Slingers of tissues
Op het Branchebureau van de DHPA liggen slingers klaar. Voor als de markt voor warmtepompen doet wat de leden ambiëren: hard groeien. Dat is tenslotte ook één van de beleidsdoelen van de energietransitie in Nederland en dus goed voor de installateur. Met zelfs een verdere toename van de groei op het moment dat de ISDE subsidie ‘aan’ ging in 2016. De slingers werden opgehangen!
Volgend jaar gaat de EPG-rekenmethode samen met de BENG eisen ‘aan’ en de warmtepomp staat er goed op. Hoewel de ventilatie-warmtepomp in Nederland nog wel zijn BENG 3 krediet moet krijgen die Europees allang geregeld is. Wij, leveranciers, en jullie, installateurs, zijn klaar voor verdere groei. De slingers liggen alweer klaar.
Volgend jaar gaat voor de (hybride) lucht-warmtepomp ook de geluidseis van buitenunits ‘aan’. Gericht op het maatschappelijke draagvlak omdat er – terechte – zorgen zijn over eventuele geluidsoverlast. Echter, een groot deel van de Nederlandse gebouwde omgeving dreigt deze elegante en betaalbare techniek te worden ontzegd. Gemiddeld genomen zal in de typisch Nederlandse woningbouw de buitenunit moeilijk of niet kunnen gaan voldoen aan de eis van 24/7 maximaal 35 dB(A) bij een ‘tonaal’ geluid op de gehele perceelsgrens. Na Kamervragen is de branche nu wél uitgenodigd om direct mee te praten om de bepalingsmethode van de aanstaande regelgeving definitief vorm te geven. De met de mond beleide doelstelling is een praktische bepalingsmethode die de marktgroei kan bestendigen. De slingers liggen klaar. De tissues voor de tranen ook; voor als de groei toch gaat stagneren.
Frank Agterberg
Dutch Heat Pump Association, DHPA
‘Vol gas naar gasloos’
De themadag ‘Vol gas voor gasloos: FEIT of FICTIE?’ van ventilatiefabrikant Duco is vorige week woensdag uitgedraaid op een recordeditie. Niet minder dan 250 professionals kwamen tijdens de themadag met elkaar in contact om de vastgoedwereld van morgen te vormen. De complete Nederlandse woningvoorraad moet van het gas af. Een forse opgave waarvoor samenwerking en kennisdeling essentieel zijn.
Helga van Leur gaf de aftrap van de themadag. Aan de hand van praktische tips bracht Helga het publiek bij hoe je duurzaamheid in gebouwen bewerkstelligt. Vooruitdenken is belangrijk. We willen allemaal veilig zijn en overleven. Dus moeten we zorgen dat de aarde voor toekomstige generaties behouden blijft. Geen “ja maar” meer, maar “oké, hoe dan?” Helga vertelde het publiek ook over omdenken: het denken in termen van kansen en niet van problemen.
Duurzaam verwarmen
Warmte adviseur Rob Verbrugge had het over het comfort van laagtemperatuur-vloerverwarming. Volgens Rob gaat de sector er gemakshalve vanuit dat we weten wat consumenten comfortabel vinden. Met de verbeterde isolatie is de warmtelast van de woningen lager en zou dus eigenlijk ook met een kleiner vermogen verwarmd kunnen worden. LT-vloerverwarming zal een nieuwe dimensie moeten gaan realiseren. Wellicht moet vloerverwarming kantelen naar wandverwarming, moet de traagheid die de vloermassa veroorzaakt worden weggenomen of zullen er combinaties van deels vloer en deels andere afgiftesystemen moeten ontstaan.
Warmtepompen
Als laatste nam Joy den Hartog, technisch-commercieel adviseur bij Duco, het woord. Den Hartog stelde dat de woningbouw gaat en moet veranderen. Op korte termijn gaan de BENG-eisen gelden; op langere termijn ligt er de eis van energieneutraal bouwen. Ondertussen spelen nog discussies als #VanGasLos en de kwaliteit van de binnenlucht. Al die ontwikkelingen gaan onherroepelijk leiden tot veranderingen in de woningbouw, waarbij zwaar wordt ingezet op nieuwe technieken zoals duurzame warmtepompen.
Welles-nietes? Welles!
Wordt de warmtepomp nou goedkoper, zoals sectortafel-voorzitter Diederik Samsom wil en BDH’s Peter Wagener in het FD bevestigt? Of juist niet, zoals Remeha’s Arthur van Schayk stelt in De Volkskrant op dezelfde dag? Krijgt een warmtepomp het huis makkelijk warm bij ver onder 0 graden of nog niet eens bij +7 graden zoals het tv-programma Radar enkele weken terug meldde? Moet een gebouw eerst ‘hysterisch goed geïsoleerd zijn’ – Samsom bij Pauw – of moet je juist als eerste een hybride warmtepomp kopen, zoals Jan-Maarten Elias aanbeveelt (v/h Unica Energy Solutions)? Zo maar wat voorbeelden in de media de afgelopen periode, waarmee ik maar wil zeggen dat we geen rechtse en linkse politieke partijen nodig hebben om verwarring te zaaien!
In tijden van transitie wordt de vakman – zoals ú – een opinieleider. En een vakblad – zoals dit – een opinieblad. Het is dus belangrijk dat wij ambassadeurs zijn met een vergelijkbaar verhaal. Het Nederlandse vastgoed is prima te segmenteren in enkele basisconcepten voor duurzame verwarming. Voor woningen is dat bijvoorbeeld prima gedaan door Milieu Centraal. Voor de puntjes op de i en voor écht maatwerk voor die monumentale villa moet men bij de vakman of -vrouw zijn. Alweer u dus!
U speelt (dus) een hoofdrol in de energietransitie. In het installeren van een goed en duurzaam klimaatsysteem. Maar het begínt met u aan de spreekwoordelijke keukentafel. De warmtepomp-sector bij monde van de leveranciers- en installateursverenigingen willen en zullen u graag helpen met uw verhaal. Vind ons!
Frank Agterberg
Dutch Heat Pump Association, DHPA
Nieuwe geïsoleerde buis sluit aan op warmtepomptoepassingen
Viega heeft het Smartpress-programma verder uitgebreid met een rode, geïsoleerde uitvoering van de kunststof buisleiding. De uitbreiding is met name interessant voor warmtepompinstallaties.
Met Smartpress brengt Viega een veelzijdig kunststof buisleidingsysteem dat zich leent voor verwarmings-, warmwater- en gasinstallaties. Om het buisleidingsysteem ook aan te sluiten op warmtepomptoepassingen is het systeem uitgebreid met een rondom geïsoleerde Viega Smartpress buis. De 9 mm dikke isolatie heeft een isolatiewaarde van 0,040 W/mK en is afgewerkt met rode PE-beschermingsfolie.
Warmtepomptoepassingen
De nieuwe Viega Smartpress buis is leverbaar in uitvoeringen met een diameter van 25 en 32 mm. Deze laatste is in het bijzonder interessant voor toepassingen waarbij de warmtepompinstallatie ook wordt ingezet voor koeling. Daarnaast is deze diameter bij uitstek geschikt voor buiten opgestelde warmtepompen als alternatief voor het handmatig isoleren van aan- en afvoerleidingen. De Viega Smartpress-buis wordt op de rol geleverd met een lengte van 25 meter.
De Viega Smartpress-fittingen onderscheiden zich door de optimale doorstroming en minimale drukverliezen. In tegenstelling tot andere fittingen van kunststof of messing, wordt de Viega Smartpress-fitting geleverd zonder O-ring. Door het ontbreken hiervan wordt het ontbramen en kalibreren van de buiseinden overbodig. Dat bespaart tijd en voorkomt lekkage als gevolg van een verschoven of door een braam beschadigde afdichtring. De hoogwaardige fittingen en flexibele, vormstabiele buizen besparen niet alleen kosten en tijd maar sluiten ook naadloos aan op andere systemen uit het Viega programma. Hierdoor kan optimaal worden geprofiteerd van de voordelen van systeemtechniek.
Meer informatie: Viega.nl
Voor elke situatie een warmtepomp
Remeha introduceert een nieuwe range lucht/water-warmtepompen. Met de Neptuna, de Mercuria en de Eria Tower brengt de fabrikant voor elke situatie een elektrische of hybride warmtepompoplossing op de markt. De drie modellen kunnen in combinatie met het geschikte afgiftesysteem ook voor koeling zorgen. Omdat het installeren van gastoestellen iets anders is dan het ontwerpen en installeren van elektrische warmtepompen, ondersteunt Remeha haar afnemers met kennis en hulpmiddelen. Zo ontwikkelde de fabrikant scholings- en trainingsprogramma’s om de installateurs voldoende ontwerp- en installatiekennis en goede praktische vaardigheden bij te brengen. Verder kunnen klanten rekenen op de supportorganisatie. Een onderdeel daarvan is ondersteuning in het veld bij in bedrijfstelling of de handelingen met F-gassen. De Neptuna is geschikt voor grote woningen, de Mercuria voor gemiddelde én kleine woningen en de Eria Tower met een ingebouwd buffervat richt zich vooral op nieuwbouwtoepassingen waar een geïntegreerde warmwatervoorziening gewenst is.
Meer informatie: https://www.remeha.nl/professional/consumenten-producten/duurzame-oplossingen/warmtepompen
Opschalen van het duurzaam comfort kan nú al
Het Klimaatakkoord is ee
n Nederland-brede afspraak zonder handtekeningen. Maar wel één die vervolgens álle actoren richt op de energietransitie, per slot één van de belangrijkste aspecten van klimaat. Het akkoord zal dus ook een plan hebben voor (verdere) verduurzaming van de gebouwde omgeving. En de eisen die aan de energieprestatie van nieuwe én bestaande gebouwen (EPG) gesteld gaan worden, zouden de stok achter de kwantitatieve ambities van het klimaatakkoord moeten zijn.
Als ik dit schrijf ben ik onderweg naar de projectgroep van de NTA8800, de nieuwe rekenmethode voor de EPG. De écht spannende zaken – zoals die EPG-eisen, de zogenaamde Bijna-Energie-Neutrale-Gebouwen (BENG) eisen – worden vooralsnog buiten het polderen van de NTA8800 gehouden en naar verluid zijn deze niet ambitieus genoeg voor de klimaatdoelen. Hier moeten EZK en BZK nog maar eens een robbertje om vechten… oftewel de duurzame energie- en de bouwsector!
Verwarmings- en koelingstechnieken moeten natuurlijk integraal duurzaam zijn. ‘Duurzame elektrificatie’ is daarbij een centrale wensgedachte, want met warmtepompen op duurzame stroom samen met ‘gratis’ duurzame omgevingswarmte uit bodem, (grond)water of (buiten)lucht heb je een klimaatneutraal systeem met een zéér hoog rendement op de (steeds duurzamere) elektriciteit!
Ondanks dat ‘de markt’ volledig was voorbereid op een geplande actualisering van de ‘duurzaamheid van elektriciteit’ begin dit jaar wordt, zgn. om marktverstoring te voorkomen, deze wijziging nóg een jaar aangehouden. Bouw- en renovatieprojecten kiezen dan onnodig een minder duurzame verwarmingsoptie! Bovendien gaat menigeen zitten wachten op gemeentelijke ‘aardgasloze plannen’ met deadline eind 2021.
Het onwenselijke resultaat kan zijn dat er op korte termijn weinig gebeurt. Dat kan en hoeft niet… de markt kan duurzaam comfort nú al opschalen!
Frank Agterberg
Dutch Heat Pump Association, DHPA
Warmtepomp aanbieders in Nederland gaan samen verder
In Nederland behartigt DHPA de belangen van de aanbieders van warmtepompen voor de woningbouw. Verac behartigt daarnaast de belangen van de aanbieders van warmtepompen, airconditioning systemen en koelmachines voor de utiliteit en de industrie.
Eind 2015 hebben de twee brancheorganisaties besloten om de handen ineen te slaan en onder de vlag van DHPA verder te gaan. Zo ontstaat één sterke organisatie waarin vrijwel alle aanbieders van warmtepompen, airconditioning systemen en koelmachines bijeen komen. Daardoor zullen ze beter in staat zijn om de verdergaande verduurzaming in de Nederlandse gebouwde omgeving vorm te geven.
Het jaar 2016 wordt gebruikt om de éénwording vorm te geven, zodat de twee brancheorganisaties per 1 januari 2017 als één entiteit verder kunnen gaan. De huidige voorzitter van de DHPA, de heer Peter Wagener, zal als gezamenlijk voorzitter optreden. De heer Henk Kranenberg, voorheen voorzitter van de Verac, zal in 2016 aanblijven als vicevoorzitter om het proces mede vorm te geven.
In de utiliteit is de toepassing van de warmtepomptechnologie in de nieuwbouw al ver doorgevoerd. En veel nieuw gerealiseerde kantoorpanden hebben vandaag de dag al geen gasaansluiting meer.
Echter de woningbouw en het gehele park aan bestaande gebouwen, staan aan de vooravond van een verdergaande verduurzaming, waarbij de toepassing van warmtepomptechnologie een onmisbare schakel vormt. Warmtepomptechnologie maakt gebruik van hernieuwbare energie uit de lucht, water of bodem. Het biedt oplossingen in de vorm van duurzaam verwarmen, koelen en tapwater bereiding, voor wonen, werken en recreëren.
“Het is in het belang van investeerders, gebouw beheerders, eindgebruikers (particuliere woningeigenaren, huurders als ook woningcorporaties) dat de aanbieders van warmtepomptechnologie sterker naar buiten treden. Ze kunnen nog beter laten zien hoe deze technologie vandaag al op kosteneffectieve wijze oplossingen biedt voor vele energie vraagstukken waar wij nu als maatschappij mee worden geconfronteerd”, zegt Peter Wagener, voorzitter van de DHPA in de nieuwe samenstelling.
Voor meer informatie: www.dhpa.nl
Duurzame energiesector blij met kabinetsplannen
De duurzame energiesector is blij met de kabinetsplannen om extra in te zetten op het binnen bereik brengen van de doelen voor duurzame energie in 2020. De Nationale Energie Verkenning 2015 (NEV2015) constateert dat op basis van het huidige beleid de duurzame energiedoelstelling voor 2020 met meer dan 2% achterblijft op wat is afgesproken in het Energieakkoord, namelijk 11,9% in plaats van 14%. De rol van de provincies wordt echter belangrijker. De maatregelen die het kabinet aankondigt via het verhogen van het SDE+ budget, de verruiming voor de zogenaamde Postcoderoosregeling en de nieuwe stimuleringsregeling voor kleinschalige duurzame warmte opties zoals zonneboilers, warmtepompen en bio-ketels, komen tegemoet aan de wensen die de Duurzame Energie Koepel al eerder heeft geuit. Deze maatregelen dragen positief bij aan de duurzame energie doelen en versterking van de werkgelegenheid in deze sector. De NEV 2015 spreekt echter ook zijn zorg uit dat de doelstelling voor wind op land van 6000MW niet wordt gehaald. Het Rijk en de provincies hebben extra inspanningen aangekondigd. Gelet op het krappe tijdspad tot 2020 is een strakke provinciale planning en uitwerking van aanvragen gekoppeld aan beschikbare SDE+ budgetten essentieel. Ook voor andere duurzame energieopties wordt de provinciale en regionale inspanning steeds belangrijker om de doelen te bereiken. De Duurzame Energie Koepel vindt het van groot belang voor de realisatie van alle hernieuwbare energieprojecten dat er bij de beoordeling van vergunningen door lokale en provinciale overheden voor duurzame energieprojecten een realistische, soepele voortvarende aanpak wordt gekozen. Ook op lokaal niveau zal, net als het kabinet nu aankondigt te doen, de inzet moeten worden geïntensiveerd. De komende zes weken worden benut om binnen de borgingscommissie van het Energieakkoord te komen tot een sluitende set maatregelen om de aangekondigde intensivering op al deze onderdelen concreet te maken. Voor meer informatie: www.dekoepel.org
ISSO-publicatie lucht-luchtwarmtepompsystemen
Mede vanwege de ‘groene revolutie’ groeit de vraag naar lucht-luchtwarmtepompsystemen. Daarom is het verschijnen van ISSO-publicatie 99 perfect getimed. Aan de hand van dit technische kennisdocument kan de installatiesector en opdrachtgevers kwaliteit gericht met dergelijke systemen aan de slag. ISSO-publicatie 99 geeft tekst en uitleg bij het ontwerp, de realisatie en het beheer van Lucht-luchtwarmtepompinstallaties. Hierdoor kunnen deze installaties aan alle verwachtingen in comfort en energiegebruik voldoen. Het gaat vooral om het ontwerpen van installatieconcepten met een warmtepomp met lucht als energiebron. Lucht-luchtwarmtepompinstallaties zijn voortgekomen uit systemen die worden gebruikt voor koeling van gebouwen. Door een slim gebruik van het thermodynamisch proces, kunnen deze installaties ook worden ingezet als warmtepomp voor het verwarmen van gebouwen. Een dergelijke installatie wordt vaak al standaard aangelegd in kantoren en winkels. De vraag naar lucht-luchtwarmtepompsystemen groeit hard. Zo dragen deze installaties bij aan de nationale doelstelling voor energiebesparing en toepassing van duurzame energie. ISSO-projectcoördinator Arjan Schrauwen: “Vooral in het voor- en naseizoen ontstaat een zeer energiezuinig koel- en verwarmingssysteem als de optie ‘energie-uitwisseling’ wordt toegepast. Is het aan de zuidkant van het gebouw te warm en aan de noordkant te koud, dan kun je de warmte met lucht-luchtwarmtepompen transporteren naar de andere ruimten. Daarbij vragen lucht-luchtwarmtepompen relatief weinig grote leidingen en kanalen, wat het esthetisch aantrekkelijker maakt. Ze kunnen een hoog comfort leveren en de ruimtes zijn individueel regelbaar.” Toch is niet elk utiliteitsgebouw geschikt voor een lucht-luchtwarmtepomp. Met de publicatie wordt een (juiste) keuze goed onderbouwd. Voor adviseurs en installateurs is de publicatie een leidraad voor ontwerp, onderhoud en beheer. Opdrachtgevers kunnen aan de hand van de publicatie snel een selectie maken uit installatieconcepten. Ook kunnen zij zich een goed beeld vormen van het noodzakelijke onderhoud in de beheerfase. ISSO-publicatie 99 ‘Lucht-luchtwarmtepompinstallaties in utiliteitsgebouwen’ bestaat op papier en digitaal. Het boek is voor € 100, – (excl. btw en verzendkosten) te bestellen via…