunnen de leerlingen zelf proeven doen en metingen verrichten. Voor het verrichten van de metingen is ACIN instrumenten ingeschakeld. Dit bedrijf heeft een air flow meter geschonken om de luchthoeveelheid snel te controleren en te balanceren. Het systeem is inmiddels geïnstalleerd en actief in gebruik.

Veel gebouwen in Nederland voldoen niet aan de ventilatie-eisen die het Bouwbesluit stelt. Techniek Nederland vindt daarom dat de ventilatievoorzieningen van met name horeca-gebouwen, concertzalen en nachtclubs zo snel mogelijk moeten worden gecontroleerd. De installatiekoepel reageert daarmee op het RIVM-rapport dat gisteren is verschenen. Uit het rapport blijkt dat goede ventilatie het aantal coronabesmettingen flink kan beperken.

Zeker 20% van de ventilatiesystemen in Nederlandse gebouwen functioneert niet naar behoren. Dat is de voorzichtige inschatting van Techniek Nederland op basis van een inventarisatie onder gespecialiseerde leden. In scholen is de situatie ronduit alarmerend. Onderzoek van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) laat zien dat een kwart van de schoolgebouwen (zo’n 1.100 in totaal) nog niet voldoet aan de ventilatie-eisen.

70% minder besmettingen
Remco van der Linden, directeur Techniek en Markt bij Techniek Nederland: “Ventilatie kan ons helpen om weer op een veilige manier van gebouwen gebruik te maken. Als nachtclubs en concertzalen voldoen aan de ventilatie-eisen in het Bouwbesluit, valt het aantal besmettingen volgens het RIVM maar liefst 70% lager uit.” Van der Linden adviseert eigenaren en beheerders van gebouwen om zo snel mogelijk het ventilatiesysteem te laten controleren. Waar nodig kunnen zij dan direct verbeteringen laten aanbrengen. Van der Linden: “Het risico op besmettingen is in de winter groter, omdat het bij koud weer minder voor de hand ligt om ramen of deuren open te zetten.” Het luchten van een ruimte is volgens Van der Linden altijd goed, maar is geen vervanging van goede ventilatie.

Ventilatie te vaak een sluitpost
In veel gevallen voldoen gebouwen niet aan de ventilatie-eisen doordat de omstandigheden veranderd zijn. Gebouwen kunnen bijvoorbeeld in de loop van de tijd een andere functie krijgen of een andere bezettingsgraad. Ook een verbouwing kan voor een nieuwe situatie zorgen. Volgens Techniek Nederland zijn controle en aanpassing van het ventilatiesysteem te vaak een sluitpost bij het gebouwbeheer.

Marco van Alen, accountmanager en voormalig trainer bij Zehnder, komt het regelmatig tegen: ventilatiesystemen die niet naar behoren functioneren doordat er fouten zijn gemaakt bij de installatie of het inregelen. Dat is zonde, vindt hij, want “met een korte training en wat oefening heb je het correct installeren en inregelen van een WTW-systeem zo onder de knie.” Welke installatie- en inregelfouten komt hij het meest tegen én hoe kun je ze voorkomen.

1. De droogsifon is (niet goed) toegepast
   Met stip op 1 staat het niet, of niet goed, toepassen van een droogsifon. Pas je bijvoorbeeld een standaardsifon toe in plaats van een droogsifon? Of plaats je de droogsifon aan de kant van de toevoerlucht in plaats van de afvoerlucht? In beide gevallen blijft condenswater dat met de lucht uit de woning afgezogen wordt, in de WTW-unit staan. Dit kan rampzalige gevolgen hebben: denk aan lekkage, kortsluiting en ernstige beschadiging van de ventilatie-unit. Doordat condensatie voornamelijk optreedt in de winter, wordt deze installatiefout soms pas maanden later ontdekt. Controleer dus altijd voor je begint met inregelen of er een droogsifon is toegepast en of deze aan de juiste kant van de ventilatie-unit is aangesloten.
2. Geluiddempers ontbreken
   Op plek 2 van meest gemaakte fouten staat het ontbreken van geluiddempers. De regelgeving bepaalt dat het geluid van een ventilatiesysteem in een verblijfsruimte nooit 30 dB(A) mag overschrijven. Ga je inregelen zonder dat er geluiddempers zijn toegepast, dan wordt het behalen van dit lage geluidsniveau een hele uitdaging. Maak het jezelf daarom makkelijk en creëer maximaal wooncomfort door geluiddempers toe te passen.
3. Inregelen met alleen de ventielen
   Het starten bij de ventielen bij het inregelen van het ventilatiesysteem, is een derde veelgemaakte fout. De echte start hoort namelijk bij de ventilatie-unit zelf te liggen. Ter illustratie: je gaat inregelen bij een woning waar 200 m3/h behaald moet worden. Bij het meten van de totale luchthoeveelheid blijkt er 300 m3/h de woning in te komen. Wat veel installateurs doen, is het ‘smoren’ (dichtdraaien) van de luchtventielen tot de 200 m3/h wordt gemeten. In de praktijk betekent dit dat niet het totale luchtdebiet wordt verminderd. In tegendeel: de ventilatie-unit doet extra hard z’n best om de lucht door de kleine spleet te drukken die overblijft in de ventielen. Het gevolg? Comfortklachten als geluid en tocht. De juiste stap die bij een te hoog debiet moet worden ondernomen, is het terugschroeven van het debiet op de ventilatie-unit. Dit brengt naast comfort voor de eindgebruiker, ook energiebesparing met zich mee.
4. Meten met de ventielen deels dicht
   Voor je de hoeveelheid lucht per verblijfsruimte gaat inregelen, moet het totale luchtdebiet voor de woning op orde zijn. Daarvoor moet je meten. Dat brengt ons op fout nummer 4: meten met de ventielen deels dicht. Om comfortklachten te voorkomen en het energiegebruik van het ventilatiesysteem optimaal te houden, is het van belang om de ventielen niet onnodig ver dicht te hebben staan. Een ‘gesmoord’ ventiel verhoogt namelijk de luchtweerstand. Zorg daarom dat alle ventielen volledig openstaan, voordat je het totale luchtdebiet gaat meten en instellen.
5. Het verste ventiel is gesmoord
   Is het ventiel dat het verste weg is van de ventilatie-unit (gedeeltelijk) gesmoord? Dan heb je waarschijnlijk de ventilatie-unit onnodig hard staan. Dit maakt het ventilatiesysteem minder zuinig en minder stil. Voorkom deze fout door te beginnen met inregelen met alle ventielen open, waarbij je het totale luchtdebiet aanpast op de ventilatie-unit. Als het goed is, houd je na het instellen van de andere ventielen precies genoeg lucht over voor de laatste ruimte.
6. Er zijn plooibochten toegepast
   De zesde, meest gemaakte fout is het toepassen van plooibochten. Veel installateurs willen kosten besparen door geplooide bochten toe te passen in plaats van gladde bochten. De lucht die door de bochten heengaat zal botsen tegen de plooien. Dit zorgt voor extra weerstand waardoor de ventilatie-unit harder moet draaien. Dit resulteert in meer geluid en hogere energiekosten. Niet ideaal dus! Hetzelfde gebeurt wanneer een geluiddemper in een rare bocht wordt gewrongen. Pas dus gladde bochten toe en zorg dat er voldoende ruimte is om de geluiddemper recht te monteren.

Volg een training
De gouden tip om bovenstaande fouten te voorkomen is volgens Marco het volgen van een training bij de Zehnder Academy. Marco: “Je kunt kosteloos een training volgen. Het is dé perfecte manier om in korte tijd veel kennis op te doen. De Zehnder Academy is een plek om ervaringen uit te wisselen en te oefenen zonder consequenties. Daarnaast zijn de trainingen ook gewoon heel leuk. Trainer Gerben-Jan zal vol passie z’n expertise met je delen.”
CTA: Bekijk het trainingsaanbod: https://www.zehnder.nl/service/trainingen-ventilatie.

Binnenklimaat Nederland en ATAG Benelux gaan samenwerken om de bewustwording van keukenventilatie te vergroten. Bij het koken komt fijnstof vrij, dat schadelijk is voor onze gezondheid. Met een slimme afzuigkap en de juiste filters kan fijnstof in keukens goed gereduceerd worden, aldus ATAG, dat al langer bezig is met een gezond binnenklimaat en het lidmaatschap bij de brancheorganisatie ziet als de volgende stap om het belang van keukenventilatie onder de aandacht te brengen. 

Wouter Wijma, voorzitter Binnenklimaat Nederland: “Een gezond binnenklimaat is geen overbodige luxe. Die boodschap landt gelukkig steeds meer. Bij de consument, in de bouwsector en bij de overheid, maar we zijn er nog niet. Keukenventilatie is enorm belangrijk en de toevoeging past naadloos in onze visie om ventilatie in de breedste zin van het woord op te pakken. We zijn blij dat we dit nu verder gaan uitbouwen met ATAG. We werken graag samen met branchegenoten om een gezond binnenklimaat te realiseren. Dat doen we door informatie te geven, bewustwording te creëren en onze kennis te delen.”

Verantwoordelijkheid
Robert Kapteijn, chief sales officer bij ATAG Benelux: “Als keukenleverancier voelen wij ook de verantwoordelijkheid om ons in te zetten voor een gezond binnenklimaat. Dat doen we door steeds slimmere afzuigapparatuur met daarbij de juiste filters te ontwikkelen maar ook door samen te werken met andere partijen en organisaties. We richten ons nadrukkelijk op de bouwsector, maar ook retailers en consumenten moeten meer geïnformeerd worden over fijnstof. Ventilatie, ook in de keuken, moet al op de tekentafel van een huis of appartementencomplex meegenomen worden.”

Gezondheidsklachten
Bij het koken komt fijnstof vrij. Doordat huizen steeds beter geïsoleerd worden, blijft dat veel langer in huis hangen. Fijnstof kan leiden tot gezondheidsklachten zoals astma, irritatie van ogen, neus en keel, verminderde longfunctie, luchtwegklachten en hart- en vaatziekten.