Sinds begin 2020 gelden er nieuwe wettelijke eisen voor onderhoud, verbouw en de nieuwe aanleg van installaties voor onder andere verwarming, koeling, tapwater en ventilatie. Deze blijken echter nog nauwelijks bekend, vertellen Loe Daems en Harm Valk, beiden werkzaam bij Nieman Raadgevende Ingenieurs. Wat er wel bekend is, berust regelmatig op misverstanden en foutieve interpretaties. In de mei-uitgave van praktijkblad InstallateursZaken zoomen ze in op de eisen voor individuele warmtepompen. Hier alvast een verkorte versie.
Vanaf 10 maart 2020 staan in het Bouwbesluit - artikel 6.55 en 6.55a om precies te zijn - nieuwe wettelijke eisen voor veel voorkomende installaties. De eisen komen uit de Europese richtlijn EPBD-III, waarin bijvoorbeeld ook de keuringsverplichting voor grote installaties is geregeld. Deze nieuwe eisen gelden ook voor woningbouw en kleine utiliteit waarop de keuringseisen niet van toepassing zijn. Bijzonder is dat de eisen ook van toepassing zijn op bestaande installaties.
Technische bouwsystemen
Dat de eisen nog weinig bekend zijn in de sector, komt waarschijnlijk omdat de term ‘installatie’ in de tekst ontbreekt. Het Bouwbesluit spreekt over ‘technische bouwsystemen’. Dat lijkt een kwestie van definitie, maar er zijn verschillen. Een technisch bouwsysteem is opgebouwd uit verschillende componenten: warmtepomp, leidingsysteem en afgiftesysteem. Bij een toestel zijn alle functies verenigd en is het zelfstandig toepasbaar, zoals bij infraroodpanelen of elektrische radiatoren het geval is. Dan zijn de eisen niet van toepassing. Daarvoor gelden wel de Ecodesign-eisen, maar dat is een zaak van de fabrikant.
Eisen
De eisen voor technische bouwsystemen betreffen:
-eisen aan het systeemrendement (‘waarde van de energieprestatie’);
-eisen voor het dimensioneren, installeren en inregelen;
-eisen aan het door de gebruiker kunnen regelen van temperatuur per kamer/zone.
Systeemrendement
De eis aan het systeemrendement wordt uitgedrukt in het nieuwe begrip ‘waarde van de energieprestatie’. De rekenregels staan in de bouwregelgeving en er is een digitale rekentool beschikbaar op de site van RVO. Voor warmtepompen speelt de eis geen rol in de praktijk; er wordt altijd ruimschoots voldaan bij zowel verwarming, koeling als tapwaterbereiding. Dat is anders voor elektrische verwarming met een COP van 1. Dat is met deze eis praktisch verboden, behalve voor toestellen met een eigen aansluiting en thermostaat, zoals infrarood-panelen.
Deugdelijk werk
Met de eisen aan ‘adequaat’ ontwerpen en installeren is er een wettelijke basis voor goed en deugdelijk werk. Op de site van RVO staat een rapport met verschillende uitgewerkte voorbeelden en beslisschema’s. Met hulp daarvan kan de installateur eenvoudig bepalen wat van toepassing is. Voor nieuwbouw ligt het voor de hand: de installatie moet instelbaar zijn en ingesteld en geregeld worden, gericht op een zo laag mogelijk energiegebruik. Voor verwarming betekent het bijvoorbeeld een zo laag mogelijke aanvoertemperatuur, passend bij het afgiftesysteem in die specifieke situatie. Het betekent ook dat inregelvoorzieningen verplicht zijn voor verwarming en koeling.
Onderhoud
Bij onderhoud en vervanging ligt het minder eenvoudig. De eisen zijn in elk geval van toepassing bij de plaatsing van een warmtepomp als vervanger voor de gasketel of als hybride. Dan geldt dat ook de bestaande afgifte-installatie ingeregeld moet worden, dat de warmtepomp ingesteld wordt voor de laagst mogelijke gebruikstemperatuur en dat koeling en verwarming per ruimte instelbaar is voor de gebruiker. Maar bij een bestaande installatie spelen ook de meerkosten een rol, bijvoorbeeld als er nog geen inregelvoorzieningen zijn. Zijn de meerkosten meer dan 20% van de oorspronkelijke ingreep, dan is aanpassing niet verplicht. Bij de plaatsing van een warmtepomp zal het vaak verplicht zijn om de bestaande binneninstallatie aan te passen om inregelen en regelen per ruimte mogelijk te maken.
Het volledige artikel verschijnt in InstallateursZaken mei. Neem een gratis abonnement.
