Winkelketen Action hergebruikt koudemiddelen in nieuwe winkels
Winkelketen Action recycled in samenwerking met Daikin de koudemiddelen uit haar winkels die gerenoveerd worden. In de eerste helft van 2019 is het koudemiddel R410A verzameld uit oude installaties van twaalf Action winkels. Het gewonnen koudemiddel werd opnieuw gebruikt in tien nieuwe Action winkels, verspreid over Europa.
Door tussenkomst van een onafhankelijk laboratorium is Action zeker van de kwaliteit en hoeveelheid van het gewonnen koudemiddel. Uit het onderzoek bleek bovendien dat het gewonnen koudemiddel dezelfde kwaliteit heeft als nieuw geproduceerd koudemiddel en dat het overeenkomt met de AHRI700-standaard. In de fabriek van Daikin Europe worden nieuwe en gerecyclede koudemiddelen gemengd. Maar een onafhankelijk auditproces zorgt ervoor dat de hoeveelheid teruggewonnen koudemiddelen administratief overeenkomt met de fabrieksvulling van de nieuw geïnstalleerde units. Het hele proces – van terugwinning naar onderzoek tot recycling – is gecertificeerd door Daikin.
Gesloten systeem
Michiel Coolen, Group Construction Manager bij Action, over deze recycling: “Door een circulaire economie voor koudemiddelen te creëren binnen ons eigen winkelnetwerk, kunnen we onze milieu-impact verder verkleinen. In plaats van meer afval te produceren door oude koudemiddelen af te voeren en nieuwe te produceren, gebruiken we de middelen die al beschikbaar zijn. Zo hebben we binnen Action een gesloten systeem gemaakt.”
“Circulaire economie is de juiste weg”
Mr. Toshitaka Tsubouchi, vicepresident van Daikin Europe over het initiatief: “De industrie staat eigenlijk nog maar aan het begin van de recycling en het hergebruik van koudemiddelen. Maar ik ben ervan overtuigd dat de ontwikkeling naar een circulaire economie de juiste weg is. Daarom waarderen we het initiatief van Action. De keten staat ervoor open om de Retailbranche en de HVAC-markt te veranderen. We hopen hiermee anderen te inspireren om de grote hoeveelheid koudemiddelen in bestaande installaties een tweede leven te geven.”
Nog meer renovaties
De pilot krijgt een vervolg. Voor de komende periode staan er vijftig renovaties van Action winkels gepland. Het koudemiddel dat daar gewonnen wordt, gaat wederom naar installaties in nieuw te bouwen winkels.
Europees initiatief gaat klimaatvriendelijke koeling bij kleine winkels stimuleren
Juni jl. is een project van start gegaan om het gebruik te stimuleren van klimaatvriendelijke koeling voor installateurs en eindgebruikers van koelinstallaties, airconditioningsystemen en warmtepompen. Het project, genaamd ‘Refrigerants, Naturally! for LIFE’, wordt financieel gesteund door de Europese Unie.
Koeling speelt een belangrijke rol in de wereldwijde strijd tegen klimaatverandering. 1 tot 2% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen is afkomstig van levensmiddelenwinkels. Het energiegebruik van deze winkelpanden ligt 50% hoger dan dat van andere bedrijfsgebouwen. De koeling vertegenwoordigt 30-50% van het totale energiegebruik van winkels en draagt daarmee in hoge mate bij aan de totale milieu-impact van levensmiddelenwinkels.
Vergroten van de bewustwording
Veel Europese supermarktketens zijn de afgelopen jaren gestart met de installatie van klimaatvriendelijke koelingssystemen om tegemoet te komen aan toekomstige wet- en regelgeving en de zelf gestelde milieudoelen. Maar deze uitdaging is lang niet altijd haalbaar voor de meeste kleinere winkels. Daarom legt het project ‘Refrigerants, Naturally! for LIFE’ de prioriteit bij het creëren van technische en economische mogelijkheden en het vergroten van de bewustwording bij kleinere winkeliers, winkelorganisaties en installatiebedrijven. Het zet met name in op voorlichting en training. Dit moet bijdragen aan een snellere overstap op klimaatvriendelijke koeling en natuurlijke koudemiddelen.
Doelstellingen
De belangrijkste projectdoelstellingen zijn:
• het vergroten van de bewustwording rond klimaatvriendelijke koeling en natuurlijke koelmiddelen onder eindgebruikers en binnen de distributieketen;
• het bevorderen van training en certificering met betrekking tot klimaatvriendelijke alternatieven;
• het versnellen van de overstap op klimaatvriendelijke technologieën en het opstellen van technische specificaties voor het gebruik van koelinstallaties die natuurlijke koelmiddelen gebruiken in plaats van f-gassen (gefluoreerde broeikasgassen);
• ondersteuning bieden voor een snelle en effectieve realisatie van de klimaatdoelstellingen van de EU voor 2030 (ten aanzien van kleine levensmiddelenwinkels met een winkeloppervlak tot 1.000m2).
Sterk groeipotentieel
Het project richt zich vooral op kleinere winkeliers en winkelorganisaties die met name biologische levensmiddelen aanbieden. Veel van hen werken onafhankelijk van de grote supermarktketens en bezitten een sterk groeipotentieel. Dat geldt zeker voor winkeliers in stedelijke omgevingen. Een andere belangrijke doelgroep zijn de installateurs die winkeleigenaren voorzien van koelinstallaties, airconditioningsystemen en warmtepompen.
Marktonderzoek en ontwikkelen rekenmodel
De projectactiviteiten zijn in juni 2019 van start gegaan met een kick-off workshop in Duitsland en lopen door tot eind 2021. Tijdens de eerste fase voeren de projectpartners marktonderzoek uit om de huidige en toekomstige situatie en behoeften in kaart te brengen. Het onderzoek vindt plaats onder eindgebruikers van koelinstallaties, airconditioningsystemen en warmtepompen in de Retail sector voor biologische producten en onder kleine levensmiddelenwinkels. In een tweede fase zullen de projectpartners een Europees rekenmodel ontwikkelen voor deze technologie en de daarmee gepaard gaande uitstoot van broeikasgassen. Ook worden binnen de deelnemende landen tal van kennisverspreidings- en trainingsactiviteiten uitgevoerd.
Projectconsortium
Het projectconsortium bestaat uit acht Europese partners. Zij vertegenwoordigen brancheverenigingen voor de (biologische) Retailsector, experts en technici uit de koelingssector en marktontwikkelaars. Het gaat om STEK - Stichting Emissiepreventie Koudetechniek (Nederland), KNVvK - Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Koude (Nederland), HEAT (projectleider uit Duitsland), marktontwikkelaar shecco (België), AgroBio - Associação Portuguesa de Agricultura Biológica (Portugal), BNN – Bundesverband Naturkost Naturwaren (Duitsland), SEAE - Sociedad Española de Agricultura Ecológica/Agroecología (Spanje) en BIV – Bundesinnungsverband des Deutschen Kälteanlagenbauerhandwerks (Duitsland).
“Belang van verwarming en koeling steeds essentiëler”
Het warme weer van de afgelopen tijd benadrukt nog eens het belang van de cruciale rol die koeling in ons dagelijks leven speelt. Andrea Voigt, directeur-generaal van EPEE – een organisatie die de koel-, klimaat- en warmtepompindustrie in Europa vertegenwoordigt – legt uit dat verwarmings-, ventilatie-, klimaatregelings- en koelsystemen (HVAC-R) de komende decennia alleen nog maar meer zullen groeien.
“Europeanen brengen 90% van hun tijd binnenshuis door en tegen het jaar 2050 zal 80% van de Europese bevolking in stedelijke gebieden wonen. Daarom zullen verwarming, airconditioning en koeling worden steeds belangrijker om burgers te verzekeren van gezonde, productieve en comfortabele woon- en werkruimtes maar ook van vers en veilig voedsel en de beste gezondheidszorg.”
Enorme verantwoordelijkheid
“Voor onze industrie betekent dit kansen,” vervolgt Voigt, “maar het brengt ook een enorme verantwoordelijkheid met zich mee. Het is van essentieel belang om emissies te verminderen en klimaatmaatregelen te bevorderen.”
Strenger toezicht
Daarvoor moeten nationale regeringen en EU-beleidsmakers niet het HVAC-R-potentieel aanpakken, vindt de EPEE directeur-generaal. “Maak juist gebruik van het volledige potentieel van technische producten en systemen maar zorg wel voor beter en strenger markttoezicht. Dwing bovendien de F-gassenverordening effectief af en gebruik de ontwikkeling van slimme apparaten voor flexibiliteit in de elektriciteitsmarkt. Promoot ten slotte het concept van terugwinning van thermische energie. Op die manier kan en zal de HVAC-R-sector bijdragen aan een verbetering van de kwaliteit van het moderne leven.”
Koudwatermachines op R-32
Geluidsarm, een hoog rendement en een laag GWP. Dat waren de eisen die Poonawalla Science Park stelde aan de twee nieuwe koudwatermachines die de vijftien jaar oude modellen op het terrein moesten vervangen. Op het science park in de Utrechtse regio worden onder andere vaccins geproduceerd. Een goed gereguleerde omgeving is daarvoor cruciaal.
Op het terrein staan ongeveer zestig gebouwen. Johan van Hasselt is hier verantwoordelijk voor beheer en onderhoud. “Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) zit ook op ons science park”, vertelt hij. “Dat we bewust met het milieu omgaan is dus wel een vereiste. Maar het belangrijkste is dat we een betrouwbaar systeem kunnen garanderen aan onze huurders. De ruimtes die we koelen, moeten allemaal op maximaal 20 graden Celsius blijven. De afwijking mag slechts twee graden zijn. Een uitdaging als het buiten in de zomer tegen de 40 graden is.”
GWP tweederde lager
Het werd een installatie van Daikin. “We hebben hier op het terrein al meerdere Daikin-installaties. Een leuke bijkomstigheid van deze machine: het is de eerste koudwatermachine in Nederland die met het koudemiddel R-32 werkt.” Erik Berends, sales engineer applied systems bij Daikin, is er trots op: “Verreweg de meeste koudwatermachines werken nu nog met R-410A”, vertelt hij. “Het GWP van dat middel is 2088. Dat van R32 is tweederde lager, namelijk 675. We voeren R-32 nu gefaseerd overal in. Al onze installaties passen we erop aan. De Daikin EWAT600B-XRA2 is de eerste, in Nederland verkrijgbare koudwatermachine die op R-32 loopt. Daarmee is Poonawalla Science Park klaar voor de toekomst. Ik verwacht namelijk dat R-410A straks schaars wordt. Vervanging wordt dan heel kostbaar.”
Minder geluid, meer rendement
Een ander pluspunt, waar het science park erg content over is, is het geluidsniveau van de machines. “We hebben een omgevingsvergunning voor een bepaald aantal decibel”, licht Johan toe. “De oude installatie voldeed daar niet meer aan. In de zoektocht naar nieuwe koudwatermachines was dat één van de belangrijkste criteria voor ons.”
Het geluidsniveau van de nieuwe machine is 13 decibel lager dan de oude installatie. “En met de geluidsschermen eromheen reduceren we nog eens 10 decibel. Een verademing voor ons en voor omwonenden.” Erik van Daikin vult aan: “De machine is inderdaad heel stil én heeft een hoog rendement. Tegenwoordig stelt de EU daar stevige eisen aan. Er wordt dan gekeken naar de SEER; de Seasonal European Efficiency Ratio. Dat is het optimale gemiddelde rendement van een machine. Vroeger werd het rendement gemeten in de meest gunstige condities. Maar met het optimaal gemiddelde jaarrendement hebben we een realistischere rekenmethode. De nieuwe Daikin koudwatermachine voldoet aan de Ecodesign-richtlijn van 2021.”
Continu verse lucht
In de laboratoria wordt continu gekoelde verse lucht aangevoerd. “Daarvoor hebben we eigenlijk maar één koudwatermachine van 600 kilowatt nodig”, zegt Johan. Toch staan er twee machines klaar. “We moeten natuurlijk wel een back-up hebben. Uitval kunnen we ons niet permitteren. Iedere week wisselen we van machine, zodat ze allebei aan hun draaiuren komen. Daarvoor zijn ze aangesloten op ons gebouwbeheersysteem. Via luchtbehandelingskasten komt de lucht in alle afzonderlijke ruimtes. Dat zijn er meer dan honderd. Ventilatoren zorgen voor de afvoer. Voordat we de machines in gebruik namen, zijn ze nogmaals getest in de fabriek van Daikin. Wij waren daarbij. Tijdens zo’n ‘factory acceptance test’ draait de machine een lange tijd op z’n maximale capaciteit. Als dat zonder problemen verloopt, geeft dat natuurlijk extra vertrouwen. Onze installatiepartner, Hoogland Koeltechniek, heeft de Daikin koudwatermachines in maart geplaatst. Inmiddels draaien ze alweer een paar maanden, naar volle tevredenheid.”
“Koop geen illegaal geïmporteerd koelmiddel”
De Europese koel-, klimaat- en warmtepompindustrie, vertegenwoordigd door EPEE, en drie verenigingen op het gebied van verwarming, ventilatie, airconditioning en koeling, EFCTC, AREA en ADC3R, hebben hun krachten gebundeld om te pleiten voor een betere handhaving van de Europese F-gassenverordening. Ze roepen alle marktspelers op om alleen koelmiddelen van gerenommeerde bronnen te kopen. ‘”Illegaal geïmporteerd koelmiddel kan een groot risico vormen voor de gezondheid en veiligheid van installateurs en gebruikers en de betrouwbaarheid van apparatuur negatief beïnvloeden. Installateurs zijn hiervoor uiteindelijk verantwoordelijk.”
“We hebben vanaf het begin de F-gassenverordening en de overgang naar koelmiddelen met lagere GWP ondersteund,” legt Andrea Voigt, directeur-generaal van EPEE, uit. “We kunnen ons dergelijk handelen niet veroorloven door gebrek aan gecoördineerde handhaving, vooral nu de wereld een wereldwijde afbouw van HFK’s heeft afgesproken. Illegale import en de daaruit voortvloeiende commercialisering van dergelijke koelmiddelen vormen niet alleen een gevaar voor de betrouwbaarheid en de veiligheid, maar brengen ook de realisatie van de ambitieuze CO2-equivalente reductiedoelstellingen van de F-gassenverordening in gevaar. Er is geen behoefte aan illegale import. Duurzame koelmiddelen en -technologieën zijn inmiddels beschikbaar om bij te dragen aan de vereisten van de F-gassenverordening.”
“De autoriteiten zijn uiteindelijk verantwoordelijk voor de juiste handhaving van de F-gassenverordening en we roepen alle actoren – inclusief de EU en de nationale bevoegde autoriteiten – op om hun bijdrage te leveren aan strengere controles aan de EU-grenzen”, voegt Olivier Janin, secretaris-generaal van AREA toe. AREA is de vereniging van koel-, klimaat- en warmtepompaannemers.
De F-gassenverordening van de EU is in 2015 in werking getreden. Het doel ervan is de uitstoot van HVACR-apparatuur te verminderen. Een van de belangrijkste maatregelen is de fasering van HFK’s, die gericht is op de overgang naar koelmiddelen met een lager aardopwarmingspotentieel (GWP) door geleidelijk de hoeveelheden HFK’s, uitgedrukt in CO2-equivalenten, op de EU-markt te verminderen.
“Bodemenergie zou in kwart warmte- en koelvraag van woningen en gebouwen kunnen voorzien”
Bodemenergie moet over vijf jaar in zestien procent van onze duurzame energiebehoefte voorzien. “De techniek zou kunnen voorzien in een kwart van de warmte- en koelvraag van woningen en gebouwen”, denkt Frank Agterberg, voorzitter van BodemenergieNL. Hij zegt dit in een speciale editie van het Tijdschrift Milieu over dit thema. “In tegenstelling tot zon en wind kan dit zonder noemenswaardige omgevingshinder en een te verwaarlozen ruimtebeslag.”
Agterberg constateert: “We hebben vooral te maken met een onvoldoende spontane vraag uit grote delen van de woningbouwmarkt en middelgrote utiliteitsbouw, bijvoorbeeld kantoren, winkelcentra en productiehallen.” Hij signaleert vooral een gebrek aan kennis van wat er op de markt verkrijgbaar is, ook bij de overheden.
Lees hier het artikel
VSK 2018: Koeltrofee voor bedientoonbank van Smeva
Zojuist heeft de Nederlandse Vereniging van ondernemingen op het gebied van de Koudetechniek en Luchtbehandeling (NVKL) op VSK 2018 de Koeltrofee uitreiken. Deze prijs wordt sinds 1989 om het jaar uitgereikt als waardering voor een gerealiseerde innovatie op het gebied van koudetechniek en/of klimaatbeheersing. Er waren dit jaar drie bedrijven genomineerd: Smeva met de bedientoonbank Vision MkII, Bitzer met de Zuigercompressor Ecoline+ en Oxycom met de indirecte/directe verdampingskoeler IntrCooll. Smeva kwam als winnaar uit de bus.
De bedientoonbank van Smeva heeft een hygiënisch en ergonomisch ontwerp in combinatie met betere koelprestatie met een hoge verdampingstemperatuur. De techniek bestaat uit een ‘statisch’ licht geforceerde koeling, die via een lamellen warmtewisselaar onder het werkblad aan de bedienzijde met een gekoeld spiraal onder het roestvast stalen etaleerplateau verbonden is. Dit resulteert in een optimale verdeling van de gekoelde lucht over de producten en een minimale inmenging van de warmere omgevingslucht, aldus de fabrikant.
Oproep aan installateurs te stoppen met milieuonvriendelijke koudemiddelen
Vier Europese verenigingen in de sector verwarming, ventilatie, airconditioning en koeling (HVACR) hebben een gezamenlijk initiatief ontplooid om Europese installateurs te laten stoppen met het gebruik van milieuonvriendelijke koudemiddelen. In het bijzonder gaat het om de koudemiddelen R-404A en R-507A. Belangrijkste redenen waarom deze koudemiddelen nog steeds worden toegepast zijn de hoge prijzen ervan en de zeer beperkte beschikbaarheid van milieuvriendelijke alternatieven.
De vier brancheverenigingen – EPEE, AREA, Asercom en EFCTC – vertegenwoordigen verschillende delen van de HVACR-sector: installateurs, OEM’s, compressorfabrikanten en gasproducenten. Ze komen nu met een folder met advies om onder andere bestaande apparatuur met milieuonvriendelijke koudemiddelen aan te passen, lekkages te verminderen en koudemiddelen terug te winnen en te recyclen.
Juist de invoering van de F-gasverordening 2015 en bijkomende maatregelen om milieuonvriendelijke koudemiddelen uit te faseren, hebben geleid tot hogere prijzen en beperkte beschikbaarheid van de alternatieven. De verenigingen hopen met deze folder een bijdrage te kunnen leveren aan het versneld voortzetten van de uitfasering van milieuonvriendelijke koudemiddelen.
De folder kan hier worden gedownload
Veel detailhandelaren onbekend met terugfasering HFK-koudemiddelen
Veertig procent van de Europese detailhandelaars weet niet dat er in 2018 een terugfasering van HFK-koudemiddelen plaatsvindt. Dit blijkt uit marktonderzoek in opdracht van fabrikant Emerson Climate Technologies, die zich onder andere richt op de koeltechnische markt. HFK’s zijn zogenaamde broeikasgassen die bijdragen aan de klimaatverandering. Ze worden onder andere toegepast in airco’s en warmtepompen.
De ondervraagde detailhandelaars blijken veelal onbekend te zijn met de regelgeving en/of denken dat er geen vervangende technologieën beschikbaar zijn. Retailers die wel kiezen voor duurzame alternatieven, geven als argumenten hiervoor: veiligheidsrisico’s (57 procent), energie-efficiëntie (53 procent) en milieuvriendelijkheid (48 procent).
Bijna de helft van de respondenten geeft overigens aan nog niet bezig te zijn met een overstap naar laag-GWP-koudemiddelen. Een ruime meerderheid geeft aan de verschuiving naar laag-GWP-koudemiddelen een positieve trend te vinden.
Het internationale marktonderzoeksbureau ComRes ondervroeg 140 professionals in de detailhandel naar hun bewustzijn ten aanzien van duurzame technologie en de manier waarop ze omgaan met de terugfasering van HFK’s. Er namen 40 deelnemers uit Frankrijk deel, 50 uit Duitsland en 50 uit het Verenigd Koninkrijk.
Markt voor koudetechniek en luchtbehandeling positief gestemd
De Nederlandse Vereniging van ondernemingen op het gebied van de Koudetechniek en Luchtbehandeling (NVKL) heeft de trends bij haar leden in kaart laten brengen. De aantrekkende economie zorgt voor positieve resultaten. In 2016 zagen 2 op de 3 leveranciers hun omzet (67%) en winst (71%) groeien. Bij de installateurs is dit resp. 59% en 47%. De helft van de leden verwacht doorzet van deze groei. Vrijwel alle deelnemers (95%) zijn van plan te investeren om het rendement op termijn te verhogen. In 2016 lag dit percentage bij de installateurs nog onder de 90%.
Koudetechniek blijft de belangrijkste pijler. Zowel bij de leveranciers als installateurs is deze tak verantwoordelijk voor de helft van de totaalomzet. Beide groepen maken zich overigens in toenemende mate zorgen over een tekort aan bekwaam personeel. Sinds 2015 steeg dit onderwerp van plek 5 naar plek 1 in de rangschikking van verwachte trends.
Verder is milieu een belangrijk thema voor de leden. Zowel de leveranciers (86%) als de installateurs (57%) verwachten een toename van de toepassing van natuurlijke koudemiddelen. Toepassing van HFK’s met een laag GWP wordt door de helft van de deelnemers genoemd.