• februari 15, 2019
  • 136 views
‘Absurde’ BENG-eisen?

Vanaf 1 januari 2020 gelden er nieuwe energieprestatie-eisen voor de nieuwbouw. We nemen afscheid van de EPC en in plaats daarvan komen de BENG-eisen. Hoe die er precies uit gaan zien, is vooralsnog een raadsel. Wat is er aan de hand? Installatienet sprak erover met expert Carl-peter Goossen.

Carl-peter Goossen is mededirecteur van adviseur BouwNext. Daarnaast zat hij in een werkgroep die de NTA 8800 opstelde, een rekenmethode om de energieprestatie van gebouwen vast te stellen.

Uitleg BENG
“Met de BENG-eisen gaan we vanaf 2020 toetsen hoe energiezuinig een gebouw is”, vertelt Goossen. “Ze bestaan uit drie onderdelen. BENG 1 heeft betrekking op het totale energiegebruik voor het verwarmen en koelen in kWh per m2 gebruiksoppervlakte per jaar. BENG 2 gaat over de hoeveelheid fossiele brandstof in kWh per m2 gebruiksoppervlakte per jaar die nodig is voor verwarming, koeling, warmwaterinstallaties en opwekking. En BENG 3 zegt dat het percentage zelf opgewekte hernieuwbare energie, minimaal 50% moet bedragen.”

Eisen van 2015
Er zijn inmiddels twee ‘voorgenomen versies van de BENG-eisen’ verschenen. De eerste dateert uit 2015. Die werd niet bepaald enthousiast onthaald door de markt. Partijen in de bouwkolom maakten zich bijvoorbeeld grote zorgen of de eis om maximaal 25 kWh per m2 aan primaire energie te gebruiken wel haalbaar en betaalbaar zou zijn. Volgens Goossen was dat volstrekt onnodig. “Met passief bouwen is het prima haalbaar om aan de eis van maximaal 25 kWh per m2 per jaar aan primair energiegebruik te voldoen. Bovendien ben je dan goedkoper uit als je naar de hele levenscyclus kijkt van een gebouw.”

Eisen van 2018
Van overheidswege werd in 2018 gereageerd met een vernieuwde opzet voor de BENG-eisen. Ook deze ‘voorgenomen BENG-eisen’ kregen een weinig enthousiast onthaal. Deze keer struikelden stakeholders bijvoorbeeld over het raamwerk voor de ventilatie-eisen.
“Die zijn doorgeschoven van BENG 1 naar BENG 2. Absurd. Door de ventilatie-eisen uit BENG 1 te halen worden plotseling systemen met natuurlijke ongeregelde ventilatie als maatstaf genomen. Die gebruiken echter 4x meer energie dan de hedendaagse geregelde systeem C- en D-varianten. De stimulans om bouwkundig de BENG 1 naar beneden te brengen gaat daarmee grotendeels verloren. Terwijl in BENG 2 kWh'tjes sprokkelen door opwekking juist wordt gestimuleerd. Hierdoor wordt het mogelijk om bijvoorbeeld minder luchtdichte huizen neer te zetten. Een verkeerde gedachtegang. Je moet namelijk, getrouw aan de Trias Energetica, eerst de energievraag zoveel mogelijk beperken. Bovendien zou je zo ook het elektriciteitsnet zwaarder gaan belasten.”

Goedkoop bouwen
De grote vraag is nu natuurlijk waarom men dan toch van overheidswege aanstuurt op deze invulling van de BENG-eisen? Goossen heeft er wel zo zijn gedachten over. “De overheid wil zo snel en zo goedkoop mogelijk nieuwe woningen laten bouwen die van het gas af zijn. Daarbij wordt vooral uitgegaan van traditionele bouwmethodes. Er is weinig oog voor innovatie.”

En nu?
Hoe nu verder? Wanneer wordt definitief de knoop doorgehakt over inhoud van de BENG-eisen? Op de website van RVO valt er dit over te lezen: “In 2018 is getoetst of de voorgenomen BENG-eisen op een kostenoptimaal niveau liggen. De kostenoptimaliteitstudie is eind 2018 afgerond en gepubliceerd. Op basis van deze studie zijn de concept eisen uit 2015 aangepast. Vanaf 2 februari vindt de internetconsultatie plaats. De Tweede Kamer besluit in de loop van 2019 over de definitieve eisen. Deze worden naar verwachting na de zomer van 2019 gepubliceerd in het Staatsblad.” Wat verwacht Goossen zelf? “Ik denk dat ze in grote lijnen de voorgenomen eisen uit 2018 zullen aanhouden. Er zit een krachtige lobby achter. Ach, zolang de markt weet dat je tegen een aantrekkelijke prijs gebouwen kan neerzetten die beter scoren, zal je uiteindelijk eerder meer dan minder klanten krijgen.”

Meer weten? Lees dan het uitgebreide artikel in het maartnummer van InstallateursZaken

  • februari 1, 2019
  • 158 views
Waterstof ja, maar niet gratis geproduceerd

In de toekomst kan waterstof, zo is de verwachting, naast andere alternatieven, zoals all-electric en warmtenetten, een alternatief zijn voor het duurzaam verwarmen van woningen. Momenteel wordt op diverse plaatsen in het land de toepassing ervan onderzocht. Ondertussen bestaan er heel wat misverstanden over deze potentiële energiedrager. Zo zouden we in Nederland waterstof kunnen produceren met bijna gratis of zelfs negatief geprijsde overschotten hernieuwbare elektriciteit.

‘Dat is een misverstand’, schrijft Leticia Bertin. ‘Maar daarmee is het concept groene waterstof niet kansloos. Sterker, vervolgt Bertin: ‘de energietransitie is zonder CO2-vrije waterstof zo goed als kansloos. Alleen daarom zal CO2-vrije waterstof er zeker komen.’

Zonder groene waterstof is het niet mogelijk om een betaalbare CO2-neutrale gebouwde omgeving te creëren, concludeerden verschillende deskundigen eerder. ‘Een eenzijdige keuze voor all-electric zorgt voor een te zware belasting van netwerken, die alleen te voorkomen is met onevenredig hoge investeringen in de elektrische infrastructuur. Bovendien is waterstof de enige groene energiedrager die energieopslag langer dan een week op grote schaal mogelijk maakt.’

Inmiddels hebben verschillende ketelfabrikanten al prototypes van een waterstofketel ontwikkeld, die kleinschalig in het veld worden beproefd. De gasfabrikanten, verenigd in het KVGN, geven aan dat ze hun gasnetten willen behouden voor onder andere waterstof. En zowel Kiwa als VKF zien een toekomst met waterstof wel zitten. Kortom, over deze energiedrager zijn we voorlopig nog niet uitgepraat.

  • januari 31, 2019
  • 136 views
Brede aanpak moet tienduizenden technici opleveren voor energietransitie

Dertien organisaties uit het mbo, het bedrijfsleven en de overheid hebben het convenant mbo-aanbod Klimaattechniek ondertekend. De organisaties gaan zorgen voor een mbo-opleidingsaanbod dat meebeweegt met de veranderingen in de energietransitie, circulariteit en klimaatadaptatie. De afspraken uit het convenant sluiten daarmee aan op het recente ontwerp-klimaatakkoord. Mbo en bedrijfsleven willen zo laten zien dat ze inspringen op de vraag van de markt naar meer gespecialiseerde vakkrachten.

De ministers Van Engelshoven (OCW) en Ollongren (BZK) tekenden het convenant samen met vertegenwoordigers van organisaties uit de sector Onderwijs en Bouw en Techniek. Zij deden dit op een bijzondere locatie in Zoetermeer: de voormalige Tango-garage in de wijk Palenstein. Dit is een van de eerste wijken in Nederland die aardgasvrij wordt gemaakt. De gemeente Zoetermeer laat deze wijk ombouwen tot een innovatieve leeromgeving voor energietransitie voor onder meer de studenten van mboRijnland.

Technici met green skills
Voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland, één van de ondertekenaars, is blij met de gemaakte afspraak: “Dit convenant is voor de technische sector cruciaal. Het is geweldig dat zoveel branches, de overheid én het mbo de schouders hieronder zetten. Beroepen veranderen snel als gevolg van de energietransitie. Dat vraagt om nieuwe kennis en vaardigheden. Dankzij deze afspraak leiden we de komende jaren tienduizenden technici met green skills op voor de energietransitie en dat is hard nodig.”

Aantrekkelijk onderwijs en werkgaranties voor gekwalificeerde mbo’ers
De verduurzaming van ruim 7 miljoen woningen en 1,1 miljoen kantoren, bedrijfsgebouwen, scholen en ziekenhuizen vraagt om technici die opgeleid worden voor nieuwe manieren van werken en nieuwe technieken. Bedrijfsleven en onderwijs spreken af om de veranderingen in de beroepspraktijk zo snel mogelijk te vertalen naar het onderwijsaanbod. De initiatiefnemers verwachten dat de mbo-opleidingen op deze manier ook aantrekkelijker worden voor bijvoorbeeld zij-instromers.

Werkgarantie
Elke ondertekenaar van het mbo-convenant levert een bijdrage. De sector Bouw en Techniek geeft aan hoe de beroepen veranderen en deelt deze informatie met de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB). SBB zet zich in om de diploma-eisen in de kwalificatiedossiers actueel te houden en zorgt met scholen en bedrijven voor passende leerbanen en stages. De MBO Raad stimuleert de mbo-scholen de wijzigingen te vertalen naar passend onderwijs samen met de leerbedrijven in de regio. Scholen aangesloten bij de Nederlandse Raad voor Training en Opleiding (NRTO) zullen maatwerktrajecten voor zij-instromers ontwikkelen. De bouw- en installatiebedrijven bieden werkgaranties voor nieuw op te leiden gespecialiseerde technische vakmensen. De overheid zorgt voor continuïteit in de jaarlijks te bouwen en te verbouwen woningen.

Convenantpartners
Behalve Techniek Nederland hebben de volgende organisaties het convenant ondertekend: de Ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de MBO Raad, de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB), de Nederlandse Raad voor Training en Opleiding (NRTO), FNV, CNV, Bouwend Nederland, Aannemersfederatie Nederland, Koninklijke OnderhoudNL, FME en Netbeheer Nederland.

  • januari 28, 2019
  • 132 views
Hulp bij kostenneutrale renovatie

Zo’n 30 leden van mkb-ondernemersclub DNA in de bouw hebben een intentieverklaring ondertekend die moet leiden tot de oprichting van een woonlastenneutraal renovatiebedrijf (WNR). Het idee is om gebruikers en woningeigenaren te ontzorgen bij kostenneutrale renovatie. Er komen garanties op stabiele woonlasten tot 30 jaar. Tegelijkertijd wordt een gezond binnenklimaat gewaarborgd.

De ondertekening is de aanzet voor dat werkt conform een eigen ontwikkelde methodiek op basis van prestatiegaranties. Bouwprofessionals kunnen deze als franchise onderneming uitvoeren onder de merknaam DNA/WNR, ondersteund door een servicebureau. Met het zetten van hun handtekening nemen de leden de uitdaging aan woningeigenaren die renoveren de hoogste waarde te bieden én de grootste zekerheid te geven over hun woonlasten.

De energietransitie in Nederland is een enorme opgave: het energieneutraal renoveren van bestaande woningen gaat te langzaam. De techniek vormt geen enkel probleem, want woningen die zijn voorzien van isolatie, zonnepanelen en warmtepanelen hebben geen gas nodig en worden energieneutraal. Het aanpassen van woningen vereist extra financiering. Voor een extra lening moeten bouwpartners de woningeigenaar over de totale prestatie garantie kunnen geven.

Kostenneutrale renovatie ontzorgen
De leden van DNA in de bouw hebben de intentieverklaring ondertekend omdat zij gebruikers en woningeigenaren willen ontzorgen bij kostenneutrale renovatie. Te vaak zien zij dat de gebruikers na een energieneutrale renovatie achteraf toch een hogere maandlast hebben. In de nabije toekomst gaan zij via het nieuw te ontwikkelen renovatiebedrijf garanties geven op stabiele woonlasten, tot 30 jaar. Tegelijkertijd wordt een gezond binnenklimaat gewaarborgd. DNA/WNR heeft ook als doel regionale bouwprofessionals te ondersteunen bij het realiseren van deze garanties.

Businessmodel met prestatiegaranties en lagere kosten
Door de kennis en de berekeningen vooraf te bundelen en te delen kunnen de aangesloten mkb’ers hun prestaties garanderen en de kosten verlagen. Dit bezorgt de deelnemers sneller een businessmodel, aldus de initiatiefnemers. DNA in de bouw heeft hiervoor al een aantal bijeenkomsten en kennisuitwisselingen georganiseerd. De aangesloten bedrijven zijn enthousiast over deze mogelijkheid en willen zo snel mogelijk een servicebureau starten.

Franchisestructuur DNA/WNR
Architecten, installateurs, adviseurs, aannemers, onderaannemers en andere bouwprofessionals verbinden zich via een franchisestructuur aan de merknaam DNA/WNR en krijgen toegang tot de ontwikkelde methodiek om woonlastenneutraal te renoveren. Het nog op te richten DNA/WNR-servicebureau ondersteunt hen daarbij. Draaiboeken, berekeningstools, documenten, formulieren en andere tools optimaliseren de processen.

Bouwkostenreductie tot 30% reëel
Volgens de initiatiefnemers zijn zekerheid en lage productiekosten reëel door nieuwe en slimme bouwconcepten die het aanbod vereenvoudigen. Daarbij vergroot centrale inkoop de efficiency en kostenoptimalisatie. DNA/WNR streeft naar een kostenreductie van de directe bouwkosten van 12% tot 30%.

De komende maanden starten enkele voorbeeldprojecten, na de zomer krijgt de bedrijfsvorm formeel inhoud. Kennisinstituut KERN zal als onafhankelijke organisatie de kwaliteit van projecten en organisatie bewaken.

Foto: Bijna 30 leden van mkb-ondernemersvereniging DNA in de bouw ondertekenden de intentieverklaring om woonlastenneutraal te willen renoveren via een nieuw op te richten renovatiebedrijf.

 

  • januari 28, 2019
  • 137 views
“Meer geld nodig voor duurzame warmte”

De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) wil dat er een extra bedrag beschikbaar komt voor duurzame warmte via de ISDE-regeling. Het is één van de mogelijke maatregelen die nog in 2020 effect zouden hebben om de doelen voor minder CO2 en meer duurzame energie te halen. “De politiek heeft zich gedragen als een middelbare scholier die in mei gemiddeld nog een 4 staat en toch over wil gaan”, zegt directeur Olof van der Gaag. “Een onvoldoende opkrikken lukt alleen als je tijdig alles uit de kast haalt. Dat hebben deze regering en de vorige te lang voor zich uit geschoven.”

Het wordt moeilijk in 2020 nog de doelen te halen voor minder CO2 en meer duurzame energie, zo bleek vorige week uit de ‘partiële analyse’ die het PBL publiceerde. Maar er zijn hoe dan ook nog tal van zinnige mogelijkheden om snel te zorgen voor verbetering, stelt de NVDE. Maatregelen die bovendien een positieve bijdrage leveren aan energietransitie op langere termijn. Het gaat om meer zonne- en windenergie, betere netaansluitingen, energiebesparing en meer elektrische auto’s.

De NVDE waarschuwde in augustus 2017 al, met een rapport door CE-Delft, dat we de CO2-reductie van 25% niet zouden gaan halen. Van der Gaag: “Maar de politieke reactie bleef steeds ‘de doelen zijn binnen bereik’. Nu blijkt dat er minimaal 9 Megaton extra CO2-reductie nodig is. Deze vorm van reken-je-rijk beleid leidt tot vertraging, nodeloos gedoe en extra kosten. De NVDE vindt het belangrijk om in het klimaatakkoord te werken op basis van realistische prognoses – en ondertussen op de korte termijn nog enkele ‘negens en tienen’ te scoren voor een voldoende.”

Er zijn volgens de NVDE grofweg vier categorieën maatregelen die nog voor 2020 soelaas bieden:

  1. Versneld sluiten van kolencentrales. Als bijvoorbeeld de Hemwegcentrale en de Engie-centrale sluiten, scheelt dat ongeveer vijf megaton. Gascentrales en import kunnen dat opvangen, zonder problemen voor de leveringszekerheid. Dat vraagt om afspraken met deze bedrijven, onder andere over de kosten en de zorg voor het personeel.
  2. Een pakket met voorstellen van de NVDE om snel meer duurzame energie te realiseren, onder meer door sneller zonneprojecten aan te sluiten op het net, een extra stimulans voor grotere zonnedaken en voor duurzame warmte uit geothermie en biomassa.
  3. Het versnellen van het verduurzamen van woningen met subsidie voor isolatie en een extra bedrag voor duurzame warmte via de ISDE-regeling. Dit levert al in 2020 extra CO2-reductie op, en meer comfort met een lagere energierekening voor de bewoners.
  4. Het stimuleren van elektrisch rijden. Er kunnen in 2020 5.500 extra elektrische auto’s rijden door de aankoopsubsidie uit het klimaatakkoord naar voren te halen en door te bevorderen dat tweedehands elektrische auto’s uit de lease in Nederland blijven.

Deze laatste drie pakketten leveren samen ongeveer 2,5 Megaton aan extra CO2-reductie en brengen de doelen van het Energieakkoord veel dichterbij.

De NVDE-notitie met maatregelen die leiden tot minder CO2-uitstoot in 2020 vindt u hier.

  • januari 25, 2019
  • 138 views
Pluswoningen in Voorhout: niet energieneutraal maar energieleverend

Het zijn slechts 33 woningen. Toch hebben ze al een storm aan publiciteit teweeggebracht, zowel nationaal als internationaal. In het dorp Voorhout, onder de rook van Leiden wordt een innovatief experiment uitgevoerd. De nieuwe huizen gaan namelijk een stap verder dan NOM, ze zijn niet energieneutraal, maar energieleverend.

De zogenaamde Pluswoningen komen uit de koker van een consortium, waar onder andere Van der Hulst Bouwbedrijf, Panasonic (warmtepomp), Zehnder (balansventilatie), VBI (klimaatvloeren), Stafier (PV)en Velux (ventilerend dakraam) in zitten. De ambitie is om duurzaamheid naar een hoger niveau te tillen, aldus Yvonne van der Hulst, eigenaresse van het gelijknamige bouwbedrijf.

NOM en POM
“NOM-woningen geven een prestatie-garantie op het gebied van energiegebruik. Het doel is om vooraf te bepalen hoeveel stroom er wordt opgewekt en gebruikt. Vervolgens wordt 10 jaar lang gemonitord of hieraan kan worden voldaan. Er worden verder geen aanvullende afspraken gemaakt die betrekking hebben op het comfort en de Bouwbesluit-eisen. Plus-op-de-Meter of POM-woningen gaan hierin verder. Het comfort in de woning staat voorop en is mede gebaseerd op een aangename continue temperatuur en de mogelijkheid om te koelen in de zomer. Door de integratie van domotica in de woning is dit eenvoudig uit te breiden in de toekomst. Zo kunnen onder andere verlichting en zorgsystemen geïntegreerd worden.”

Passieve bouwkundige maatregelen
De huizen in Voorhout hebben een spouwmuur met PIR-isolatie. Het binnenblad is van kalkzandsteen, het buitenblad bestaat uit metselwerk. “Er zit geen triple glas in de kozijnen, want dat is onnodig. We hebben al luchtdicht gebouwd.” Het dak bestaat uit een houten opbouw, met minerale wol isolatie. Het is bekleed met waterdichte PV-panelen en rondom afgewerkt met bijpassende dakpannen. De gevel heeft een normale RC-waarde van 5, het dak heeft een RC-waarde van 6 en de vloer van 6,5.

Smart Grid
Iedere Pluswoning in het project beschikt over een Nissan accu. Een volledig geladen accu is in principe voldoende voor een dag stroom. Door de energievoorziening van alle woningen aan elkaar te koppelen via slimme software van 4YEF, ontstaat er een mini Smart Grid. Zo kunnen eventuele tekorten worden opgevangen door continu energie uit te wisselen. En voor de momenten waarop er echt een extreme piekvraag is, beschikt de wijk nog over een extra stroombuffer in de vorm van twee elektrische auto’s. Alle huizenbezitters betalen nu nog maar 18 euro per maand. Daarvoor krijgen ze de beschikking over een ruime energiebundel. Gebruiken ze meer, dan betalen ze bij.

Verwarming en koeling
Ook op W-gebied zijn slimme en duurzame oplossingen toegepast. De woningen krijgen allemaal een luchtwarmtepomp. De buitenunit wordt aan het dak bevestigd om geluidsoverlast te voorkomen. Het systeem voedt de LT-vloerverwarming op de begane grond en de BKA-klimaatvloeren van de 1e en 2e verdieping. “We hebben bewust voor twee verschillende oplossingen gekozen. De LT-vloerverwarming ligt onder de afsmeervloer. Die ervaar je intenser dan betonkernactivering en past daarom beter bij de gewenste comfortbeleving op de begane grond. Met de BKA-klimaatvloeren kunnen we overigens zowel verwarmen als koelen. Wel zo prettig tijdens de warme maanden. De badkamer tot slot krijgt nog een elektrische radiator, maar eigenlijk verwachten we niet dat de eigenaren die vaak hoeven aan te zetten.”

Ventilatie
De warmtepomp communiceert via slimme software met andere installatietechnische oplossingen, waaronder het balansventilatiesysteem. Zo wordt continu de thermische energiebalans gemonitord. Het balansventilatiesysteem zuigt verse lucht aan via het dak. Vervolgens wordt de behandelde lucht in de woonkamer, slaapkamers en andere ruimtes ingeblazen. De afzuiging vindt plaats via natte ruimtes, keuken en technische ruimte.

Dakraam
Mocht er in de zomer behoefte zijn passieve koeling, dan kan het Velux dakraam automatisch worden geopend. Op basis van warme stijgende lucht en ramen die beneden open staan, wordt vervolgens in korte tijd de lucht in de woning ververst. Het raam gaat opent pas, als vooraf ingestelde parameters een signaal afgeven. Als het regent gaat het raam automatisch weer dicht. “Natuurlijke ventilatie heeft in ons concept dus een ondersteunende rol.”

Ventilatie Prestatie Keuring
De bouw van de 33 huizen is vlak voor de zomer van 2018 van start gegaan. Rond de bouwvak van 2019 moet de uiteindelijke oplevering plaatsvinden. Na de oplevering blijft het consortium betrokken bij het project. Onder andere door bewoners te blijven coachen in hun energiegebruik. Ook zijn er onderhoudscontracten afgesloten, waar de vervanging van de filters van het balansventilatiesysteem optioneel deel van kan uitmaken. Al met al een duidelijk voorbeeld van een project waarin de bouwende en installerende partijen verder kijken dan alleen de realisatie en ook oog hebben voor de verdere levenscyclus van de woningen.

Meer weten over dit bijzondere project? Lees dan de februari-editie van InstallateursZaken, die 26 februari verschijnt. Ook digitaal te raadplegen via www.installateurszakeen.nl

Voor een filmpje over dit project: https://youtu.be/FNkLH_PQeD4

 

 

 

 

 

 

  • januari 25, 2019
  • 251 views
PCM klimaatplafond in de race voor duurzaamheidsprijs

Het circulaire PCM klimaatplafond van OC Autarkis maakt kans op de EZK Energy Award 2018. Het faseovergangsmateriaal PCM, dat in systeemplafonds wordt verwerkt, functioneert als een vorm van energieopslag. Dit zorgt ervoor dat het benodigde vermogen om te verwarmen of koelen met de helft wordt verminderd. Naast een lager energiegebruik heeft de toepassing als voordeel dat er geen onderhoud meer nodig is. Ook is er sprake van een verbeterd comfort. Een PCM klimaatplafond is in elk gebouw toepasbaar.

De EZK Energy Award 2018 wordt op donderdag 31 januari a.s. uitgereikt door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK), de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Het gaat om een bedrag van €25.000 dat wordt toegekend aan een bedrijf of de instelling die zich heeft onderscheiden op het gebied van energiebesparing en duurzame opwekking van energie.

Bekijk de nominatievideo hier.

  • januari 23, 2019
  • 136 views
Sportclubs moeten energiebesparing aantonen

Vanaf 1 juli dit jaar moeten de grootverbruikers onder de buitensportverenigingen aantonen wat zij aan energiebesparing doen. Kunnen ze dit niet dan kan een dwangsom opgelegd worden. De overheid roept de sportclubs al een paar jaar op meer aan energiebesparing te doen door bijvoorbeeld betere isolatie van kleedkamers, minder gebruik van verwarming en het vervangen van de reguliere verlichting door ledlampen. Het gaat de overheid echter niet snel genoeg.

Vooral grote sportclubs – ongeveer 1 op de 3 buitensportverenigingen – gebruiken veel energie. Wie meer dan 50.000 kWh elektriciteit op jaarbasis verbruikt, moet aantoonbare maatregelen nemen. De gemiddelde sportclub zit daar ver boven.

Sportclubs kunnen overigens per 1 januari 2019 gebruik maken van de subsidieregeling ‘Stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties’, een voortzetting van de subsidieregeling ‘Energiebesparing en duurzame energie sportaccommodaties’ (EDS), die  in december eindigde. Het subsidiebudget bedraagt 87 miljoen euro.

  • januari 23, 2019
  • 132 views
100 denkers buigen zich over de energietransitie

Vandaag buigen in de Haagse Ridderzaal 100 denkers uit het bedrijfsleven, de overheid, de wetenschap en de startup community zich over de vraag: Hoe kunnen we sleuteltechnologieën omzetten naar impactvolle innovatie en het voortouw nemen in het wereldwijd verminderen van onze ecologische footprint? Doel is versnelling creëren en de (economische) kansen te pakken die de energietransitie ons als land biedt.

Eén van de initiatiefnemers is Special Envoy StartupDelta van Constantijn van Oranje. “De energietransitie is ongetwijfeld een van de meest urgente uitdagingen voor onze wereldwijde gemeenschap`, legt hij uit. `Om deze uitdaging op tijd het hoofd te bieden, volstaan de huidige technologie, bedrijfsmodellen en regelgeving niet meer. Daarom is het zo belangrijk dat dit event alle betrokken partijen bij elkaar brengt. Alleen zo kunnen we vaste denkpatronen doorbreken, echte impactvolle innovaties ontwikkelen en de energietransitie omzetten naar een kans om op wereldniveau onze Nederlandse innovatiekracht te tonen.”

Aan tien rondetafels bespreken de deelnemers vraagstukken als: ‘Hoe kunnen we de groei van de inzet van zonne-energie in Nederland voortzetten?’ en ‘Hoe zorgen we voor voldoende duurzaam opgewekte  energie in periodes van weinig wind en weinig zon?’ Bij alle vraagstukken geldt dat die een veelvoud van partijen met verschillende belangen raken, van bedrijven en overheden tot toezichthouders, kennisinstellingen en startups. Ze kunnen daarom ook het meest effectief worden opgelost door nieuwe vormen van (publiek-private) samenwerking tussen al deze partijen, waarbij het toepassen van technologieën als blockchain en artificial intelligence (AI) voor een doorbraak kunnen zorgen.

  • januari 21, 2019
  • 143 views
Van het gas af met behoud van bestaande cv-installaties

Stichting MOED heeft samen met Woonstichting Tiwos, ondernemers Durocan en Tube Inside en kennisinstituut ISSO de handen ineengeslagen om een antwoord te vinden op de vraag: ‘Hoe komen we van het gas af met behoud van bestaande cv-installaties’? Woonstichting Tiwos heeft hiervoor drie appartementen in Tilburg beschikbaar gesteld. Per woning realiseert elk van de twee ondernemers een alternatieve cv-installatie om van het gas af te komen. Een derde woning met een conventionele combiketel dient als referentiewoning.

De spelregels zijn om zo goed mogelijk de nieuwe installatie in te passen in de woning met de bestaande installatie met zo min mogelijk aanpassingen. Dit betekent dat de cv-ketel wordt ingeruild voor het alternatieve verwarmingssysteem. De radiatoren, leidingwerk en ventilatie blijven daarbij intact. Het doel van dit project is om te onderzoeken welke oplossingen er nog meer zijn dan rigoureus een woning aan te pakken.

Het initiatief vloeit voort uit de probleemstelling dat het voor bestaande bouw moeilijker is om vervangende technieken in te passen. Installateurs hebben te maken met randvoorwaarden van de bestaande bouw. Dit zijn bijvoorbeeld gebrekkige isolatie, te kleine radiatoren, ontbreken van vloerverwarming, gebrekkige ventilatiesystemen. Het is vaak financieel en bouwtechnisch niet goed mogelijk om deze randvoorwaarden aan te passen.

Stichting MOED verzorgt de coördinatie en ISSO verricht metingen in samenwerking met de Helicon opleiding Energie & Water. Zij verrichten in elke woning metingen op het gebied van comfort en elektrisch energiegebruik. Het project loopt tot eind februari a.s. De resultaten worden gepubliceerd in april en zullen o.a. vindbaar zijn via isso.nl.