Kennisproducten voor warmteverliesberekening vernieuwd
ISSO heeft al haar kennisproducten over warmteverlies vernieuwd. Een warmteverliesberekening voor moderne, hedendaagse woningen en gebouwen vraagt vandaag de dag wezenlijk andere input dan ongeveer vijf à tien jaar geleden. De moderne gebouwen zijn inmiddels zo goed geïsoleerd dat ze niet of nauwelijks nog afkoelen. Ook de strengere energienormen maakten een herziening van de Nederlandse kennisproducten onvermijdelijk. De vernieuwde ISSO-publicaties zijn gebaseerd op de nieuw vastgestelde norm NEN-EN12831, Deel 1.
De veranderingen zijn deze zomer doorgevoerd in drie verschillende ISSO-publicaties. ISSO-publicatie 51 bevat de berekeningsmethode voor woningen en woongebouwen, ISSO-publicatie 53 is bedoeld voor utiliteitsgebouwen met ruimtes tot maximaal 4 meter hoog en ISSO-publicatie 57 (verschijnt in september) gaat over industriële gebouwen en hoge ruimtes in de utiliteit, zoals entreepartijen, atria, conferentiezalen, enzovoorts. Ook het ‘Kleintje Warmteverlies voor woningen’ wordt aangepast. Dit compacte naslagwerk is vooral handig voor monteurs en installateurs zodra zij praktische informatie tijdens de uitvoering van hun werk willen opzoeken.
Zelf aan de slag gaan
In oktober en november organiseert ISSO drie instructiebijeenkomsten over het maken van een warmteverliesberekening op basis van de nieuwe uitgangspunten. Daarbij komen relevante onderwerpen, zoals het bepalen van en werken met de oppervlakten, U-waarden, Rc-waarden en de infiltratiewaarden aan de orde. Deelnemers maken ook zelf een warmteverliesberekening op basis van een gebouwtekening. Verder krijgt iedereen een uitgewerkt voorbeeld mee van een warmteverliesberekening.
Gericht op de utiliteit
Het doel van deze instructie is vooral het onder de knie krijgen van ontwerpberekeningsmethoden voor verwarmingsinstallaties voor utiliteitsbouw en bedrijfsgebouwen. Dat betekent dat de training uitgaat van de vernieuwde ISSO-publicaties 53 ‘Warmteverliesberekening in Utiliteitsgebouwen’ en ISSO-publicatie 57 ‘Warmteverliesberekening voor industriegebouwen’.
Drie data en locaties
Deelname aan deze bijeenkomst kost € 325,- excl. BTW.
De data van de bijeenkomsten zijn:
26 oktober 2017 in Eindhoven
9 november 2017 in Drachten
30 november 2017 in Bunnik
De instructie start om 15.00 uur en eindigt om 19.30 uur (incl. warm/koud buffet). Docent is ir. A.M. (Harry) van Weele. Voor meer informatie of aanmelding kunnen geïnteresseerden terecht op de website van ISSO, www.isso.nl.
Energieleverancier neemt isolatie-expert over
Essent heeft isolatie-expert Isoprofs overgenomen. Isoprofs is een isolatiebedrijf met ruime ervaring in zowel de zakelijke als particuliere markt. De energieleverancier voegt hiermee een nieuw bedrijf toe aan het landelijk dekkend netwerk van Essent Servicepartners, die actief zijn in onder andere installatie en service van energiebesparende maatregelen in en rond het huis. De overname past in de ambitie van Essent om koploper te worden op het gebied van betaalbare en slimme producten en diensten die bijdragen aan verduurzaming en energiebesparing. De naam Isoprofs blijft gehandhaafd en alle medewerkers van de vier Isoprofs vestigingen in Nederland en België behouden hun baan.
Zoektocht naar partners
Essent verwacht dat de vraag naar totaaloplossingen voor energiebesparende maatregelen in woningen en gebouwen in de komende jaren verder zal toenemen. Met de overname van Isoprofs neemt Essent een isolatiebedrijf over met ruime ervaring in zowel de particuliere als zakelijke markt.
Gemeenten, woningcorporaties en inkoopcollectieven zijn op zoek naar partijen die grootschalig oplossingen kunnen bieden voor energiebesparing en verduurzaming. Essent Servicepartners zijn bijvoorbeeld al betrokken bij projecten in Parkstad Limburg, waar 100.000 zonnepanelen worden geplaatst en in Maastricht en omgeving waar 60.000 woningen worden verduurzaamd. Leenders:
Groei in Nederland en België
Isoprofs, dat per direct volledig is overgenomen, werkte al enkele jaren samen met Essent en haar Servicepartners. Alle medewerkers in de vestigingen Meijel, Almere, Hasselt en Lokeren in Nederland en België behouden hun baan. Elo Dhaene, de huidige directeur van Isoprofs, blijft actief in zijn functie. Dhaene: “Isolatie is vaak de eerste stap in het proces van verduurzaming en energiebesparing. Door de overname kunnen we nog intensiever profiteren van elkaars netwerk. Hierdoor zien wij verdere groeimogelijkheden in Nederland en België.”
Alle ins and outs over de energiewereld
De energiewereld verandert in razendsnel tempo: energieopslag, verduurzaming van woningen en energie, voorschriften rondom vlamboogdetectie, woonhuisintelligentie, conceptueel bouwen en ga zo maar door. Eaton wil installateurs en fabrikanten op het gebied van energieverdeling en energieopslag up-to-date houden over de laatste trends én de toekomst. Daarom rijdt Eaton de hele maand september met een demotruck naar 16 Van der Valk locaties in het hele land.
Inhoud programma
In een korte presentatie brengt Eaton de bezoekers op de hoogte van actuele thema’s. Daarna is er een rondleiding in de truck met productnoviteiten en concepten voor de woningbouw. Het totale programma neemt ongeveer 1,5 uur in beslag, maar uiteraard kun je ook korter langskomen voor een kop koffie. Op iedere dag is er een keuze uit 3 tijdstippen: 10:00 – 11:30 – 13:00 uur. Voor planning en meer informatie: www.eaton.nl/demotour
Bodemenergiesystemen functioneren over het algemeen goed
Uit het onderzoek van Omgevingsdienst Haaglanden (ODH) blijkt dat 20% van de bodemenergiesystemen optimaal functioneert en 60% functioneert als verwacht. De overgebleven 20% functioneert ondermaats. Er zijn in totaal 42 bodemenergiesystemen in het beheersgebied van ODH geanalyseerd en beoordeeld: 33 installaties bij kantoren en 9 bij glastuinbouwbedrijven. De onderzoekers keken vooral naar de werking van het gehele systeem. Bij 80% is er sprake van energiebesparing. Ten opzichte van eerdere onderzoeken is dit een flinke verbetering.
Het kan nog beter
Toch kan de energiebesparing bij de meeste WKO-systemen verbeteren, als er meer aandacht zou worden besteed aan het beheer. Bij 60% van de in dit onderzoek bekeken systemen is daar nog te weinig aandacht voor. Uit het onderzoek blijkt dat deze gebruikers of beheerders vaak specifieke kennis rondom de techniek missen en niet kunnen overzien of de installatie optimaal functioneert. Hierdoor mist degene die de energierekening betaalt een stimulans om in actie te komen en maatregelen door te voeren. Het gaat deze personen meestal met name om het klimaatcomfort en het voorkomen van storingen. Het energiegebruik is van ondergeschikt belang.
Complex en duurder
Installaties die in dit onderzoek van ODH slecht functioneren, 20% van de 42 bekeken systemen, vergen vaak een complexere aanpak en een grotere investering. Deze systemen zijn niet gedetailleerd geanalyseerd, zodat het onderzoek geen veel voorkomende oorzaak heeft geïdentificeerd voor het slechte functioneren.
Het hele onderzoek is hier te downloaden.
(Bron: Gebruikersplatform Bodemenergie)
Energiekosten verlagen zonder zelf te investeren
Maasstad Ziekenhuis, gemeente Ridderkerk, BOOR scholen en de Duurzaamheidsfabriek van het Da Vinci College in Dordrecht zijn de eerste projecten in Nederland die aan de slag gaan met een nieuw concept: energiesponsoring. Dat is bekend gemaakt op het landelijke VNG-congres 2017 door initiatiefnemer Softs. Bij energiesponsoring worden maatschappelijke organisaties gesponsord om, zonder zelf te investeren, maatregelen te nemen waarmee zij de energiekosten kunnen verlagen en waarmee ze kunnen verduurzamen.
De financiële ruimte die beschikbaar komt voor deze energiesponsoring is afkomstig van het exploitatie-overschot van een uitvinding van Softs met de naam Softs Points. Dit zijn draaibare, driehoekige panelen die tegen de gevel van een gebouw gemonteerd of geplaatst worden op de grond, zoals op rotondes. Schijnt de zon, dan wekken de zonnepanelen energie op. Is het bewolkt, dan draait het systeem een slag en absorbeert het bijvoorbeeld CO2. Of het draait nog een slag en het toont een logo of een boodschap. De driehoekige panelen zijn ook te gebruiken om de lucht te zuiveren of om regenwater op te vangen. De organisaties of gebouweigenaren die een Softs Point op hun gebouw aan laten brengen, kunnen zelf aangeven aan welke maatschappelijke organisatie zij het exploitatie-overschot van hun Softs Points beschikbaar stellen.
Duurzame Drietrapsraket
Softs wil met deze uitvinding (Soft staat voor Surface of Things) een zo groot mogelijk impact hebben op de verduurzaming van Nederland. Peter van Dommele, geestelijk vader en CEO van Softs: ”Daarom hebben we SponsorSolar aan ons concept toegevoegd. Dat betekent dat het exploitatieoverschot uit Softs Points eerst wordt ingezet om zonnepanelen te plaatsen. Het energie-overschot dat daaruit voortkomt, wordt dan ingezet in de vorm van energiesponsoring. Het is een tussenstap waarmee we ook het plaatsen van zonnepanelen voor iedereen zeer aantrekkelijk maken. Vooral ook omdat we deze zonnepanelen gratis kunnen neerzetten vanuit het exploitatieoverschot uit de Softs Points. Met deze duurzame drietrapsraket kunnen we samen met gemeenten, bedrijven, maatschappelijke organisaties en individuele burgers werken aan verduurzaming.”
Bij het Maasstad Ziekenhuis wordt binnenkort een Softs Point geplaatst op de locatie in Rotterdam. Daarmee wordt samen met maatschappelijke partners energiesponsoring opgestart om voor het ziekenhuis energiekosten te reduceren en daarmee het Maasstad Ziekenhuis te ondersteunen en te verduurzamen.
Gemeente Ridderkerk en Softs gaan sportverenigingen en sportlocaties in de gemeente sponsoren door zich sterk te maken om drie Softs Points op gebouwen in Ridderkerk te realiseren. Voetbalvereniging vv Rijsoord heeft maandag jongsleden de eerste SponsorSolars al in ontvangst genomen van wethouder Marten Japenga.
Bij BOOR scholen zullen de eerste 3 scholen van dit grote schoolbestuur worden verduurzaamd door middel van Energiesponsoring. Het doel is om door duurzaamheidsmaatregelen de energierekening drastisch te beperken waardoor er meer bestedingsruimte komt voor de echte onderwijstaken.
Bij het Da Vinci college en Duurzaamheidsfabriek in Dordrecht is er al een Softs Point geplaatst en wordt hiermee gewerkt aan de totstandkoming van een groot voorbeeld op het gebied van verduurzaming van maatschappelijke organisaties.
Bedrijven en woningen in Heerhugowaard gaan slim warmte en koude uitwisselen
In Heerhugowaard worden bedrijven, instellingen en wooncomplexen met elkaar verbonden door een stelsel van buizen. Hierdoor kan een overschot aan warmte of koude van de één geleverd worden aan een ander. Twee nabijgelegen asfaltwegen worden gebruikt zonne-energie aan te onttrekken in de zomer en koude-energie in de winter. De warmte kan direct worden gebruikt als bron voor de warmtepomp en direct worden geleverd aan afnemers, of kan worden opgeslagen in een WKO.
Het idee van het op een slimme manier warmte en koude uitwisselen in Heerhugowaard is al in 2012 ontstaan. Kodi Energiebesparende Technieken werd gevraagd door de gemeente om met een aantal bedrijven na te denken over een onderlinge energie-uitwisseling tussen deze bedrijven. Ook was er een vraag vanuit Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier of de warmte uit hun riolen kon worden hergebruikt door de bedrijven op het industrieterrein.
Uit onderzoek naar de warmte- en koudevraag van een aantal bedrijven bleek dat deze gezamenlijk 250.000 GJ aan warmte per jaar over hadden. Dit is vergelijkbaar met het energiegebruik van 7.500 woningen. Het idee ontstond om deze warmte te gaan koppelen aan nieuw te installeren asfaltcollectoren in een tweetal wegen. Die mogelijkheid deed zich voor, omdat de wegen van de N23 (Westfrisiaweg) en de wegen op De Vaandel nog van een toplaag moesten worden voorzien.
Asfaltcollector fungeert als warmtewisselaar
De warmte die in de zomer aan het hete asfalt wordt onttrokken, wordt afgevoerd naar een zogenoemde aquifer. De asfaltcollector fungeert als een warmtewisselaar, die de warmte aan het asfalt onttrekt. In de winter kan juist koude worden onttrokken. En dat is zeer interessant voor de koudevraag van een aantal van de deelnemende bedrijven. Het potentieel bij deze bedrijven is behoorlijk: 140.000 GJ per jaar, een vergelijkbaar energiegebruik van 4.500 woningen. De asfaltcollector vormt voor Nederland een nog vrij nieuwe toepassing voor het opvangen van zonne-energie en van koude-energie in de winter.
In de zomer wordt de grote hoeveelheid warmte, die als gevolg van zonnestraling in het asfalt wordt geabsorbeerd, via het leidingsysteem die in het asfalt is aangebracht, overgedragen op water. Deze warmte kan direct worden gebruikt als bron voor de warmtepomp en direct worden geleverd aan afnemers, of kan worden opgeslagen in een WKO. Door het asfalt te koelen vermindert de kans op spoorvorming, scheurvorming en rafeling van het asfalt.
In de winter wordt er warm water door het leidingsysteem in het asfalt gepompt. Hiermee wordt het asfalt verwarmd, zodat de weg geen schade ondervindt van weersomstandigheden en waardoor het strooien van zout niet meer nodig is. Tevens vindt er een snellere verdamping plaats van het regen- en dooiwater.
Stap voor stap uitvoeren
Het Circuit zal stap voor stap worden uitgevoerd, omdat investeringen in een leidingtracé en in warmte/koude opslagsystemen groot zijn. In de eerste fase gaat het om € 5,5 miljoen en voor de tweede fase is de raming tussen de € 16 en € 20 miljoen. Als het gehele tracé, inclusief de uitbreiding naar het zuiden van Heerhugowaard, gerealiseerd is, dan is de investering opgelopen tot zo’n € 80 miljoen. Het gehele project levert daardoor circa 400 manjaren werk op. Met name de regionale bedrijven kunnen hiervan profiteren.
Samenwerking om energie- en binnenklimaatprestaties inzichtelijk te maken
Hello energy en QwikSense hebben een overeenkomst getekend om samen organisaties en bedrijven energiebewuster te maken en beter te informeren over het (optimale) binnenklimaat en de bezetting in gebouwen. Door het visualiseren én inzichtelijk maken van de energie- en binnenklimaatprestaties ontstaat er bewustwording onder bezoekers en gebruikers van een gebouw, aldus beide partijen. Volgens hello energy is ‘energiemanagement’ onmisbaar bij het treffen van maatregelen om duurzaam te ondernemen. Inzicht en visualisatie van het energiegebruik creëert een betere bewustwording. Het binnenklimaat wordt daar dikwijls bij vergeten volgens QwikSense. Dit is echter essentieel want duurzaamheid gaat ook over mensen. Daar hebben QwikSense en hello energy elkaar gevonden.
Breed draagvlak
Door niet alleen een duurzaam gebouw te monitoren, maar de prestaties van het gebouw ook te visualiseren kan bewustwording worden gecreëerd. QwikSense onderzoekt het binnenklimaat middels sensoren, geplaatst op werkplekniveau. Deze sensoren registreren CO2, temperatuur, luchtvochtigheid, fijnstof en aanwezigheid van mensen. Met deze data genereert QwikSense een goed inzicht van het binnenklimaat en de bezetting in gebouwen. Paul Stomph (mede-oprichter QwikSense): “Zo krijg je snel inzicht in de gezondheid van je gebouw en creëren we ook een benchmark voor gebouwen in heel Nederland.”
Voorbeeld: Gemeente Utrecht
Een voorbeeld is het project van het Stadskantoor van de Gemeente Utrecht. Hier wordt het binnenklimaat en de bezetting per werkplek gemeten. De verkregen data wordt geanalyseerd voor het optimaliseren van het gebouw. Voor de terugkoppeling naar de gebruiker ligt een mooie kans in de samenwerking met hello energy.
Inzicht geven, oplossingen bieden
Benno Schwarz (oprichter hello energy): “Diverse grote opdrachtgevers doen al een beroep op de expertise van hello energy, zoals citizenM, Merin, Prologis en Syntrus Achmea. In QwikSense hebben wij een complementaire partner gevonden om in de toekomst duurzame en gezonde gebouwen nog beter inzichtelijk te maken. Door onze innovatieve aanpak geven wij gebouweigenaren nieuwe inzichten in het realiseren van duurzame gebouwen.”
Energiemanagement wordt erkende maatregel
Partijen in het Energieakkoord, waaronder Uneto-VNI, hebben besloten dat er aanvullende maatregelen nodig zijn om de doelstellingen hiervan te realiseren. Eén van die maatregelen is de grootschalige toepassing van energiemanagementsystemen in gebouwen. Zo’n systeem laat direct zien waar en hoe door een slimmere instelling energiebesparing mogelijk is. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat een groot aantal van de klimaatinstallaties niet goed is ingesteld en dat relatief makkelijk – tegen lage kosten en korte terugverdientijd – flink energie kan worden bespaard. Energiemanagement wordt in het kader van het intensiveringspakket van het Energieakkoord per 1 januari 2018 opgenomen in de erkende maatregelensystematiek.
Het toepassen van energiemanagementsystemen (EMS) wordt een verplichte maatregel in bedrijfstakken waar het energiegebruik van bedrijfsgebouwen voornamelijk wordt veroorzaakt door klimaatinstallaties. Met behulp van een EBS (Energie registratie- en Bewaking Systeem, een onderdeel van EMS) is het relatief eenvoudig om concrete aanpassingen/acties door te voeren die kunnen leiden tot forse energie- en daarmee kostenbesparingen. De volgende bedrijfstakken waar EBS wordt opgenomen in de Erkende Maatregel sectorlijsten zijn:
-Gezondheidszorg- en welzijnszorginstellingen
-Kantoren
-Onderwijsinstellingen
-Mobiliteitsbranche
-Sport en recreatie
-Hotels en restaurants
-Tankstations en autowasinrichtingen
-Detailhandel
De vorm van het energiemanagementsysteem en de sturing van klimaatinstallaties is afhankelijk van de grootte van het gebouw en hoogte van het energiegebruik, zodat de terugverdientijd altijd (ruim) onder de vijf jaar blijft.
Lees het hele bericht hier
Tot €75.000 subsidie op energiebesparende projecten voor samenwerkende partijen in Zuid-Holland
Samenwerkingsinitiatieven van bewoners, bedrijven en/of organisaties in Zuid-Holland op het gebied van energiebesparing en energieopwekking kunnen nu laagdrempelige subsidie aanvragen tot maximaal €75.000. De samenwerking moet gericht zijn op het realiseren van energiebesparing, het opwekken van duurzame warmte of duurzame energie en het terugdringen van de CO2-uitstoot. Er moet altijd sprake zijn van meerdere partijen die gezamenlijk een initiatief van de grond tillen. Minstens een van de deelnemers moet een privaatrechtelijk rechtspersoon zijn. Deze vraagt ook de subsidie aan. De hoogte van de subsidie bedraagt 50% van de subsidiabele kosten. Als de subsidie hierdoor minder dan € 2.500 zou bedragen wordt deze niet verstrekt.
Uitgebreide informatie over deze subsidieverstrekking is hier te vinden.
[related_post themes=”text”]
Beheerders van gebouwen laten mogelijkheden op energiebesparing grotendeels onbenut
Gespecialiseerde leveranciers van energiediensten (Energy Service Companies, kortweg ESCo’s) kunnen eigenaren en beheerders van gebouwen helpen bij het terugdringen van hun energiekosten. Maar hiervan wordt lang niet altijd gebruik gemaakt, zo blijkt uit Europees onderzoek. Dat komt door gebrek aan ervaring met prestatiecontracten (EPC) en fiscale onzekerheden. Herfinanciering van de investeringen is echter mogelijk door de besparing op de energiekosten (een contractperiode van gewoonlijk 7 tot 12 jaar). De uitvoerende partij draagt bovendien de financiële en technische risico’s. Dit in het geval dat investeringen duurder uitvallen dan gepland of vernieuwing of herstel van installaties nodig is.
Uit het Europese marktonderzoek komen als belangrijkste redenen voor het afsluiten van een EPC naar voren: de garantie op de beoogde prestaties, inschakelen van technische expertise en risicobeheersing. Als belangrijkste knelpunten geven respondenten aan: EPC’s zijn complex en tijdrovend, er is wantrouwen bij de opdrachtgevende partijen, beperkte expertise bij zowel opdrachtgevers als ESCo’s, en behoefte aan regie.
Het onderzoek is gedaan in het kader van het EU-project GuarantEE. De marktanalyse is gebaseerd op een enquête onder 256 deelnemers in 14 landen.
[related_post themes=”text”]