Per 2026 verplichte warmtepomp van de baan met nieuw kabinet

Als het aan de nieuwe regering ligt zal het per 2026 niet meer verplicht zijn om een warmtepomp aan te schaffen bij cv-ketel vervanging. Dit maakten de potentiële coalitiepartijen vannacht bekend in hun hoofdlijnenakkoord.

Het was Hugo de Jonge die op de VSK van 2022 aankondigde dat de hybride warmtepomp de minimale norm zou worden. Techniek Nederland en de Nederlandse ketelfabrikanten stonden destijds te juichen, maar de installateur keek al minder blij naar deze ontwikkeling.

Geen verrassing
Op zich is het geen verrassing dat de beoogde nieuwe coalitie een streep wil zetten door het verplicht stellen van de warmtepomp. Ze waren er al geen enthousiaste voorstanders van. Installateurs zagen vooral veel werk op zich afkomen terwijl er al een hoge werkdruk is in combinatie met een gebrek aan geschoold personeel. Huiseigenaren hikten tegen de hoge investeringskosten aan, zodat het uiteindelijk vooral de fabrikanten waren die wel brood zagen in de maatregel van De Jonge, in de verwachting dat die een toename van de verkoop van warmtepompen zou laten zien.
Hoe reageren de verschillende partijen nu op het voornemen van de nieuwe coalitie om de warmtepomp niet langer verplicht te stellen? Installatienet peilde wat reacties.

“Meer heil in subsidies”
Voor Joni Fleischer van JF Totaaltechniek komt het nieuwe beleid van de regering niet als een verrassing. “Ik had al lang bedacht dat het niet zou gaan werken. Allereerst omdat al die PV-panelen en warmtepompen tot netcongestie leiden. Daarnaast komt de hybride warmtepomp dikwijls in huizen die slechter geïsoleerd zijn. Dat is van de gekke, want daardoor krijg je supoptimale systemen. Je moet juist eerst de warmtevraag terugbrengen en daarna pas een warmtepomp installeren, zo functioneert het systeem ook beter. En tot slot jaag je mensen op kosten, die het regelmatig al nauwelijks kunnen bolwerken. Ikzelf zie meer heil in subsidies voor het beter inregelen van bestaande installaties door gekwalificeerde installateurs. Zo kan je het gebruik al simpel terugdringen met 40 à 50%.”

Direct voor all-electric
Ook Peet van der Ende van P.M. van der Ende Installatietechniek was eigenlijk al niet te spreken over hybride warmtepompen. “Je hebt dan te maken met twee installaties die goed moeten functioneren en dubbel onderhoud. Erg ongunstig dus. Wij gaan liever direct voor all-electric als het kan. Daarnaast is die verduurzaming van de thermische energievoorziening soms ronduit problematisch. Denk maar aan voorbeelden van gestapelde woningbouw waarvoor waterstof, een warmtenet of blokverwarming eigenlijk een betere oplossing is. Maar ja, dan zit je in menig geval met forse kosten en zou eigenlijk de overheid moeten bijspringen.”

“Rem op noodzakelijke innovatie en versnelling”
Arthur van Schayk, Algemeen Directeur Remeha zegt te betreuren dat de norm komt te vervallen: “Deze draagt namelijk positief bij aan de versnelling van de energietransitie in Nederland. De continue verandering in politiek beleid aangaande energietransitie remt echter wel de noodzakelijke innovatie en versnelling. Remeha heeft geïnvesteerd in productontwikkeling en de opening van een warmtepompfabriek, mede op basis van de norm-aankondiging in 2022. Ondanks deze ontwikkeling blijft onze visie ongewijzigd: wij blijven geloven in de hybride warmtepomp, nu en in de toekomst. Het is de meest (financieel) interessante oplossing voor verduurzaming van bestaande woningen: zowel qua CO2-reductie, gasbesparing als financiële investering. En recent onderzoek (Installatiemonitor, mei 2024) bevestigt ons geloof: ruim 95% van de woningeigenaren die in 2022/2023 een warmtepomp hebben laten plaatsen is tevreden en raadt anderen een warmtepomp aan. Het is een duurzame keuze die bijdraagt aan het behalen van de klimaatdoelen en het creëren van een betere leefomgeving.”

“Warmtepomp is nu uit de gratie”
Dat de ‘verplichte warmtepomp’ op de schop zou gaan is niet onverwacht”, reageert Gerd Vrieling, Commercieel Directeur Nefit Bosch. “Tegelijkertijd wil men vasthouden aan de klimaatdoelen. Ook de verplichtingen in EU- verband blijven natuurlijk onveranderd staan. De vraag is dan hoe dit kabinet aan de doelen wil voldoen zonder maatregelen in de gebouwde omgeving. CO2 verder belasten wil men niet, maar er zal zeker iets moeten gebeuren. Ook zonder verplichtingen, zijn er natuurlijk scenario’s te bedenken om aan de doelen te voldoen. Het ligt voor de hand dat dit kabinet het verduurzamen van woningen en bedrijfspanden zal blijven stimuleren, zoals ze zelf aangeeft. Hoe dit precies vorm zal krijgen in het beleid, zullen we even moeten afwachten, maar wij verwachten niet dat dit betekent dat de warmtepomp nu uit de gratie is. In tegendeel, de dwang is er misschien af, het tempo ligt voorlopig wellicht lager dan het afgelopen jaar, maar de opgave om in de gebouwde omgeving verder te verduurzamen blijft onverminderd van kracht, anders is het onmogelijk om de doelen te halen. De warmtepomp, al dan niet hybride, is hierbij onmisbaar. Als Nefit Bosch anticiperen we al jaren op een diverse energiemix in de toekomst en kunnen we snel schakelen tussen all-electric, hybride en gasgebonden oplossingen inclusief waterstof, al naar gelang de keuzes van de politiek en de markt.”

Vrijwillige keuze
Itho Daalderop laat weten dat met de afschaffing van de verplichting voor een warmtepomp, er niet zoveel verandert. Volgens Maurits Lagendijk, marketeer bij de fabrikant, zijn “een comfortabele en stabiele temperatuur in huis, een lage energierekening, geen (of in het geval van een hybride opstelling een lagere) CO2-uitstoot, voor onze klanten al jaren belangrijke redenen om te kiezen voor onze warmtepompen. Dit is altijd een vrije keuze geweest. Wij richten ons op klanten die juist heel graag een warmtepomp willen, vanwege de vele voordelen die het oplevert; voor hen die een mooi rendement op een investering belangrijk vinden; voor hen die het belangrijk vinden dat ze minder CO2 uitstoten; voor hen die het fijn vinden dat het qua temperatuur altijd lente in huis is. Deze mensen zijn onze typische klanten. En voor hen was de verplichting helemaal niet nodig, die willen het vrijwillig.”

"Grote vraag zal blijven"
Rob Maassen, Country Manager ATAG Verwarming: “Wij zijn ervan overtuigd dat er de komende jaren een grote vraag zal blijven naar duurzame verwarmingsoplossingen. Het schrappen van de verplichtstelling van een warmtepomp vanaf 2026 zal dat niet veranderen. Er wordt langer ingezet op hybride oplossingen waarbij cv-ketels samenwerken met een warmtepomp. Hiervoor zijn verschillende compacte oplossingen ontwikkeld die uitstekend functioneren in combinatie met cv-ketels, die het elektriciteitsnet niet te veel belasten en uitermate geschikt zijn voor de Nederlandse woningen.”

Hybride route
Intergas heeft begrip voor het schrappen van de verplichting. De fabrikant onderschrijft de focus van de vier coalitiepartijen op draagvlak, haalbaarheid en energieonafhankelijkheid bij het vormgeven van de energietransitie. Bovendien blijven de klimaatdoelen op Europees niveau onveranderd. In 2030 moet de Europese Unie minimaal 55% minder CO2 uitstoten en tegen 2050 streeft de naar klimaatneutraliteit. Volgens Intergas is de hybride route, met een installatie bestaande uit een hybride warmtepomp die samenwerkt met een (nieuwe of bestaande) cv-ketel, hierop nog steeds het juiste antwoord. "Wij zijn ervan overtuigd dat een hybride installatie de beste keuze is om de bestaande bouw duurzaam te verwarmen. Door lagere aanschafkosten dan een all-electric systeem is het voor de meeste huishoudens een haalbare oplossing. Daarbij is aangetoond bij het demonstratieproject ‘Hybride Verwarmd’ dat een hybride systeem tot een gasbesparing van 80% kan leiden. Hiermee wordt de hybride warmtepomp binnen enkele jaren terugverdiend. Bovendien wordt ruim voldoende CO2-uitstoot bespaard om de klimaatdoelen te halen en is de hybride ‘netcongestie-proof’, omdat het apparaat altijd terug kan vallen op de gasketel", aldus Arno La Haye, Managing Director bij Intergas. Voor het succesvol toepassen van de hybride route is een aantoonbare lagere energierekening noodzakelijk. Intergas is ervan overtuigd dat de hybride deze besparing kan leveren. Daarom presenteert Intergas op korte termijn, bij voorkeur in nauwe samenwerking met de brancheorganisatie, een besparingsgarantie. Hiermee zijn huishoudens verzekerd van een lagere energierekening en een gunstige terugverdientijd.

Warmtepomp centraal
Vaillant meldt zich onverminderd te blijven inzetten voor een duurzame toekomst. Hugo Hemel, Marketing Director bij Vaillant hierover: “We blijven trouw aan onze technologiestrategie waarin de warmtepomp centraal staat en hechten nog steeds veel belang aan het bieden van een duurzaam alternatief voor verwarmen, voor iedereen. Nederland heeft zich bovendien gecommitteerd aan Europese afspraken over het uitfaseren van het fossiel verwarmen van woningen, waarbinnen de warmtepomp een speerpunttechnologie vormt. Deze verbintenis onderstreept het belang van onze voortdurende inzet voor duurzame oplossingen. We zijn overigens positief over het feit dat het hoofdlijnenakkoord sterk inzet op het versnellen van nieuwbouw tot structureel 100.000 woningen per jaar. Deze ontwikkeling biedt een belangrijke impuls voor duurzaam wonen en draagt bij aan onze gezamenlijke doelstellingen voor een milieuvriendelijke toekomst.”

"Onverteerbaar"
Techniek Nederland maakt zich zorgen over een aantal maatregelen in het hoofdlijnenakkoord. Met name het voornemen om de normering van de hybride warmtepomp te schrappen, is voor de brancheorganisatie onverteerbaar. Voorzitter Doekle Terpstra: “Installateurs en fabrikanten hebben tientallen miljoenen geïnvesteerd in opleidingen en productiecapaciteit. Dit besluit brengt een complete sector in grote problemen. We hebben als sector afspraken gemaakt met de overheid en verwachten van de overheid dat zij die afspraken nakomt. Dit is een ondoordacht besluit. We hebben met elkaar de schouders gezet onder het verlagen van de CO2-uitstoot. Installatiebedrijven en zelfstandig ondernemers hebben veel geld, tijd en energie gestoken in opleidingen en de industrie heeft de productiecapaciteit verhoogd. Door dit terug te draaien brengt het kabinet een hele sector in de problemen. Dit moet echt van tafel.’ Terpstra wil over dit onderwerp zo snel mogelijk in gesprek met het nieuwe kabinet.”

Diskwalificatie warmtepompindustrie
Tot slot de verenigingen die in Nederland de belangen behartigen van de warmtepompindustrie, Vereniging Warmtepompen en NVI-GO. Gezamenlijk spreken zij hun verbazing uit over het voorstel van de nieuwe coalitie om de ingezette koers m.b.t. de verduurzaming van Nederland in algemene zin, en die van individuele woningen specifiek, niet door te zetten. 'Daarmee diskwalificeert de nieuwe regering de warmtepompenbranche die in de publiek-private uitwerking van het actieplan (hybride) warmtepompen zwaar heeft geïnvesteerd in productiecapaciteit. En ontzegt de nieuwe regering de Nederlandse samenleving en economie goedkope warmte uit de eigen omgeving met duurzame elektriciteit van zon en wind.'