Nefit Bosch introduceert een CO2-compensatieprogramma voor zijn gasketels. Consumenten die dit najaar een hr-ketel aanschaffen of huren, kunnen de CO2-uitstoot laten compenseren. Daarnaast biedt de fabrikant bij alle hr-ketels, warmtepompen en zonneboilersystemen een financieel voordeel dat kan oplopen tot 375 euro. De actie loopt van 15 september tot en met 31 december 2020.

Nefit Bosch is de eerste verwarmingsproducent in Nederland die gebruikers deze mogelijkheid biedt. Ook internationaal zijn er grote ambities: moederbedrijf Bosch ligt op koers om nog dit jaar als eerste industriële onderneming wereldwijd CO2-neutraal te werken.

Cv-ketel blijft dominant
Het afgelopen jaar werd een recordaantal cv-ketels verkocht: 450 duizend, bijna 5 procent meer dan in het jaar ervoor. In 2030 wil Nederland 49 procent minder CO2 uitstoten dan in 1990. Warmtepompen zijn onmisbaar om dit doel te halen, denken ze bij Nefit Bosch. “Wij hebben alle oplossingen in huis om elektrisch of hybride te verwarmen. Maar voor veel consumenten is een warmtepomp gewoon nog een stap te ver”, constateert Jan Blom van Nefit Bosch. “Ook de grote groep die bij vervanging kiest voor een cv-ketel willen we de mogelijkheid bieden CO2-neutraal te verwarmen. Want hoe energie-efficiënt de nieuwe generatie hr-ketels ook is, bij het stoken op gas komt CO2 vrij: gemiddeld zo’n 2.500 tot 3.000 kg per huishouden per jaar.”

Bomen voor ketels
Nefit Bosch biedt consumenten die kiezen voor een hr-ketel nu de mogelijkheid de CO2-uitstoot laten compenseren door het jaarlijks planten van bomen. Een boom kan, afhankelijk van de variabelen, in totaal zo’n 200 kg CO2 opnemen. Voor elke deelnemer laat Nefit Bosch gemiddeld 15 bomen planten om de CO2 van de hr-ketel weer uit de lucht te halen. Dat gebeurt op plekken in Europa waar het hardst nodig is, zoals door ontbossing getroffen gebieden in Spanje. Daarnaast gaat het om natuurherstel op verschillende plekken in Nederland. Het eerste jaar is voor rekening van Nefit Bosch. Consumenten hebben de mogelijkheid de compensatie jaarlijks te verlengen. “Iedereen kan volgen wat we doen en wat het oplevert”, zegt Jan Rijnen van Nefit Bosch. “Het online dashboard van onze partner Land Life Company biedt precies de transparantie die wij nodig vinden bij CO2-compensatie. We kijken ook naar de mogelijkheden om de CO2-compensatie in de toekomst een permanent karakter te geven.”

Tot 375 euro retour
Naast CO2-compensatie ontvangen deelnemers €75,- retour bij een nieuwe Nefit hr-ketel. Voor een gasloze oplossing, een elektrische warmtepomp of een zonneboiler, is dat € 150,-. Het totale voordeel kan voor een hybride systeem met zonne-energie oplopen tot € 375,-. Oude cv-ketels die worden afgedankt, kunnen voor 90% worden gerecycled. Installateurs kunnen hiervoor het hele jaar kosteloos gebruikmaken van de vorig jaar geïntroduceerde Recycle Service van Nefit Bosch.

Op basis van de huidige inzichten kunnen in de toekomst zo’n 2,6 miljoen huizen en gebouwen met aardwarmte van warmte worden voorzien. Dit blijkt uit de studie WARM die in opdracht van Energie Beheer Nederland (EBN) door Berenschot en Panterra Geoconsultants is uitgevoerd. Ruim een kwart van de warmtevraag van woningen kan door aardwarmte worden voorzien. Bij glastuinbouw gaat het om 58 procent en bij de industrie om 28 procent.

De studie WARM heeft de potentie van aardwarmte in kaart gebracht en dit regionaal gekwalificeerd. Dit is gedaan door de warmtevraag van de gebouwde omgeving, de glastuinbouw en de industrie (met een warmtevraag tot 100 graden Celsius) in kaart te brengen en het ondergrondse potentieel van aardwarmte te onderzoeken. Vervolgens is geanalyseerd waar vraag en aanbod op elkaar aansloten en aardwarmte een kansrijke en betaalbare optie is. Vervolgens is onderzocht of aardwarmte dan ook de meest kostenefficiënte warmtebron is ten opzichte van andere alternatieven voor aardgas.

Goedkoopste alternatief voor aardgas
Het totale potentieel in de gebouwde omgeving, glastuinbouw en industrie bedraagt tezamen 290 PJ (1 PJ staat gelijk aan de verwarming van 30.000 woningen). Voor de gebouwde omgeving is dit 88 PJ, waarvan voor 38 PJ geldt dat aardwarmte het goedkoopste alternatief voor aardgas is. De overige 50 PJ kan ook (gedeeltelijk) door aardwarmte ingevuld worden, al zijn restwarmte of een lage temperatuur warmtebron voor deze buurten het goedkopere alternatief. Aardwarmte kan daarnaast ook een rol spelen in de verduurzaming van de glastuinbouw en de industrie, respectievelijk gaat het om 55 PJ en 147 PJ.

Masterplan Aardwarmte
WARM is één van de acties afkomstig uit het Masterplan Aardwarmte in Nederland. Het Masterplan buigt zich over de vraag hoe aardwarmte, warmtenetten en de warmtevraag zich optimaal in samenhang kunnen ontwikkelen. Daarbij geeft het plan een analyse van de huidige situatie en een routekaart met acties voor alle partijen om de gestelde ambities te behalen.

Door warmtewisselaars in de kade aan te brengen kan er warmte worden gewonnen uit het langsstromende water en de bodem. Hierdoor kan de damwand een bron worden van warmte en koude voor nabijgelegen bebouwing, zonder dat naar bronnen hoeft te worden geboord of een warmtewisselaar in een kanaal of rivier moet worden geplaatst. Nadat de haalbaarheid hiervan is onderzocht, is gestart met een pilot. In een praktijkopstelling in De Zweth, nabij Delft, wordt de techniek nu in de praktijk getest en gedemonstreerd.

Geotechnisch adviesbureau CRUX Engineering, TU Delft, TU Eindhoven en de Groep Duurzame Energie hebben samen onderzocht of damwanden in de oever van vaarwegen een bron voor warmte en koeling kunnen zijn. Door warmtewisselaars in de kade aan te brengen kan energie worden gewonnen uit het langsstromende water en de bodem.

Haalbaarheidsstudie
Hierdoor kan de damwand een bron worden van warmte en koude voor nabijgelegen bebouwing, zonder dat je naar bronnen hoeft te boren, of een warmtewisselaar in een kanaal of rivier zou moeten plaatsen. Bij de haalbaarheidsstudie naar deze nieuwe manier van energieopwekking is onder meer onderzocht of de warmteverandering van de damwand niet nadelig zou zijn voor de grondkerende functie van de damwand. Tevens moest de studie duidelijk maken of er een interessant exploitatiemodel te maken is.

Pilot
De eerste onderzoeksfase is positief afgesloten. Dat betekent dat de projectpartners een pilot konden gaan uitvoeren. In een praktijkopstelling in De Zweth wordt de techniek nu gedemonstreerd. Damwandleverancier Gooimeer bv, licentiehouder voor het patent in Nederland, heeft zich daarbij aangesloten. Daarnaast wisselt het consortium kennis uit met Duitsland waar al twee vergelijkbare projecten met positieve resultaten lopen.

Subsidieregeling
Dit project is financieel geholpen vanuit de subsidieregeling Topsector Energiestudies (TKI Urban Energy programmalijn 3: Fysieke integratie Multifunctionele Bouwdelen) en de SBIR ('Small Business Innovation Research’) Energietransitie Vaarwegen van de Provincie Zuid-Holland en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Project in Beeld: Energiekademuur
YouTube

Binnenkort wordt drie maanden lang waterstoftechnologie voor woningen in de praktijk getest. De test vindt plaats in een proefopstelling van EnTranCe op het terrein van de Hanzehogeschool Groningen. In de proeftuin worden drie waterstof cv-ketels getest. De resultaten moeten een veilige werking in woonwijken helpen garanderen en een grootschalige toepassing van waterstof mogelijk maken.

Waterstof is een kansrijk alternatief voor aardgas. Diverse fabrikanten brengen installatietechnische producten op de markt die geschikt zijn voor waterstof. Maar hoe werken ze in de praktijk? Welke technische infrastructuur is nodig voor een veilige werking in de bebouwde omgeving? Om dat soort vragen te beantwoorden, start EnTranCe binnenkort een test met cv-ketels (Bekaert) en leidingsystemen (HSF, VSH) die geschikt zijn voor waterstof. De uitkomsten worden primair benut voor de eerste waterstofwoonwijk van 100 woningen, Nijstad-Oost in Hoogeveen, waarvan de bouw al in 2021 moet starten.

Interne én externe leidingen
De test vindt plaats in drie containers met cv-ketels die vanuit externe tanks van waterstof worden voorzien. De cv-installaties hebben een zelfde leidinglengte, maar een verschillende binneninstallatie, om zo variabel mogelijk testdata te kunnen vergaren. Ze zullen drie maanden met intermitterende cycli draaien. “Wij testen het waterstoftransport vooral op veiligheid en letten op zaken die eventueel optreden, zoals drukverlies, lekkages en geluidsoverlast”, zegt Alexander Barendregt, Project Manager bij HSF dat de leidingsystemen verzorgt.

Functioneel testen
“Wij zijn blij dat we in dit testproject kunnen participeren”, vervolgt Barendregt. “Het is een volgende stap in de transitie naar een aardgasloze energievoorziening en er is veel belangstelling voor deze praktijktest, ook vanuit het buitenland.”
Vorig jaar had HSF al een primeur met de KIWA prestatieverklaring voor vijf gasnetproducten overeenkomstig de nieuwe keuringseis KE 214 voor waterstof. “Maar nu gaan we functioneel testen of deze producten als compleet leidingsysteem veilig werken.” HSF levert de externe leidingen en zusterbedrijf VSH de interne leidingen voor de duurtest. Beide bedrijven zijn onderdeel van Aalberts.

Een video-impressie van de proefopstelling vindt u hier: https://www.youtube.com/watch?v=YPqXN-Fzxv0

In het najaar van 2020 start netbeheerder Stedin in Uithoorn het project ‘tijdelijke ombouw van aardgas naar waterstof’. Feenstra is een van de betrokken partijen binnen dit project en voert de werkzaamheden aan de binnenhuisinstallatie uit.

Het project bestaat uit het ombouwen van een woonblok van veertien sloopwoningen die tijdelijk met waterstof worden verwarmd. Hiertoe wordt het bestaande aardgasnet gedurende de looptijd van het project omgebouwd en geschikt gemaakt voor waterstof. Vanaf dit najaar worden de (onbewoonde) woningen met waterstof verwarmd. Met deze ombouw wordt onder andere gekeken naar hoeveel tijd het kost om het aardgasnetwerk gereed te maken voor het transport en het gebruik van waterstof in bestaande woningen. Het project is uniek in Nederland, maar is ook internationaal gezien nog niet eerder gedaan.

Uitvoerig getest
Allereerst wordt het bestaande gasnetwerk uitvoerig getest op mogelijke lekkages. Zodra de gasleidingen helemaal veilig zijn, plaatst Feenstra de waterstof cv-ketel in de woning. Hierna worden de woningen gedurende één a twee weken verwarmd met 100% waterstof in plaats van aardgas.

Mooie klus
“Onze betrokkenheid bij het omzetten van woningen van aardgas op waterstof is voor ons een mooie klus”, aldus Jan Wijbenga, commercieel manager bij Feenstra, die vanuit deze rol bij het project betrokken is. “Als een van de grotere installatiebedrijven in Nederland zijn wij betrokken bij verschillende waterstof-projecten in Nederland, maar een bestaande woning van aardgas omzetten naar waterstof is een unicum waar veel bij komt kijken en waar wij veel van kunnen leren”.

Activiteiten
De activiteiten van Feenstra bestaan uit de controle van de binnenleidingen, het afdoppen van de kookaansluitingen, het aanbrengen van de spoelvoorzieningen in de leidingen (hiermee kunnen de leidingen worden schoongespoeld met helium/stikstof), het installeren en inbedrijfstellen van de waterstof-cv-ketels, en het afpersen van de gehele installatie. Wanneer de waterstof-cv-ketels in gebruik zijn controleert en monitort Feenstra de leidingen in de woningen, waardoor eventueel mogelijke lekkages direct worden opgemerkt. Na afloop van het project worden de ketels door Feenstra afgekoppeld en ontmanteld.

Strenge veiligheidseisen
Het project van aardgas naar waterstof wordt uitgevoerd aan de hand van strenge veiligheidseisen, in afstemming met de lokale brandweer en onder toezicht van het bevoegd gezag waaronder de Veiligheidsregio. De werkzaamheden worden pas opgestart wanneer alle woningen leeg staan.

Realistische omgeving
Netbeheerder Stedin werkt binnen dit project samen met energieconsultant DNV GL, woningbouwcorporatie Eigen Haard, de gemeente Uithoorn, waterstof-cv-leveranciers Nefit Bosch en Remeha, en installateur Feenstra. Marc van der Linden, CEO van Stedin: “Er komt een hoop kijken bij de overgang van aardgas naar waterstof: de verbindingen van de leidingen, de invoer van het gas en natuurlijk het omzetten van waterstof in warmte door cv-ketels. Zo’n ombouw is nu nog nieuw en onbekend en zeker geen druk op de knop. Het is van essentieel belang dat we dit onderzoek uitvoeren in een zo realistisch mogelijke omgeving van bestaande woningbouw”.

Video:
https://www.youtube.com/watch?v=sJ4g75t3N_8&feature=youtu.be

Linkjes:
https://www.stedin.net/over-stedin/duurzaamheid-en-innovaties/waterstof

https://www.stedin.net/over-stedin/duurzaamheid-en-innovaties/waterstof/uithoorn

https://www.feenstra.com/zorgelooswonen/waterstof/

Het Belgische glastuinbouwbedrijf Adriplant heeft warmte/krachtkoppeling (wkk) laten installeren. De warmte die de installatie opwekt dient voor verwarming van de kassen. Het overgrote deel van de stroom wordt geleverd aan het net, omdat het tuindersbedrijf hiervan slechts een klein deel verbruikt. Een rookgasreiniger voor de CO2-bemesting in de kas maakt ook onderdeel uit van de installatie.

Volgens Paul Vos, Manager Energy Solutions van het installerende Centrica Business Solutions, laat de plaatsing van het vernieuwde type MTU zien dat de duurzaamheidsontwikkelingen in de glastuinbouw niet stilstaan: “Wkk kan natuurlijk toegepast worden in verschillende sectoren zoals de maakindustrie of gezondheidszorg. In de glastuinbouw is het een alom bekende energieoplossing, maar zien we ook hier de steeds grotere vraag naar innovatie en lagere energiekosten. Dit vernieuwde type MTU-motor sluit met zijn lage gasverbruik en hoge elektrisch rendement naadloos aan bij deze vraag van tuinders.”

Toekomstbestendige stap
Benny Adriaensen van Adriplant is het daarmee eens. “We hebben in het verleden al van wkk gebruik gemaakt, dus we waren bekend met de techniek en de mogelijkheden. Als ik echter kijk wat met deze nieuwe gasmotor generatorset mogelijk is qua laag gasverbruik en het rendement op elektra, dan is dat een enorme, toekomstbestendige stap vooruit in onze duurzaamheidsambities. Voor ons is dat erg belangrijk, mede omdat de energiekosten zwaar wegen op onze totale kosten.”