Noodzaak om loden leidingen te vervangen wordt breed gedragen
Volgens de 5 grootste steden van Nederland verloopt de vrijwillige vervanging van loden waterleidingen niet zoals gewenst. In een brief aan Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken pleiten ze daarom op een wettelijk verbod op loden leidingen in bestaande gebouwen. Techniek Nederland deelt het gevoel van urgentie.
In Nederland zijn tot 1960 nog op grote schaal loden drinkwaterleidingen in gebouwen geplaatst, daarna werd het gebruik ervan in nieuwbouw verboden vanwege de gezondheidsrisico's. Uit een schatting van de Gezondheidsraad blijkt echter dat momenteel nog zo'n 100.000 tot 200.000 oude woningen deze leidingen bevatten.
Snel vervangen
Vorig jaar riep de raad al op tot een snelle vervanging van de loden waterleidingen. Die zou dan voor rekening komen van pandeigenaren. De vijf grootste Nederlandse gemeenten concluderen echter dat inmiddels duidelijk is geworden dat in "veel woningen, zowel bij corporaties als particuliere eigenaren, nog loden leidingen aanwezig zijn."
Onverantwoorde situatie
Het is onverantwoord, zo schrijven zij in de brief aan Ollongren, “om de vervanging geheel te verlaten op de eigen verantwoordelijkheid en vrijwilligheid van gebouweigenaren.” Middels een verbod op loden leidingen in bestaande gebouwen willen ze nu vooralsnog een snelle vervanging stimuleren. Daarbij zouden ze ook handhavend kunnen optreden. Installatienet legde naar aanleiding van de brief enkele vragen voor aan Techniek Nederland.
Is handhaving van een verbod op loden leidingen realistisch?
‘Details van de plannen zijn nog niet bekend. We kunnen ons echter voorstellen dat een realistische en haalbare aanpak mogelijk is. Vanzelfsprekend denkt Techniek Nederland graag mee met de gemeenten en de Rijksoverheid om de plannen te concretiseren.’
Binnen welke termijn zouden de leidingen moeten worden vervangen?
‘Vanuit het oogpunt van volksgezondheid is het belangrijk dat de loden leidingen zo snel mogelijk worden vervangen. Techniek Nederland heeft dit al vaker benadrukt. Uit de brief van de grote gemeenten blijkt nu dat de urgentie breed gedeeld wordt.’
Staan andere gemeenten er ook zo in?
‘De aanwezigheid van loden leidingen beperkt zich niet tot de vijf grote gemeenten. Wij denken daarom dat ook veel kleinere gemeenten voorstander zullen zijn van een wettelijk verbod.’
Hoe wil Techniek Nederland de druk opvoeren, zodat het Rijk dit gaat oppakken?
‘De urgentie is groot. Met de brief aan minister Ollongren voeren de vijf gemeenten de druk al op om het probleem van loden leidingen aan te pakken. Loden leidingen zijn rond 1960 voor het laatst toegepast. De kans is aanwezig dat deze leidingen inmiddels slijtage vertonen waardoor de kans op lekkages groter wordt. Ook vanuit dat oogpunt is vervanging van loden leidingen van belang.’
Normen beproeven slagvaste PVC-leidingen voor gas gepubliceerd
NEN heeft drie ontwerpnormen gepubliceerd met eisen en beproevingsmethoden voor kunststofleidingsystemen van slagvast PVC voor gasvoorziening. De ontwerpnormen zijn NEN 7230, NEN 7231 en NEN 7232. Deze reeks normen heeft tot doel om tot een eenduidige werkwijze te komen in zowel gebruik als kwaliteitsbeoordeling van deze kunststofleidingsystemen.
De herzieningen vervangen de versies uit 2011. De normen zijn op een aantal punten aangepast om een betere aansluiting op de huidige praktijk te krijgen. De normatieve verwijzingen, termen en definities, en verwijzing naar wet- en regelgeving zijn geactualiseerd. Na publicatie van deze reeks wordt NEN 7240 'Kunststofleidingsystemen voor gasvoorziening - Trekvaste (overgangs)koppelingen van slagvast polyvinylchloride (slagvast PVC) voor PE-leidingsystemen - Eisen en beproevingsmethoden' waarschijnlijk ingetrokken. De reden hiervoor is omdat de scope van NEN 7240 overeenkomt met de scope van NEN-ISO 17885 ‘Kunststofleidingsystemen - Mechanische hulpstukken voor drukleidingsystemen - Specificaties'.
Van antieke geisers tot een heuse bitumenketel
Jaap Schut was 15 jaar oud toen hij in het bedrijf van zijn vader stapte. Net 20 jaar geworden, werd hij eigenaar en dat zou hij tot aan zijn pensioen in 2017 blijven. Al die jaren verzamelde hij historisch gereedschap en oude installaties. Van antieke geisers, baden en gaskachels tot afsnijtangen en een heuse bitumenketel. De zestiger wil nu de nalatenschap van zijn familiebedrijf en andere installateurs veiligstellen voor het nageslacht. Het liefst in de vorm van een museum en als het even kan in zijn geliefde Naaldwijk.
“Mijn opa startte in 1901 zijn eigen bedrijf in Naaldwijk”, vertelt Schut. “Ik heb nog installaties en gereedschap uit die tijd.” Hij wijst daarbij naar zijn gereedschapshoek. De zestiger deed na zijn pensionering zijn bedrijf van de hand, maar heeft nog wel een eigen loods waar al zijn historische curiositeiten staan uitgestald. Regelmatig leidt hij op aanvraag groepen rond. “Ze vinden het fantastisch. Herkennen nog een oud apparaat dat in het huis van oma stond, vragen waar dat stuk gereedschap voor dient…”, vertelt Schut aanstekelijk.
Gascilinders op de fiets
Beneden zijn onder andere oude baden, gaskachels, gereedschapsartikelen, toiletten en thermostaten te zien. Maar ook de fiets waarmee zijn oom nog gascilinders rondbracht in de streek. Boven is een hele zaal gewijd aan geisers. Over alles valt wel een verhaal over te vertellen. Zo toont Schut een wc die nog met een voetpedaal moest worden bediend, een zinken bad voor de gewone man en een fraaie groene voor de elite. “Dat groene bad is afkomstig uit een oud herenhuis. Waar dat huis precies stond, hebben ze me nooit willen vertellen”, voegt hij er geheimzinnig aan toe.
Lessen uit het verleden
In het ontvangstgedeelte van de collectieruimte drinken we een kopje koffie. Hij vertelt over zijn eigen carrière. Hoe er lessen vallen te leren uit het verleden en hoe een museum voor oude ambachten (waaronder installatietechniek/loodgieterswerk) kan bijdragen aan beroepstrots. Het huidige pand heeft hij nog twee jaar tot zijn beschikking, daarna moet hij een andere locatie zien te vinden. Hij is al naarstig op zoek.
Mocht u nog oud gereedschap, historische installaties of interessante tips hebben voor Schut, neem dan gerust contact op via: jwschut@kabelfoon.nl
Installateurs maken kans op miljardste ‘vergulde fitting’
Het is bijna 50 jaar geleden, dat het eerste perssysteem op de markt werd geïntroduceerd in de vorm van Mapress. Deze maand bereikt Geberit een mijlpaal in de productie van dit toevoersysteem: de miljardste fitting wordt geproduceerd. Deze fitting wordt als een speciale vergulde uitgave weggegeven in een winactie. Iedere installateur kan aan deze actie deelnemen. De actie loopt tot 18 mei 2018.
Het assortiment van Mapress omvat meer dan 350.000 fittingen en buizen; ongeveer 80 procent van alle aansluitingen voor drinkwater en verwarmingsleidingen worden geperst. Met rvs, C-staal, koper en CuNiFe zijn er vier productmaterialen beschikbaar, die vrijwel elk toepassingsgebied met de juiste combinatie van afdichtringen betrouwbaar afdekken.
“We breiden ons assortiment Mapress-producten voortdurend uit en brengen alleen al dit jaar tal van nieuwe onderdelen op de markt – van de nieuwe MasterFix-adapter tot de nieuwe onderhoudsvrije persbekken en de mogelijkheid om gereedschap via Bluetooth uit te lezen. Dit stelt ons in staat klanten nieuwe manieren van werken te bieden, die efficiënter en effectiever zijn”, legt Hank Wes, Productmanager Leidingsystemen bij Geberit, uit.
De speciale vergulde fiting wordt naar verwachting halverwege april in Langenfeld, Duitsland vervaardigd. “Voor welke speciale toepassing is de witte o-ring in een Geberit Mapress rvs fitting?” Dat is de vraag op de speciale Mapress website. Beantwoordt deze wedstrijdvraag goed en maak kans op één van de volgende prijzen:
- 1 × hoofdprijs: de gouden Geberit Mapress fitting plus een luxe weekend in Keulen, inclusief een rondleiding in de Geberit Mapress productiefabriek in Langenfeld, Duitsland.
- 3 × unieke peper- en zoutstellen, gemaakt van Geberit Mapress rvs leidingen en fittingen. De winnaars van deze prijzen mogen tevens mee op excursiereis naar de Mapress fabriek in Langenfeld, Duitsland, samen met een collega.
Informatie en voorwaarden zijn te vinden op www.geberit.nl/mapressfitting.
Persproef waterleidingen mag nu ook met inert gas
Het waterwerkblad 2.3 (Uitvoering persproef) is herzien. In de nieuwe versie heeft de persproef van de fabrikant een belangrijker functie gekregen. Deze wordt nu boven de voorgeschreven persproefmethoden gesteld. Met de persproef worden de trekvaste delen van installatie, zoals fittingen, getest op waterdichtheid en sterkte (afschuiving). Deze persproef mocht alleen worden uitgevoerd met (drink)water of olievrije lucht. Dat mag nu ook met inert gas (bijvoorbeeld CO2 of stikstof).
Deze methode met inert gas heeft als voordeel dat er geen water in de installatie achterblijft en vervuiling en vorming van een biofilm worden voorkomen. Het nieuwe waterwerkblad schrijft voor de waterpersproef een duur van 30 minuten voor; de droge-persproef vergt 150 minuten.
Standaard-protocollen
Fabrikant Viega laat weten al een groot aantal jaren standaard-protocollen aan te bieden voor de uitvoering van natte en droge persproeven. De persfittingen van het bedrijf zijn bovendien uitgevoerd met het zogenaamde SC-Contur. Deze veiligheidsvoorziening zorgt ervoor dat fittingen die niet geperst zijn, niet dicht zijn. Dat klinkt vanzelfsprekend, zegt de fabrikant, maar wordt duidelijker wanneer wordt bedacht dat bij het insteken van een buis in een fitting de verbinding al dicht kan lijken. Door de minimale toleranties die bij de productie worden aangehouden, kan de installatie in sommige gevallen zelfs gewoon worden gebruikt. Door plotse drukstijgingen of cavitatie van leidingen kan de fitting echter losschieten met schade door waterlekkage als gevolg.
Het SC-Contur van Viega biedt hiertegen uitkomst. Door een ‘kanaaltje’ in de zitting van de fitting zijn niet geperste fittingen altijd direct zichtbaar – op de manometer dan wel bij een visuele inspectie.
Steeds vaker waterschade
Verzekeringsmaatschappijen worden steeds vaker geconfronteerd met waterschade. Een deel hiervan wordt veroorzaakt door persfittingen die niet zijn geperst of persproeven die niet zijn uitgevoerd. Los van verzekeringskwesties leidt waterlekkage ook tot imagoschade en bijkomende schade door bijvoorbeeld stilstand.
Leverancier waterontharders boos over rectificatie Consumentenbond
In de nieuwe Consumentengids, het orgaan van de Consumentenbond dat vandaag verschijnt, corrigeert de redactie misleidende informatie over waterontharden in de Consumentengids van oktober vorig jaar. Directeur Dijkstra van Aquacombi, leverancier van waterontharders in Nederland, blijft echter ontevreden. “De Consumentengids heeft mijn woorden uit hun verband gerukt, zodat het lijkt alsof ook ik van mening zou zijn dat er gevaar dreigt voor bacteriologische verontreiniging bij het gebruik van onze waterontharders. Niets is minder waar, blijkt uit onderzoek dat is voorgelegd aan de Consumentenbond. Maar dat leek niet te passen in hun verhaal.”
In een artikel met de titel ‘Zacht water, harde feiten’ suggereerde de Consumentengids van oktober 2017 dat waterontharden geldverspilling zou zijn want water ontharden (kalk verwijderen) zou nergens in Nederland nodig zijn en wateronthardingsapparatuur zou zichzelf ook niet terugverdienen. In de Consumentengids van februari die al vandaag is verschenen, geeft de redactie toe dat haar uit reacties van lezers en leveranciers gebleken is dat er wel degelijk behoefte aan waterontharders kan bestaan: “Als je het voorkomen van kalkaanslag dus heel belangrijk vindt, dan kan een waterontharder nuttig zijn.”
Halfslachtig
“Het is een halfslachtige rectificatie”, zegt Dijkstra, “want het gewraakte artikel stond vol feitelijke onjuistheden en wetenschappelijk niet onderbouwde meningen. Daarvan zijn er nu maar een paar rechtgezet. Maar nog steeds bijzonder krom is de suggestie dat waterontharders een gevaar vormen van bacteriologische verontreiniging. Door mijn woorden in een verkeerde context te plaatsen, laten ze mij het tegendeel beweren van wat ik bedoel.” De Consumentengids spreekt over ‘het gevaar van bacteriegroei’ zonder aan te geven dat bacteriegroei alleen een gevaar vormt wanneer het schadelijke bacteriën betreft. Uit wetenschappelijk praktijkonderzoek blijkt dat er in waterontharders op basis van ionenwisseling, zoals bij de Aquacell van Aquacombi, van een dergelijk gevaar geen sprake is. De kans op legionellabesmettingen in waterleidingen zonder Aquacellinstallatie zou zelfs groter zijn.
Eenzijdig
Op het eerste artikel reageerde Aquacombi met een opsomming van 12 feitelijke onjuistheden. Met name hekelde Dijkstra het ontbreken van onderzoeksgegevens in het artikel en het stiekem opvoeren van een woordvoerder van de drinkwaterbedrijven door deze voor te stellen als onafhankelijk deskundige, in de persoon van professor Jan Peter van der Hoek, die hetzelfde standpunt heeft als de Consumentenbond, zonder wederhoor te plegen bij leveranciers van waterontharders die het met dat standpunt niet eens zijn. “Juist van de Consumentengids zou je een dergelijke eenzijdigheid niet verwachten”, meent Dijkstra.
Op het protest van Dijkstra volgde een uitnodiging tot gesprek waarin hoofdredacteur Friederichs aanbood een nieuw artikel te schrijven om aan de bezwaren van Aquacombi en andere lezers en leveranciers tegemoet te komen. “We zullen u het concept van dit artikel – tegen onze gewoonte in – vooraf toesturen, waarbij we u eenmalig de gelegenheid bieden om op feitelijke onjuistheden te reageren”, schreef Friederichs na afloop van de bespreking. Maar in dat concept blijken slechts 3 feitelijke onjuistheden gecorrigeerd. Dijkstra maakt bezwaar tegen het concept, met name tegen zijn citaat in een verkeerde context waardoor het lijkt dat hij het tegendeel beweert van wat hij bedoelt. In reactie daarop schrijft de advocaat van de bond, mr. Issam el Ousrouti: “Wanneer wij beide publicaties in onderlinge samenhang bezien, zijn wij van mening een voldoende genuanceerd beeld te hebben gecreëerd dat aansluit bij onze huidige opvattingen over leidingwater en het ontharden daarvan. (…) Dat wij de door uw cliënt gemaakte opmerkingen daarmee niet uitputtend (of één op één) in ons concept hebben overgenomen, is een omstandigheid die binnen de grenzen van onze redactionele vrijheid valt.”
Die motivatie kan op weinig begrip rekenen in Joure. Dijkstra zegt: “Hoe is het mogelijk dat een autoriteit zoals de consumentenbond niet inhoudelijk haar artikelen kan verdedigen maar haar toevlucht moet zoeken tot een juridisch argument zoals redactionele vrijheid? Misschien moeten ze voortaan een disclaimer toevoegen. Dit artikel is een persoonlijke mening van onze redacteur. Wij vonden het niet nodig om onderzoek te doen en beroepen ons op redactionele vrijheid mochten er onjuistheden aan het licht komen.” Dan serieus: “Ik vind het echt schrijnend dat een instituut zoals de consumentenbond zich er zo vanaf probeert te maken.”
Schadeclaim
De publicatie in de Consumentengids heeft Aquacombi schade berokkend, diverse klanten trokken lopende bestellingen in en de verkoop van de Aquacell ontwikkelde zich niet zoals in de eerste drie kwartalen van 2017. Directeur Dijkstra overweegt nu via de rechter een schadeclaim in te dienen.
Online aankoop bij technische groothandel neemt in ons land sterk toe
De traditionele, gespecialiseerde groothandel is nog steeds het meest gebruikte inkoopkanaal van Europese HVAC-installateurs en loodgieters. Maar de manier van bestellen bij de groothandel verandert. Dit blijkt uit een onderzoek van de European Mechanical Installation Monitor onder 1.200 HVAC installateurs en loodgieters in zes Europese landen. Online aankoop neemt sterk toe, vooral in Nederland.
In ons land, Duitsland en België heeft online bestellen inmiddels een aanzienlijk aandeel bereikt. Ongeveer de helft van de aankopen bij de groothandel in Nederland gebeurt online. Voor Duitsland is dit 41% en voor België 24%. In het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Polen gebeuren bijna alle aankopen daarentegen nog traditioneel, via telefoon, fax, de verkoopvertegenwoordiger, aan het loket in de winkel of per e-mail. Een gering deel van de aankopen wordt online besteld via de webshop of het webplatform van de groothandel.
Eén van de redenen waarom online bestellen bij de gespecialiseerde groothandel in Nederland zo’n vlucht heeft genomen, heeft te maken met het feit dat de grootste groothandel, de Technische Unie, zich sterk heeft toegelegd op haar online bestelsysteem. De onderzoekers concluderen dat het erg belangrijk is om deze ontwikkelingen in de manier van bestellen te blijven volgen, omdat veranderingen in het bestelgedrag belangrijke gevolgen zullen hebben voor de rol van de groothandel. Als installateurs hun producten via de online winkels van de groothandel bestellen, is er veel minder persoonlijk contact en kan de groothandel bepaalde producten promoten en pushen.
Elektrolassen voor PE-leidingen wordt eerder herzien
In 2018 wordt de NTA 8828 herzien. Deze Nederlandse Technische Afspraak bevat uniforme afspraken voor het maken van elektrolasverbindingen in PE-leidingen voor gas en drinkwater. Bij het intensief gebruiken van NTA 8828 waren er enkele onduidelijkheden en verbeterwensen naar boven gekomen. Daarom is besloten deze NTA een jaar eerder dan gebruikelijke te herzien.
Op basis van NTA 8828 is door de betrokken partijen gewerkt aan een certificeringsschema voor lassers en ook voor lastoezichthouders. Intussen zijn er al veel elektrolassers en lastoezichthouders volgens NTA 8828 gecertificeerd.
De NTA is bedoeld voor iedereen die in zijn/haar werk te maken heeft met elektrolasverbindingen in PE-leidingen. Dat blijft niet beperkt tot de voorbereiding en de uitvoering van de laswerkzaamheden, omdat de reikwijdte van de NTA 8828 zich ook uitstrekt over aanpalende werkzaamheden op het gebied van logistiek, toezicht, inspectie, keuring etc.
Viega sponsort opleidingsfonds om kennis van isolatietechniek te verhogen
Viega Nederland sponsort het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor de Isolatiebranche (OOI) met Easytop-afsluiters. De fabrikant wil leerlingen hiermee de gelegenheid bieden om kennis op te doen van het effectief isoleren van afsluiters. In een wereld die draait om duurzaamheid is kennis van isolatietechniek een eerste vereiste, aldus de fabrikant.
‘Een goede isolatie van (industriële) leidingsystemen heeft een positieve invloed op het rendement van verwarmings- en koelinstallaties en zorgt voor een maximale energieprestatie van gebouwen. Naast de kostenbesparingen die door isolatie worden bereikt, draagt het ook bij aan (persoonlijke) veiligheid, gezondheid en comfort van gebruikers. Binnen deze leidingsystemen worden afsluiters met grote regelmaat ingezet. Het isoleren hiervan vergt het nodige specialisme. Dit specialisme verdient zich terug. Het negatieve effect van een niet-geïsoleerde afsluiter komt overeen met dat van een niet-geïsoleerd leidingtraject van maar liefst zeven meter’, aldus de fabrikant.
Om cursisten bij Stichting OOI de gelegenheid te bieden zich juist op dit terrein te bekwamen, sponsort Viega Nederland het opleidingsinstituut met Easytop afsluiters. Belangrijk voordeel van deze afsluiter is volgens Viega de verhoogde spindel met de niet-geleidende kunststof hendel. ‘Daardoor is niet alleen de afsluiter eenvoudiger en sneller te isoleren, maar is ook het inwaterpunt bij deze afsluiters korter. De kans op niet of niet goed geïsoleerde afsluiters wordt daarmee aanzienlijk kleiner.’
Easytop-afsluiters van Viega zijn vervaardigd uit brons of roestvast staal, die een duurzame en soepele werking en functiebetrouwbaarheid garanderen. Het leveringsprogramma omvat kogel- en schuifafsluiters en keerkleppen in de diameters DN 12 tot en met DN 100.
Herziene NEN 6090 voor bepaling vuurbelasting gepubliceerd
NEN heeft de herziene norm NEN 6090 ‘Bepaling van de vuurbelasting’ gepubliceerd. De norm is herzien omdat de vorige versie uit 2006 verouderd was en door nieuwe ontwikkelingen niet genoeg informatie meer bood. Belangrijkste wijziging is dat er nu onderscheid wordt gemaakt tussen permanente vuurbelasting en variabele vuurbelasting.
Methode
NEN 6090 geeft voorts een methode voor de experimentele bepaling van de netto-verbrandingswaarde van materialen. Indien wordt afgezien van deze bepaling, kunnen ook de waarden worden gebruikt volgens de informatieve bijlagen B en C van deze norm.
Bouwbesluit 2012
Met de herziening is de terminologie van NEN 6090 in lijn gebracht met die van het Bouwbesluit 2012. Daarnaast is de informatieve bijlage B uit 2006 vervangen door een nieuwe bijlage met kentallen voor het bepalen van de permanente vuurbelasting. Bovendien is in de informatieve bijlage D een voorbeeldberekening opgenomen van de permanente vuurbelasting van een kantoorgebouw, waarbij gebruik wordt gemaakt van bijlage B. Tot slot is een bibliografie toegevoegd.