ISSO verwacht weinig van legionella-aanpak minister

Gemiddelde leestijd voor dit bericht is 245 seconden

CDA-kamerlid Ronnes stelde onlangs een aantal vragen aan de minister van Binnenlandse Zaken over de laksheid in de bouwwereld, die legionellabesmetting tot gevolg heeft. Volgens ISSO kost Legionella jaarlijks aan twintig tot dertig personen het leven, waarvan een gedeelte te wijten is aan onveilige leidingwaterinstallaties. De oorzaak ligt in het onvoldoende naleven van de bestaande wet- en regelgeving door ontwerpers, bouwbedrijven, installateurs en beheerders van risicovolle installaties, aldus het kennisinstituut. In haar antwoord wijst minister Ollongren vooral op de recent uitgebrachte CUR-Aanbeveling. Deze zal er voor zorgen dat bij het ontwerp van gebouwgebonden waterleidinginstallaties beter rekening gehouden wordt met het voorkomen van Legionella. Legionellaspecialist Irene van Veelen van ISSO verwacht echter weinig impact van de nieuwe CUR-Aanbeveling.

CUR-Aanbeveling
Minister Ollongren is het met ISSO eens dat een goed ontwerp en correcte aanleg van de drinkwaterinstallatie belangrijk is om groei van Legionella in drinkwater te voorkomen. ‘Mijn ambtsvoorganger heeft al subsidie verleend voor het opstellen van een CUR-Aanbeveling specifiek gericht op het legionellaveilig ontwerpen van gebouwen. Naast de praktijkrichtlijnen van ISSO, die vooral van belang zijn voor de waterleidinginstallateurs, kan dit instrument er voor zorgen dat ook in de ontwerpfase rekening wordt gehouden met het voorkomen van legionella. Deze CUR-Aanbeveling 120 Legionellaveilige gebouwen is in juni 2017 uitgebracht.

Niet alleen drinkwaterinstallaties
De minister meldt verder dat er ook andere besmettingsbronnen zijn dan een drinkwaterinstallatie, zoals whirlpools en natte koeltorens. Niet alle sterfte aan legionella kan volgens haar worden toegeschreven aan drinkwaterinstallaties. ‘Er is dus onvoldoende onderbouwing voor de stelling dat er jaarlijks enkele tientallen onnodige doden vallen door onderschatting van de gevaren bij de aanleg van drinkwaterinstallaties.’

ISSO laat overigens weten dat dit ook niet letterlijk in haar rapport is opgenomen, maar onbedoeld zo in de media terecht is gekomen en door diverse partijen steeds herhaald. ISSO ziet juist graag dat er meer aandacht komt voor bronopsporing, zodat duidelijker wordt waar de grootste gevaren schuilen.

Taak van de gemeente
Op de vraag van kamerlid Ronnes of het klopt dat de zogenaamde praktijkrichtlijnen voor het aanbrengen van koude en warme zones nauwelijks worden toegepast en wat hieraan kan worden gedaan, antwoordt de minister: ‘Dat is een constatering van ISSO op basis van een online enquête die circa 250 personen hebben ingevuld. Ik beschik niet over concrete informatie die deze stelling bevestigt. De bedoelde praktijkrichtlijnen zijn ISSO-richtlijnen die een praktische invulling geven aan de eisen uit de norm NEN 1006 die in het Bouwbesluit 2012 van toepassing is voor drinkwaterinstallaties. Het toezicht op de naleving van het Bouwbesluit 2012 is een taak van de gemeente.’

Zowel ontwerp als uitvoering moeten voldoen
‘Ik deel de gedachte,’ vervolgt de minister, ‘dat als bij het ontwerp van een gebouw onvoldoende rekening is gehouden met de regels, dit bij de uitvoering er toe kan leiden dat ook uiteindelijk niet aan de regels uit het Bouwbesluit kan worden voldaan. Dit betekent praktisch dat voor de naleving van het Bouwbesluit zowel het ontwerp als de uitvoering moeten voldoen. De eerder genoemde CUR-Aanbeveling beoogt dat een ontwerp zo wordt gemaakt dat de uitvoering op de bouwplaats daadwerkelijk kan voldoen aan de regels. De recent uitgebrachte aanbeveling zal er naar verwachting voor zorgen dat bij het ontwerp van gebouwgebonden waterleidinginstallaties beter rekening gehouden wordt met het voorkomen van Legionella. Ook kan deze CUR-aanbeveling door gemeenten gebruikt worden bij de beoordeling van bouwplannen en het toezicht op de uitvoering.’

ISSO reageert sceptisch
“De antwoorden zijn nogal nietszeggend”, reageert Irene van Veelen, legionellaspecialist bij ISSO. “We hebben al sinds 2011 de integrale ISSO/SBR Publicatie 811, waar in de toelichting op het Bouwbesluit, artikel 6.12, ook naar wordt verwezen. In die publicatie wordt al uitgebreid aandacht besteed aan legionellavrij ontwerpen. De nieuwe CUR-aanbeveling 120, waaraan ik overigens heb meegewerkt, is een nieuwe vertaling hiervan. Denk aan het voorkomen van Hot Spots en het realiseren van koude en warme zones. Ik wil verder niet cynisch klinken, maar ik verwacht niet dat de nieuwe CUR-Aanbeveling nu ineens zaken gaat veranderen, zoals de minister aangeeft. Het Rijk kan beter middelen vrijmaken om bewustwordingscampagnes op touw te zetten waarin de vakwereld wordt gewezen op de relevante passages in het Bouwbesluit en de geldende richtlijnen. Het probleem is dat de architect en aannemer bij drinkwater al snel denken: ‘oh dat is de taak van de installateur. ‘ En dat terwijl een goede drinkwaterinstallatie ook afhankelijk is van hun ontwerp en uitvoering. Het gaat per slot van rekening om een integraal ontwerp, ook daar zou het Rijk de betrokken vakdisciplines meer op kunnen wijzen. Daarnaast ligt er een rol voor de gemeenten. Zij zouden bij het controleren van ontwerpen net zo goed aandacht moeten besteden aan koude zones voor de drinkwaterinstallatie als bijvoorbeeld aan brandveiligheid. Ik zal namens ISSO nog in contact treden met het ministerie om onze kritische kanttekeningen door te geven.”

ISSO zal overigens zelf ook vervolg geven aan de uitkomsten van de enquête, door de komende jaren in te zetten op beter leesbare en toegankelijkere informatievoorziening, ook voor architecten en aannemers.