Concurrentiepositie Nederland in geding vanwege tekort aan technici
Ruim de helft van de technische organisaties (54%) verwacht dat het tekort aan technici in de toekomst een negatief effect zal hebben op de concurrentiepositie van Nederland. 32 procent ziet op dit moment al negatieve gevolgen. In 2017 voorzag 80 procent van de respondenten een tekort aan technici, kwalitatief en/of kwantitatief, voor de komende vijf jaar. Dit jaar geldt dit wederom voor het overgrote deel (79%). Als belangrijkste oorzaak voor dit probleem wordt een slechte aansluiting van regulier onderwijs op het bedrijfsleven genoemd (30%). Ook een slecht imago van de technische branche (23%) en de vergrijzing (19%) spelen een grote rol.
Dit blijkt uit de ROVC TechBarometer, een onderzoek uitgevoerd door ROVC, partner in trainingen en opleidingen voor technisch Nederland. 969 respondenten uit de technische branche geven in het rapport antwoord op vragen over markt-, HR- en opleidingstrends binnen de techniek.
Brancheorganisaties zijn geen efficiënte aanjagers
Initiatieven vanuit het bedrijfsleven worden gezien als de meest efficiënte aanjager om het tekort terug te dringen (39%). Wat ook wordt ervaren is de meerwaarde van initiatieven vanuit het onderwijs (19%) en de overheid (19%). Opvallend is dat slechts één op de tien vindt dat acties vanuit brancheorganisaties efficiënte aanjagers zijn voor het terugdringen van het nijpende tekort.
Handen ineen slaan
John Huizing, directeur bij ROVC: “Al jaren staat de technische branche onder druk. 86 procent van de branche ziet het effect van het tekort aan technici op de concurrentiepositie van Nederland. Dat is zorgwekkend. De urgentie om het probleem aan te pakken is dan ook hoog. De economie trekt aan, waardoor de arbeidsmarkt enorm in de lift zit. Zo groeit het aantal banen en vacatures fors. Door het tekort kunnen organisaties niet meekomen met de groei van de economie. Daarom moeten onderwijs, het bedrijfsleven, brancheorganisaties en overheid nog meer dan op dit moment de handen ineen slaan om de technische sector een boost te geven. Door mensen te enthousiasmeren voor de branche kunnen we de negatieve weerslag op de concurrentiepositie van Nederland beperken.”
De ROVC TechBarometer is gratis aan te vragen via: www.rovc.nl/techbarometer
Energietransitie-loket gaat werk in branche garanderen
Werknemers die hun baan verliezen als gevolg van de energietransitie hoeven niet werkloos te worden. Voor een soepele overstap wil installateurskoepel Uneto-VNI samen met het UWV en OTIB (het opleidingsfonds voor de installatiebranche) een Energietransitie-loket openen. Dat loket moet werknemers snel begeleiden naar een vaste, groene baan in de installatiesector.
Voorzitter Doekle Terpstra van Uneto-VNI reageert met het plan op het SER-advies Energietransitie en werkgelegenheid dat gisteren is gepubliceerd. Het adviesorgaan van de regering wijst niet alleen op de groeiende werkgelegenheid als gevolg van de transitie naar schone energie, maar óók op verlies van arbeidsplaatsen in de oude, fossiele economie.
Géén flexwerk
De SER verwacht dat er de komende jaren alleen al door sluiting van de kolencentrales duizenden banen verloren gaan. Uneto-VNI wil voorkomen dat daarmee technisch talent verloren gaat. Terpstra: ‘Wij bieden mensen die hun baan kwijtraken graag een nieuwe start in de groene, duurzame economie. Als je de overstap maakt naar de installatiebranche, levert je dat gegarandeerd werk op. Met een vast contract, géén flexbaan.’
Nieuwe banen
In de technische installatiebranche zijn veel banen, maar niet alleen voor technici op uitvoerend niveau. Terpstra: ‘De sector digitaliseert in razend tempo. Dat betekent dat nieuwe eisen worden gesteld aan het kennisniveau van onze werknemers én dat er nieuwe banen ontstaan. We hebben óók systeemarchitecten, data-analisten, energieadviseurs en BIM-modelleurs nodig.’ Uneto-VNI heeft het plan al voorgelegd aan het UWV, dat bij monde van directeur Tof Thissen positief heeft gereageerd.
Zonnepanelen en warmtepompen
De technische installatiebranche houdt nu al rekening met een tekort van 20.000 technici in 2020. Als gevolg van de omslag naar duurzame energieopwekking met bijvoorbeeld zonnepanelen en warmtepompen zou dit tekort zelfs kunnen verdubbelen tot 40.000 vacatures. Terpstra: ‘We gaan niet bij de pakken neerzitten, maar nemen zélf het initiatief. We hopen dat de Rijksoverheid het Energietransitie-loket gaat ondersteunen. Daarmee komt het behalen van de klimaatdoelstellingen van dit kabinet weer een stap dichterbij. Dat kan alléén met behulp van techniek.’
Versneld opleiden
Uneto-VNI richt zich op diverse mogelijkheden om het tekort aan technici te verminderen. Dat gebeurt door instroomcampagnes gericht op jongeren, speciale omscholingsprogramma’s voor zij-instromers én een versneld opleidingsprogramma voor statushouders.
Publiek-private samenwerking gaat werkzoekende 50+er klaarstomen voor technische baan
Talent4Service, UWV en maatschappelijk investeerder Start Foundation willen in 2018 en 2019 minimaal 150 laagopgeleide 50-plussers duurzaam aan het werk krijgen. Het project Weer aan het Werk richt zich op werkzoekenden met en zonder uitkering, en biedt hen een omscholingstraject aan zodat zij aan de slag kunnen in veelal technische beroepen.
Talent4Service gaat nieuwe medewerkers opleiden vanuit de doelgroep 50+. Door een combinatie van een in-house vaktraining bij de opdrachtgever en duurzame begeleiding door een teammentor van Talent4Service krijgen kandidaten de mogelijkheid om een duurzame baan te vinden in een nieuwe branche. Daartoe zijn inmiddels 12 organisaties uit het hele land aangesloten, waaronder Energiewacht, BAM en Guidion. De verwachting is dat dit netwerk het komende jaar snel verder groeit.
Operationeel directeur van Talent4Service Jeroen Voswinkel over het project: “Wij willen werkzoekenden begeleiden naar échte banen. Dus geen flexwerk, maar banen met voldoende uren en een langetermijnperspectief. Veel werkzoekende 50-plussers hebben volop praktische ervaring, maar niet de juiste papieren. Wij helpen deze werkzoekenden de overstap te maken door hen zowel vakinhoudelijke als mentale begeleiding te bieden. Zo creëren wij nieuwe perspectieven voor 50-plussers om duurzaam weer aan het werk te kunnen.”
Jos Verhoeven, directeur Start Foundation, voegt hier aan toe: “Ouderenwerkloosheid is een speerpunt van Start Foundation. Het lijkt er op dat de arbeidsmarkt steeds harder discrimineert op leeftijd. Hoe hoger de leeftijd en hoe lager de opleiding, hoe lastiger het is om weer aan de bak te komen. We zien dat terug in de cijfers. Dat is onwenselijk en moet bestreden worden. Dit is een beloftevolle aanpak waarin duurzaamheid het sleutelwoord is. Daarom investeren we hierin.”
Johan van de Kleij, landelijk adviseur werkgeversdiensten bij UWV, beaamt dat 50-plussers die hun baan kwijt raken een extra steuntje in de rug kunnen gebruiken. “Een project als Weer aan het Werk helpt de drempel voor werkgevers te verlagen. Talent4Service zorgt voor het opleiden en begeleiden van de kandidaten, terwijl UWV het mogelijk maakt om de opleiding met behoud van uitkering te volgen. Zo dragen we samen met Start Foundation bij aan het omscholen van werknemers met ervaring naar functies waar kansen liggen, zoals in de techniek.”
Voor de campagne Weer aan het Werk wordt een online platform ontwikkeld waar 50-plussers actuele vacatures kunnen vinden, maar ook laatste ontwikkelingen in de markt en positieve ervaringen van leeftijdsgenoten die via dit project weer een duurzame baan gevonden hebben. Lancering van het platform staat gepland voor 1 mei 2018.
Meisjes kiezen steeds vaker voor het loodgietersvak
Uit onderzoek van Uneto-VNI blijkt dat meisjes tijdens hun technische opleiding steeds vaker kiezen voor het loodgietersvak. Er zijn inmiddels zo’n 500 meisjes actief als loodgieter en dat aantal neemt snel toe. Het beroep van loodgieter is de laatste jaren sterk veranderd; service en communicatie zijn belangrijker dan ooit en daarmee is het vak (ook) voor vrouwen interessanter en aantrekkelijker geworden, aldus de branchevereniging.
Voorzitter Doekle Terpstra van Uneto-VNI vindt het logisch dat meisjes loodgieter willen worden. “Het is een boeiend vak. De loodgieter is al lang niet meer de man die in keukenkastjes en wc’s aan het werk is. Het vakgebied wordt breder, innovatiever en digitaler. De loodgieter bedenkt oplossingen voor een energiezuinig huis en speciale systemen die de riolen controleren. En hij of zij maakt digitale badkamerontwerpen en voorkomt legionellabesmetting met behulp van digitale techniek.”
Maatschappelijk belang
De maatschappelijke betekenis van het loodgietersvak wordt steeds groter. Volgens Terpstra spreekt ook dát aspect meisjes aan. “De loodgieter levert een bijdrage aan de aanpak van belangrijke uitdagingen. Het terugdringen van de CO2-uitstoot bijvoorbeeld, maar ook het voorkomen van wateroverlast in en rond woningen. Loodgieters zijn van groot belang voor de volksgezondheid. Dankzij sanitaire voorzieningen wordt de gemiddelde Nederlander nu twaalf jaar ouder dan een eeuw geleden.”
Om het tekort aan loodgieters tegen te gaan, richt Uneto-VNI zich niet alleen op meisjes, maar ook op andere doelgroepen. De sector leidt dit jaar 150 vluchtelingen met een verblijfsstatus versneld op voor een baan in de installatiesector. Al vijftig statushouders zijn inmiddels als loodgieter aan het werk.
Eigen vakmensen eerst?
Vakbond CNV heeft zich negatief uitgelaten over de komst van arbeidsmigranten naar Nederland om het tekort aan vakmensen aan te vullen. Volgens Voorzitter Maurice Limmen moeten werkgevers eerst onderzoeken of er geen langdurig werklozen aan de slag kunnen in hun branche. In de Telegraaf zegt Limmen vandaag dat er “een enorme groep van 1,2 miljoen mensen is die nu nog langs de kant staat, zoals ouderen, arbeidsbeperkten en niet westerse immigranten, en die aangeeft te willen werken”.
De CNV-voorzitter ergert zich aan werkgevers die klagen over een tekort aan vakmensen. “Ze moeten niet met die smoes aankomen dat ze mensen uit het buitenland moeten halen, omdat de arbeidsmarkt zo krap is.” Uneto-VNI laat bij monde van voorzitter Doekle Terpstra weten “graag de handschoen op te pakken om te kijken wat mogelijk is. Limmen spoort werkgevers aan meer te investeren in personeel en wil daarnaast een verruiming van de onderwijsmogelijkheden. Dat is een spoor waarover wel vaker wordt gesproken.”
De brancheorganisatie stelt er nu al alles aan te doen om werkzoekenden voor een baan in de techniek op te leiden. We kijken daarbij ook nadrukkelijk naar de groep van 1,2 miljoen werklozen die Maurice Limmen noemt. “Maar we moeten wél reëel zijn. Niet iedereen kan in onze branche aan de slag. Mensen moeten wel affiniteit hebben met techniek. Áls ze dat hebben, kunnen ze meteen een opleiding volgen en aan de slag in deze uitdagende branche die de komende jaren alleen maar gaat groeien.”
“Ik ga graag het gesprek aan met de CNV. De krapte in onze sector neemt steeds verder toe, dus we kunnen iedereen gebruiken. Dus wat mij betreft zetten we samen met het CNV alle creativiteit in om deze grote uitdaging op te lossen. Daarbij kunnen we langdurig werklozen met technische affiniteit gebruiken, jongeren, zij-instromers, statushouders en mensen uit het buitenland.”
Terpstra zegt zich niet te kunnen vinden in de kritiek van Limmen op werkgevers. “De installatiebranche is bij uitstek een sector met overwegend vaste arbeidscontracten. Werkgevers investeren volop in hun werknemers zodat ze de snelle technologische ontwikkelingen kunnen bijbenen. Dankzij de energietransitie heeft deze sector echt de wind in de zeilen.”
“Hogere lonen bieden is gekkenwerk”
Bijna dagelijks lezen we over een bijna schrikbarend tekort aan technisch personeel. Ook – of vooral – in de installatiebranche is de nood aan de man. Zo meldde we onlangs nog dat een middelgroot installatiebedrijf in dienst tredende loodgieters 200 euro netto zal betalen bovenop hun huidige salaris. Zelfstandig installateur Arnold Vos snapt dat wel. Hij liep de afgelopen flink wat omzet mis omdat hij bij gebrek aan beschikbare inhuurkrachten opdrachten moest doorschuiven naar concurrenten. Toch vindt hij het bieden van hogere lonen gekkenwerk. “Mensen lopen ook weer net zo hard weg als ze ergens anders nog meer geld kunnen krijgen.”
De 60-jarige Arnold Vos zit al 35 jaar in het vak, sinds 1995 als zelfstandige. Ooit had de eigenaar van Vos Verwarmingsservice twee mensen in dienst, maar dat gaf hem naar eigen zeggen “teveel administratieve rompslomp”. De installateur opereert nu liever op zichzelf en huurt bij teveel werk andere ervaren krachten in.
Doorschuiven naar concurrenten
Vos beaamt dat er een schreeuwend tekort is aan vakmensen. De Eindhovense installateur is naar eigen zeggen de afgelopen 6 weken ruim 10.000 euro aan omzet misgelopen, omdat hij “opdrachten moest doorschuiven naar concurrenten”. “Ik kan geen mensen meer vinden om in te huren en aankloppen bij een uitzendbureau heeft geen zin. Bij het personeel dat zij leveren, moet ik alles nalopen bij een klus. Ik heb daar gewoon geen goed gevoel bij, omdat ik denk dat echt goed personeel niet voor een uitzendbureau werkt maar een baan heeft of als zelfstandige werkt.”
Marktconform salaris
Vos probeert de ZZP’ers die voor hem te werken aan zich te binden door ze een goed, marktconform salaris te geven en bij hun eigen klussen gratis gebruik te laten maken van zijn bedrijfsauto. Bovendien levert hij ze dan materiaal tegen de inkoopprijs. “De eigen klussen zijn uiteraard niet zwart maar vallen binnen het belastingvrij bij verdienen”, beklemtoont Vos. “En het onderhoud en de registratie loopt uiteraard via ons.”
“Het heeft geen zin om hogere lonen te bieden,” vervolgt de zelfstandige, “dat is ronduit gekkenwerk. Mensen lopen dan namelijk ook weer net zo hard weg als ze ergens anders nog meer geld kunnen krijgen. Partijen die personeel denken te paaien met hogere salarissen gaan het nog zwaar krijgen, dat geef ik je op een blaadje.”
“Wat nu van het ROC komt is hopeloos”
De Vos heeft geen pasklare oplossing voor het tekort aan vakmensen, maar denkt wel in bepaalde richting. “Wat nu van het ROC komt is hopeloos. Ze ontberen praktijkkennis. Ik maak regelmatig mee dat ik bij een groothandel naast zo’n jonge kerel aan de balie sta. In zulke gevallen kan je er donder opzeggen dat de groothandel maar moet uitzoeken welke onderdelen ze nodig hebben om bijvoorbeeld een storing aan een cv-ketel te verhelpen. Ze weten namelijk zelf niet hoe ze het probleem moeten oplossen. Tja, als ik dat vergelijk met het Marokkaanse en Bulgaarse bedrijf waarmee ik samen werk… De jongens die er werken zijn net sponsen. Ze nemen alles op, zijn echte vakmannen en hebben de juiste werkmentaliteit. Het zou me niet verbazen als de Nederlandse jongens door hen en andere immigranten van de arbeidsmarkt worden verdrongen.”
“Tekort zal nog verder oplopen”
Volgens Uneto-VNI kampt de installatiebranche met een structureel tekort aan vakpersoneel. Woordvoerder Dick Reijman: ”We horen van bedrijven dat sommige projecten noodgedwongen worden afgewezen of vertraging oplopen. De komende 2-3 jaar zal het tekort aan vakmensen verder oplopen. Wij verwachten binnen 2-3 jaar tot 20.000 man.
“200 euro netto meer”
Het tekort aan personeel lijkt schrikbarende vormen aan te nemen. Zo postte een CEO van een installatiebedrijf onlangs een bericht op LinkedIn, waarin hij loodgieters oproept om bij zijn bedrijf te komen solliciteren. Op zich niet bijzonder, maar zegt de middelgrote installateur: “als je bij ons in loondienst komt werken, betalen we 200 euro netto meer dan je huidige salaris.” Bovendien belooft hij zzp’ers binnen 7 dagen uit te betalen en gouden tips voor personeel te belonen met een dinercheque. Barbara de Kock van Geniek Werving & Selectie heeft het zo gek nog niet meegemaakt, maar bevestigt wel dat de arbeidsmarkt aan het veranderen is.
De ervaren recruiter is al 14 jaar actief voor de installatiebranche en heeft “de goede en slechte tijden meegemaakt. Tot de Bouwvak kampte ik nog met de naweeën van de crisis. Toen zochten bedrijven allemaal een schaap met vijf poten. Na de Bouwvak kwam de kentering op gang. Nu neemt het aantal vacatures toe. Er is vooral een grote behoefte aan werkvoorbereiders, projectleiders en engineers. Met name in de W-sector.” Waar de utiliteit al in de lift zat, lijkt de woningbouw in een stroomversnelling te zijn terecht gekomen. “Vooral in de renovatiebranche zit men om vakmensen te springen.” Het is dan ook niet verwonderlijk dat bedrijven meer dan voorheen bereid lijken te zijn “om te praten over hogere lonen. Ze gaan er flexibeler mee om”. Hoe de arbeidsmarkt zich de komende tijd zal ontwikkelen, weet De Kock niet precies, “maar ik verwacht dat de nood zal toenemen.”
Opleidingsbedrijf wil statushouders aan baan in installatiebranche helpen
Opleidingsbedrijf InstallatieWerk Nederland start een programma om statushouders (asielzoekers met een verblijfsvergunning) om te scholen voor een baan in de installatie- of elektrotechniek. Met dit programma wil het opleidingsbedrijf het tekort aan personeel in de branche te lijf gaan. Tegelijkertijd moet het statushouders helpen te integreren in de maatschappij. Het programma is opgezet samen met partners, zoals OTIB/Metechnica, UWV, Stichting Vluchtelingenwerk, opleidingspartners en de verschillende gemeentes.
Inmiddels zijn 75 statushouders gestart met de opleiding. De verwachting is dat Opleidingsbedrijf InstallatieWerk in het schooljaar 2017-2018 in totaal zeker 150 statushouders zal klaarstomen voor een baan in de installatie- of elektrotechniek.
“Als opleidingsbedrijf met vestigingen in heel het land, zien wij een groeiende vraag naar goed opgeleid personeel”, zegt Ron van Stralendorff, directeur Achterhoek Rivierenland bij Opleidingsbedrijf InstallatieWerk Nederland. “Tegelijkertijd kampt de markt met te weinig instroom van leerlingen vanuit het VMBO. Er is simpelweg te weinig aandacht voor onze branche. Dat is zonde, want de installatie- en elektrotechniek zijn prachtige vakken en bovendien heel baanzeker. Kies je voor techniek, dan kies je voor een goede toekomst.”
Nederlandse les en techniekonderwijs
De statushouders starten met een voorschakeltraject van 12 tot 16 weken. Tijdens deze periode krijgen de deelnemers onderwijsondersteuning in de Nederlandse taal en leren zij de basiskennis van installatie- of elektrotechniek. Daarnaast moeten zij het VCA-certificaat behalen. Vervolgens gaan de toekomstig vakmensen op stage bij een installatiebedrijf waar ze werkervaring gaan opdoen.
Ron van Stralendorff: “Veel statushouders willen graag werken. Zij weten echter niet wat de mogelijkheden zijn maar moeten nog wel de inburgeringscursussen met een goed resultaat doorlopen. Deze kost zoveel tijd, dat (om)scholing voor een vak er vaak bij inschiet. Met ons statushoudersprogramma willen wij een brug slaan tussen de gemotiveerde statushouders en de branche. Door vakkennis te combineren met vakgericht taalonderwijs en een leer-werkplek, zorgen we dat de leerlingen zo snel mogelijk goed inzetbaar zijn. Dat is goed voor de statushouders en voor de branche.”
Stagebedrijven
Praktijkervaring doen de statushouders op bij één van de participanten van Opleidingsbedrijf InstallatieWerk. Na het behalen van hun VCA-certificaat en het succesvol doorlopen van de eerste fase van de opleiding, starten zij met de stage. Gezien het grote aantal deelnemende statushouders is er zeker nog behoefte aan stageplaatsen/arbeidsplaatsen. Bedrijven die het initiatief ondersteunen en mogelijkheden zien voor een stageplek, kunnen contact opnemen met Opleidingsbedrijf InstallatieWerk.
Aan het einde van het voorschakeltraject wordt per deelnemer bekeken wie inmiddels voldoende kennis en vaardigheden heeft opgedaan om met een reguliere BBL-opleiding te kunnen starten.
Kabinetsmaatregelen helpen nauwelijks om nieuwe arbeidskrachten te vinden
Het nieuwe kabinet geeft de energietransitie voorrang en dat gaat installateurs extra werk opleveren. Dit meldt de Rabobank in haar sectorprognose 2018. Ondanks de prima vooruitzichten voor de installatiebedrijven, speelt het tekort aan arbeidskrachten de branche parten. Dit tekort wordt voor een deel veroorzaakt doordat digitale vaardigheden nog onvoldoende in het technisch onderwijs worden meegenomen. Diverse kabinetsmaatregelen helpen de bouw op korte termijn maar zeer beperkt om nieuwe arbeidskrachten te vinden.
Tijdens de crisis zijn er zeer veel arbeidskrachten uitgestroomd en is de instroom bij diverse opleidingen minimaal geweest. Het resultaat is een sterk vergrijsde sector. Er wordt nu weer flink ingezet op het werven van leerlingen voor bouwopleidingen, het inzetten van zzp’ers en het inzetten van arbeidsmigranten. Op dit moment is de inzet van een flexibele schil op veel plekken al maximaal. Tegelijkertijd geeft het nieuwe kabinet geen handreiking voor het eerder stoppen met werken. Werkgevers zullen zich moeten inspannen voor duurzame inzetbaarheid. Dat is een belangrijk onderwerp om op langere termijn vakkrachten te interesseren voor een fysiek zware loopbaan in de bouw.
Personeel
Het verkorten van de loondoorbetalingsplicht bij ziekte voor mkb-bedrijven, zoals voorgesteld in het regeerakkoord, helpt werkgevers om eerder te kunnen omzien naar nieuwe medewerkers. In combinatie met de mogelijkheid om langere tijdelijke contracten af te sluiten, vergroot dit de mogelijkheden voor mkb-bedrijven om sneller en flexibeler capaciteit uit te breiden waar dit nodig is. De bouw maakt veel gebruik van zzp’ers. Om schijnzelfstandigheid en uitbuiting tegen te gaan, worden zzp’ers met een te laag tarief en die langer dan drie maanden voor een opdrachtgever werken, beschouwd als werknemers. Het minimumtarief wordt daarbij waarschijnlijk gesteld op €15-18 per uur. Voor de bouw betekent dit weinig, want het normale uurtarief ligt nu al meer in de buurt van de € 35-40 per uur.
Derde van het energiegebruik
De gebouwde omgeving is goed voor meer dan een derde van het energiegebruik in Nederland. Meer efficiënte verlichting, verwarming en airconditioning kunnen flink bijdragen aan energiebesparing. Door woningen en bedrijfsgebouwen ‘slimmer’ te maken kan een extra stap worden gemaakt in het terugdringen van energiegebruik. Sensoren en de toepassing van big data zorgen voor meer inzicht waardoor er kan worden gestuurd op efficiëntere benutting van ruimtes en verwarmings-en ventilatiesystemen.
(Bron: Bouw sectorprognose Rabobank)
Waar haalt het vakgebied de arbeidskrachten vandaan?
Er kunnen 11.000 banen bijkomen in onze branche, als we de komende 20 jaar de gebouwvoorraad van het gas afhalen. Dat blijkt uit een gisteren verschenen studie van CE Delft in opdracht van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) en TKI Urban. We kampen echter al met een schreeuwend gebrek aan arbeidskrachten en dat probleem zal de komende jaren alleen maar verergeren. Diverse onderzoeken reppen van getallen die ruim boven de 10.000 uitkomen. Hoe gaat het vakgebied dit probleem oplossen?
ISSO, de denktank van de installatiesector, laat vandaag bij monde van arbeidsmarktdeskundige Martijn van Bommel weten dat er een meersporenbeleid moet worden gevolgd. Van Bommel, onder andere betrokken bij het ‘Build Up Skills’ project, ziet verschillende wegen die naar Rome leiden. Volgens hem moet er allereerst een efficiëntieslag worden gemaakt, door meer te gaan prefabben en werken met halffabricaten. Daarnaast moet de sector aantrekkelijk worden gemaakt.
“Vertroetel toekomstige installateurs”
“Vertroetel toekomstige installateurs. Bied ze aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden, bijvoorbeeld met variabele werktijden en richt je daarbij niet alleen op mannen, maar ook op vrouwen.” Van Bommel betreurt het dat het vakmanschap nauwelijks zichtbaar wordt gemaakt. “Dan laat je namelijk zien welke gave oplossingen er zijn, wat het werk inhoudt, hoe vakmensen bijdragen aan verduurzaming en comfort.” De arbeidsmarktdeskundige verwacht op deze manieren de problemen grotendeels op te kunnen lossen. Buitenlandse arbeidskrachten werven is het probleem vooruitschuiven, meent Van Bommel. “Je moet steeds oostelijker gaan om mensen te vinden. Hoe verder je gaat des te meer vraagtekens je kunt zetten bij de kwaliteit van de opleiding. ”
“Mensen zijn op een gegeven moment op”
Verder pleit ISSO voor meer aandacht voor (voortdurende) bijscholing om zo het werk aantrekkelijk en interessant te houden. Wat volgens Van Bommel in ieder geval geen soelaas biedt is mensen langer te laten doorwerken, zoals bijvoorbeeld Adrie van Duijne, ex-voorzitter van de stichting KIEN, oppert in een gastbijdrage in het septembernummer van het praktijkvakblad InstallateursZaken (IZ). Van Bommel: “Mensen zijn op een gegeven moment op. Als je ze dan wil gaan inzetten in lichtere functies, zoals Van Duijne voorstelt, ga je hun jongere collega’s in de wielen rijden. Ze zullen vooral controlerende werkzaamheden gaan uitvoeren. Dat werkt verstorend op de bouwplaats. Je kan beter de kwaliteit van je systemen waarborgen tijdens het productieproces.”
Een ophanghaak voor het infuus
Het betoog van Van Duijne in InstallateursZaken heeft inmiddels al heftige reacties opgeleverd van lezers. Zo stuurde Philip van Rijkhuizen junior, eigenaar van Onderhouds en Installatiebedrijf Van Rijkhuizen, ons een mail waarin hij schrijft: “Ik kan me voorstellen dat het voor witte boorden types als de heer Van Duijne niet zo’n probleem is om door te werken tot Magere Hein op z’n dienstfiets voor je deur staat. Maar voor mensen die hun geld verdienen met ambachtelijke handenarbeid komt er toch een tijd dat het lichaam geen gehoor meer geeft, ook al is de geest nog jong en gewillig. Misschien dat de heer Van Duijne ook wat tijd kan verspillen aan het ontwikkelen van een rollator met gereedschapsrek, opbergvakjes voor klein materiaal en een accupack voor klein elektrisch gereedschap. En voor de echt doorgewinterde vaklui van boven de 80 misschien een bakje voor het kunstgebit en een ophanghaak voor het infuus?”