Duurzaam wellnesscenter

In het Gelderse Wijchen staat sinds anderhalf jaar een indrukwekkend Wellnesscomplex. Thermen Berendonck is het geesteskind van de familie Dolman, die al eerder twee Wellnesscentra liet bouwen. Het complex is voorzien van duurzame installaties. Hoe kwam het ontwerp tot stand en beantwoordt het aan de verwachtingen? IZ liet zich rondleiden door Jan Willem Brinkman, Hoofd Techniek Werktuigbouw van Linthorst Techniek.

Het complext ademt de sfeer uit van 1001 nacht en dat is niet toevallig. De opdrachtgever wilde een Wellnesscentrum waarin de bezoeker zich even in sprookjesland kon wanen. Om dat doel te realiseren zijn kosten noch moeite gespaard. Zo zijn er onder andere meubels en ornamenten uit India betrokken en serveren de restaurants allerlei exotische gerechten en hapjes.

Functies
Het resort heeft een oppervlakte van 9300 vierkante meter en kan jaarlijks aan 200.000 gasten een luxe Oosterse beleving bieden. Het gebouw bestaat uit een binnen- en buitenzwembad, sauna’s, stoombaden, schoonheidssalons, restaurants en lounges.

BIM
Over het ontwerp is nagedacht kunnen we wel zeggen. Zowel bouwkundig, installatietechnisch als op het gebied van Interior Design ‘klopt het verhaal’. Speciaal voor dit project werd een Bouw Informatie Model opgetuigd. Installateur Linthorst Techniek zat er niet vanaf het prille begin bij, wat wel handig was geweest. “Nu lag het ruimtebeslag er al, waardoor we toch aan beperkingen waren gebonden”, legt Brinkman uit. Maar dankzij de nodige inventiviteit leverde dit gelukkig geen problemen op.

Bouwkundig concept
Het gebouw is uitgevoerd in prefabbeton. Een snelle bouwwijze, maar wel één met consequenties voor de installateur. “Je moet namelijk al snel je instortvoorzieningen regelen en sparingen doorgeven.” Eenzelfde uitdaging kreeg Linthorst Techniek in de schoot geworpen door de keuze voor kanaalplaatvloeren. “Ook hiervoor gold namelijk dat we direct moesten projecteren waar de grotere schachten zouden gaan lopen.” Daarnaast kreeg de installateur gelijk te maken met een belangrijk constructief vraagstuk, namelijk waar de zware installaties in de technische ruimte zouden worden gepositioneerd. Linthorst Techniek heeft dit handig opgelost. De machines staan nu opgesteld op de zware steunbalken, die voldoende draagvermogen hebben om deze last op te vangen.

RC-waarden
De doelstelling was om een EPC van 0,7 te behalen. “Daardoor zou de duurzame utiliteitsregeling van kracht worden, wat een fiscaal voordeel oplevert.” Het complex is grondig geïsoleerd, de RC-waarden schommelen tussen de 6 en 6,5. Bovendien zijn de kozijnen voorzien van triple beglazing.

E-installaties
Het resort heeft een trafovoorziening, waarop 4000 KVA is aangesloten. In de praktijk gebruikt het Wellnesscentrum slechts 2000 KVA. “Dankzij Powermanagement met slimme meet- en regeltechniek kunnen we het zo laag houden”, legt Brinkman uit. De benodigde elektriciteit wordt deels zelf opgewekt met 600 PV-panelen. “Ongeveer 5 tot 7% van de energievraag. Het restant wordt ingekocht als groene stroom.” Er liggen plannen op tafel om het aandeel zonne-energie op termijn te verhogen met een drijvend zonne-eiland in de recreatieplas Berendonck.

W-installaties
De installatietechnische krenten in de pap zijn echter de W-oplossingen. Hier is Linthorst Techniek buitengewoon inventief en creatief te werk gegaan. Zo worden voor de warmte- en koudeopwekking verschillende bronnen gebruikt. Deels gebeurt dat via een Hoog Temperatuur Warmtepomp (TT68) in combinatie met luchtwater warmtepompen. Deels maakt men gebruik van teruggewonnen warmte. Dat gebeurt bij de luchtbehandeling en keukenafzuiging middels een KAT systeem. Ook wordt warmte teruggewonnen uit afgewerkt douchewater en zwembad water.

Uit eigen stal
Voor alle duidelijkheid: de TT68 is een water/water warmtepomp die door Linthorst zelf is ontwikkeld. Met dit concept is het mogelijk om flexibel en vraagafhankelijk warmte te leveren van een laag tot hoog temperatuurniveau. Zo kan er bijvoorbeeld tapwater worden gemaakt met een temperatuur van 75ºC bij een COP van 4. Daarnaast levert de warmtepomp ook water aan met een temperatuur van 55°C voor het zwembad. De TT68 wordt daarbij geassisteerd, zoals al eerder vermeld, door twee luchtwater warmtepompen. Deze leveren flexibel, optimaal warm water aan met een temperatuur van 55°C voor de zwembaden en 45 °C voor de ruimteverwarming van het gehele complex. Mocht het systeem plotseling te maken krijgen met een piekvraag, dan is dat geen probleem. In de technische ruimte staan 2 Cv-ketels opgesteld als back-up voorziening.

Koude
De TT68 warmtepomp levert niet alleen warme voor de ruimteverwarming en warmtapwaterproductie, maar ook koude. Deze wordt benut om de tegelvloeren in de sauna’s te koelen, zodat bezoekers hun voeten hier niet branden en een aangenaam binnenklimaat wordt geborgd.

Alternatief
Tijdens de ontwerpfase is overwogen om een WKO-installatie toe te passen. “Alleen overtreft de warmtevraag verreweg de behoefte aan koude. Daardoor zou er onvoldoende warmte zijn om het bodemsysteem te regeneren”, vertelt Brinkman.

Afgifte
De afgifte van warmte en koude verloopt via vloerverwarming en -koeling. Dit wordt aangevuld met geconditioneerde lucht om wisselende belasting­en te kunnen opvangen. Als de lucht de ruimte binnenkomt, gaat dat via wervelroosters of een plenum. Ook voor de afzuig worden roosters, bijvoorbeeld in douches en sauna’s, en plenums gebruikt.

Ventilatie
Een Wellnesscentrum heeft gigantische hoeveelheden verse lucht nodig. Het zal de lezer dan ook niet verbazen dat er zo’n 86.000 kuub per uur wordt binnengeschoven. Daarvoor zijn 6 LBK’s nodig die in een technische ruimte op het dak staan. Gelukkig leverde het kanalenwerk geen problemen op, omdat het complex verlaagde plafonds heeft waarachter alles keurig kon worden weggewerkt.

Sanitair
Over het sanitair valt weinig bijzonders te melden, behalve dat er een legionellapreventie-oplossing van De Melker is geïnstalleerd voor de douches. “Om de dag worden ze thermisch gedesinfecteerd door het systeem door te spoelen met water met een temperatuur van 70°C”, licht Brinkman toe. De ruimtetemperaturen zijn zo hoog, dat de koudwaterleidingen bijna continu gespoeld moeten worden. Daarom is de waterleiding ook zodanig ontworpen dat hij slechts een beperkt aantal strangen heeft en de veel gebruikte tappunten aan het einde van elke strang zitten.

Monitoring
Het complex werd in mei 2019 opgeleverd. Sindsdien monitort een Priva-gebouwbeheersysteem de prestaties. Die zijn uitstekend, vertelt Brinkman. “Het Wellnesscentrum gebruikt zelfs minder elektriciteit dan we van tevoren hadden gedacht. Waarschijnlijk is dat deels te danken aan de goede isolatie en kierdichting.” 