Excellente lucht in huis zonder toevoerkanalen? Brink Climate Systems presenteert een nieuw ventilatiesysteem dat ventilatie met WTW nu in elke woning mogelijk maakt doordat toevoerkanalen achterwege kunnen worden gelaten.
Bij het voor iedereen bereikbaar maken van gezonde lucht, hebben we met verschillende uitdagingen te maken. Hoe gaan we om met de bestaande bouw? Hoe zorgen we er voor dat iedereen toegang heeft tot onze ventilatie-oplossingen? En bovendien, hoe dragen wij als Brink bij aan een betere wereld? Multi Air Supply is hét antwoord op deze vragen.
Volgens Chinese onderzoekers is er een verband tussen de luchtstroom van een airconditioner en de verspreiding van het coronavirus. Ze maakten een analyse van een restaurant in hun stad waar op 24 januari negen personen door één andere persoon zijn besmet met het coronavirus. De mensen die besmet raakten, zaten aan dezelfde tafel als de besmette persoon en twee tafels verderop. De luchtstroom van een splitunit-airco aan de muur ging over en langs de drie tafels. Atze Boerstra laat aan RCC K&L weten dat niet de airco maar het ontbreken van goede ventilatie de boosdoener is.
In het restaurant waren in totaal 78 gasten aanwezig, verdeeld over 18 tafels. Daarnaast liep er bedienend personeel rond. Alleen de gasten aan de betreffende drie tafels raakten besmet. Het gros daarvan zat op meer dan twee meter afstand van patiënt 0. Ook kon worden achterhaald dat er geen onderling fysiek contact is geweest tussen mensen aan de verschillende tafels.
Luchtstroom van de airconditioning De onderzoekers concluderen dat de besmetting plaatsvond door microdruppels met virusdeeltjes (aerosolen) afkomstig van patiënt 0. Op basis van een simulatie constateerden ze dat die deeltjes via de luchtstroom van de airconditioning boven de twee andere tafels terecht zijn gekomen. Een andere belangrijke conclusie is dat de besmetting het gevolg kan zijn van de slechte ventilatie in het restaurant. In berichten over dit onderzoek wordt echter vooral gewezen op de rol van de airconditioning.
Onvoldoende verdunde lucht Binnenluchtspecialist dr. ir. Atze Boerstra (managing director van bba binnenmilieu en vice-president van REHVA) meldt aan RCC K&L dat de airco niet de oorzaak van de besmettingen in het restaurant in China kan zijn geweest. “De kernoorzaak hier is het ontbreken van verse-luchttoevoer, waardoor de lucht met het virus erin onvoldoende werd verdund. Er was sprake van minder dan 1 liter/seconde per persoon aan verse luchttoevoer. Dat is absurd weinig. Ter vergelijking: in Nederlandse kantoren ga je normaliter uit van minimaal 10 liter/seconde per persoon, en meer dan 15 liter/seconde/persoon is ideaal: dat is zeker tien tot vijftien keer zo veel!”
Installatienet sprak eerder al met Boerstra over de relatie tussen Corona en ventileren n.a.v. het verschijnen van een document met praktische adviezen om het Corona besmettingsgevaar in gebouwen te beperken. Een initiatief van REHVA en Francisco Franchimon. Vandaag heeft Techniek Nederland in een brief aan directeur Jaap van Dissel van het RIVM gevraagd of het aanpassen van ventilatiesystemen de verspreiding van het coronavirus kan voorkomen.
Op de afbeelding: Simulatie van de luchtstroming vanuit de airco en de verspreiding van het coronavirus vanuit patiënt 0 (paars) richting de personen die besmet zijn geraakt (rood). De andere mensen (goudkleur) raakten niet besmet.
Het coronavirus blijft de gemoederen bezighouden. De gezondheid, zorg en economie hebben het hierdoor bijzonder zwaar. De genomen maatregelen en verlenging hiervan geven nog geen ruimte om terug te gaan naar een normale omgang tussen de mensen. Er wordt zelfs gesproken over een nieuwe 1,5 economie. Eén ding is zeker: het virus is nog niet zomaar weg, ook de komende jaren waarschijnlijk niet. Het is daarom van groot belang om de ventilatie en filtratie van gebruikersruimtes binnen de gebouwde omgeving nader te beoordelen, waarschuwtMarius Klerk van Air@Work in dit artikel. Alleen zo ontstaat een veilige leefomgeving en wordt de overdracht van het virus geminimaliseerd.
Uit meerdere internationale onderzoeken [bron 4, 5, 6, 8] is gebleken dat de overdracht van een virus, hier specifiek het COVID-19, zich ook door de lucht kan verspreiden, over een grotere afstand dan de gestelde 1,5 meter. Indien een drager van het virus zich bevindt in een ruimte of omgeving waar veel niet besmette mensen op de bepaalde afstand van 1,5 meter aanwezig zijn, is er toch een aannemelijk risico dat deze mensen besmet kunnen raken. Uit de onderzoeken blijkt dat het virus tot wel 20 minuten in de omgevingslucht kan blijven hangen en hierdoor wordt overgedragen aan andere mensen (zie afbeelding).
Fijne druppels Bij hoesten of niezen komen er in verhouding grote, besmette, druppels vrij. Deze zullen door hun gewicht vrij snel vallen, binnen de gestelde 1,5 meter. Maar hiernaast komen er ook fijne druppels vrij, wat ook al gebeurt bij bijvoorbeeld praten of zingen. Deze fijne druppels worden ook wel aerosolen genoemd, een colloïdaal mengsel van stofdeeltjes of vloeistofdruppels in de lucht. Ze kunnen drager zijn van het virus.
Veelvuldig ventileren Om te voorkomen dat het virus in de lucht blijft hangen zal er daarom beter en veelvuldiger geventileerd moeten worden om ruimtes te ontdoen van de besmette lucht en te voorzien van schone lucht. Indien dit niet mogelijk is dient de lucht in de ruimtes op een juiste manier, met HEPA of elektrostatische filteren met afvang, gefilterd te worden middels recirculatielucht om zo de lucht te ontdoen van de besmettingen [bron 2, 9]
Andere eisen Huidige geïnstalleerde klimatiseringssystemen leveren geklimatiseerde lucht in utiliteitsgebouwen conform de richtlijnen en normering zoals deze ook zijn opgenomen in het bouwbesluit. Helaas wordt en kan hiermee niet worden voldaan aan de nu gestelde eisen voor een schone lucht omgeving. Ook is de luchtverplaatsing binnen een ruimte van groot belang om deze schoon te krijgen. Veel installaties zijn zo ontworpen dat er luchtmenging plaatsvindt in de ruimte; en dat is nu juist niet gewenst als er zich meerdere mensen bevinden in deze ruimte!
Gemengde ventilatie versus verdringingsventilatie
Verdringing van lucht Om een ruimte schoon te krijgen dient dit te gebeuren op basis van het verdringingsluchtprincipe, waarbij de lucht laag wordt ingeblazen en hoog wordt afgezogen. De ruimte wordt zo van onder naar boven schoon gezogen en de besmette aerosolen met het virus zullen uit de ruimte verdwijnen, waardoor horizontale overdracht wordt geminimaliseerd. Dit lijkt wellicht een utopie, maar wordt het principe al veelvuldig toegepast in de industrie! Dit zou de basis moeten worden bij nieuwe ontwerpen en aanpassing van bestaande systemen.
Ventilatievoud Maar hoe vaak zou dan een ruimte geventileerd moeten worden, uitgaande van een goede luchtverplaatsing. Wanneer is de lucht schoon? Er wordt nu aangegeven om naar een viervoudige ventilatievoud te gaan. De meeste gebouwen zitten nu op enkelvoudig! Voor een exactere bepaling zou de KVE-waarde, het kiemgetal of kolonievormende eenheden gemeten of bepaald moeten worden. Dit geeft een indicatie of de lucht schoon genoeg is en wat het ventilatievoud zou moeten zijn.
Luchtvochtigheid Uit onderzoek is ook gebleken dat de luchtvochtigheid in grote mate van belang is voor de draagbaarheid van het virus. Een relatieve luchtvochtigheid tussen de 40% en 60% zorgt ervoor dat aerosolen minder ver dragen en eerder naar de grond zakken. Hoe droger de lucht hoe verder de aerosolen dragen en dus hoe groter het risico van overdracht [bron 3].
Fijnstof De laatste jaren wordt er al veelvuldig geschreven over fijnstof en de effecten op de luchtwegen van mensen. Ook in relatie tot het COVID-19 virus, dat ook wel het longvirus wordt genoemd, blijkt fijnstof in de lucht nadelig te werken. Hoe hoger de mate van fijnstof, hoe meer dragers in de lucht. Dit betekent dat ook de aangezogen lucht afdoende moet worden gefilterd om te zorgen voor een laag fijnstofgehalte [bron 1, 6, 7]
Actie is gewenst Als we dit alles in ogenschouw nemen, is een goede klimaatbeheersing uitgaande van de nu gestelde eisen van groot belang om weer zoveel mogelijk terug te kunnen keren naar een normale en, zover je kunt stellen, gezonde economie waarin we weer normaal met elkaar kunnen omgaan. Dit geldt vooral voor scholen, kantoren, horeca, zorginstellingen, openbare gelegenheden, etc. omdat deze moeilijk zijn in te richten op een 1,5 meter economie.
Om dit te realiseren is actie gewenst, waarbij de volgende punten van groot belang zijn:
- aanpassing richtlijnen en normeringen voor klimatisering van ruimtes in utiliteitsgebouwen en erkenning vanuit RIVM/overheid dat hiermee wordt voldaan aan de gestelde eisen tot minimaliseren van overdracht;
- waar mogelijk de ventilatievoud verhogen tot de maximale waarde;
- indien noodzakelijk de ventilatiecapaciteit uitbreiden;
- ventilatie door laten draaien, ook buiten de gebruikerstijden;
- waar mogelijk de luchtverdeling aanpassen voor een goede door/schoonspoeling;
- toepassen van gedegen HEPA-filtratie (elektrostatische filtratie met afvang laat hierin de beste resultaten zien);
- luchtvochtigheid in ruimtes op een waarde tussen de 40% en 60% RV brengen;
- gezond verstand gebruiken.
Minimaal risico Het realiseren van deze punten zal bijdragen aan het minimaliseren van virusoverdracht doordat de toegevoerde schone lucht geen of een minimale hoeveelheid aan aerosolen zal bevatten en waar mogelijk de luchtstroming verticaal zal zijn. Indien er dan verder gepaste afstand wordt gehouden, zal het risico op besmetting minimaal zijn.
Wil, innovatie en kennis De sleutel om de impact van het COVID-19 virus te minimaliseren in de gebouwde omgeving is de bundeling van wil, innovatie en kennis. Deze is veelvuldig aanwezig in Nederland. Experts kunnen gezamenlijk zorgen voor een gezondere leefomgeving. Iedereen zal daar baat bij hebben en de economie zal weer de goede richting op groeien.
Over de auteur:
Marius Klerk is werkzaam bij Air@Work en heeft jarenlang ervaring in de toepassing van luchtbehandeling.
Heb je je wel eens afgevraagd waarom we een appartementengebouw van een totaal ander ventilatiesysteem voorzien dan een kantoorgebouw met dezelfde omvang? Ieder appartement krijgt zijn eigen ventilatie-unit, terwijl in het kantoorgebouw een centrale ventilatie-unit wordt geplaatst. Gek toch? Tim Beuker van BBA Binnenmilieu hield er tijdens de VSK een lezing over.
Op 11 mei gaan de basisscholen, peuterspeelzalen en kinderopvang weer open. ISSO en TVVL wijzen erop dat goed ventileren, een goed functionerende riolering, veilig drinkwater en legionellapreventie in deze gebouwen net zo belangrijk is als een 1,5 meter beleid. Onderhoudsinstallateurs en gebouwbeheerders moeten scholen en kinderopvang hierover adviseren.
De REHVA-richtlijn stelt dat in slecht geventileerde ruimten het besmettingsgevaar voor Covid-19 niet uit te sluiten valt. Om verspreiding van het Corona-virus tegen te gaan zijn de volgende adviezen voor goede ventilatie erg belangrijk, aldus ISSO en TVVL:
- Controleer voordat de scholen open gaan of de ventilatie van klaslokalen in orde is. Laat mechanische systemen controleren op hun werking en inwendige hygiëne.
- Zorg ervoor dat natuurlijke ventilatievoorzieningen (te openen ramen, gevelroosters) optimaal gebruikt worden.
- Voorzie de lokalen bij voorkeur van een CO2-meter met stoplichtindicator, zodat duidelijk is wanneer extra ramen geopend moeten worden voor een goede luchtkwaliteit. Stel de instellingen hiervan tijdelijk zo in dat bij 700 ppm het oranje licht gaat branden en vanaf 800 pm het rode lichtje.
- Adviseer de scholen om elk uur even te luchten. In scholen met natuurlijke luchttoevoer moeten sowieso de ramen en roosters zo veel mogelijk worden geopend.
- Controleer de bedrijfstijden: zorg ervoor dat er continu enige ventilatie is in het gebouw (ook ‘s nachts) en stel systemen in op maximum ventileren overdag. Laat toiletafzuiging 24 uur per dag draaien. Pas de regelinstellingen van eventueel aanwezige CO2-gestuurde ventilatiesystemen aan, zodanig dat ook als maar de helft van de leerlingen aanwezig is, voluit wordt geventileerd.
- Verhelp storingen, waardoor ventilatie uitvalt, zo snel mogelijk.
Zodra de scholen weer in rustiger vaarwater komen kan weer worden geadviseerd over verbetering van de ventilatieprestaties en zo nodig intensivering van het onderhoud. Want dat de ventilatie in veel scholen voor verbetering vatbaar is, is geen onbekend probleem.
Legionellagevaar Een ander aandachtspunt is legionellagevaar. Tappunten zijn mogelijk enkele weken niet gebruikt, waardoor de drinkwaterkwaliteit achteruit is gegaan en er zelfs een mogelijk legionellarisico is ontstaan. Ook kunnen de watersloten van onder andere wastafels en schrobputjes droog staan, waardoor een open verbinding met het riool ontstaat. Hierdoor kunnen bacteriën en virussen uit het riool zich in het gebouw verspreiden. Het advies aan de scholen is de tappunten goed te spoelen en watersloten te vullen met water, eventueel met een beetje slaolie bij watersloten waar nauwelijks water doorheen stroomt, om de verdamping te verminderen.
Een goede toilethygiëne helpt om overdracht van infecties te beperken. Dat beperkt zich niet alleen tot handenwassen (met zeep!) na toiletgebruik in de toiletruimte, maar ook het doorspoelen met gesloten toiletdeksels, indien aanwezig.
Vraagbaak voor leegstand en installaties Gebouwbeheerders, installateurs of adviseurs die tegen praktijkproblemen aanlopen op genoemde gebieden, kunnen vragen stellen via: helpdesk@corona-techniek.nl. Een expertteam, bestaande uit specialisten van Techniek Nederland, VLA, TVVL, ISSO, bba binnenmilieu, Franchimon ICM, GGD, Arbo-techniek, TNO, Universiteit Gent, TU Eindhoven en VCCN, staat klaar om advies te geven.
Excellente lucht in huis zonder toevoerkanalen? Brink Climate Systems presenteert een nieuw ventilatiesysteem dat ventilatie met WTW nu in elke woning mogelijk maakt doordat toevoerkanalen achterwege kunnen worden gelaten.
REHVA heeft een nieuwe versie van het COVID-19 installatie-advies document gepubliceerd. Bepaalden zaken zijn uitgebreid toegelicht (bijvoorbeeld daar waar het over het bevochtigingsadvies gaat), soms zijn de instructies iets aangepast (geldt onder andere voor het gebruik van warmtewielen). Ook is uitgebreider uitgelegd hoe REHVA de laatste onderzoeken in relatie met virusoverdracht via de lucht interpreteert.
Toen de coronacrisis enkele weken geleden in alle hevigheid uitbrak, kwam al snel de vraag naar boven hoe we als branche mogelijke risico’s op verspreiding van het virus via ventilatiesystemen konden ondervangen. De REHVA publiceerde daarom media maart een document met adviezen voor de omgang met bestaande ventilatiesystemen in gebouwen die tijdens de pandemie openblijven. Te denken valt dan onder andere aan meldkamers, winkels of kantines voor OV-personeel. Naar aanleiding van dit document heeft de Europese overkoepelende vakvereniging veel vragen binnengekregen van installateurs, adviseurs en fabrikanten. Op basis van de feedback is nu een nieuwe versie verschenen van het document. REHVA vice-voorzitter Atze Boerstra legt uit wat de verschillen zijn met de eerste versie.
Samenvatting aanpassingen De belangrijkste aanpassingen en verduidelijkingen betreffen de volgende onderwerpen: algemeen besmettingsroute via de lucht, verse luchttoevoer op kamerniveau, bevochtiging en het gebruik van warmtewielen.
Warmtewiel “Er bleek veel discussie te zijn over het wel of niet uitzetten (bypassen) van warmtewielen. We hebben de tekst daarom veranderd. We maken nu onderscheid tussen goed en minder goed functionerende warmtewielen. Als het om een recent aangelegd systeem gaat, waarbij alle installatievoorschriften keurig zijn opgevolgd, er sprake is van een goed werkende spoelsectie, de drukhiërarchie rond het warmtewiel klopt en de fabrikant instaat voor de kwaliteit van het product, dan gaan we ervan uit dat een warmtewiel gewoon aan kan blijven staan. In dat geval hoef je niet bang te zijn voor luchtlekken (en eventueel ook virus overdracht) van retour-naar toevoerzijde. Echter, betreft het een ouder systeem en zijn er aanwijzingen dat de drukhiërarchie over het warmtewiel niet correct is, er niet is voorzien in een goed werkende spoelsectie etcetera etcetera, dan is het aannemelijk dat er wel sprake is van lek van de retour- naar de toevoerzijde. In dat geval luidt het advies nog steeds: zet het warmtewiel uit (of laat een en ander periodiek doorschakelen, langdurige stilstand kan het warmtewiel beschadigen) en gebruik een bypass-voorziening indien aanwezig.”
Besmettingsroutes Zoals Boerstra al aangaf tijdens het vorige interview met Installatienet “weten we dat de hoofdmoot van de besmettingen met het coronavirus via direct contact of via de ‘korte luchtroute’ plaats vindt. Bij direct contact moet je dan bijvoorbeeld denken aan hand-op-hand contact of het aanraken van oppervlaktes, die kort tevoren zijn aangeraakt door een besmet persoon. Bij luchtoverdracht zit het grootste risico in het verspreiden van druppeltjes (grootte: circa 10 micrometer) waar virussen in zitten, na niezen en hoesten. Die druppeltjes verdwijnen binnen een paar milliseconden na uitademing en/of slaan snel neer, vandaar dat standaard gesteld wordt dat een afstand tot een besmet persoon van 1 tot 2 meter als de gevarenzone geldt.”
Meer duidelijkheid In het vorige gesprek vervolgde Boerstra met: “Los van de standaard besmettingsroutes: er zijn aanwijzingen in de literatuur dat er in sommige situaties ook sprake kan zijn van een ‘tweede luchtroute’ waarbij Corona virussen in aerosolvorm (als ultrakleine deeltjes of druppeltjes) langere tijd in de lucht aanwezig blijven en (binnen) grotere afstanden af kunnen leggen, waarna ze (bij de juiste dosis) tot besmettingen kunnen leiden. Vandaar het advies van REHVA om (ALARA-aanpak, voorzorgsprincipe) tijdens de huidige pandemie een aantal ventilatiemaatregelen te nemen die vaak relatief eenvoudig zijn.” De voorzichtigheid waarmee hij destijds sprak over ‘aanwijzingen’ is nu weg.
Grotere afstanden “Ik ben de afgelopen weken de literatuur verder ingedoken en heb een aantal topwetenschappers gesproken uit onder andere Azië en de VS. In bepaalde gevallen, zo durf ik inmiddels wel te stellen, is het niet uit te sluiten dat de aerosol route een rol speelt. Dat bleek onder andere uit een case in Skagit Valley, in de VS, waar een koor onderling voldoende afstand hield, handen goed gedesinfecteerd werden, er geen handen werden geschud etcetera, maar na afloop van de koorrepetitie (waarschijnlijk in een niet optimaal geventileerde ruimte, details daarover zijn onbekend) naar later bleek 3/4e van de mensen toch besmet was geraakt. Dat kan mijns inziens maar één ding betekenen: dat in bijzondere situaties de aerosol route een belangrijke rol kan spelen. Ik denk dan aan veel mensen bij elkaar in een slecht geventileerde ruimte, waarbij de beroemde 1,5 meter regel die buiten prima opgaat, in dit soort situaties een schijnveiligheid zou kunnen opleveren.”
Advies Met een mogelijke transmissie van het virus over langere afstanden, is het volgens Boerstra dus verstandig (specifiek in gebouwen die vol in gebruik blijven tijdens de pandemie) om het risico op verspreiding van het virus via ventilatiesystemen te beperken. Met name de verse luchttoevoer en het voorkomen van hoge bezettingsgraden zijn daarbij belangrijk.
Voortdurend ventileren Boerstra benadrukt nu nog meer dan tijdens het vorige interview het belang van voldoende ventileren op kamerniveau. “Idealiter moet je dan denken aan 60 kuub verse lucht per persoon (= klasse A niveau van het PvE Gezonde Kantoren) als ondergrens; bij voorkeur op een zo efficiënt mogelijke manier toegevoerd. Dus niet zodanig dat de uitgeademde lucht van de ene persoon bijvoorbeeld langs de ademzone van een andere persoon in de ruimte wordt gevoerd alvorens deze lucht afgezogen wordt.”
Bevochtiging Wat betreft de bevochtiging van ruimtes, ook hierover kreeg REHVA veel vragen binnen na publicatie van de eerste versie van het document. “Om alle onduidelijkheid voor eens en altijd uit de weg te helpen: we adviseren niet om de bevochtiging in gebouwen uit te zetten. We zeggen alleen (gebaseerd op een tiental artikelen die over dit onderwerp verschenen zijn) dat extra bevochtigingsapparatuur installeren of optoeren naar een hogere RV naar onze mening geen bescherming biedt. Pas bij een RV van 70-80% wordt de levensvatbaarheid van het virus substantieel aangetast. Maar zo’n hoge RV wil je niet hebben in gebouwen, vanwege de kans op schimmels en discomfort. Overigens is het inmiddels echt lenteweer aan het worden, dus ook zonder bevochtiging zit je nu binnen in de meeste gebouwen al automatisch op 40-50%. Voor de huidige corona crisis is de hele bevochtigingsdiscussie in mijn ogen sowieso niet zo relevant.”
Veilig werken In versie 1 van het document ging het vooral over de veiligheid en gezondheid van de gebouwgebruiker. In het nieuwe document wordt meer aandacht besteed aan de veiligheid van installateurs en ander technisch personeel. “Onveilige situaties moeten we juist nu voorkomen. Vandaar dat in versie 2 van het document ingegaan wordt op voorzorgsmaatregelen als je onderhoudswerkzaamheden uitvoert aan gebouwinstallaties. Bijvoorbeeld daar waar het filtervervanging betreft, is nu het advies: draag handschoenen, zorg voor adembescherming en voer oude filters direct af in een afsluitbare zak.”
De familie Global PX warmteterugwinunits, verkrijgbaar bij Auerhaan, is uitgebreid met de nieuwe Global PX TOP versie. Bij deze WTW-unit units zitten alle kanaalaansluitingen aan de bovenzijde, waardoor ze een oplossing bieden voor situaties waar prestatie en een beperkte installatieruimte met elkaar verenigd dienen te worden.
Er komen zes modellen beschikbaar met een luchtcapaciteit van circa 200 m3/h tot 3.200 m3/h. Bij het ontwerp is veel aandacht besteed aan de compacte bouwwijze, waardoor deze modellen niet alleen in kleine technische ruimten toegepast kunnen worden maar ook inpandig getransporteerd kunnen worden. Net als de andere Global units beschikken ze over een TAC-besturing en TACtouch-bediening.
De gehele serie WTW-units bestaat verder uit meer dan 60 verschillende modellen voorzien van warmtewiel (RX) of tegenstroom platenwisselaar (PX). Er zijn zowel staande modellen met zijaansluitingen en aansluitingen aan de bovenzijde, als ‘platte’ units voor plafondmontage beschikbaar.
Wolf introduceert een CWL-2 woonhuisventilatie-unit. Deze is verkrijgbaar in twee maten met een luchtvermogen van 325m3/h en 400 m3/h en een warmteterugwinningrendement tot 99 procent.
Het binnenwerk is aerodynamisch geoptimaliseerd, waardoor zelfs bij hoge snelheden de unit stil functioneert. Het nieuwe Constant-Flow-regelsysteem met actuele volumestroommeting maakt een constant luchtvolume door middel van een waaieranemometer mogelijk en zorgt zo voor de juiste hoeveelheid verse lucht, op elk moment en in elke situatie. In combinatie met intelligente producten voor verwarming en koeling, bijvoorbeeld met de nieuwe CHA-monoblock warmtepomp, wordt gezorgd voor meer comfort en een gezond binnenklimaat.
Kenmerkend De kenmerken van de CWL-serie, zoals een volautomatische bypass en een vorstbeveiliging met in het apparaat geïntegreerde voorverwarmingsbatterij, zijn standaard in de CWL-2 opgenomen. Er is ook een versie met een vochtherstellende enthalpie-warmtewisselaar beschikbaar. Met het nieuwe kleurentouchscreen kan het apparaat eenvoudig worden bediend. Ook wordt bijvoorbeeld weergegeven wanneer de filters gereinigd of vervangen dienen te worden. De digitale stapsgewijze instructie leidt u door de installatie. De sifon garandeert onderhoudsvrij condensafvoer en foutloze installatie, aldus de fabrikant.
Optioneel Bij de CWL-2 zijn diverse aansluitmogelijkheden beschikbaar, zoals de Wolf bedienmodule BM-2 en verschillende sensoren voor vraaggerichte ventilatie, zoals CO2 in de ruimte of luchtvochtigheid in het kanaal. De filterklasse ISO Grof 60% (G4) is standaard in het apparaat ingebouwd, ePM1 50% (F7) is als optionele accessoire verkrijgbaar.
Eén enkele bedienmodule De CWL-2 woonhuisventilatie-unit is geschikt als aanvulling op een Wolf-warmtepompsysteem. Het systeem kan volledig worden bediend via één enkele bedienmodule met behulp van de Wolf Smartset-app (of portal). Met de Wolf LinkHome interfacemodule en het Smartset portaal kunnen de systemen altijd via het internet gemonitord en geoptimaliseerd worden. Met het spraakassistent Alexa van Amazon reageert het systeem op spraakopdrachten.
Kan het coronavirus ook via het ventilatiesysteem worden verspreid? Welke instellingen moet ik de komende tijd als gebouwbeheerder of onderhoudspartij kiezen voor mijn ventilatiesysteem?
Nu de coronacrisis in alle hevigheid voelbaar begint te worden, krijgen installateurs en adviseurs allerlei vragen binnen van klanten over hun ventilatiesysteem. Om de branche tegemoet te komen op dit vlak heeft de REHVA (Federation of european Heating, Ventilation and Air Conditioning Associations) een document samengesteld dat uiterlijk woensdag op de website www.rehva.eu wordt gepubliceerd. IZ sprak alvast met REHVA vice-president dr. ir. Atze Boerstra, in het dagelijks leven directeur van adviesbureau BBA Binnenmilieu.
Overdracht virus
Boerstra: “REHVA heeft in een week tijd, met dank aan Francesco Franchimon en teksten die al had liggen in verband een Nederlands ‘anti-Corona initiatief’ (zie www.samenstoppenwijcorona.nl), een document opgesteld met praktische adviezen om het Corona besmettingsgevaar in gebouwen te beperken. Het document start met een uitleg ten aanzien van de verschillende virus-transmissie routes We weten dat de hoofdmoot van de besmettingen met het coronavirus via direct contact of via de lucht plaatsvindt. Bij direct contact moet je dan bijvoorbeeld denken aan hand-op-hand contact of het aanraken van oppervlaktes, die kort tevoren zijn aangeraakt door een besmet persoon. Bij luchtoverdracht zit het grootste risico in het verspreiden van minuscule druppeltjes waar virussen in zitten, na niezen en hoesten. Die druppeltjes drogen binnen een paar milliseconden na uitademing vandaar dat standaard gesteld wordt dat een afstand tot een besmet persoon van 1 tot 2 meter als de gevarenzone geldt.
Ventilatie Los van bovenstaande standaard besmettingsroutes: er zijn aanwijzingen in de literatuur dat Corona virussen als ze niet meer in het druppelstadium zijn soms ook (bij de juiste dosis) tot besmettingen kunnen leiden; vandaar het advies van REHVA om (in gevallen dat men het zekere voor het onzekere wil nemen) tijdens de huidige pandemie ook ventilatie-maatregelen te nemen. REHVA heeft hierover de afgelopen week al diverse vragen over binnengekregen en publiceert daarom uiterlijk woensdag 18 maart een speciaal document op haar website met installatie-adviezen. “REHVA mikt hiermee vooral op het beheer van bestaande gebouwen die open moeten blijven tijdens de crisis. Van bij wijze van spreken politiebureaus, tot brandweerkazernes, klaslokalen of bv. de kantines van OV-personeel. De adviezen gelden echter niet voor ziekenhuizen, die werken namelijk met speciale ventilatieregimes.”
Hoogste stand
“Is er sprake van een gebouw waarin de bezetting nu minimaal is, omdat het personeel merendeels thuis werkt, dan kan het ventilatiesysteem in de huidige stand blijven draaien. Er wordt dan al als het ware al extra geventileerd. Gaat het daarentegen om gebouwen en ruimtes, die een volle bezetting blijven houden de komende tijd, zoals de meldkamer van de brandweer of een klaslokaal speciaal voor kinderen van zorgpersoneel, dan adviseren wij om het ventilatiesysteem in de hoogste stand te zetten. Los hiervan zou je gebouwgebruikers ook kunnen adviseren (m.n. daar waar toch sprake is van verminderde bezetting) om zich ruim te verdelen over de vloeren: een grotere onderlinge afstand is altijd beter dan kleinere afstand.”
Extra luchten bij natuurlijke ventilatie
“Mocht het gebouw een normale bezetting houden en niet beschikken over een mechanisch ventilatiesysteem; adviseer dan de klant om frequenter te luchten dan normaal. Zet bij wijze van spreken ieder uur 10 minuten lang de ramen open of lucht een vergaderruimte elke keer 10-20 minuten na een bijeenkomst.”
Kloktijden
“Wordt er gewerkt met kloktijden voor het ventilatiesysteem, pas die dan aan. Laat het ventilatiesysteem eerder beginnen dan normaal en later eindigen (bv. 2 u voor en 2 u na werktijd). Sommige experts adviseren zelfs om het systeem 24/7 te laten draaien.”
Toiletten
“Het coronavirus kan ook via fecesdeeltjes die in de lucht terecht komen, worden verspreid. Adviseer dus je klanten om toiletdeksels dicht te doen voor het doortrekken en zet de toiletafzuiging 24/7 aan, en in de hoogste stand.
Bevochtiging
“Wat betreft de instellingen voor de bevochtiging via luchtbehandelingskasten; hieraan hoeft niets te worden veranderd. De luchtvochtigheid moet echt extreem hoog zijn, meer dan 80%, om de overlevingstijd van het virus te verkorten. Extra bevochtigen om dat soort niveaus binnen te halen is meestal onmogelijk en om andere redenen (schimmelgroei, thermisch discomfort) zelfs ongewenst.”
Reinigen luchtkanalen
Is het zinvol om nu ventilatiekanalen extra vaak te gaan reinigen tijdens een Corana Pandemie? “Hier een duidelijk advies om het niet te doen. Luchtkanalen reinigen beschermt niet tegen besmetting via ventilatiesystemen. Virussen in retourlucht worden normaliter in de luchtstromen mee naar buiten genomen en mochten ze al neerslaan in kanalen dan is de overlevingstijd beperkt. Los daarvan: virussen in retourkanalen is an sich geen probleem (mocht het voorkomen) als je andere maatregelen genomen hebt (zie hierna) waarmee bereikt wordt dat er 0 contact is tussen retour en toevoerlucht.”
Recirculatie-units
Het belangrijkste advies van REHVA betreft het aspect warmteterugwinning (wtw) en recirculatie. “Heb je als vakman te maken met een centraal mechanisch ventilatiesysteem dat voorzien is van een centrale recirculatiesectie: zorg dan dat e.e.a. gedurende de komende weken dichtgezet is. Een en ander om 100% garantie te hebben dat eventuele virussen in de retourlucht niet hernieuwd het pand in kunnen komen. Is voorzien in bv. warmteterugwinning middels platenwisselaars of een twin coil systeem dan zijn geen maatregelen nodig. Is er sprake van een warmtewiel dan is het verstandig om deze uit te zetten c.q. om de retourlucht via de bypass naar buiten te geleiden.”
Het REHVA document is (uiterlijk woensdag 18 maart) te downloaden via: www.rehva.eu
Heb je je wel eens afgevraagd waarom we een appartementengebouw van een totaal ander ventilatiesysteem voorzien dan een kantoorgebouw met dezelfde omvang? Ieder appartement krijgt zijn eigen ventilatie-unit, terwijl in het kantoorgebouw een centrale ventilatie-unit wordt geplaatst. Gek toch? Tim Beuker van BBA Binnenmilieu hield er tijdens de VSK een lezing over.
