‘Neem ook systemen voor vloerverwarming mee in het Energielabel voor woningen’
Tegelzettersorganisatie Bovatin heeft een open brief gestuurd aan de Tweede Kamer, waarin gevraagd wordt om ook vloerverwarmingssystemen mee te wegen in het Energielabel voor woningen. De organisatie beveelt de ‘klimaatregelende tegelvloersystemen’ aan. Daarbij worden Duitse metingen aangehaald, die laten zien dat er tot 50% bezuinigd kan worden op energiekosten.
‘Het Energielabel voor woningen houdt rekening met typen hr‐ketels, (drie)dubbel glas en andere vormen van woningisolatie, maar niet met een verantwoord afgiftesysteem van warmte en koeling in woningen, zoals de klimaatregelende tegelvloer’, betoogt Bovatin in de brief. ‘Voor de andere onderwerpen is bovendien een waaier aan subsidie‐ en belastingregelingen. ‘De brancheorganisatie vraagt daarom aandacht voor het onderwerp ‘afgiftesysteem vloerverwarming en ‐koeling’ en wil dat dit onderwerp wordt meegenomen in de herijking van het Energielabel en in de criteria van de subsidie‐ en belastingregelingen wordt opgenomen.
‘Volgens Duits onderzoek* kan de klimaatregelende tegelvloer tot 50% energiebesparing opleveren’, legt Bovatin uit. ‘Hierbij moet wel opgelet worden dat vloerverwarming/vloerkoeling niet gecombineerd wordt met een isolerende vloerafwerking, zoals tapijt, laminaat of hout. Dat staat namelijk min of meer gelijk aan het inpakken van je radiatoren met isolatiemateriaal. Ook bij vloerkoeling zijn de verschillen tussen de watertemperatuur en de gewenste kamertemperatuur slechts een paar graden, waardoor met een isolerende vloerafwerking er van koeling geen sprake zal zijn.’
*) De vermogenstests overeenkomstig DIN EN 1264 zijn uitgevoerd door de Universität Stuttgart, IGE, testrapportnummer L.1210.P.957.SCH, en zijn opgenomen in http://www.bekotectherm. nl/downloads/555271_BT_Handbuch_NL.pdf , pagina 75 e.v.
Op de website www.MeerwaardeVanTegels.nl informeert Bovatin over de klimaatregelende tegelvloer.
Test met warmte uit het langsstromende water
Door warmtewisselaars in de kade aan te brengen kan er warmte worden gewonnen uit het langsstromende water en de bodem. Hierdoor kan de damwand een bron worden van warmte en koude voor nabijgelegen bebouwing, zonder dat naar bronnen hoeft te worden geboord of een warmtewisselaar in een kanaal of rivier moet worden geplaatst. Nadat de haalbaarheid hiervan is onderzocht, is gestart met een pilot. In een praktijkopstelling in De Zweth, nabij Delft, wordt de techniek nu in de praktijk getest en gedemonstreerd.
Geotechnisch adviesbureau CRUX Engineering, TU Delft, TU Eindhoven en de Groep Duurzame Energie hebben samen onderzocht of damwanden in de oever van vaarwegen een bron voor warmte en koeling kunnen zijn. Door warmtewisselaars in de kade aan te brengen kan energie worden gewonnen uit het langsstromende water en de bodem.
Haalbaarheidsstudie
Hierdoor kan de damwand een bron worden van warmte en koude voor nabijgelegen bebouwing, zonder dat je naar bronnen hoeft te boren, of een warmtewisselaar in een kanaal of rivier zou moeten plaatsen. Bij de haalbaarheidsstudie naar deze nieuwe manier van energieopwekking is onder meer onderzocht of de warmteverandering van de damwand niet nadelig zou zijn voor de grondkerende functie van de damwand. Tevens moest de studie duidelijk maken of er een interessant exploitatiemodel te maken is.
Pilot
De eerste onderzoeksfase is positief afgesloten. Dat betekent dat de projectpartners een pilot konden gaan uitvoeren. In een praktijkopstelling in De Zweth wordt de techniek nu gedemonstreerd. Damwandleverancier Gooimeer bv, licentiehouder voor het patent in Nederland, heeft zich daarbij aangesloten. Daarnaast wisselt het consortium kennis uit met Duitsland waar al twee vergelijkbare projecten met positieve resultaten lopen.
Subsidieregeling
Dit project is financieel geholpen vanuit de subsidieregeling Topsector Energiestudies (TKI Urban Energy programmalijn 3: Fysieke integratie Multifunctionele Bouwdelen) en de SBIR ('Small Business Innovation Research’) Energietransitie Vaarwegen van de Provincie Zuid-Holland en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Gasketelwet uitgesteld tot na de zomer
Het ministerie van Binnenlandse Zaken meldt dat de invoering van de ‘Gasketelwet’ wordt uitgesteld tot na de zomervakantie. Ook de verplichte CO-certificering gaat daardoor pas over enkele maanden in. Techniek Nederland heeft het ministerie laten weten teleurgesteld te zijn over het uitstel. Het ministerie benadrukt dat uitstel geen afstel betekent.
Voor het uitstel van de nieuwe wet zijn twee oorzaken:
- het advies van de Raad van State laat nog op zich wachten,
- de ambtenaren van BZK hebben meer tijd nodig om de reacties op de internetconsultatie te verwerken, waaronder die van Techniek Nederland.
De overgangsperiode blijft anderhalf jaar
Nu de ‘Gasketelwet’ niet op 1 juli ingaat, schuift ook de overgangsperiode van anderhalf jaar door. Installatiebedrijven hebben na invoering van de wet dus nog steeds anderhalf jaar de tijd om zich voor te bereiden. Na die periode van anderhalf jaar mogen alleen nog gecertificeerde cv-bedrijven met vakbekwame monteurs werken aan cv-ketels, geisers en gashaarden. Dat zou het geval zijn vanaf 1 januari 2022, maar dat wordt nu dus later.
Online zelftoets
Ondanks het uitstel begint voor veel bedrijven en hun monteurs de tijd te dringen. Techniek Nederland adviseert ondernemers om nú te beginnen met het examineren van de vakbekwaamheid van cv-monteurs. Dat begint met een online zelftoets. Vervolgens kunnen monteurs een e-learning module volgen en een praktijk- en theorietoets afleggen. Alle informatie over de zelftoets, de e-learningmodule, het praktijk- en het theorie-examen is te vinden op de website Vakmanschap CO.
Kwaliteitshandboek
Binnenkort kan ook het CO-Kwaliteitshandboek op de website van de brancheorganisatie worden gedownload. Het handboek kan vervolgens worden aangepast voor het eigen bedrijf. Mogelijk wordt het Handboek naar aanleiding van het advies van de Raad van State en de laatste internetconsultatie nog aangepast.
Lees het bericht van het ministerie van BZK over het uitstel.
Drie waterstof cv-ketels doorlopen praktijktest
Binnenkort wordt drie maanden lang waterstoftechnologie voor woningen in de praktijk getest. De test vindt plaats in een proefopstelling van EnTranCe op het terrein van de Hanzehogeschool Groningen. In de proeftuin worden drie waterstof cv-ketels getest. De resultaten moeten een veilige werking in woonwijken helpen garanderen en een grootschalige toepassing van waterstof mogelijk maken.
Waterstof is een kansrijk alternatief voor aardgas. Diverse fabrikanten brengen installatietechnische producten op de markt die geschikt zijn voor waterstof. Maar hoe werken ze in de praktijk? Welke technische infrastructuur is nodig voor een veilige werking in de bebouwde omgeving? Om dat soort vragen te beantwoorden, start EnTranCe binnenkort een test met cv-ketels (Bekaert) en leidingsystemen (HSF, VSH) die geschikt zijn voor waterstof. De uitkomsten worden primair benut voor de eerste waterstofwoonwijk van 100 woningen, Nijstad-Oost in Hoogeveen, waarvan de bouw al in 2021 moet starten.
Interne én externe leidingen
De test vindt plaats in drie containers met cv-ketels die vanuit externe tanks van waterstof worden voorzien. De cv-installaties hebben een zelfde leidinglengte, maar een verschillende binneninstallatie, om zo variabel mogelijk testdata te kunnen vergaren. Ze zullen drie maanden met intermitterende cycli draaien. “Wij testen het waterstoftransport vooral op veiligheid en letten op zaken die eventueel optreden, zoals drukverlies, lekkages en geluidsoverlast”, zegt Alexander Barendregt, Project Manager bij HSF dat de leidingsystemen verzorgt.
Functioneel testen
“Wij zijn blij dat we in dit testproject kunnen participeren”, vervolgt Barendregt. “Het is een volgende stap in de transitie naar een aardgasloze energievoorziening en er is veel belangstelling voor deze praktijktest, ook vanuit het buitenland.”
Vorig jaar had HSF al een primeur met de KIWA prestatieverklaring voor vijf gasnetproducten overeenkomstig de nieuwe keuringseis KE 214 voor waterstof. “Maar nu gaan we functioneel testen of deze producten als compleet leidingsysteem veilig werken.” HSF levert de externe leidingen en zusterbedrijf VSH de interne leidingen voor de duurtest. Beide bedrijven zijn onderdeel van Aalberts.
Een video-impressie van de proefopstelling vindt u hier: https://www.youtube.com/watch?v=YPqXN-Fzxv0
Proefproject: gasnet over op waterstof
In het najaar van 2020 start netbeheerder Stedin in Uithoorn het project ‘tijdelijke ombouw van aardgas naar waterstof’. Feenstra is een van de betrokken partijen binnen dit project en voert de werkzaamheden aan de binnenhuisinstallatie uit.
Het project bestaat uit het ombouwen van een woonblok van veertien sloopwoningen die tijdelijk met waterstof worden verwarmd. Hiertoe wordt het bestaande aardgasnet gedurende de looptijd van het project omgebouwd en geschikt gemaakt voor waterstof. Vanaf dit najaar worden de (onbewoonde) woningen met waterstof verwarmd. Met deze ombouw wordt onder andere gekeken naar hoeveel tijd het kost om het aardgasnetwerk gereed te maken voor het transport en het gebruik van waterstof in bestaande woningen. Het project is uniek in Nederland, maar is ook internationaal gezien nog niet eerder gedaan.
Uitvoerig getest
Allereerst wordt het bestaande gasnetwerk uitvoerig getest op mogelijke lekkages. Zodra de gasleidingen helemaal veilig zijn, plaatst Feenstra de waterstof cv-ketel in de woning. Hierna worden de woningen gedurende één a twee weken verwarmd met 100% waterstof in plaats van aardgas.
Mooie klus
“Onze betrokkenheid bij het omzetten van woningen van aardgas op waterstof is voor ons een mooie klus”, aldus Jan Wijbenga, commercieel manager bij Feenstra, die vanuit deze rol bij het project betrokken is. “Als een van de grotere installatiebedrijven in Nederland zijn wij betrokken bij verschillende waterstof-projecten in Nederland, maar een bestaande woning van aardgas omzetten naar waterstof is een unicum waar veel bij komt kijken en waar wij veel van kunnen leren”.
Activiteiten
De activiteiten van Feenstra bestaan uit de controle van de binnenleidingen, het afdoppen van de kookaansluitingen, het aanbrengen van de spoelvoorzieningen in de leidingen (hiermee kunnen de leidingen worden schoongespoeld met helium/stikstof), het installeren en inbedrijfstellen van de waterstof-cv-ketels, en het afpersen van de gehele installatie. Wanneer de waterstof-cv-ketels in gebruik zijn controleert en monitort Feenstra de leidingen in de woningen, waardoor eventueel mogelijke lekkages direct worden opgemerkt. Na afloop van het project worden de ketels door Feenstra afgekoppeld en ontmanteld.
Strenge veiligheidseisen
Het project van aardgas naar waterstof wordt uitgevoerd aan de hand van strenge veiligheidseisen, in afstemming met de lokale brandweer en onder toezicht van het bevoegd gezag waaronder de Veiligheidsregio. De werkzaamheden worden pas opgestart wanneer alle woningen leeg staan.
Realistische omgeving
Netbeheerder Stedin werkt binnen dit project samen met energieconsultant DNV GL, woningbouwcorporatie Eigen Haard, de gemeente Uithoorn, waterstof-cv-leveranciers Nefit Bosch en Remeha, en installateur Feenstra. Marc van der Linden, CEO van Stedin: “Er komt een hoop kijken bij de overgang van aardgas naar waterstof: de verbindingen van de leidingen, de invoer van het gas en natuurlijk het omzetten van waterstof in warmte door cv-ketels. Zo’n ombouw is nu nog nieuw en onbekend en zeker geen druk op de knop. Het is van essentieel belang dat we dit onderzoek uitvoeren in een zo realistisch mogelijke omgeving van bestaande woningbouw”.
Video:
https://www.youtube.com/watch?v=sJ4g75t3N_8&feature=youtu.be
Linkjes:
https://www.stedin.net/over-stedin/duurzaamheid-en-innovaties/waterstof
https://www.stedin.net/over-stedin/duurzaamheid-en-innovaties/waterstof/uithoorn
https://www.feenstra.com/zorgelooswonen/waterstof/
Elektrische producten voor verwarming en airconditioning
Vaillant introduceert vier elektrische producten voor verwarming en airconditioning. Het betreft onder andere infraroodpanelen en elektrische ketels. “Nu er steeds meer gasloze woningen en bedrijfspanden komen stijgt de vraag naar elektrische oplossingen. Wij willen de markt voorzien in efficiënte en milieuvriendelijke oplossingen die voor zowel de particuliere als de zakelijke markt aantrekkelijk zijn”, vertelt Ronald Mazurel, Manager Product Management bij Vaillant.
Infraroodpanelen uit de eloMENT serie bieden comfort via stralingsverwarming. Net als bij een kachel, zenden infraroodpanelen warmtestralen uit die worden geabsorbeerd door alle vaste objecten in de kamer. Het voordeel van de eloMENT panelen zit vooral in ruimtebesparing. Doordat de panelen slechts 17 mm dik zijn, zijn ze goed in te passen in elk interieur en op een smaakvolle manier te integreren, aldus de fabrikant. De panelen zijn robuust (5 jaar garantie) en hebben een flink rendement. De draadloze thermostaat en ontvangers zijn via een plug&play methode te installeren.
Elektrische ketels
De nieuwe eloBLOCK elektrische cv-ketel kan uitkomst bieden op locaties waar een warmtepomp niet toepasbaar is of de ruimte slechts af en toe verwarmd hoeft te worden. Met een vermogensrange van 6 - 28kW, is de eloBLOCK cv-ketel altijd beschikbaar in een uitvoering die bij de wensen van een gebruiker hoort. De ketel is alleenstaand in te zetten of als deel van een compleet systeem met andere Vaillant toepassingen zoals boilers, regelaars en warmtepompen. Zijn compacte omvang maakt de ketel makkelijk inpasbaar maar ook mobiel bruikbaar, bijvoorbeeld als tijdelijke warmteopwekker als een warmtepomp nog niet is geïnstalleerd of defect is. De ketel is verder inzetbaar als extra ketel, om tijdens piekmomenten bij te springen.
Airconditioning
De climaVAIR exclusive is een lucht-luchtwarmtepomp die kan verwarmen en koelen. Met de climaVAIR kunnen gebruikers maximaal vier binnenunits combineren met één buitenunit, om zo elke gewenste ruimte in huis te kunnen koelen of verwarmen. De climaVAIR airconditioners zijn tot A+++ geclassificeerd. Bij een monosplit-airco wordt één binnenunit gecombineerd met één buitenunit. De binnenunit is in dit geval bevestigd aan de wand. Bij een multisplit airco kan één buitenunit gecombineerd worden met meerdere binnenunits. Dit kan zowel een wandmodel, vloermodel als ingebouwde cassette zijn.
Fancoil units
De aroVAIR fancoils zijn kleine units die warmte en verkoeling leveren voor zowel bedrijven als particulieren. De fancoils kunnen aangesloten worden op een warmtepompsysteem. Met hun kleine, discrete design kunnen de fancoils op zowel plafonds als wanden met het interieur worden geïntegreerd.
Wkk-installatie verwarmt kassen maar levert vooral aan het net
Het Belgische glastuinbouwbedrijf Adriplant heeft warmte/krachtkoppeling (wkk) laten installeren. De warmte die de installatie opwekt dient voor verwarming van de kassen. Het overgrote deel van de stroom wordt geleverd aan het net, omdat het tuindersbedrijf hiervan slechts een klein deel verbruikt. Een rookgasreiniger voor de CO2-bemesting in de kas maakt ook onderdeel uit van de installatie.
Volgens Paul Vos, Manager Energy Solutions van het installerende Centrica Business Solutions, laat de plaatsing van het vernieuwde type MTU zien dat de duurzaamheidsontwikkelingen in de glastuinbouw niet stilstaan: “Wkk kan natuurlijk toegepast worden in verschillende sectoren zoals de maakindustrie of gezondheidszorg. In de glastuinbouw is het een alom bekende energieoplossing, maar zien we ook hier de steeds grotere vraag naar innovatie en lagere energiekosten. Dit vernieuwde type MTU-motor sluit met zijn lage gasverbruik en hoge elektrisch rendement naadloos aan bij deze vraag van tuinders.”
Toekomstbestendige stap
Benny Adriaensen van Adriplant is het daarmee eens. “We hebben in het verleden al van wkk gebruik gemaakt, dus we waren bekend met de techniek en de mogelijkheden. Als ik echter kijk wat met deze nieuwe gasmotor generatorset mogelijk is qua laag gasverbruik en het rendement op elektra, dan is dat een enorme, toekomstbestendige stap vooruit in onze duurzaamheidsambities. Voor ons is dat erg belangrijk, mede omdat de energiekosten zwaar wegen op onze totale kosten.”
Verwarmen én koelen met een designradiator
Jaga introduceert een designradiator die zowel kan verwarmen als koelen. De Vertiga Hybrid levert een hoog vermogen bij een lage watertemperatuur. In combinatie met een warmtepomp kan de radiator ook niet-condenserend koelen.
Warmtepompen en andere duurzame energiebronnen werken met steeds lagere watertemperaturen. Traditionele radiatoren worden hierdoor veel groter om het nog behaaglijk warm te krijgen. Dankzij de toepassing van het Dynamic Boost Hybrid-systeem is dit voor de Vertiga van Jaga niet nodig. Deze radiator bevat twee dynamische warmtewisselaars die zorgen voor een snelle reactie en een hoog vermogen bij een lage watertemperatuur. Daarnaast heeft de radiator een dubbele werking. In combinatie met een warmtepomp is de Vertiga Hybrid namelijk geschikt voor niet-condenserende koeling.
Snelle reactie
De radiator reageert snel op temperatuurwisselingen. Ook bij de niet-condenserende koeling is dit snelle reactievermogen cruciaal. In een ruimte kan de temperatuur snel veranderen, door bijvoorbeeld de zon die naar binnen schijnt of de oven die aan staat. De slimme radiator reageert hier direct op en regelt nauwkeurig de juiste temperatuur. De temperatuursensoren zorgen automatisch voor de geschikte werkingsstand; verwarmen of koelen.
Soja-design
De Vertiga Hybrid is er in verschillende design-uitvoeringen. Zo is er de Vertiga Kirei, gemaakt van het niet-eetbare gedeelte van soja; iets wat vroeger na de sojaoogst verloren ging. Verder is er de Vertiga Primo, met een strak design in verschillende moderne kleuren.