Eindhoven roept bedrijven in de stad op om zonnepanelen te plaatsen
De gemeente Eindhoven roept eigenaren met een groot dakoppervlakte op deze vol te leggen met zonnepanelen. “Als we zonne-energie een belangrijke plek willen geven in onze energievoorziening dan moeten grote lege daken daarvoor wel worden ingezet. We hebben daarom gekeken naar de grootste meest geschikte daken voor zonne-energie en schrijven we de eigenaren aan”, aldus wethouder duurzaamheid Jan van der Meer.
Van der Meer: “Klimaatverandering is van iets heel abstracts veranderd in iets tastbaars de afgelopen zomer. Om erger te voorkomen moeten we wereldwijd aan de slag om over te schakelen op duurzame energie zodat we geen fossiele brandstoffen meer hoeven te verbranden. Zo ook in Eindhoven.” In heel Eindhoven zijn nu ongeveer 115.000 zonnepanelen geplaatst. Het streven is dat dit er in 2020 250.000 zijn.
In de brief van de wethouder worden tips gegeven aan de bedrijven en instellingen om subsidie aan te vragen, de daken te verhuren aan derde partijen die zonne-installaties exploiteren of om zelf aan te slag te gaan. De wethouder gaat ook persoonlijk met een aantal bedrijven in gesprek om hen te motiveren mee te doen. Hij zal regelmatig de bedrijven blijven benaderen met als streven alle 250 daken vol te krijgen aan het eind van deze collegeperiode.
Zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen
De gemeente heeft ook nog vele lege daken maar dit college is wel van plan om versneld te investeren in zonne-energie. Daartoe heeft de gemeente subsidie gekregen voor vijf gebouwen die in eigendom zijn van de gemeente. Het gaat om het Parktheater, Dynamo, de Effenaar, Tennishal Eindhoven Noord en Sporthal de Vijfkamp. “In totaal gaat het om 9000 m2 dakoppervlak waar we ongeveer 5000 zonnepanelen op willen leggen. We verwachten hiermee ongeveer 1 miljoen kWh aan energie op te kunnen wekken per jaar. Dat is 2,5 % van alle energie die de gemeente inkoopt voor bijvoorbeeld de openbare verlichting, de zwembaden en de eigen kantoren. Een mooi resultaat”, aldus de wethouder. De gemeente verwacht de panelen voor de zomer 2019 te kunnen plaatsen.
Subsidie
De gemeente heeft de SDE-subsidie (Stimulering Duurzame Energieproductie) gekregen van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat voor maximaal 1,3 miljoen euro over 15 jaar. Grootverbruikers van elektriciteit kunnen in aanmerking komen voor deze subsidie. Deze subsidie geldt niet voor de aanleg van de panelen, maar voor de productie. De gemeente ontvangt subsidie per opgewekte kilowattuur. Op die manier kan de investering voor de zonnepanelen binnen de looptijd van de subsidie worden terugverdiend. Daarna leveren de panelen nog ongeveer 10 jaar ‘gratis’ duurzame energie op.
In het najaar start een nieuwe inschrijfronde voor de SDE-subsidie. De gemeente adviseert grootverbruikers in de stad met een geschikt dakoppervlak om hiervan gebruik te maken. De inschrijftermijn start op 2 oktober (zie www.rvo.nl).
Nauwelijks nog subsidieaanvragen voor duurzame sportaccommodaties
Er zit nog 1,1 miljoen euro in de subsidiepot ‘Energiebesparing en duurzame energie sportaccommodaties’ (EDS). In de afgelopen periode is in vier weken tijd voor slechts 100.00 euro subsidie aangevraagd. Tot begin augustus deden 714 sportclubs een aanvraag, die goed was voor 6,9 miljoen euro. Eigenlijk was de subsidiepot eind januari al nagenoeg uitgeput was, maar werd er onverwachts 2 miljoen euro extra budget beschikbaar gesteld. Mogelijk denken sportverenigingen dat de pot al leeg is en komen er nu nauwelijks nog aanvragen binnen.
Met de EDS-subsidie kunnen sportverenigingen en sportstichtingen investeren in energiebesparing en toepassingen van duurzame energie bij sportaccommodaties. De subsidieregeling draagt bij aan het doel voor energiebesparing, volgens de afspraak in het Nationaal Energie-Akkoord. De subsidieregeling loopt van 2016 tot en met 2018. Per 1 januari 2019 gaat deze regeling op in de nieuwe Subsidieregeling stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties. De Dienst Uitvoering Subsidies aan Instellingen (DUS-I) voert deze subsidieregeling uit.
U kunt een subsidieaanvraag indienen via mijn.rvo.nl tot en met 7 december 2018, 17.00 uur.
Luchtkanaalsysteem onder zonnepanelen zorgt voor hoger rendement
Zonnepanelen hebben zonlicht nodig om te kunnen functioneren, maar naarmate ze warmer worden, presteren ze naar verhouding een stuk slechter. Het Alphense bedrijf DK Prototyping for Automotive Glass komt nu met zonnepanelen waaronder een luchtkanaalsysteem is geplaatst. Door dit systeem wordt geforceerd lucht geblazen die de panelen koelt. Hierdoor gaat het rendement van de panelen omhoog, aldus het bedrijf. De warme lucht wordt (afhankelijk van het seizoen) opgeslagen, maar kan ook direct worden gebruikt om het gebouw te verwarmen.
Moderne zonnepanelen hebben een rendement van zo’n 20 procent; 80 procent blijft onbenut. Warmte zorgt ervoor dat er nog meer rendement verloren gaat. Door de zonnepanelen met een frame in te kapselen, ontstaat een soort legpuzzel die water- en luchtdicht aan elkaar kan worden gekoppeld. In een animatie wordt het systeem uitgelegd: https://youtu.be/4NMtGYTV9bA
Toegepast op nieuwbouwpand
Het systeem zal worden toegepast op het nieuwbouwpand van DK, dat medio 2020 klaar zal zijn. Het gebouw zal volledig worden bedekt met zonnepanelen. Hierdoor is geen dakbedekking meer nodig. Ook als het systeem stilstaat, hebben de panelen nog een functie. Ze zorgen namelijk voor een extra isolerende schil. Daarnaast gaan de zonnepanelen door koeling langer mee. Degradatie van de cellen is namelijk progressief aan temperatuur gekoppeld.
Actief is binnen de auto-industrie
DK Prototyping for Automotive Glass is een bedrijf dat actief is binnen de auto-industrie. Ze maakt voornamelijk autoruiten voor prototype auto’s ten behoeve van crash- en windtunneltesten en testen in extreme temperaturen, en verzorgt beglazing van conceptauto’s voor motorshows. Ook ontwikkelt DK producten op het gebied van automotive glass en produceert ze ruiten op maat voor oldtimers.
Hitte benadeelt rendement zonnepanelen
Met zonnepanelen zit je goed deze zomer. Zo berichten althans diverse media naar aanleiding van de vele zonuren die ons land momenteel telt. ‘Maar niet te vroeg gejuicht, de hitte van de afgelopen weken is niet alleen maar positief’, zegt het Eindhovense Autarco, zelf producent van complete systemen voor zonne-energie. Hitte blijkt ook een nadelig effect op de efficiëntie van zonnepanelen te hebben.
Autarco monitort gedurende het jaar weerkundige gegevens en de opbrengsten van systemen voor zonne-energie. Voor het bedrijf is dit een belangrijk service-instrument richting gebruikers. De onderneming meet onder andere zonuren, instraling (hoeveelheid zonne-energie die het aardoppervlak bereikt) en temperatuur en analyseert zo of de geleverde systemen naar behoren functioneren. Uit deze gegevens blijkt onder meer het causale verband tussen warmte en de verwachte opbrengsten van zonne-energiesystemen. Wat vaak onderbelicht blijft: hitte heeft een nadelig effect op de efficiëntie van zonnepanelen. Zoals bijvoorbeeld ook accu’s minder presteren bij extreem hoge temperaturen.
Analyse: 34% meer instraling
Om de onderbelichte keerzijde van de medaille te toetsen, deed Autarco afgelopen juli een uitgebreide analyse naar de prestaties van systemen voor zonne-energie. De uitkomsten zijn als volgt:
-Felle zon en weinig bewolking zorgden voor landelijke juli-records qua instraling (gemiddeld plus 25 tot 35%, zie grafiek onderaan).
-De onderzochte panelen waren gericht op het zuiden in een optimale hellingshoek van 35 graden.
-In Eindhoven was de gemiddelde temperatuur in juli 3°C hoger dan normaal.
-De panelen zelf werden ruim 6°C warmer en bereikten piekwaardes van boven de 60°C!
-De instraling op deze locatie was in juli maar liefst 34% hoger dan gebruikelijk. Maar het rendement steeg met ‘slechts’ 30%.
Samengevat:
· Dat juli een recordmaand was, is niet bijzonder. Juli is altijd een van de beste maanden van het jaar voor eigenaren van zonnepanelen.
-Zonneschijn is goed voor het rendement, hitte niet. Een verschil in rendement van 4% is een stuk hoger dan in minder warme zomers.
-Desondanks hebben eigenaren van systemen voor zonne-energie flink profijt van hun investering deze zomer.
“Installateur pv-panelen gaat periode van grote onzekerheid tegemoet”
“Het Klimaatakkoord in de huidige vorm is gebaseerd op aannames die niet de toetsing der waarheid kunnen doorstaan”, betoogt Roland van der Klauw. De directeur van verduurzamingsspecialist Wocozon waarschuwt voor de gevolgen. “Met name de installateur van pv-panelengaat een periode van grote onzekerheid tegemoet en zal passende maatregelen moeten nemen om zijn bedrijfsvoering op peil te houden.”
In de zomer 2018 wordt het beleid voor de energietransitie vormgegeven. Resultaat zou moeten zijn dat de klimaatdoelstellingen voor 2030 en 2050 behaald gaan worden. Maar door vakkundig lobbywerk van vertegenwoordigers van de energiesector zijn er 5 energietransitie mythes gelanceerd waarop het beleid nu wordt gebaseerd:
-Mythe 1: Zonnepanelen zijn alleen geschikt voor koopwoningen.
-Mythe 2: Hervorming saldering heeft geen invloed op het aantal zonnepanelen per woning.
-Mythe 3: Verlaging energiebelasting op stroom en verhoging energiebelasting op gas (de z.g. energiebelastingschuif) draagt bij aan de klimaatdoelstellingen.
-Mythe 4: De uitrol van de slimme meter draagt bij aan de klimaatdoelstellingen.
-Mythe 5: Er moet nieuwe technologie en meer geld komen om de klimaatdoelstellingen te behalen.
Mythe 1
Zonnepanelen zijn alleen geschikt voor bedrijven en koopwoningen, dus er wordt een regeling gemaakt voor bewoner-eigenaren.
“Flauwekul”, zegt Van der Klauw. “De grond in Nederland is schaars. Daarom zal het volledige potentieel aan dakoppervlakte benut moeten worden voor duurzame opwekking van energie. Dus de daken van bedrijven, koopwoningen en dus ook die van huurwoningen. Begin 2018 heeft naar schatting 7% van de koopwoningen zonnepanelen en 2% van de huurwoningen. Volgens de laatste kabinetsbrief die naar de kamer is gestuurd, zal er nu een beleid worden gemaakt dat gebaseerd is op 7 jaar terugverdientijd voor koopwoningen. Dit terwijl een derde van de Nederlandse bevolking in een (sociale) huurwoning woont. Als je een huurder zou vragen om akkoord te gaan met zonnepanelen, risico’s te nemen en pas over 7 jaar daarvan te profiteren, dan zal je als antwoord krijgen dat hij dan over 7 jaar wel ziet of hij er nog woont. Ook mensen die geen geld hebben om te kopen of om een lening af te sluiten zullen, ook in een koopwoning, zonnepanelen kunnen gaan huren. In de huursector wordt nu gewerkt met terugverdientijden van 15-20 jaar om huurders direct vanaf het eerste jaar een substantieel voordeel te kunnen geven, dus daar hoort ook een investeringszekerheid van 15-20 jaar bij.”
Conclusie van Van der Klauw: “De huidige salderingswetgeving geeft een gelijk voordeel voor kopers en huurders. De (eventuele) nieuwe regeling moet ook in de praktijk voor de bewoners van de 2,4 miljoen sociale huurwoningen, die de besparing op energiekosten het meest nodig hebben, bruikbaar zijn. Dat betekent dat vanaf jaar 1 er al voordeel voor een huurder moet zijn en dat een(eventuele) nieuwe regeling gedurende de gehele investeringsperiode van ruim 15 jaar intact moet blijven en gegarandeerd een bepaald voordeel zal moeten blijven bieden voor huurders.”
Mythe 2
Hervorming saldering heeft geen invloed op het aantal zonnepanelen per woning.
“Integendeel,” betoogt Van der Klauw, “de nu voorgestelde hervormingsregeling zal een daling laten zien van 60% van de potentie. Het gemiddelde stroomgebruik in Nederland ligt ongeveer op 3.300 kWh op jaarbasis. Wil je ongeveer 90% van het eigen gebruik opwekken dan heb je ongeveer 10 zonnepanelen nodig. Van de opwekking wordt dan 30% direct gebruikt en wordt 70% tijdelijk terug geleverd aan het net. Als het winter is of avond dan wordt de ‘eigen stroom’ weer van het net gehaald. Dat kan nu met de huidige simpele en eerlijke salderingsregeling. Met wat gedragsverandering (wassen en koffiezetten als de zon schijnt), kan het percentage “direct gebruik” omhoog naar maximaal 40%. Als de nu voorgestelde regeling ingevoerd gaat worden (dat zonnepanelen in 7 jaar terugverdiend moeten zijn en er daarna geen voordeel meer is voor terug geleverde stroom) dan zal een calculerende burger een eenvoudig sommetje gaan maken. 40% van de panelen houdt voordeel, dus dat zijn vier zonnepanelen. Voor de andere zes zonnepanelen geldt, dat als je nu investeert, dat geld in 7 jaar terugverdient dus netto quitte draait en er daarna geen voordeel meer is. Dus is het financieel gezien zinloos om er meer dan 4 aan te schaffen. Des te meer omdat met de invoering van de slimme meter ook de weg wordt vrij gemaakt (al in 2023) voor de energiebedrijven om dynamische stroomtarieven in te gaan voeren (zie mythe 4).”
Van der Klauw concludeert: “Een goed calculerende burger schaft maar vier zonnepanelen aan en 60% van de dakpotentie wordt door deze nu uit te werken regeling nooit meer benut. En dan krijg je precies wat er nu al gebeurt bij nieuwbouw, zijnde de drie excuuspaneeltjes per woning om de energie index te halen.”
Mythe 3
Verlaging energiebelasting op stroom en verhoging energiebelasting op gas draagt bij aan de klimaatdoelstellingen.
Van der Klauw vindt het energetisch vele malen verstandiger om warmte op te wekken met (aard- of waterstof) gas dan met elektra die nu nog meestal eerst genereerd wordt in een (gas) gestookte energiecentrale. “Wil je voorkomen dat de totale energiebehoefte (in joules), door de substitutie van warmteopwekking middels gas door stroom, gaat stijgen, dan is een verlaging van de energiebelasting op stroom juist onwenselijk.”
Zijn conclusie:
-Verhoog de energiebelasting op gas, dat stimuleert isoleren en duurzame warmteopwekking middels zonnecollectoren
-Verhoog ook de energiebelasting op stroom. Dat stimuleert duurzame opwekking van hernieuwbare energie middels zonnepanelen. Maar doe het met mate om elektrisch rijden en de inzet van efficiënte warmtepompen niet te frustreren.
-Bevries of verlaag de maximumprijs van de levering van warmte op (werkelijk) duurzame warmtenetten.
“Niet leuk voor de energiebedrijven, wel goed voor de energietransitie.”
Mythe 4
De uitrol van de slimme meter draagt bij aan de klimaatdoelstellingen.
“Laten we elkaar niet gek maken”, zegt Van der Klauw. “De ‘geslaagde’ framing van de lobbyisten is dat de invoering van de slimme meter, consumenten meer bewust zou maken van hun energieconsumptie dan bij een draaischijf meter. Inmiddels is duidelijk dat de slimme meter een vrijwel verwaarloosbaar effect op het energiebewustzijn van de gemiddelde bewoner. Waarom moet die slimme meter dan toch ingevoerd worden? De werkelijk reden is dat de slimme meter nodig is voor de energiebedrijven om (al vanaf 2023) dynamische (stroom)tarieven in te kunnen voeren. De meter is zo ontworpen dat hij elk uur en zelfs elke 15 minuten kan meten hoeveel iemand op dat moment gebruikt en dat ook kan registreren. Dat betekent dat als de vraag groot is, de tarieven voor stroom omhoog gaan en als het aanbod hoog is de prijzen naar beneden gaan.”
Conclusie van Van der Klauw: “Gevolg is dus, dat wanneer er een groot aanbod is van wind en zonne-energie, de prijs zal dalen tot nul of zelfs negatief kan worden. En als de prijs voor de consument nul is, is de vergoeding voor wie via wind en zon opwekt, dus ook nul. Tenzij je een SDE-beschikking hebt, dan zal de overheid moeten bijspringen met extra subsidie.”
Mythe 5
Er moet nieuwe technologie en meer geld komen om de klimaatdoelstellingen te behalen.
“Onzin”, is Van der Klauw stellig. “Vandaag is de technologie er al om een klimaat neutrale samenleving te realiseren. Geld is er ook genoeg om dit te financieren. Alleen de ‘nationale energie investeringsfondsen’ werken niet. Waarom is dat? Die fondsen zijn zo ingericht en zo ambitieus dat in principe alleen €100 miljoen plus projecten gefinancierd kunnen worden. Dat zit in de genen van de traditionele bankiers die er vanuit de overheid, die ook risicomijdend is, in worden benoemd. Maar echte energietransitieprojecten beginnen klein. Met eerst 1 woning, dan 100 en dan 1.000 woningen etc. Financiering via gewone banken met wat visie en crowdfunding fondsen is al mogelijk. Er zijn alleen nog meer mensen nodig die het opvragen en initiatieven willen en kunnen starten.”
Van der Klauw concludeert: “De huidige salderingsregeling is de meest eenvoudige, de meest eerlijke en de meest kosteneffectieve regeling om de klimaatdoelstellingen wel te behalen. De huidige regeling weggooien leidt tot meer dan 50% uitval van duurzame opwekking bij huishoudens. Bovendien sluit je delen van de bevolking uit. Wie bedenkt er een regeling dat statushouders, die geen goed Nederlands en Engels spreken maar wel in een huurwoning met zonnepanelen wonen, een subsidiebeschikking moeten gaan aanvragen bij de RVO voor een terugleversubsidie?”
Advies aan installateur
Naar verwachting zal de overheid eind 2018 haar voorgenomen beleid kenbaar maken, daarna zal er zeker nog een half jaar gediscussieerd worden over de haalbaarheid van de voorstellen en eventuele wijzigingen. Van der Klauw: “De installateur gaat daarmee een periode van onzekerheid tegemoet. Waarschijnlijk zal een nieuw beleid pas in 2021/2022 ingaan. Wat moet de vakman in de tussentijd adviseren en hoe kan hij zijn bedrijfsvoering het beste afstemmen op de onzekere situatie? Mocht er een klant aankloppen die zonnepanelen wil, dan zou ik direct zeggen: ‘doen’. Als je nu zonnepanelen neemt, kan je nog maximaal profiteren van de salderingsregeling in de huidige vorm. Verder zou ik de kleine ondernemer adviseren om in de periode totdat er duidelijkheid is over het daadwerkelijke beleid te werken met een flexibele schil van vakmensen. Consumenten houden niet van onzekerheid en onduidelijkheid, dus de vraag naar pv-panelen zou zomaar de komende maanden enorm kunnen inzakken. Al met al opletten geblazen dus!”
Klimaatakkoord: “Weg vrij voor vertienvoudiging zonne-energie”
Holland Solar is blij met de erkenning van zonne-energie in de van het Klimaatakkoord. Ed Nijpels presenteert de hoofdlijnen van dit akkoord momenteel aan minister Wiebes van Economische Zaken. In een eerste reactie zegt voorzitter Jaap Baarsma van de branchevereniging: “Met het ambitieus en stabiel beleid zoals voorgesteld in het concepthoofdlijnenakkoord wordt het mogelijk gemaakt om de bijdrage van zonne-energie in Nederland meer dan te vertienvoudigen.”
Ed Nijpels presenteert de voorstellen voor de hoofdlijnen van het Klimaatakkoord samen met de vijf voorzitters van de sectortafels van het Klimaatberaad. Het definitieve Klimaatakkoord wordt dit najaar opgeleverd. Met de hoofdlijnen wordt invulling gegeven aan de doelstelling van het kabinet om in 2030 een CO2-reductie van 49% te realiseren.
Vergaande plannen
Zowel de sectortafel Elektriciteit als de sectortafel Gebouwde omgeving laten verregaande plannen zien die de verduurzaming van de energievoorziening grote stappen voorwaarts zullen brengen, constateert Holland Solar. “Als brancheorganisatie werken we in de komende periode graag constructief mee aan het uitwerken van de hoofdlijnen tot werkende maatregelen voor de zonne-energiesector”, aldus Baarsma.
Holland Solar is ervan overtuigd dat het potentieel van zonne-energie nog fors hoger ligt dan in de hoofdlijnen van het Klimaatakkoord vooralsnog voorgesteld wordt. De snelle uitrol van zonne-energie wordt mogelijk gemaakt door de blijvende prijsdaling van zonnepanelen (zon-PV), de voorgenomen verhoging van de gasbelasting en de ontwikkeling van nieuwe toepassingsgebieden zoals zon op water, gebouwgeïntegreerde zonne-energiesystemen en zonnewarmte voor warmtenetten. Door de maatregelen in het Klimaatakkoord zal de groei nog sneller toenemen. “Zonne-energie kan dé verrassing zijn richting het jaar 2030”, stelt Baarsma. “Want in de concepthoofdlijnen van het Klimaatakkoord wordt een groot aantal maatregelen voorgesteld, die het mogelijk maken om de groei van zonne-energie te versnellen.”
Handreiking voor regionale energiestrategieën (RES)
Het hoofdlijnenakkoord van de sectortafel Elektriciteit voorziet in een groei van de hernieuwbare elektriciteitsopwekking van 14% nu naar 70% in 2030. Lokale overheden gaan via zogenaamde regionale energiestrategieën (RES) bepalen hoe en waar de duurzame stroomopwekking plaats gaat vinden. “Wij ondersteunen de keuze dat lokale en regionale overheden in samenspraak met burgers gaan bepalen hoe hun energielandschap er in de toekomst uit gaat zien”, stelt Baarsma. “Wat daarbij van groot belang is, is dat de huidige implementatiesnelheid wordt vastgehouden of zelfs verhoogd. Er is bij burgers, gemeenten en bedrijven veel vraag naar meer zonne-energie op land en op daken. Op korte termijn vraagt dit duidelijkheid over de terugleversubsidie voor zonnepanelen en de Investeringssubsidie duurzame energie (ISDE) voor zonneboilers, over verbeteringen in de subsidieregeling Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) en over snellere aansluiting van zonne-energie op de elektriciteitsnetten.”
Holland Solar werkt momenteel aan een handreiking voor overheden die zij kunnen gebruiken bij het opstellen van de regionale energiestrategieën. Baarsma hierover: “De handreiking voorziet in de landschappelijke, ecologische en maatschappelijke inpassing van zon op land en op daken. In het document komen ook netinpassing en lokale participatie aan de orde. We verwachten samen met de verschillende stakeholders aan het einde van de zomer de handreiking op te leveren.”
Hernieuwbaar op land: 35 terawattuur
In de voorgestelde hoofdlijnen van het Klimaatakkoord wordt gesproken over 35 terawattuur (TWh) ‘hernieuwbaar op land’ in 2030 (noot: dit is wind en zon-PV op land, exclusief zon-PV op daken). Bovendien is in de hoofdlijnen een post ‘Pro memorie’ (PM, wat betekent dat de hoogte hiervan nog niet bekend is) opgenomen voor ‘overige hernieuwbare opties’ die met name gericht is op zon-PV op daken. “Wij geloven dat er met de beschreven aanpak een blijvend grote groei van zon-PV mogelijk is”, stelt Baarsma. “De elektrificatie én de hoeveelheid inpasbare zon-PV gaat in 2030 zelfs hoger worden dan men verwacht. Impliciet schat de sectortafel Elektriciteit de bijdrage van zon-PV op 21 tot 23 gigawattpiek (GWp, circa 22 TWh per jaar) in 2030.”
Holland Solar heeft echter eerder al een scenario van 58 GWp (circa 58 TWh per jaar) in 2030 gepresenteerd. “Bij een geplande combinatie van wind op land en zon-PV op land én zon op water – waarbij de inpassing op het elektriciteitsnet en de ruimtelijke inpassing goed voorbereid worden – zal 58 GWp zeker mogelijk zijn en dat is meer dan een vertienvoudiging van het huidige opgestelde zon-PV-vermogen”, besluit Baarsma.
Grote rol voor klein- en grootschalige zonnewarmte
Met een door de sectortafel Gebouwde omgeving voorgestelde integrale wijkaanpak, een gebouwgebonden financiering tegen lage rente, voorzetting van de ISDE-regeling en verhoogde gasbelasting, zal ook de verduurzaming van de gebouwde omgeving door zonnewarmte versneld worden. “De contouren van dit akkoord bieden potentie”, stelt Marcel Cloosterman, bestuurslid Zonnewarmte van Holland Solar. “Voor de verduurzaming van gebouwen zijn er tal van oplossingen zoals isolatie, warmtepompen en zonneboilers op gebouwniveau en warmtenetten op wijkniveau. Holland Solar is ook kritisch; een warmtenet op zichzelf is niet duurzaam. Alleen als de warmte die er doorheen stroomt duurzaam is, heeft dit nut. Bij de verdere uitwerking van het akkoord moet hier aandacht voor zijn en moeten noodzakelijke voorwaarden worden gesteld aan het duurzaam voeden van de warmtenetten; zoals met zonnewarmte. Dit geldt overigens eveneens voor de elektrificatie van de gebouwde omgeving. Naast de gebouwde omgeving is ook voor de sectoren industrie en landbouw is elke vorm van duurzame energie nodig. Want hier kan zonnewarmte eveneens een rol vervullen zoals voor de procesindustrie en glastuinbouw.”
Expertisecentrum Warmte
De kennis over duurzame warmte zal beheerd worden door een Expertisecentrum Warmte om burgers en gemeenten te ondersteunen bij het besluiten over lokale oplossingen. Cloosterman hierover: “Als Holland Solar geloven wij in deze aanpak en zullen we bijdragen aan de verdere uitwerking van het Klimaatakkoord. We zien een grote rol weggelegd voor zonnewarmte, samen met de warmtebatterij, zon-PV en energiemanagement achter en voor de meter. Zon-PV en zonnewarmte zijn bij uitstek goed te combineren in samenhang met zowel fossiele als andere duurzame technieken. Zon-PV en zonnewarmte passen daarmee prima in het transitiepad.”
Uneto-VNI wil af van importheffing op zonnepanelen
Uneto-VNI wil dat de Europese Commissie de importheffing op zonnepanelen uiterlijk op 3 september beëindigt. Daarmee wil ze de groei van het aantal zonnepanelen op de Europese daken verder stimuleren. De importheffing op zonnepanelen uit onder meer China levert de Europese solar-industrie volgens Uneto-VNI niets op. Ondanks de maatregel is de productie van zonnepanelen in Europa de afgelopen vijf jaar afgenomen.
Vijf jaar geleden stelde de Europese Unie (EU) een importheffing in op zonnepanelen en zonnecellen uit China en een aantal andere landen. De maatregel werkt fraude in de hand en blijkt eenvoudig te omzeilen; fabrikanten verplaatsen de productie naar Aziatische landen die niet onder de importheffing vallen. De EU is er dan ook niet in geslaagd met de maatregel de Europese productie van zonnepanelen te laten toenemen.
Groei zonnepanelen had hoger kunnen zijn
Nederlandse installateurs hebben de afgelopen jaren steeds meer zonnepanelen geïnstalleerd, maar de importheffing vormde daarbij wel een belemmering. Voorzitter Doekle Terpstra van Uneto-VNI: “De groei had nog veel hoger kunnen uitvallen. Onderzoek van het Directoraat-generaal Justitie en Consumentenzaken (JUST) van de Europese Unie laat zien dat het schrappen van de importheffing 20 tot 30 procent extra afzet zal opleveren. Die groei hebben we hard nodig om de doelen van het Klimaatakkoord te halen.”
Duidelijkheid gewenst
De markt voor zonnepanelen kan ook profiteren van duidelijkheid over de salderingsregeling, aldus de brancheorganisatie. Die regeling houdt in dat huishoudens de stroom die zij opwekken met hun zonnepanelen mogen wegstrepen tegen de stroom die ze verbruiken. Het kabinet wil die regeling vervangen, maar het is nog niet bekend wat er voor in de plaats komt. Doekle Terpstra: “Het is hoog tijd dat minister Wiebes duidelijk maakt hoe de toekomst van de salderingsregeling eruit gaat zien. Onduidelijkheid is slecht voor het vertrouwen van consumenten. Investeringen in zonne-energie moet je stimuleren door zekerheid te bieden voor de toekomst.”
Uneto-VNI doet de oproep om de importheffing op zonnepanelen op te heffen samen met ruim honderd Europese organisaties en bedrijven in een brief aan EU-voorzitter Juncker.
Gasloos verwarmen met een warmtepomppaneel
DOEN Participaties en PDENH participeren in Triple Solar, de Nederlandse uitvinder van het wereldwijd gepatenteerde geluidloze warmtepomppaneel. Een warmtepomppaneel combineert een zonnepaneel (elektra) met een thermisch systeem waardoor het systeem het hele jaar door geluidloos warm water kan leveren voor verwarming en tapwater. Het warmtepomppaneel wordt gemonteerd in plaats van een gewoon zonnepaneel. Het door TNO geteste paneel is inmiddels in meer dan 100 gebouwen in binnen- en buitenland toegepast. De projecten zijn intussen uitgebreid naar appartementencomplexen en woonwijken. Nieuwste klant is dierentuin Artis in Amsterdam, waar Triple Solar het restaurantgebouw de Twee Cheetahs verduurzaamt.
Cees Mager, CEO van Triple Solar: “De markt voor gasloos verwarmen is in een versnelling gekomen door de wens van de consument en de push vanuit de politiek en overheid om vanaf 2020 geen fossiele brandstof (gas) in nieuwbouw te gebruiken. Onze missie is de consument voor te lichten in deze totaal nieuwe markt en een betrouwbaar en geluidloos alternatief te bieden voor de gasketel.”
Steeds meer huurdaken met zonnepanelen
De uitrol van zonnepanelen op huurdaken in Nederland groeit snel. Inmiddels wekken 80.000 huurwoningen in bezit van woningcorporaties zonnestroom op. Dit is een stijging van ruim 60% ten opzichte van 2017. 3,5% van alle Nederlandse corporatiewoningen heeft nu zonnestroom. De woningcorporaties willen het aantal huurwoningen met zonnestroom verdrievoudigen voor 2021.
Dit blijkt een recente enquête onder ruim 400 woningcorporatiedirecteuren en vastgoedmanagers, uitgevoerd door CorporatieNL voor Stichting Huurdakrevolutie. Experts uit de sector schatten in dat 30% van de 100.000 nieuwe zonnesystemen in 2017 op huurdaken zijn geplaatst. Dit beeld wordt onderschreven door de recente groeispurt aan zonnestroomprojecten op de zonnehuurdakkaart van de Stichting Huurdakrevolutie.
Zonnestroom op huurdaken verdrievoudigen
Bij de voorhoede in de corporatiesector is zonnestroom nog veel sneller toegenomen, zo blijkt uit de enquête die CorporatieNL in samenwerking met de Stichting Huurdakrevolutie heeft uitgevoerd. 450 respondenten bij naar schatting 100 vooruitstrevende woningcorporaties, gaven aan dat gemiddeld 10% van de huurvoorraad bij hun corporatie al toegang heeft tot zonnestroom. De ambitie om veel verder te gaan is groot. Voor 17% van de huurvoorraad zijn er concrete nieuwe plannen om voor 2021 hetzelfde te doen, aldus de enquête: bijna een verdrievoudiging ten opzichte van nu.
Naar 440.000 huurwoningen met zonnestroom
Corporatie NL geeft aan dat veel van de respondenten waarschijnlijk voor corporaties werken die al bovengemiddeld actief bezig zijn met zonnestroom en de enquêteresultaten dus geen representatief beeld geven van de sector als geheel. Ondanks die armslag ziet de Stichting Huurdakrevolutie de uitslag, in combinatie met de recente groeispurt van zonnestroom in de huursector, als aanleiding om haar doelstellingen – 10% van alle huurwoningen bij corporaties op zonnestroom in 2020 – fors bij te stellen.
“Vanaf 2017 zagen we bij de Huurdakrevolutie al een flinke toename van het aantal verzoeken voor informatie en ondersteuning en ook van zonnestroomprojecten ” zegt Philip Blaauw, oprichter van INNAX en Stichting HDR. “Toch heeft de uitslag van de enquête ons positief verrast, met name de ambitieuze groeidoelstellingen van corporaties in de aankomende drie jaar. We hebben als Stichting dan ook besloten om onze doelstelling te verdubbelen van 10% naar 20%, ofwel 440.000 huurwoningen in 2020.
Zonnestroom pijler bij verduurzaming huurwoningen
Die verhoogde ambitie sluit aan bij het feit dat woningcorporaties in de enquête aangeven dat zonnestroom een belangrijke steunpilaar is voor hun duurzame doelstellingen. Dit zowel door de positieve bijdrage aan het verbeteren van energielabels als door de boost die zonnestroom geeft aan het draagvlak voor verdere vergroening van de huurvoorraad. Cruciale factor hierbij is dat zonnestroom energiekosten voor huurders structureel verlaagt, aldus de respondenten.
Afbouw gas boost voor zonnestroom
De geplande afbouw van gas bij verwarming van woningen, zal de positie van zonnestroom nog verder versterken verwacht Roebyem Anders, oprichtster van zonnepanelenleverancier Sungevity, en mede-initiatiefneemster van Stichting HDR. Anders: “Cv-ketels zullen massaal moeten worden vervangen door alternatieven als stadverwarming en warmtepompen. Maar zeker warmtepompen verbruiken veel stroom, dus zonnepanelen kunnen een belangrijke rol spelen om dat stroomverbruik bij de verwarming van je woning te vergroenen.”
“Zonnepanelen zijn nog lang niet uitontwikkeld”
De verkoop van zonnepanelen is de afgelopen jaren explosief toegenomen. De reden is bekend: de weg naar een duurzame, energieneutrale samenleving is nu echt volop ingezet. “Niet in 2030, maar al in 2023, zal door de groei aan zonnepanelen een kwart van de totale doelen van het nationaal Klimaat- en Energieakkoord gerealiseerd zijn”, voorspelt Rolf Heynen, directeur van de deze week gehouden vakbeurs Solar Solutions. “De groei van zonnepanelen gaat de laatste tien jaar al veel sneller dan gedacht, maar de techniek en toepassingen zijn nog lang niet uitontwikkeld.”
De vakbeurs Solar Solutions is in zes jaar tijd uitgegroeid tot aansprekend kennis-, netwerk- en vakevent voor zonne-energie in de Benelux. Ook de afgelopen week bood de beurs in twee dagen tijd een internationaal aanbod aan innovatieve en duurzame technologieën van meer dan 220 bedrijven uit meer dan 30 landen op het gebied van zonne-energie.
Samen met Duurzaam Verwarmd
De beurs werd dit keer gecombineerd met de nieuwe vakbeurs Duurzaam Verwarmd. Een logische combinatie, aangezien geïntegreerde oplossingen uiteindelijk woningen en andere gebouwen energieneutraal gaan maken. Op Duurzaam Verwarmd toonden de exposanten overigens niet alleen innovaties op het gebied van duurzaam verwarmen. Ook het duurzaam ventileren en koelen kwam aan bod. Maar met recent nog de VSK-beurs nog in ons achterhoof, waar dergelijke geïntegreerde oplossingen ook aan bod kwamen, concentreren we ons nu vooral op het solar-gedeelte.
Volgende stap
Zonnepanelen maken een volgende stap in hun ontwikkeling, die zich concentreert op installatiegemak, -veiligheid en -zekerheid maar bijvoorbeeld ook op vormgeving. Zo wordt het vaak mooier gevonden om dakbedekking en zonnepanelen als één geheel te installeren (zonneceldakpannen), in plaats van als panelen bovenop het dakvlak. Paneelaanbieders brengen als alternatief juist zonnepanelen in verschillende kleuren en designs.
Rendement maximaliseren
Maar het allerbelangrijkste blijft natuurlijk het rendement van een PV-installatie, of beter nog, van deze installatie in combinatie met bijvoorbeeld warmtepompen, regenbuffervaten etc. Als voorbeeld noemen we het GSE PAC’system, dat we op Solar Solutions tegenkwamen, ontworpen om het rendement van een PV-installatie te maximaliseren. In de winter gebruikt dit systeem de warme lucht die zich onder de PV-panelen ophoopt. Zo nodig wordt een warmtepomp bij geschakeld om het binnenklimaat op de gewenste temperatuur te houden. In de zomer keert de werking van de warmtepomp om, waardoor de lucht in huis zal afkoelen. Een draadloze klimaatsensor regelt de warme of frisse luchttemperatuur. Bovendien zorgt het systeem – dat zowel staand als liggend kan worden uitgevoerd – gedurende het gehele jaar voor een instroom van gezuiverde lucht. De Franse fabrikant claimt met dit systeem een besparing tot 75% op de verwarmingsrekening te kunnen realiseren alsmede een tot 10% hoger rendement van de PV-installatie.
Hogere opbrengst door koelen PV-zonnepaneel
Een ander voorbeeld is de Solar Energy Booster: een paneel dat het PV-zonnepaneel kan koelen. De booster kan zonder problemen achter een zonnepaneel worden gemonteerd, zelfs achter bestaande en ongeacht type en merk. De koeling maakt de opbrengst van het PV-paneel ongeveer elf procent hoger, aldus de leverancier. De restwarmte kan worden gebruikt voor de warmwatervoorziening in het pand. De booster levert in combinatie met een ondergrondse buffertank en een moderne warmtepomp om het water eventueel verder te verwarmen zelfs veertig procent extra besparing op.
Enorme uitdagingen
Voor de installatiebranche is het zaak om dit soort ontwikkelingen de komende jaren goed bij te houden. Het uitfaseren van fossiele brandstoffen biedt de branche enorme uitdagingen maar die kunnen alleen worden aangegaan met een gedegen kennis van zaken. De ontwikkelingen gaan momenteel zeer snel, zoals deze beurs – en eerder dit jaar al de VSK – liet zien. Achterover leunen is echt geen optie.