Vraag naar cv-ketels lijkt juist toe te nemen nu overheid van gas af wil
Uit een rondgang in de sector van het Financieele Dagblad blijkt dat er nog weinig beweging is om van het gas af te gaan. Installateurs en producenten van cv-ketels geven dit aan. Bij een aantal bedrijven neemt de vraag naar ketels zelfs toe. Feenstra bijvoorbeeld, zegt dit jaar al 10% meer cv-ketels te hebben geplaatst dan vooraf beraamd. Atag-directeur Marco van de Kamp schat in dat de hele sector ongeveer 1% à 2% meer ketels verkoopt ten opzichte van een jaar geleden. Ook cv-ketelfabrikant Intergas constateert dat er op dit moment veel vraag is.
Het is niet duidelijk of een stijgende vraag naar cv-ketels een reactie is op het onlangs gepresenteerde manifest om over drie jaar geen nieuwe cv-ketels meer te verkopen. Volgens Uneto-VNI is er sprake van een inhaalvraag naar cv-ketels.
Lees hier het artikel in het Financieele Dagblad
‘Warmtepompen alleen stimuleren waar warmtenetten onrendabel zijn’
Adviseur Marco van Schaik pleit er in Dagblad Trouw voor dat woonwijken op termijn overschakelen naar warmtenetten. De warmtepomp ziet hij als een tussenstap, omdat warmtenetten nu eenmaal niet van vandaag op morgen gerealiseerd zijn. ‘Een prikkel tot aanschaf van een warmtepomp heeft echter het risico dat bewoners niet meer bereid zijn om later opnieuw te investeren in aansluiting op een warmtenet. Het is daarom beter om individuele warmtepompen alleen te stimuleren in gebieden waar warmtenetten niet rendabel zijn. Daarmee komen extra middelen vrij om in te zetten op woningisolatie en aanleg van warmtenetten.’
Colt introduceert keurmerk voor gezond fabrieksklimaat
De ‘gezonde kantoren’ en ‘happy buildings’ schieten als paddenstoelen uit de grond. Tegelijkertijd werken vele duizenden productiemedewerkers nog steeds in ongezonde tochtige, dampende, stoffige en veel te warme of koude productiehallen en werkplaatsen. Om aan die situatie een einde te maken, introduceert Colt International uit Cuijk het ‘Frisse Fabriek’-keurmerk.
Commercieel directeur Kor Foekens van Colt reikt het eerste certificaat uit aan directeur Wim Naber van verpakkingsproducent Naber Plastics uit Waalwijk. Dat gebeurde tijdens de Empack-verpakkingsbeurs in de Utrechtse Jaarbeurs.
In een Frisse Fabriek zorgt natuurlijke, regelbare ventilatie voor frisse lucht. Bij warm weer wordt de lucht op natuurlijke wijze gekoeld door energiezuinige waterdampkoelers, waarmee de temperatuur 8 à 9 graden wordt verlaagd. Onderdruk in de hal wordt voorkomen, zodat het niet kan tochten.
Frisse Fabriek is het eerste Nederlandse keurmerk voor het binnenklimaat in fabrieken en werkplaatsen. In een Frisse Fabriek werken medewerkers in een tochtloze ruimte met verse schone lucht, een optimale luchtvochtigheid, voldoende (natuurlijke) ventilatie en een aangename temperatuur, winter en zomer. Hierdoor gaat het welbevinden, werkplezier en de gezondheid van de werknemers er zienderogen op vooruit, leert de ervaring. In ruil krijgen werkgevers er een hogere productiviteit, lagere energiekosten en gemotiveerdere medewerkers voor terug. Het certificaat bewijst dat ze een goed werkgever zijn en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) serieus nemen.
Bedrijven die voldoen aan de eisen, komen in aanmerking voor het Frisse Fabriek-certificaat, ook niet-klanten van Colt. Het klimaat wordt ter plekke gecontroleerd. Na een positieve beoordeling mag het bedrijf zich officieel een Frisse Fabriek noemen en dit predicaat gebruiken in zijn marketing- en arbeidsmarktcommunicatie. De Colt-directeur: “Met het certificaat laat je zien: bij ons is het klimaat goed geregeld. Klanten vinden dat belangrijk en voor het personeel werkt het heel motiverend.”
Overdragen naar onafhankelijke partij
Colt staat er voor open om mogelijk dit certificaat over te dragen naar een onafhankelijke deskundige partij als de markt hierom vraagt. Foekens: “Het keurmerk dient voor ons geen commercieel doel. Wij zijn ermee gestart, omdat we het probleem zagen en een oplossing wilden bieden Als onafhankelijk en onpartijdig keurmerk heeft de Frisse Fabriek veel meer impact. En dat is hard nodig, want werkgevers moeten echt gaan beseffen dat een goed werkklimaat heel belangrijk is, zowel voor hun personeel als voor hun eigen voortbestaan.”
Geïnspireerd op Frisse Scholen
De Frisse Fabriek is geïnspireerd op het ‘Frisse Scholen’-programma, dat inmiddels de norm is bij de bouw en renovatie van scholen. In Frisse Scholen leidt het gezondere binnenklimaat aantoonbaar tot betere leerprestaties en een lager schoolverzuim. Met de Frisse Fabriek wil Foekens dezelfde verbeteringen helpen realiseren voor medewerkers in de maakindustrie. “Vaak wordt gezegd: ‘In een fabriek kan het nu tochten of erg warm worden. Dat wéét je.’ Alsof het zo hoort. Onzin, ook in een fabriek kun je met een relatief bescheiden investering een heel comfortabel werkklimaat realiseren.”
Productiviteit stijgt tot 15%
Een goed klimaat heeft een hoge Return On Investment. Bij klanten van Colt kan de productiviteit stijgen met 12 tot 15% en dalen de energiekosten met 25% en meer, vooral door het ontbreken van energieverslindende mechanische ventilatoren en het hergebruik van de warmte van de machines. “Vanaf dag één begin je al met besparen”, aldus Foekens. “En de winst voor de medewerkers is niet in getallen uit te drukken. Ik hoor van mensen dat ze voorheen ’s zomers thuis doodmoe op de bank lagen en nu genoeg energie over hebben om ’s avonds te gaan sporten.”
Naber Plastics bespaart €1 miljoen op energie
Wim Naber, directeur van Naber Plastics bevestigt de bevindingen van Foekens. In 2010 betrok het bedrijf een nieuwe productiehal van 20.000m2 met meer dan 50 spuitmachines die elk 45ºC warmte afgeven. Voor de hal ontwikkelde Colt een effectief klimaatconcept. “Toen onze mensen deze voor het eerst betraden, wisten ze niet wat ze overkwam, zo groot was het verschil met vroeger. Sindsdien is de productiviteit gestegen en het ziekteverzuim gedaald. Gemeten hebben we het niet, maar ik weet zeker dat het zo is.” De energiebesparing is wel becijferd. “In de oude situatie verbruikten we 2,2 kWh per kg verwerkte grondstof, nu 1,13 kWh. Jaarlijks verwerken we 20 miljoen kilo, dus besparen we maar liefst 1 miljoen euro aan energie.”
“Bodemenergie zou in kwart warmte- en koelvraag van woningen en gebouwen kunnen voorzien”
Bodemenergie moet over vijf jaar in zestien procent van onze duurzame energiebehoefte voorzien. “De techniek zou kunnen voorzien in een kwart van de warmte- en koelvraag van woningen en gebouwen”, denkt Frank Agterberg, voorzitter van BodemenergieNL. Hij zegt dit in een speciale editie van het Tijdschrift Milieu over dit thema. “In tegenstelling tot zon en wind kan dit zonder noemenswaardige omgevingshinder en een te verwaarlozen ruimtebeslag.”
Agterberg constateert: “We hebben vooral te maken met een onvoldoende spontane vraag uit grote delen van de woningbouwmarkt en middelgrote utiliteitsbouw, bijvoorbeeld kantoren, winkelcentra en productiehallen.” Hij signaleert vooral een gebrek aan kennis van wat er op de markt verkrijgbaar is, ook bij de overheden.
Lees hier het artikel
Pelletkachels winnen aan populairiteit in Utrecht
Steeds meer woningbezitters binnen de gemeente Utrecht stappen over op een pelletkachel of overwegen dit. Dat merken lokale loodgieters, die steeds vaker aanvragen krijgen voor het plaatsen van deze kachels. Een pelletkachel is een mogelijk alternatief voor een gaskachel gezien. Mede doordat hiervoor geen gasaansluiting nodig is. Zeker in woningen met een goede isolatie kan een pelletkachel een besparing op de energiekosten opleveren. Voor het gebruik van de pelletkachel zijn pellets vereist, die relatief goedkoop kunnen worden aangeschaft.
Een nadeel is dat er ruimte moet zijn voor het opslaan van de pellets. Zeker in een stad als Utrecht is deze ruimte vaak beperkt. Tot nu toe zijn de pelletkachels om deze reden voornamelijk populair in woningen buiten het centrum, waar men bijvoorbeeld een schuurtje heeft.
Men is momenteel bezig met de ontwikkeling van nieuwe brandstoffen voor pelletkachels, zoals stro, miscanthus of olijfpitten. Dit zijn cellulose-houdende materialen, die zeer brandbaar zijn. Op dit moment zijn de verbrandingseigenschappen van deze materialen echter minder goed dan die van de traditionele houten pellets.
Bij het gebruik van houten pellets is het belangrijk om voor onbewerkte pellets te kiezen. Het verbranden van pellets met hout kan schadelijk zijn voor het milieu en de eigen gezondheid. In het bijzonder de gasstoffen die bij het verbranden van deze bewerkte pellets vrijkomen. Via een ventilatiesysteem kunnen de rookgassen worden afgevoerd. Hierdoor kan het systeem bij iedere windrichting gebruikt worden. Tegenwoordig zijn veel pelletkachels uitgevoerd met een elektronisch regelsysteem. Dit systeem optimaliseert het proces van de verbanding van de pellets en maakt de pelletkachel veiliger en duurzamer. De prijs voor deze pelletkachels loopt uiteen van circa 850 euro tot ver over de 1.000 euro.
Alternatieven voor de cv-ketel: vooral maatwerk
Vorige week was er veel te doen om de oproep van onder andere Uneto-VNI om binnen drie jaar in bestaande woningen geen gasketel meer te installeren. Als alternatief stelt de brancheorganisatie de hybride warmtepomp voor. Voor en tegenstanders duikelen sindsdien over elkaar heen: te duur, te rooskleurig, eindelijk een eerste stap gezet… Vooralsnog wordt er vooral geargumenteerd op basis van aannames, waarbij het vooral opvalt dat de uiteindelijke oplossing voor de bestaande bouw niet eenduidig is maar maatwerk betreft.
Praktijkvoorbeelden zijn daarom welkom. Een – misschien enigszins gekleurd – maar toch interessante praktijkbeschrijving vonden we op deze LinkedIn-pagina. Een woning uit 1999 die al een jaar lang ‘prima warm wordt gehouden met een all-electric installatie. ‘Er is ook meer dan voldoende warm tapwater en, zo nodig, koeling.’
De 15 PV-panelen hebben 3911 kWh opgewekt. De warmtepomp heeft 3642 kWh verbruikt. Daarnaast verbruikten de ventilatie-unit en de keukenboiler samen ongeveer 350 kWh. De eigenaar kwam dus slecht zo’n 80 kWh te kort. Geen slecht resultaat, vindt hij zelf. De details achter deze getallen legt hij op zijn pagina haarfijn uit.
‘Wiebes, blijf van de hr-ketel af’
‘Consumenten hebben geen idee wat er bij komt kijken om je huis met dure warmtepompen te verwarmen. Installatiebranches en milieubewegingen schetsen een te rooskleurig beeld.’ Dat is de teneur van een opiniestuk in de Volkskrant. ‘Volgens fabrikanten en milieubewegingen zijn warmtepompen een wonder van duurzaamheid; ons doet het aan sjoemeldiesels denken’, leggen de auteurs uit. Ze schetsen vijf ‘fundamentele’ problemen. Hun advies: ‘Wiebes, blijf van de hr-ketel af’.
Al vanaf juli dit jaar geen cv-ketel meer in nieuwbouw
Alleen bij hoge uitzondering is de cv-ketel in nieuwbouwwoningen nog toegestaan na 1 juli a.s. Dat is eerder dan verwacht. Tot nu toe werd 1 januari 2019 genoemd als datum waarop de aansluitplicht op het gasnet vervalt. Dat maakte Ferdi Licher, programmadirecteur Bouwen en Energie bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken, bekend op het congres Aardgasvrije nieuwbouw, georganiseerd door het Lente-akkoord.
Licher pleitte er verder voor dat de 100.000 woningen met gasaansluiting die nu gerealiseerd worden alsnog worden aangepast. Hiervoor zullen netbeheerders, ontwikkelaars, gemeenten en kopers aan tafel moeten gaan zitten. Binnenlandse Zaken denkt dat in 90% van de projecten waar nog geen vergunning is verleend de ketel er alsnog uit kan. Bij projecten waarvoor de vergunning al is verleend is dit 50%, bij projecten in verkoop 30% en bij projecten waarvan de bouw al is gestart gaat het om 10%.
Verder krijgen alle gemeenten een brief met een uitnodiging om voor 1 juli een bestaande wijk aan te melden die aardgasvrij wordt gemaakt. Daarvoor is in totaal 90 miljoen euro beschikbaar. De plannen worden voor 1 oktober beoordeeld en voor 1 december wordt het geld overgemaakt, zo zei Licher. Gemeenten die nog niet in 2018 kunnen starten met het aardgasvrij maken van een wijk, worden gevraagd aan te geven of ze dat in 2019 of 2020 wel kunnen doen.
Glastuinbouw Westland gaat van aardgas af
Warmtebedrijf Westland gaat de kassen in het glastuinbouwgebied verwarmen met restwarmte uit de Rotterdamse haven gecombineerd met geothermie. Hierdoor zullen glastuinbouwbedrijven in het Westland vanaf 2021 ruim 300 miljoen kubieke meter aardgas kunnen besparen, oplopend tot 900 miljoen kubieke meter in de jaren daarna. Het hele Westland zou daarmee van het aardgas af kunnen.
Warmtebedrijf Westland werkt in de plannen samen met netbeheerder Alliander Duurzame Gebiedsontwikkeling en Evides Industriewater voor het realiseren van de infrastructuur en het beschikbaar krijgen van de restwarmte uit de haven. Het initiatief sluit aan bij het verzoek van LTO Glaskracht Nederland in hun brief aan minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat. Volgens LTO Glaskracht kunnen de glastuinbouwbedrijven op deze manier helpen om het gebruik van Gronings gas te reduceren. Tegelijkertijd wordt hiermee 900 kiloton CO2 per jaar bespaard.
Glastuinbouwbedrijven gebruiken nu veelal WKK-installaties (warmtekrachtkoppeling) om op een relatief efficiënte manier energie op te wekken. Daarnaast gebruikt een aantal glastuinbouwbedrijven warmte van aardwarmtebronnen (geothermie).
Alle bronnen nodig
Warmtebedrijf Westland wil de komende tijd meer glastuinbouwbedrijven over de streep trekken. In 2020 moet de aanleg van het warmtenet vanuit de Rotterdamse haven beginnen, waarna bedrijven stap voor stap, van zuid naar noord, worden aangesloten. Warmtebedrijf Westland wil langdurige contracten afsluiten voor een vaste lage prijs. “Wij willen het met en voor ondernemers doen. Alle bronnen ‒ zoals restwarmte en geothermie ‒ zijn nodig om Westland te voorzien van warmte. Samen leveren we een bijdrage aan het oplossen van klimaatproblemen en de problemen van de Groningers én vergroten we de concurrentiekracht van de Westlandse glastuinbouw”, zegt directeur Gerard Hofman van Warmtebedrijf Westland.
Hybride oplossingen: schone schijn?
Veel aandacht gisteren voor het pleidooi van onder andere Uneto-VNI om de ‘solo cv-ketel’ binnen drie jaar uit te bannen. In de landelijke media waren er vooral zorgen over de ‘forse’ kosten die dit voor huiseigenaren mee zou brengen. Ook al omdat in veel gevallen de woning bijvoorbeeld beter geïsoleerd zou moeten worden. Op onze LinkedIn-pagina vielen woorden als ‘rampscenario’, ‘misleidend’, ‘gedachteloos’ en ‘opportunistisch’ op te tekenen. Maar er is ook het besef dat apathie zo langzamerhand plaats begint te maken voor actiegerichtheid.
‘Vanaf 2021 mogen huiseigenaren hun cv-ketel alléén nog vervangen in combinatie met een hybride warmtepomp, een zonneboiler of een ander duurzaam alternatief’, zo meldt het manifest dat Uneto-VNI en een groot aantal andere organisaties presenteerden. Voorzitter Terpstra van Uneto-VNI wijst erop dat de toepassing van hybride warmtepompen inmiddels relatief eenvoudig is. Pijnpuntje is nog wel de financiering ervan. Om de plaatsing van duurzame cv-systemen voor iedereen financieel haalbaar te maken, pleit het manifest daarom voor de snelle introductie van gebouw-gebonden financiering.
‘Uitspraken zonder uitzicht’
‘Inspraak zonder inzicht leidt tot uitspraken zonder uitzicht’, dacht Chris Zijdeveld van de stichting Passief Bouwen meteen toen hij van dit manifest hoorde. ‘Onmiskenbaar ontvouwt zich het rampscenario van mensen die duizenden euro’s investeren maar er geen betere woning voor terugkrijgen. Als ze pech hebben zullen ze het ’s winters koud hebben en een gigantische elektriciteitsrekening krijgen. Elektriciteit van kolencentrales. Wie een warmtepomp inbouwt zonder eerst de woning drastisch te verbeteren, is bezig als een kip zonder kop. De enige verantwoorde weg om Nederland van het gas af te krijgen is de energievraag fundamenteel verlagen. Bij een goede aanpak geeft dat ook een enorme woningverbetering, een hoger thermisch comfort en een betere kwaliteit binnenlucht. De misleidende term hybride warmtepomp die wordt gebruikt haalt Nederland helemaal niet van het gas af. Het is een gasketel voor de koude dagen met een kleine warmtepomp voor de basislast. Behoud ons voor kretologie, verlaag de energievraag van het casco in plaats van te kiezen voor schijnoplossingen.
Cv-ketels niet gedachteloos vervangen
Marjet Rutten, aanjager, innovator en marketeer voor de bouw-, installatie- en vastgoedsector, benadrukt vooral dat cv-ketels niet gedachteloos vervangen zouden moeten worden. ‘De komende 15 jaar gaan mensen niet investeren in iets anders. Dat betekent dat die woningen voor 2021 + 15 = 2036 niet van het gas los komen. Dat maakt het voor gemeenten ook lastiger. Maar die gemeenten zijn wel als eerste aan zet. Die moeten eerst hun plannen presenteren hoe en wanneer ze verwachten in iedere wijk van het (fossiele) gas los te gaan. Dan kunnen mensen daarop ook anticiperen. Wat verder een nadeel van cv-ketels is, is dat ze vaak snel vervangen moeten worden. Mensen zitten in de kou en nemen helemaal niet de tijd om over een oplossing na te denken. De hybride ketel is volgens mij al helemaal geen oplossing, want dan koop je nog steeds een nieuwe ketel en ga je een luchtwarmtepomp toepassen, terwijl geothermie mogelijk veel geschikter is. En, wat doe je als er geen plek is voor een hybride warmtepomp of zonnecollectoren? Met andere woorden: het bespreekbaar maken juich ik toe, maar dan ben je er nog niet.’
Meer dan alleen warmtepompen
Bas Hasselaar, adviseur Bouwfysica en Duurzaamheid bij DGMR, kijkt ook nog wat verder dan alleen maar warmtepompen. ‘Alle reacties hebben betrekking op het onvermogen van warmtepompen om slecht geïsoleerde huizen te verwarmen. Terecht natuurlijk, maar het manifest rept ook over zonneboilers of andere duurzame alternatieven (nieuw glas, isoleren?). Het voorstel daarom afbranden omdat gedachteloos warmtepompen plaatsen niet de oplossing is, lijkt me wat kort door de bocht. Eerst de uitwerking van het voorstel maar eens afwachten. Ik vind het een positieve ontwikkeling.’
Waarop Chris Zijdeveld reageert: ‘Het gaat om het beeld dat in de samenleving blijft hangen en daarvan hebben we nu genoeg ongelukken gezien. Het misverstand dat een lage EPC tot een woning leidt met een laag energiegebruik; het misverstand dat een woning met zonnepanelen een fantastische oplossing is; het misverstand dat een mooi Breeam-getal leidt tot een milieuvriendelijk gebouw; en dan nu dat het vervangen van een gasketel door een warmtepomp leidt tot een duurzame woning. Ik werkte gisteren met de radio naast me en die laatste boodschap is keihard het beeld dat er in de samenleving achterblijft als er geen tegengas wordt gegeven.’
Bas Hasselaar kan zich hier wel enigszins in vinden. ‘Natuurlijk gaat het pas om een eerste aanzet, maar zo wordt in woningen waar anders helemaal niets zou gebeuren in ieder geval een eerste stap gezet. Verwarming naar lage temperatuur vereist gebouwaanpassingen. Maar als deze niet genomen worden, laat dan in ieder geval het warme tapwater duurzaam opgewekt worden.’
‘Misschien moeten we de cv-ketel 1.000 euro duurder maken’
Guido Bartelink, managing partner bij Holland Climate Ventures ziet dat apathie zo langzamerhand plaats begint te maken voor actiegerichtheid. ‘Heel goed. Van Gas los is een thema dat bij ons zeer leeft. Ons ontwikkelcentrum ligt midden in het aardbevingsgebied! Toch moet deze benadering snel en vakkundig genuanceerd worden. Een one-size-fits-all benadering zal snel tot grote problemen en desillusie leiden. Misschien moeten we de cv-ketel gewoon 1.000 euro duurder maken en het geld gebruiken voor subsidie in energetisch betere oplossingen en waar nodig verdere ontwikkeling van alternatieven? Denk dat we snel veel warmtepompen gaan zien, maar ook een hele rij andere oplossingen. De gekozen benadering is een typische installateursbenadering is. We vervangen de ene doos door de andere en het probleem is opgelost. De warmtepomp is niet nieuw maar al 15 jaar een bewezen techniek. Het doet wel heel opportunistisch aan nu te pleiten voor een wettelijke maatregel. Het feit dat we het over verplichten hebben geeft aan dat we een gemankeerde verhouding hebben tot onze klanten. Er is een enorm oor bij mensen om te leren over verduurzaming en een enorme bereidheid maatregelen te nemen. Laten we nu met deze actie geen ING-tje maken en zelf de kar trekken om meer en betere oplossingen aan te bieden.’
Tot slot, op het twitteraccount #INGnlEconomie is ondertussen het volgende plaatje zien:
