• juli 18, 2019
  • 140 views
Legionellabesmetting in voetbalstadion Roda JC

Het stadion van Roda JC heeft t kampen met een legionellabesmetting. Dit meldt 1Limburg. De voetbalclub kan daardoor voorlopig niet in het eigen stadion trainen. Ook de oefenwedstrijd van vandaag tegen KV Mechelen is afgelast. Oorzaak is een defecte pomp, waardoor er water is blijven staan waarin de bacterie zich is gaan ontwikkelen. Het probleem wordt momenteel verholpen.

Roda wijkt voor de trainingen uit naar de velden van amateurvereniging Groene Ster in Heerlen. De verwachting is dat de selectie tegen het einde van de week weer in het eigen stadion terechtkan.

  • juli 9, 2019
  • 208 views
Andries Knevel dagvoorzitter legionellacongres

De Stichting Veteranenziekte houdt op 10 oktober haar vijfjaarlijkse congres in De Efteling. Andries Knevel, zelf lotgenoot, is dagvoorzitter. In dit jubileumjaar – de stichting Veteranenzieke bestaat 20 jaar – is het thema ‘Legionella? Help!’.

Tijdens het congres spreekt onder andere Petra Brandsema van het RIVM over de daadwerkelijke cijfers rond het aantal slachtoffers door legionellose en de gevaren bij koeltorens en waterzuiveringsinstallaties. Irene van Veelen (ISSO) presenteert de uitkomsten van de enquête over drinkwaterveiligheid. Aan het einde van dag wordt de Legionella Award uitgereikt aan een persoon die zich in opvallende zin sterk heeft gemaakt voor ‘de legionella-zaak’.

Klik hier voor meer informatie over het congres

  • juni 17, 2019
  • 127 views
Mogelijk risico op verspreiding legionella bij 81 afvalwater zuiveringsinstallaties

In Nederland is bij 81 afvalwaterzuiveringsinstallaties mogelijk een verhoogd risico op verspreiding van legionella naar de omgeving. Het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu  adviseert installaties met een verhoogd risico om, in afwachting van verder onderzoek, alvast (tijdelijke) maatregelen te nemen om verspreiding van Legionella te voorkomen. Bijvoorbeeld door het afdekken van risicovolle beluchtingsbassins en beschermingsmaatregelen voor medewerkers.

Sinds 2012 neemt het aantal patiënten met legionella in Nederland toe. De legionellabacterie kan onder andere veteranenziekte (ernstige longontsteking) veroorzaken. In 2018 waren er 584 patiënten met longontsteking door legionella in Nederland. Meestal kan niet achterhaald worden waar de ziekteverwekkers vandaan komen. Maar de afgelopen jaren zijn een aantal patiënten ziek geworden door het inademen van legionellabacteriën die waarschijnlijk uit een afvalwaterzuiveringsinstallatie komen. Het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu  en Omgevingsdiensten onderzoeken daarom bij hoeveel afvalwaterzuiveringsinstallaties legionella vrij zou kunnen komen.

Risicovolle installaties
De omgevingsdiensten hebben het aantal industriële afvalwaterzuiveringen geïnventariseerd en Stowa Foundation for Applied Water Research  (kenniscentrum voor de waterschappen) het aantal rioolwaterzuiveringsinstallaties. Er zijn in totaal 709 installaties in kaart gebracht, waarvan 382 industriële afvalwaterzuiveringen en 327 rioolwaterzuiveringsinstallaties. Het RIVM heeft een literatuurstudie gedaan. Op basis daarvan is bepaald wanneer groei van legionella in de installatie en verspreiding naar de omgeving het meest aannemelijk is. Het gaat om:

  • een biologisch zuiveringsproces;
  • het verwerken van (voor bacteriën) voedselrijk afvalwater;
  • een temperatuur van het afvalwater tussen de 30 en 38 graden Celsius;
  • beluchting van het afvalwater.

Afvalwaterzuiveringsinstallaties die deze eigenschappen hebben, vormen daarmee een verhoogd risico op groei en verspreiding van legionella. Bij 81 afvalwaterzuiveringsinstallaties kunnen deze eigenschappen aanwezig zijn.

Tijdelijke maatregelen
Op basis van voorlopige resultaten heeft het RIVM een deskundigenberaad georganiseerd. Het deskundigenberaad adviseert om waar nodig, tijdelijke maatregelen te nemen die verspreiding van legionella tegen gaan. De belangrijkste is zorgen dat open waterbassins met beluchting afgedekt zijn, zodat legionella niet naar de omgeving verspreidt. In het water dat uit de zuivering komt, kunnen nog legionellabacteriën zitten. Daarom is het belangrijk om gezuiverd afvalwater niet te gebruiken voor werkzaamheden of processen waarbij dit water verneveld wordt. Bijvoorbeeld bij schoonmaakwerkzaamheden op het bedrijf.

Bescherming noodzakelijk
Daarnaast is het belangrijk om te zorgen voor goede bescherming van medewerkers. Hiervoor is het noodzakelijk medewerkers voor te lichten over het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (zoals mond-neusmaskers) en hen informatie te geven wat zij kunnen doen bij klachten. Verder onderzoek is nodig om te bepalen welke permanente aanpassingen in afvalwaterzuiveringsinstallaties mogelijke verspreiding van legionella kunnen tegen gaan.

  • april 15, 2019
  • 127 views
Legionella in sportcomplex blijkt lastig en duur probleem

Begin dit jaar werd er legionella aangetroffen in het Leeuwarder sportcomplex Wiarda. In de kleedruimten van voetbalclubs FVC en Blauw Wit '34 mag sinds die tijd niet langer gedoucht worden. Het duurde twee maanden tot het probleem werd gevonden. Voorzitter Rudy Douma hierover bij omroep Friesland: “Het bleek heel lastig om te achterhalen waar de vervuiling zat, en vervolgens bleek het heel ingewikkeld om die tot nul terug te brengen.”

De oorzaak bleek te zitten in de leidingen, vertelt Douma op de site van de Friese omroep: “Er moeten heel wat leidingen omgelegd worden, zowel op het complex als in de aanloop naar het complex. Ook in de leidingen van Vitens schijnt het een en ander niet goed aangelegd te zijn.”

Wie gaat betalen?
Ondertussen is er het nodige gesteggel over de kosten die het legionellaprobleem met zich meebracht. Het werk aan de leidingen zou voor een deel betaald moeten worden door de voetbalclubs FVC en Blauw Wit '34. Douma hierover: “We hebben al zo'n 30.000 euro verspijkerd en dan is het probleem nog niet eens opgelost. Daar komen nog enkele tientallen duizenden euro's bovenop. Dat kunnen wij als club nooit zelf betalen.” Douma wil daarom in gesprek met diverse partijen, zoals de gemeente en Vitens. “Want hoe is het mogelijk dat dit bij zo'n nieuw complex kan gebeuren?”

Einde seizoen
Het belangrijkste is nu dat het probleem zo gauw mogelijk wordt opgelost. Douma: “In de meivakantie moet alles gedesinfecteerd zijn en worden er monsters genomen. Als het goed is kunnen we twee weken later weer douchen. Helaas is dan het seizoen al bijna klaar.”

  • april 9, 2019
  • 128 views
Koeltorens op Schiphol voorzien van systemen die Legionella bestrijden

Holland Water gaat Luchthaven Schiphol voorzien van een systeem om koeltorens vrij te houden van biofilm, Legionella, aanslag en corrosie. Zonder toevoeging van chemicaliën en met minimaal verbruik van water worden de koeltorens beschermd en beheerd. Het bedrijf verwierf de opdracht via Engie Services, technisch dienstverlener en energieleverancier op Schiphol. Op de luchthaven worden op de passagiersterminals in totaal dertien koeltorens voorzien van het systeem.

Het betreffende systeem is gebaseerd op de techniek van koper- en zilverionisatie die door het bedrijf inmiddels op ruim 500 locaties wordt ingezet op koel- en drinkwaterinstallaties. De techniek, die al eeuwenlang bestaat, werd door Holland Water ongeveer vijftien jaar geleden doorontwikkeld tot een aanpak om Legionella te bestrijden. Waar in eerste instantie de focus lag op de toepassing in drinkwaterinstallaties, bestaat de laatste jaren een groeiende belangstelling voor de toepassing van het systeem in koeltorens.

Duurzaam
Dit geldt ook voor Schiphol, waarbij ‘duurzaamheid’ het sleutelwoord is voor het bepalen van de toekomst. De luchthaven heeft een studie gedaan naar referentieprojecten van het Bifiipro® Cool systeem, dat sinds 2006 wordt toegepast bij verscheidene eindgebruikers, zoals in ziekenhuizen, de voedingsmiddelenindustrie en bij kantoorgebouwen. Tevens heeft de luchthaven in een eerste fase de techniek uitvoerig getoetst; de resultaten hiervan waren positief. Naast effectiviteit en efficiency speelden gebruiksgemak en milieuvoordelen een belangrijke rol.

Kers op de taart
Leo de Zeeuw, algemeen directeur bij Holland Water, noemt de opdracht ‘een grote opsteker, een take off’ voor zijn bedrijf. “Hoewel we al vele jaren op uiteenlopende locaties koeltorens van onze systemen hebben voorzien, is Schiphol voor ons wel de kers op de taart”, verklaart hij. “We hebben jaren aan deze opdracht gewerkt en het is mooi om te ervaren dat zowel Schiphol als Engie voor ons kiest. Schiphol spreekt natuurlijk tot ieders verbeelding en dient vaak als voorbeeld voor andere bedrijven en andere landen. Wij verwachten dan ook dat dit de definitieve doorbraak voor deze unieke en milieuvriendelijke techniek betekent.”

  • april 3, 2019
  • 128 views
Praktijkrichtlijn ‘Telling Legionella in water’ gepubliceerd

NEN heeft de Nederlandse praktijkrichtlijn ‘NPR 6278 - Water - Toelichting bij de telling van Legionella volgens NEN-EN-ISO 11731’ gepubliceerd. Deze richtlijn beschrijft naast de telling, ook het nader identificeren van Legionella verdachte kolonies op grond van hun verschijningsvorm.

De richtlijn, NPR 6278:2019, behandelt een aantal onderwerpen ter toelichting op de beschreven methoden in de norm NEN‐EN‐ISO 11731:2017 voor de telling van Legionella in water. Deze ISO-norm heeft een Nederlands voorwoord, waarin de aanpassingen die gelden voor de Nederlandse situatie worden weergegeven. Deze aanpassingen zijn van toepassing op het onderdeel ‘monstername’. Sinds 1 januari 2019 verwijst de Regeling legionellapreventie in drinkwater en warm tapwater van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat voor het nemen en analyseren van monsters ook naar NEN-EN-ISO 11731.

Uitkomsten Legionella-workshop: de basis voor NPR 6278
Ter voorbereiding van het opstellen van deze NPR vond de workshop ‘Legionella: van NEN 6265 naar NEN-EN-ISO 11731’ plaats. Een deel van deze dag stond in het teken om van de deelnemers te horen voor welke onderwerpen uit NEN EN ISO 11731 meer toelichting nodig was. De workshop vormde de basis voor het opstellen van NPR 6278 door de normsubcommissie ‘Microbiologische parameters’, onder leiding van drie projectleiders (Bureau de Wit-Eurofins, Kiwa Inspection & Testing en Vitens).

Legionella in water
Onderzoek naar de aanwezigheid van Legionella in water wordt uitgevoerd omdat het, vooral bij personen met een verminderde weerstand, longontsteking of Ponticac-koorts (legionellose) kan veroorzaken. Dit komt door zogenaamde aerosolvorming van water besmet met Legionella. Daarnaast vormt drinkwater met Legionella een verhoogd risico voor mensen die zich regelmatig verslikken.

  • maart 29, 2019
  • 159 views
Luistervink

In een ver verleden was ik opzichter bij een waterleidingbedrijf. Ik heb destijds samengewerkt met een wel heel bijzondere fitter: Arie de Jong.
Arie had een uitvinding gedaan om lekkages in waterleidingen op te sporen. Een mooi en nuttig initiatief, want dergelijke lekkages zorgen niet alleen voor waterverlies maar kunnen ook leiden tot besmettingen.
Arie had op een metalen staaf en een speaker geplaatst van een, nu ouderwetse, telefoon. Hij maakte kleine gaatjes in asfalt of berm en ‘prikte’ vervolgens de ondergelegen waterleidingbuizen aan. Daarna luisterde hij of hij geruis hoorde. Soms ging hij daarvoor best ver. Hij legde doodleuk het verkeer ter plaatse stil door een hek op de weg te plaatsen. Zo kon hij beter ‘uitluisteren’.

Arie was met deze uitvinding zijn tijd ver vooruit. Het was in die dagen nog bijzonder moeilijk om de exacte plaats van een lekkage te bepalen. Tegenwoordig is dat wel anders met alle elektronische lekzoekapparatuur die hiervoor beschikbaar is.
Eén van de dijken die Arie onderzocht, was treffend genoeg de Lekdijk langs de Lek. Deze dijk bestaat feitelijk uit meerdere dijken. In deze dijken lagen gietijzeren hoofdwaterleidingen. De dijken ‘wandelden’ soms; ze waren in beweging, maar de leidingverbindingen konden dat niet aan. Die waren gemaakt van lood en striktouw; zo ging dat vroeger: lood en touw inkloppen met een speciale hamer.

U begrijpt het: Arie was een man met een speciale toewijding voor zijn werk. Mede door zijn expertise en – niet te vergeten – zijn uitstekende gehoor wist hij destijds veel onnodig graafwerk te voorkomen. Juist dit soort mannen helpen het vakgebied weer een beetje vooruit.

Leo Bikker
BAC (Bikker Advies & Consultancy)
mbikker@chello.nl

  • maart 1, 2019
  • 129 views
Bovenkarspel hakt er nog altijd in

Omdat het zo’n impact had (en heeft) op onze samenleving, sta ik nogmaals stil bij het feit dat twintig jaar geleden de grootste legionella-uitbraak ooit plaatsvond in Bovenkarspel. 32 mensen overleden en honderden werden ziek. Van de overlevenden ondervindt nog een zeer groot aantal dagelijks hinder van de besmetting.

Prof. P. Speelman van het AMC ziekenhuis heeft destijds 89 personen twee jaar gevolgd. Veel mensen bleken restklachten te hebben, zoals geheugenverlies concentratiestoornis, gewrichtspijn en vermoeidheid. Recent heeft de stichting Veteranenziekte een soortgelijk, zeg maar vervolgonderzoek gedaan. Schrik niet, de cijfers zijn bijna identiek. Kortom, het hakt er nog altijd stevig in. Andries Knevel, nu ambassadeur voor de stichting, weer daarover inmiddels mee praten.
Tien jaar geleden was er een herdenking in Bovenkarspel en organiseerde de stichting een groot congres in Amersfoort. Ik had destijds met mevrouw Els Borst bekokstoofd dat de oprichters van het eerste uur een onderscheiding zouden krijgen. Daar kwam nog heel wat bij kijken: goedkeuring van Hare Majesteit en geheimhoudingsplicht voor de familie en mij. Er waren ongeveer 350 mensen aanwezig, waaronder personen die dierbaren hadden verloren en slachtoffers waarvan de meesten dus met restklachten en arbeidsongeschikt. Een zeer emotionele ervaring.
Gelukkig is de wetgeving en controle nu sterk verbeterd maar er liggen nog steeds grote gevaren op de loer voor een nieuwe uitbraak. Kijk de recente uitzending van Zembla naar aanleiding van twintig jaar Bovenkarspel er maar eens op terug.
Installateurs kunnen aan het voorkomen van dit soort drama’s een steentje bijdragen door onder andere gebruikers en opdrachtgevers goede voorlichting te geven over hoe ze moeten omgaan met water. Er worden immers nog steeds veel zaken onderschat, zelfs door artsen.

Leo Bikker
BAC (Bikker Advies & Consultancy)
mbikker@chello.nl

  • februari 6, 2019
  • 120 views
‘Superministerie’ informeerde personeel onjuist over aanwezigheid Legionella in gebouw

Op het 'superministerie' in Den Haag is vorige maand Legionella aangetroffen, onthult het tv-programma Zembla. Op verschillende etages in het gebouw zijn normoverschrijdingen vastgesteld. Opmerkelijk is dat het ministerie onjuiste informatie zou hebben verspreid over de legionellabacterie onder het personeel. Minister Cora van Nieuwenhuizen, verantwoordelijk voor de bestrijding van Legionella, zit ook in het gebouw.

Het ministerie is in november 2017 na een grondige renovatie opnieuw opgeleverd. Op intranet verspreidde het ministerie een bericht onder het personeel over de Legionella waar feitelijke onjuistheden in staan, laat Zembla op haar website weten. In het bericht staat dat het om een 'ongevaarlijke beperkte verhoging van legionella' gaat. "De waarde viel ruim binnen de veilige marges." Terwijl er forse normoverschrijdingen waren. Woordvoerder Steffart Buijs van Rijksvastgoedbedrijf, dat het gebouw in eigendom heeft, vertelt dat er vorige maand 10 monsters zijn genomen, bij 5 monsters was er sprake van een normoverschrijding. Het intranetbericht zegt verder dat de leidingen zijn doorgespoeld, waardoor de bacteriën zijn gedood: "Na het spoelen was de legionellawaarde normaal." Ook dat is onjuist volgens de woordvoerder: "Wij weten niet wat de legionellawaarden zijn. Wij verwachten de uitkomsten volgende week. Wel is de kans groot dat op korte termijn de problemen verholpen zijn."

Lees hier het hele Zembla-artikel

  • december 14, 2018
  • 136 views
Kamervragen over legionella

Afgelopen woensdag dook Zembla in de wereld van de legionella. Uit de uitzending bleek dat er nog veel misstanden zijn op het gebied van legionellapreventie. Zo is er onder andere geen landelijk registratiesysteem voor koeltorens, een belangrijke potentiële bron van legionellabesmetting.

50PLUS wil dat minister Van Nieuwenhuizen ervoor zorgt dat er zo snel mogelijk een overzicht komt van alle bestaande koeltorens in Nederland. Dat staat in de Kamervragen die de partij stelt aan de bewindspersoon.

Het RIVM hamerde jaren geleden al op de noodzaak om dit wel te doen, maar een overzicht kwam er nooit. In de uitzending reageert minister Van Nieuwenhuizen met de boodschap dat de verantwoordelijkheid bij de bedrijven zelf ligt om te melden dat ze over een koeltoren beschikken.

'Bescherming ouderen tegen legionella moet beter'

Daarnaast wil 50PLUS opheldering over een ander probleem. Tijdens de uitzending van Zembla bleek dat verpleeghuizen die omgevormd worden tot seniorencomplexen of serviceflats de koper-/zilver installatie moeten verwijderen. Die installatie zorgt ervoor dat legionella geen kans krijgt zich te ontwikkelen in een gebouw. In de seniorencomplexen wonen kwetsbare ouderen waarbij het risico dat ze ziek worden van een legionellabesmetting veel groter is dan bij een jong, vitaal persoon.

 

De uitzending van Zembla

 

Voor de reactie van Eric van der Blom, vakspecialist Sanitaire Technieken Uneto-VNI: https://dev.installatienet.nl/gebouweigenaren-calculeren-risico-op-legionella-in/