BaOpt Nederland bestaat tien jaar. Het oorspronkelijk in Duitsland ontwikkelde principe van diffuus ventileren, brengt klimaatproblemen in grote, hoge en complexe gebouwen onder controle. In Nederland zijn inmiddels enkele honderden projecten gerealiseerd, waaronder het Alliander hoofdkantoor in Duiven, De NOS nieuws en sportstudio's, de aula en bibliotheek van de Rijksuniversiteit Groningen, Museum Naturalis te Leiden en het nieuwe AFAS theater.

Bij het ventileren, verwarmen en koelen van ruimtes met BaOpt, stroomt de lucht uit de installatie door de hele ruimte (diffusie). Dit gebeurt door een klein drukverschil te creëren met de buitenlucht, waardoor de lucht in de ruimte zich in willekeurige richtingen beweegt. De verhouding inblazen en afzuigen wordt zo geregeld dat de druk precies goed is. Drukmeters binnen en buiten communiceren met de installatie om dit te managen.

Modern jasje
Vanaf 1 april brengt ACS BaOpt 2.0 op de markt. ACS bedrijf is specialist in datagedreven oplossingen voor gebouwbeheer en ontwikkelaar van het Climatics platform voor datagedreven gebouwbeheer. Het bedrijf realiseert sinds 2013 BaOpt projecten in Nederland en in acht andere Europese landen. “BaOpt 2.0 is de vertrouwde BaOpt Technology in een modern jasje”, legt directeur Guido Bartelink uit. “Ten eerste maken we BaOpt volledig inzichtelijk door het in combinatie te leveren met het Climatics platform. De gebruiker maar ook een betrokken installateur en adviseur hebben 24/7 gedetailleerd inzicht. ACS installeert maar levert ook volledige support en service. Technisch gezien zijn er dus geen barrières meer.”

Hobbel weggenomen
“Een hobbel voor sommige klanten waren de -eenmalige- licentiekosten”, vervolgt Bartelink. “Het kan nu echter ook zonder eenmalige kosten, want BaOpt 2.0 is beschikbaar in een software-as-a-service-model, waarbij de investeringen omlaag zijn gebracht en de maandelijkse kosten bijna altijd lager zijn dan de energiebesparingen. Zo willen we BaOpt bereikbaar maken voor een groot publiek en een bijdrage leveren aan de verdere vergroening van de gebouwde omgeving.”

Nieuw leven inblazen
De hele maand april staat bij ACS in het teken van BaOpt. “We willen bestaande technologie weer nieuw leven inblazen met een verbeterd concept”, aldus Bartelink. “Zo wordt er twee keer een masterclass georganiseerd en worden geïnteresseerden op de hoogte gebracht van de laatste ontwikkelingen uit het veld, inclusief praktijkvoorbeelden.”

Problemen met ventilatiesystemen in woningen kunnen leiden tot gezondheidsklachten van bewoners, bijvoorbeeld door het ontstaan van schimmel. Daarom heeft Aedes een nieuw Programma van Eisen (PvE) inclusief handleiding laten ontwikkelen door BBA Binnenmilieu. Dit PvE vervangt de versie uit 2011.

Eisen van Bouwbesluit 2012 zijn in het PvE het uitgangspunt, inclusief de aanvullingen tot en met 2020. De onderhoudsadviezen zijn nog aanvullend als voorschriftenset opgenomen, omdat de markt hierop nog onvoldoende inspeelt. Er is een versie zonder en met die onderhoudsadviezen beschikbaar.

Twee A4 pagina’s
De nieuwe eisen zijn als prestatie-eisen geformuleerd waardoor het PvE kon worden teruggebracht tot twee A4 pagina’s. Het PvE is te gebruiken bij nieuwbouw en renovatie en voor zowel balansventilatie als ventilatie via natuurlijke toevoer met mechanische afvoer.

Zonder of met onderhoud
Woningcorporaties kunnen kiezen tussen twee grotendeels gelijke programma’s van eisen voor woningventilatie. Bij RGS-contractvormen (resultaatgericht samenwerken) voldoet meestal de versie zonder voorschriften voor onderhoud. Bij andere contractvormen adviseert Aedes de versie inclusief onderhoudsvoorschriften. De reden daarvoor is dat lang niet alle marktpartijen bij het onderhoud voldoende uitgaan van het belang van de corporatie en de gezondheid van de bewoner.

Rol van de bewoner
Het PvE met handleiding is bestemd voor medewerkers van woningcorporaties die als opdrachtgever betrokken zijn bij keuzes voor woningventilatie. Dat zijn bijvoorbeeld planontwikkelaars en medewerkers vastgoedbeheer en -onderhoud. De voorschriften beschrijven daarnaast nadrukkelijk de rol van de bewoner bij regelmatig onderhoud van de installaties.

Nieuwbouw, renovatie en bestaande systemen
Ventilatiesystemen kunnen zorgen voor een goed binnenmilieu in huizen. Dit is alleen maar belangrijker geworden, nu steeds meer mensen thuis werken door de coronacrisis. Een woningcorporatie kan als opdrachtgever voor nieuwbouw- en renovatieprojecten voor een goed ventilatiesysteem kiezen. Het PvE is daarvoor een leidraad en de corporatie kan deze gebruiken bij opdrachtverlening aan aannemers en installateurs. Daarnaast is het zaak om alert te blijven op de kwaliteit van ventilatiesystemen in bestaande complexen, vooral om schimmel te voorkomen.

Het komt regelmatig voor dat gebruikers last hebben van stank in hun woning, kantoor of op school. Aan de installateur de taak om de oorzaak te achterhalen. Maar voorkomen is ook in dit geval beter dan genezen. Goede voorlichting aan de gebruiker kan helpen. Maar dat blijkt in de praktijk niet eens zo eenvoudig.

Vaak is achterstallig onderhoud de boosdoener bij stankklachten. Ventilatiesystemen waarvan nog nóóit een filter of slecht functionerende wisselaar van een WTW is vervangen of een kanaal is gereinigd, zijn eerder regel dan uitzondering. Andere voorbeelden: een wisselaar van een WTW-unit waaraan vuil is vastgekoekt en bewoners die zelf hun keukenafzuigkap of de afvoerslang van hun mobiele airco-units hebben aangesloten op een ventilatieventiel. Ook een gebouw of alleen het ventilatiesysteem dat tijdelijk buiten gebruik is, kan stankklachten opleveren.

Voorlichting
Wijma, directeur van Ned Air en voorzitter van Binnenklimaat Nederland, legt uit dat het een uitdaging is om bewoners zover te krijgen dat ze zich gaan verdiepen in het ventilatiesysteem. “Als je ze een handleiding meegeeft, is de kans groot dat ze die niet gaan lezen. De jongere generatie bereik je sowieso beter via Youtube filmpjes. Eigenlijk zou je van tevoren al onderhoudsmomenten moeten inplannen. Maar ja, ook daar loop je al snel tegen een weerbarstige praktijk aan. Zo is het vaak bij scholen een ‘crime’ om een geschikt tijdstip te vinden. Overdag gaat niet omdat het gebouw in gebruik is, dus dan moet het ‘s avonds of in het weekend gebeuren. Die afstemming gaat niet altijd even makkelijk.”

Opsporen
Er zijn zogenaamde ‘snuffelaars’ op de markt waarmee de bron van de stank kan worden achterhaald, vertelt Wijma. “Maar meestal is het een kwestie van gezond verstand. Redeneer terug naar de bron.” Lino Noya Mahn, eigenaar van installatiebedrijf Noya Installatietechniek, is het met hem eens. “Het is belangrijk om goed door te vragen bij klanten. Probeer erachter te komen hoe lang ze al last hebben van stank of het continu is of periodiek, op welke plekken, neem het ventilatiesysteem of de LBK grondig onder de loep...” Soms zijn klanten wat weifelend, zien ze op tegen al die inspectiewerkzaamheden. “Het kan helpen als je ze nog eens duidelijk maakt dat een goed werkend ventilatiesysteem energie bespaart en daarmee dus ook geld”, weet Noya Mahn uit ervaring.

Regelmaat
Daarnaast is het van belang om uit te leggen wat er gebeurt als ze het probleem niet aanpakken of sowieso het onderhoud laten versloffen. “Wijs je klanten op de gezondheidsklachten waar ze last van kunnen krijgen. Oogirritatie, vermoeidheid, benauwdheid, meer problemen met astma en dergelijke...” Zelf adviseert de installateur zijn klanten altijd om 1x per jaar onderhoud te laten plegen als ze een gebalanceerd ventilatiesysteem hebben. “Bij natuurlijke ventilatiesystemen raad ik aan om minimaal 1x per jaar 2 jaar, maar liever nog 1x per jaar onderhoud te laten plegen”, vult Wijma aan.

Meer weten? In de februari-uitgave van IZ verschijnt het volledige artikel. De digitale edities van IZ zijn gratis te raadplegen via www.installateurszaken.nl. Liever een print-editie op uw deurmat? Maak dan gebruik van onze tijdelijke actie en meld u nu aan voor een gratis abonnement op IZ via www.installateurszaken.nl.