‘Overheid is grootste bedreiging voor verdere groei zonne-energie’
Het jaarlijkse Nationaal Solar Trendrapport is verschenen. Wat vooral opvalt is de hoop en wens van de zonne-energiemarkt om de salderingsregeling ook na 2020 voort te zetten. Paradoxaal wordt de overheid gezien als grootste bedreiging voor verdere groei en ontwikkeling aan de ene kant en aan de andere kant verwacht dezelfde markt een hele actieve rol van de overheid. Cindy van de Velde, directeur van Vereniging Eigen Huis (VEH) stelt over de rol van de overheid: “… zonne-energie biedt volop mogelijkheden en heeft de interesse van de consument. Politiek Den Haag doet er goed aan deze ontwikkelingen verder aan te zwengelen in plaats van af te remmen.” Ook Albert Jan Maat, voorzitter LTO Nederland ziet grote kansen voor zonne-energie in Nederland: “Stel: ieder agrarisch bedrijf in Nederland legt 2.500 vierkante meter zonnepanelen aan. Op 26.000 bedrijven zou dat 6.500 hectare aan zonnepanelen betekenen. Omgerekend zou dat 6.500 megawatt aan stroom opleveren. En daarom is het zo jammer dat onze overheid onduidelijkheid laat bestaan over het verdienmodel na 2020 (wanneer de salderingsregeling formeel ophoud te bestaan). Boeren en tuinders worden daardoor terughoudend om te investeren, terwijl ze kunnen uitgroeien tot regionale energieleveranciers.” Enkele van de meest opmerkelijke uitkomsten voor 2016 zijn: Een kleine 90% van de respondenten verwacht een (forse) marktgroei in 2016 t.o.v. 2015, een trend die ook na 2016 zal doorzetten; In 2014 is 0,5% duurzame stroom aan het elektriciteitsnet toegevoegd (500 MW); Het grootste gerealiseerde project in 2015 was 6 MW (Zonnepark Vliegveld Ballum, Ameland); De zonne-energiesector genereert een omzet van 1,9 miljard euro (inclusief export 2,6 miljard euro); De kostprijs van zonne-energie systemen, panelen en omvormers blijft verder dalen; 600 fte aan werkgelegenheid is er in 2015 bijgekomen, uitkomende op een totaal van 9.000 fte; De vraag naar kennis over elektrische opslag is groot, net als over subsidieregelingen, gebouw geïntegreerde pv-panelen (BIPV) en led-verlichting; Een kleine 80%…
Zonnepanelen pas na 25 jaar terugverdiend bij versoberen saldering
Als de plannen van de politiek om de salderingsregeling op zonnepanelen vanaf 2020 te versoberen of af te schaffen worden doorgezet, zal het aantal nieuwe particuliere zonnestroominstallaties drastisch verminderen. Bij het afschaffen of versoberen van de salderingsregeling zijn er nauwelijks tot geen financiële argumenten voor het investeren in dergelijke systemen. In de huidige situatie betalen eigenaren van zonnepanelen geen energiebelasting en BTW over de zelf opgewekte elektriciteit. Hierdoor is het investeren in groene installaties voor het opwekken van stroom aantrekkelijker. Met de plannen van de politiek om de salderingsregeling vanaf 2020 te versoberen, verschuift de terugverdientijd maar liefst van tien naar meer dan vijfentwintig jaar. Dit blijkt uit berekeningen, gebaseerd op een in gebruik zijnde PV-installatie, van Mark Kok van K&R Consultants. “Voor het maken van de berekeningen, ben ik uitgegaan van drie mogelijke scenario’s. De huidige situatie met salderingsregeling, het volledig afschaffen van de salderingsregeling en een tussenvorm waarbij het voordeel van de salderingsregeling gehalveerd is. Hiervan zijn zowel de eenvoudige terugverdientijd (TVT) als de interne rentabiliteit (IR) berekend.” De resultaten zijn te zien in onderstaande tabel.
| Aspect | Met saldering (huidig) | Zonder saldering | Tussenvorm |
| Teruglevertarief | €0,21 | €0,06 | €0,14 |
| Terugverdientijd | 10 jaar | >25 jaar | 17 jaar |
| Interne rentabiliteit | 10 % | -2 % | 5 % |
Uit de resultaten komt naar voren dat de terugverdientijd enorm stijgt en dat het gerealiseerde rendement op de investering flink afneemt. “De huidige terugverdientijd van 10 jaar is voor veel mensen al lang, laat staan dat zij willen investeren in dergelijke systemen bij een afschaffing van de regeling of bij een tussenvorm”, aldus Kok.
De onzekerheid omtrent de toekomst van de salderingsregeling zal de huidige investeringsbereidheid van woningeigenaren volgens de berekeningen van Kok niet ten goede komen. “Ik hoop dat de politiek nog eens goed wil nadenken over het voortzetten van de salderingsregeling en hierover snel duidelijkheid geeft.”
De Rijksoverheid streeft naar 14% duurzame energie in 2020 en een volledig duurzame energievoorziening in 2050 (https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/duurzame-energie/inhoud/meer-duurzame-energie-in-de-toekomst). Kok: “Nederland heeft zich op Europees niveau gecommitteerd aan de zogenoemde 20-20-20 doelstellingen. Door het afschaffen of versoberen van de salderingsregeling zullen residentiële zonnestroominstallaties geen bijdrage meer leveren aan de gestelde doelen. Ik vind dit een gemiste kans.”
De complete berekeningen met uitgangspunten van K & R Consultants zijn te vinden op http://krcon.nl/voortzetten-salderingsregeling-absolute-voorwaarde-zonnige-toekomst-particuliere-zonnestroominstallaties
[related_post themes="text"]‘Zonnepanelen met thuisaccu’s worden steeds populairder’
Consumenten stappen steeds vaker over naar duurzame energiebronnen. Vooral zonnepanelen zijn in opmars. Nu er steeds meer mogelijkheden ontstaan om de energie thuis op te slaan, neemt zonne-energie een vlucht, voorspelt zonnepanelenfabrikant Solarwatt. Erik de Leeuw, directeur Benelux: “Momenteel krijg je geld terug bij het terugleveren van je totale overschot aan zonne-energie aan het energienetwerk. Niet onwaarschijnlijk zal de salderingsregeling binnen enkele jaren anders gaan worden ingericht. Hierdoor wordt het voor consumenten steeds aantrekkelijker om hun eigen stroom op te slaan in plaats van stroom terug te leveren. Door te bepalen welke energieproducten ze moeten integreren binnen de totale energiehuishouding kunnen consumenten hier nu alvast op inspelen.” Solarwatt waagt zich aan de volgende vijf voorspellingen over de toekomst van zonnestroomopslag:
- Minder losse verkoop
Consumenten kopen nu nog vaak losse zonnepanelen voor het opwekken van hun eigen energie. In de nabije toekomst zullen huishoudens panelen meer gaan combineren met energiemanagementsystemen, stroomopslag en andere ‘slimme producten’. Zonnepanelen zullen hierdoor steeds minder vaak als los product verkocht worden, maar steeds vaker onderdeel uitmaken van een compleet systeem.
- Eigen gebruik belangrijker
In de toekomst wordt het rendabeler om het eigen gebruik van opgewekte zonne-energie te verhogen. Particulieren kunnen dan veel voordeel hebben bij het tijdelijk opslaan van elektriciteit en overtollige energie opslaan wanneer ze minder energie nodig hebben, of deze gebruiken wanneer dit economisch gezien, het voordeligst is.
- Lange levensduur betekent meer rendement
Hoeveel besparing zonnepanelen de consument ook opleveren, het installeren ervan vraagt wel om een investering. Dan wil de gebruiker er uiteraard wel zeker van zijn dat die investering het waard is. Zonnepanelen moeten dus van hoogstaande kwaliteit zijn en lang meegaan – precies de reden dat de nieuwe generatie glas-glaspanelen steeds meer in opkomst zal raken en ze beter voorbereid zijn op de toekomst. Deze nieuwe generatie zonnepanelen gaat minstens dertig jaar mee en ze degraderen in de tussentijd nauwelijks; dat levert tot wel 25 procent meer opbrengst op dan bij traditionele panelen. Consumenten halen met deze zonnepanelen dan ook gegarandeerd meer rendement uit hun investering.
- Accu’s in opmars
Elke innovatie begint met één product. Zo was het met de walkman, mobiele telefoon, tablet – en zo is het met thuisaccu’s niet anders. En net zoals bij die andere producten blijft het bij belangrijke innovaties niet bij dat ene product. We zien nu al dat er steeds meer thuisaccu’s verschijnen, in allerlei verschillende maten, vormen en prijzen. De consument krijgt dus steeds meer keus, maar daardoor wordt het ook steeds moeilijker om een weloverwogen keuze te maken. Bij aankoop van een thuisaccu dien je in ieder geval te letten op de modulaire uitbreiding. Klein beginnen en later makkelijk uitbreiden? Kan de thuisaccu ook in bestaande situaties worden geïnstalleerd? Andere aandachtspunten zijn veiligheid (zijn de veiligheidscertificaten in orde?), gewicht (belangrijk voor de installatie en dus ook de eindprijs), responstijd (snelheid waarmee de accu reageert op de vraag naar stroom) en het aantal cycli (hoe vaak kan de batterij worden opgeladen en ontladen?).
Verder is bij de aanschafkeuze de efficiency nog van belang – de twee soorten rendement mogen dan ook niet door elkaar worden gehaald. Enerzijds is er het accurendement: het rendement van de accu op zich. Het totale rendement (ook wel roundtrip) is het rendement inclusief verliezen van de step-up-omvormer en step-down-omvormer. Het totale rendement van een accu is dus altijd lager dan het accurendement.
- Snel installeren
Naast veiligheid en prijs zijn dus ook het formaat en gewicht van belang bij het kiezen van een accu. Hoe compacter de constructie, hoe lager het totale gewicht van het opslagsysteem. Hierdoor kan het complete systeem door één installateur worden geïnstalleerd, zonder dat er speciaal gereedschap voor nodig is. Ook het onderhoud van de accu wordt zo een stuk makkelijker.
Handboek Zonne-energie geactualiseerd
Het ISSO-Handboek Zonne-energie is grondig herzien. Het praktijkgerichte boek loopt nu weer in gelijke pas met de ontwikkelingen in techniek en regelgeving, waaronder de nieuwe NEN 1010 en NEN 7250. Het is een doe-boek. Het boek leert het juist ontwerpen, installeren en beheren van zonne-energiesystemen aan de hand van duidelijke processtappen. Bij iedere stap krijgt de gebruiker praktische informatie over de handelingen en de geldende voorschriften en regelgeving. Inhoudelijk is de eerste versie uit 2006 flink herschreven. Behalve aanpassingen vanwege onder meer de nieuwe NEN 1010 (veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties) en NEN 7250 (bouwkundige aspecten van zonne-energiesystemen en integratie in daken en gevels), beschrijft het handboek alle informatie die nodig is voor de certificering van installateurs in het kader van de Europese Richtlijn Hernieuwbare Energie (RES). Voor opdrachtgevers wordt die certificering steeds meer een handvat voor kwaliteit; installateurs kunnen zich met die certificering onderscheiden.
Omdat het boek tot stand is gekomen met kennis uit diverse expertises op het gebied van zonne-energiesystemen, heeft het boek een breed draagvlak. Zo is het boek beoordeeld door onder meer leden van Holland Solar, Uneto-VNI, TVVL en Vereniging Het Hellend Dak. De update is financieel mede mogelijk gemaakt door OTIB, RVOnl, Uneto-VNI en TVVL.
Het vernieuwde Handboek ‘Zonne-energie, bouwkundige en installatietechnische richtlijnen voor zonne-energiesystemen’ kost € 160,- (excl. btw en verzendkosten). De digitale versie is met een abonnement te raadplegen op isso-digitaal.nl.
Inkijkexemplaar: ISSO handboek zonne-energie 2016
Zonnig uitzicht
Of hij ook aan solar doet? Karel had zich even achter zijn oren gekrapt, toen de klant hem dat door de telefoon vroeg. Vervolgens had hij zijn schouders opgehaald en dacht bij zichzelf “hoe moeilijk kan het nou zijn?” Dus had hij volmondig “ja” geantwoord, hij kon er vast wel een boekje over vinden om er wat over te leren.
De klant wilde voortaan douchen met zonnewarmte, dus had Karel ergens een mooi (goedkoop) zonneboilersysteem op de kop getikt. Daar moest het maar mee gebeuren. Op het dak aangekomen bedacht hij wel dat de hellingshoek niet optimaal was (hij had iets gelezen over een optimale hoek van 52 graden), maar Karel was mooi niet van plan om zo duur dakbevestigingssysteem aan te schaffen. De klant had pas een verbouwing gedaan dus die 4 overgebleven bakstenen waren ook wel perfect om het systeem op de juiste manier te installeren. En om nou vervolgens ook nog eens dure leidingen te gaan gebruiken om het water naar de boiler te transporteren? Ja daháág ben gekke Gerrit niet, dacht Karel, een tuinslang is net zo goed… We zijn tenslotte buiten.
Wijzigingsblad bij norm voor integratie zonne-energiesystemen in daken en gevels gepubliceerd
NEN heeft het wijzigingsblad bij NEN 7250 ‘Zonne-energiesystemen – Integratie in daken en gevels – Bouwkundige aspecten’ gepubliceerd. NEN 7250, verschenen in maart 2014, geeft technische eisen en bepalingsmethoden voor de montage van zonne-energiesystemen in de gebouwschil van een bouwwerk. Met het wijzigingsblad NEN7250/A1 zijn onder andere de volgende punten aangepast: – enkele verwijzingen en formuleringen zijn gecorrigeerd; – voor zonne-energiesystemen met een achterpaneel zijn de waarden voor de belastingen op het paneel verder gedifferentieerd naar belastingszones. Met deze wijziging sluiten de tabellen ook beter aan op de in de norm gehanteerde indeling in dakzones; – in tabel 6b is nader toegelicht welke combinaties van windbelastingen op het zonne-energiesysteem en achterpaneel in rekening moeten worden gebracht. Dit om te voorkomen dat combinaties worden gemist, of dat onnodig zwaar wordt gerekend; – de verwijzing naar NEN 2778 ‘Vochtwering in gebouwen – Bepalingsmethoden’ is aangepast. Deze norm is in 2014 als concept gepubliceerd en wordt medio 2015 definitief gepubliceerd. Voor meer informatie: www.nen.nl
Zonnestroom voor 2,5 miljoen Nederlandse huishoudens in 2023
Het Nationaal Actieplan Zonnestroom (NAZ), opgesteld door diverse bedrijven en instellingen onder leiding van DNV GL, heeft in 2011 de doelstelling van 4 GWp zonnestroom in 2020 in Nederland geformuleerd. Door het succes van zonnestroom in de afgelopen jaren, is het NAZ geactualiseerd en ontwikkelt de groei van zonnestroom zich in een versneld tempo naar maar liefst 10 GWp in 2023. Daarmee ondersteunt zonnestroom het Energieakkoord, en levert zonnestroom 15% van de hernieuwbare elektriciteit in 2023. Dit komt overeen met 7% van de totale elektriciteitsvraag in Nederland. Belangrijke drijvende kracht achter deze groei is de salderingsregeling, die voorlopig tot 2020 wordt gegarandeerd. Samen met de verwachte toekomstige flexibilisering van de tarieven, ook voor kleinverbruikers, kan ook de innovatie worden gestimuleerd om de opgewekte stroom zoveel mogelijk zelf te gebruiken, bijvoorbeeld via opslagsystemen. Op die manier is het mogelijk eventuele overbelastingen van het elektriciteitsnet en de bijbehorende investeringen voor netverzwaringen te voorkomen. Het NAZ roept de overheid op om samen met de zonnestroomsector tot een passende regeling te komen die zowel zekerheid biedt voor bezitters van zonnestroomsystemen als voldoende ruimte voor innovaties die het eigen gebruik stimuleren. De recent opgerichte Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) kan een goed platform bieden voor overleg tussen de betrokken partijen op dit gebied. Het succes van zonnestroom in de afgelopen jaren is aanleiding voor NAZ om de horizon verder te leggen en groeiscenario’s voorbij 2020 te schetsen. Het NAZ hanteert een hoog en laag groeiscenario en baseert zich hierbij op een studie van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en DNV GL naar het potentieel voor de opwekking van zonnestroom op de daken van woningen en utiliteitsgebouwen in Nederland. Volgens deze studie blijkt het huidige dakpotentieel ongeveer 70 GWp te zijn op basis van de huidige technologie (‘Groeiscenario Laag’). Indien technologieverbeteringen en het potentieel buiten de bebouwde kom wordt meegenomen stijgt dit potentieel voor zonnestroom…
Duurzame energiesector blij met kabinetsplannen
De duurzame energiesector is blij met de kabinetsplannen om extra in te zetten op het binnen bereik brengen van de doelen voor duurzame energie in 2020. De Nationale Energie Verkenning 2015 (NEV2015) constateert dat op basis van het huidige beleid de duurzame energiedoelstelling voor 2020 met meer dan 2% achterblijft op wat is afgesproken in het Energieakkoord, namelijk 11,9% in plaats van 14%. De rol van de provincies wordt echter belangrijker. De maatregelen die het kabinet aankondigt via het verhogen van het SDE+ budget, de verruiming voor de zogenaamde Postcoderoosregeling en de nieuwe stimuleringsregeling voor kleinschalige duurzame warmte opties zoals zonneboilers, warmtepompen en bio-ketels, komen tegemoet aan de wensen die de Duurzame Energie Koepel al eerder heeft geuit. Deze maatregelen dragen positief bij aan de duurzame energie doelen en versterking van de werkgelegenheid in deze sector. De NEV 2015 spreekt echter ook zijn zorg uit dat de doelstelling voor wind op land van 6000MW niet wordt gehaald. Het Rijk en de provincies hebben extra inspanningen aangekondigd. Gelet op het krappe tijdspad tot 2020 is een strakke provinciale planning en uitwerking van aanvragen gekoppeld aan beschikbare SDE+ budgetten essentieel. Ook voor andere duurzame energieopties wordt de provinciale en regionale inspanning steeds belangrijker om de doelen te bereiken. De Duurzame Energie Koepel vindt het van groot belang voor de realisatie van alle hernieuwbare energieprojecten dat er bij de beoordeling van vergunningen door lokale en provinciale overheden voor duurzame energieprojecten een realistische, soepele voortvarende aanpak wordt gekozen. Ook op lokaal niveau zal, net als het kabinet nu aankondigt te doen, de inzet moeten worden geïntensiveerd. De komende zes weken worden benut om binnen de borgingscommissie van het Energieakkoord te komen tot een sluitende set maatregelen om de aangekondigde intensivering op al deze onderdelen concreet te maken. Voor meer informatie: www.dekoepel.org
Nog volop groeimogelijkheden voor zonne-energie
Er is veel ruimte voor zonne-energie in Nederland, stelt Holland Solar in haar rapport ‘Ruimte voor zonne-energie 2020-2050’. De zon kan Nederland aan 100–300 PJ warmte helpen en 200-400 PJ elektriciteit. Ter vergelijking: Nederland kent jaarlijks een finaal energiegebruik van ongeveer 2150 PJ. Particulieren, bedrijfsleven en financiële wereld wil graag investeren in zonne-energie. De overheid kan met relatief weinig moeite deze interesse inzetten voor versnelling van de energietransitie. Zonnewarmte technieken kunnen op korte termijn versneld toegepast worden bij huishoudens, recreatie & sport & wellness en de agrarische sector. Voor de langere termijn is er veel potentie voor zonnewarmte in de industrie, onder andere in de foodsector en het invoeden in warmtenetten vanuit zonnecollectorvelden. Zonnestroom-technieken kunnen op korte termijn vooral groeien bij de grondgebonden woningen in particulier bezit. Daarnaast is er een groot potentieel bij utiliteit (scholen en ander maatschappelijk vastgoed) en agrarische sector. Er wordt voorts een groot potentieel gezien in combinatie parkeerruimte en elektrisch vervoer, alsook toepassingen op civiele werken. De ruimte kan nu en in de toekomst beter benut worden door aantal zaken waar te maken: Het mogelijk maken van het gebruik van ruimte op en rond civiele werken. Het inzetten van parkeergarages en -terreinen voor zonnestroom, in combinatie met elektrisch vervoer door gemeentes. Het voorzien van al het maatschappelijk vastgoed van zonne-energietoepassingen. Ruimte voor installaties en opslag, dak-doorvoeren, en ruimte op daken zeker stellen in bouwregelgeving. Het recht van schaduwvrijheid voor eigenaren van zonne-energie systemen veiligstellen. Voorzien in betere data over energiegebruik en –opwekking per techniek, per sector en per regio. Met relatief weinig moeite vanuit de overheid kan er een grote groei verwezenlijkt worden in verschillende sectoren Dit zijn onder andere maatschappelijk vastgoed, mkb, agrariërs, food industrie, wellness en woningcorporaties. Belangrijke aandachtspunten zijn: De onzekerheid over financiële rendementen moet worden opgelost. Financieringskansen worden snel hoger door meer zekerheid over rendement. Behoud van salderen met een…
Zonnestroomsystemen presteren prima in Nederland
Ook dit jaar blijkt het overgrote deel van de zonnestroomsystemen goed tot zeer goed te functioneren, met een gemiddelde opbrengst van 33.4 kWh per kWp geïnstalleerde panelen, in één week. Dit blijkt uit de actie ‘Tel de Zon’ waarbij aan bezitters van zonnepanelen gevraagd werd om tijdens de week van de Solar Days bij te houden hoeveel zonnestroom er die week werd opgewekt door hun systeem. Deze opbrengst is ongeveer gelijk aan die van vorig jaar, maar de spreiding is veel kleiner doordat de instralingsverschillen over het land nu maximaal 10% bedroegen, ten opzichte van 30% vorig jaar. De opbrengst is hoog, en verschillende nogal per dag: tijdens de tweede dag van de Solar Days week was er vrij veel bewolking, en op vrijdag 5 juni was het bijna tropisch en gold een code rood, gevolgd door een zonnig, maar relatief koud weekend. Het is duidelijk dat eigenaren van zonne-energie installaties erg geïnteresseerd zijn in de prestaties van hun systeem. Door de grote belangstelling van meer dan 3000 deelnemers, verspreid over het hele land, is het onderzoek representatief voor Nederlandse zonnestroomsystemen. Van 1 tot en met 7 juni werden dit jaar de Solar Days georganiseerd door een aantal samenwerkende organisaties op het gebied van zonne-energie. Deze campagne heeft als doel aandacht te vragen voor zonne-energie. Een bijzondere actie tijdens de Solar Days was ‘Tel de Zon’, georganiseerd door de Stichting Monitoring Zonnestroom in samenwerking met de Universiteit Utrecht, een herhaling van de succesvolle actie uit 2014. Aan zoveel mogelijk bezitters van zonnepanelen werd gevraagd om tijdens de week van de Solar Days bij te houden hoeveel zonnestroom er die week werd opgewekt, en dit, naast technische gegevens over hun systeem, te melden via een speciale website. Data werd zo, geheel vrijwillig, beschikbaar gesteld aan onderzoekers, die als tegenprestatie terug zullen melden, aan iedere deelnemer apart, hoe hun systeem het heeft…