Duurzaamste warmtenet bevindt zich in Enschede
Het warmtenet Enschede, dat huishoudens en bedrijven in Enschede voorziet van warmte, is het duurzaamste warmtenet van Nederland. Dit blijkt uit de kwaliteitsverklaring van Bureau CRG.
De duurzaamheid van een warmtenet wordt uitgedrukt in het EOR (Equivalent OpwekkingsRendement). Deze factor geeft de verhouding weer tussen de geleverde warmte versus de inzet van fossiele brandstoffen. Het betreffende warmtenet (zowel het primaire als het secundaire net) heeft een EOR van 600 procent. Dit houdt in dat er 80 procent minder fossiele energie nodig is om genoeg warmte te kunnen produceren voor en af te leveren aan de aangesloten huishoudens en bedrijven.
Energieprestatie aantoonbaar
Het EOR wordt bepaald door alle bijdragen aan energiegebruik en -verlies van het net te berekenen. Het gaat om onder meer het opwekken van warmte, het verlies van warmte tijdens het transport en het opwekkingsrendement. Warmteleveranciers kunnen de EOR vastleggen in een kwaliteitsverklaring van CRG. Dit biedt voordelen voor bedrijven, woningcorporaties en overheden, omdat hiermee de energieprestatie van aangesloten bedrijven en woningen aantoonbaar wordt.
Duurzame warmte
Op dit moment zijn 8.000 woningen en bedrijven in Enschede aangesloten op dit warmtenet van Ennatuurlijk. De duurzame warmte, geproduceerd uit biomassa, wordt geleverd door Twence. De brandstof voor de biomassa-energiecentrale bestaat uit afvalhout, zoals hout dat bij bouw en verbouwingen vrijkomt, dat niet meer hergebruikt kan worden. Sinds april 2018 wordt met een zes kilometer lange warmtebaan gewerkt aan een uitbreiding van het warmtenet. In totaal kunnen hiermee 40.000 huishoudens en bedrijven in Enschede worden voorzien van duurzame warmte.
Verduurzamingsslag
“Met het warmtenet Enschede en de uitbreiding hiervan slaan we een belangrijke verduurzamingsslag voor Enschede”, zegt Marc Kapteijn, algemeen directeur van Twence. “We hebben voldoende warmte te vergeven en door sterke samenwerkingen in de regio kunnen we nog meer huishoudens en bedrijven in de regio een duurzaam alternatief bieden. Een mooi voorbeeld van de energietransitie in de regio Twente.”
Terugdringen van klimaatverandering
“We zijn trots dat nu ook middels een erkende kwaliteitsverklaring wordt bevestigd dat het warmtenet in Enschede een belangrijke bijdrage levert aan het terugdringen van de klimaatverandering”, zegt Erik Stronk, algemeen directeur van Ennatuurlijk. “Ons warmtenet in Enschede is de duurzaamste in Nederland. Dit stimuleert enorm om dit verder uit te rollen en nieuwe samenwerkingen op te zetten.”
Professionals en studenten gaan samen woonwijk verduurzamen
Acht verschillende teams waarin getalenteerde medewerkers van installatiebedrijven samenwerken met hbo- en mbo-studenten gaan in één dag een concreet plan ontwikkelen voor een duurzame woonwijk. De winnaar ontvangt een geldprijs en het winnende plan wordt mogelijk daadwerkelijk uitgevoerd.
Dit initiatief van Techniek Nederland vindt op 21 november a.s. onder de naam Techathon plaats in The Dutch Innovation Factory in Zoetermeer. De gemeente Zoetermeer, mboRijnland, TNO en opleidingsfonds OTIB zijn mede-initiatiefnemers.
Haalbaar en betaalbaar plan
De samenwerking tussen high potentials uit installatiebedrijven en veelbelovende hbo- en mbo-studenten wordt toegepast op een concrete praktijksituatie; de teams krijgen de opdracht om met een technisch en financieel haalbaar plan te komen voor de verduurzaming van de wijk Driemanspolder in Zoetermeer. Het plan moet óók kunnen rekenen op steun van de bewoners en alle andere betrokken partijen.
Pitch
De teams krijgen precies één dag de tijd om hun plan af te ronden en samen te vatten in een aansprekende pitch. Een jury onder leiding van voorzitter Medy van der Laan van Energie Nederland beslist welk team de eerste Techathon wint. Uit handen van burgemeester Charlie Aptroot van Zoetermeer ontvangen de winnaars een geldbedrag. Bovendien mag het winnende team mee op een waterstof-studiereis. De gemeente Zoetermeer zal het winnende plan mogelijk daadwerkelijk gaan uitvoeren.
Klimaataanpakkers
Voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland over het initiatief: “Het verduurzamen van een woonwijk past perfect bij onze missie, want wij vertegenwoordigen de Klimaataanpakkers. Met de samenstelling van de teams benadrukken we bovendien het belang van samenwerking. Techathon 2019 is een prachtig voorbeeld van innovatieve samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven.”
Koploper Zoetermeer
Wethouder Wonen en Energietransitie Robin Paalvast ziet de gemeente Zoetermeer als één van de koplopers als het gaat om aardgasvrij wonen. “Onze ambitie is een CO2-neutrale stad in 2040. Samenwerking en innovatieve ideeën zijn essentieel om dat te kunnen realiseren. De eerste Techathon van Techniek Nederland gaat daaraan bijdragen.”
Driemanspolder kan een extra woonwijk worden binnen het programma Aardgasvrije Wijken. In dat programma heeft de overheid 27 woonwijken aangewezen die aardgasvrij worden. Het is aan de Techathon-teams om daar een 28e woonwijk aan toe te voegen.
Wat is een Techathon?
De Techathon is een variant op de hackathon. Daarin proberen teams in een heel korte tijd, meestal een dag, een technisch of maatschappelijk probleem op te lossen. Op 21 november gaan de Techathon-teams dat dus doen voor het technisch verduurzamen van de wijk Driemanspolder. Techathon 2019 komt voort uit de toekomstverkenning CONNECT2025 van de techniekbranche.
De organisatie van het evenement is in handen van ondernemersorganisatie Techniek Nederland en TNO in samenwerking met de gemeente Zoetermeer, de overige kennisorganisaties in de installatiebranche (OTIB, ISSO en TVVL), het Center of Expertise Human Capital for Building Technology en mboRijnland.
Nieuwe woningen krijgen tot vier plusjes achter het energielabel A
In de slipstream van de nieuwe BENG-regelgeving krijgen woningen per 1 juli 2020 een nieuwe indeling van energielabels. De indeling is in concept gepubliceerd en staat open voor internetconsultatie. Nieuwbouwwoningen kunnen zich onderscheiden met één tot vier plusjes achter het A-label.
Een langlopende wens van de Lente-akkoord partijen gaat met de nieuwe energielabel indeling in vervulling. Nieuwbouwwoningen kunnen zich eindelijk onderscheiden met één of meer plusjes achter de A.
Energieprestatie in kWh/m2 jaar
De nieuwe meetmethode vervangt de Energie-Index (EI) door BENG 2, het primair fossiel energiegebruik. Dit is de basis voor de verschillende klassegrenzen van energielabels. Dit houdt in dat de energieprestatie-indicator voortaan wordt uitgedrukt in kWh/m2 jaar.
Ook de puntenwaardering in WWS is aangepast. Met de NTA 8800 ‘Energieprestatie van gebouwen – Bepalingsmethode’ is de rekenwijze voor netto warmtevraag veranderd, waardoor ook de klasse-grenzen voor de EPV zijn gewijzigd. De oude rekenwijze is zo zuiver mogelijk omgezet naar een nieuwe.
Bron: NEN
“Verduurzamen van een woonboot is best een gedoe”
Woonboten zijn vaak grote energiegebruikers. “Start met isoleren, ga zelf energie opwekken en stap dan pas over op de warmtepomp. In die volgorde”, vertelde Marjolein Bot van Amsterdam Smart City tijdens de drukbezochte Duurzame Woonboten Dag begin november. Het verduurzamen van woonboten stond tijdens deze dag centraal. Want hoewel de meeste aandacht uitgaat naar woningen en gebouwen ‘aan vaste wal’ valt ook in dit segment nog behoorlijk wat energie te besparen.
Bob is zo’n woonbooteigenaar. Hij zat in de zaal en vertelde dat het verduurzamen van zijn woonboot best een gedoe was. “Maar uiteindelijk kon ik met de subsidie die ik ervoor kreeg verder gaan dan ik eerst van plan was.” Zijn stalen schip is nu energieneutraal, met een warmtepomp, een ventilatiesysteem dat warmteterugwint en zonnepanelen. “Ik woon nu voor niets”, zegt hij, lachend toegevend dat hij daarvoor eerst heel wat geld moest lenen.
Veel experimenteren
Drijvende woningen vragen vaak om speciale toepassingen en veel experimenteren. Er is inmiddels een scala aan duurzame oplossingen in de praktijk gebracht. Tijdens de Duurzame Woonboot Dag bleek bijvoorbeeld dat verwarmen met elektrische infraroodpanelen eigenlijk heel prettig kan zijn. Dat een lucht/water-warmtepomp ook muisstil kan zijn. Dat met energieopslag in een bijboot het elektriciteitsnet niet extra wordt belast. En dat een windmolen zelfs in de stad rendement oplevert.
Afval- en energiebedrijf levert warmte aan tuinbouwbedrijf
Glastuinbouwbedrijf Gootjes AllPlant uit Heerhugowaard is aangesloten op het warmtenet van afval- en energiebedrijf HVC. Het is daarmee het derde glastuinbouwbedrijf in dit gebied dat volledig duurzaam wordt verwarmd. De hoeveelheid warmte die door het energiebedrijf wordt geleverd is vergelijkbaar met het jaarverbruik van ongeveer 300 huishoudens.
AllPlant houdt zich sinds 1997 bezig met de opkweek en verkoop van jonge tuinplanten uit weefselkweek. Tot 2016 werkte het bedrijf vanuit twee locaties: een kantoorpand in Schagen en een gehuurde kas in Andijk. Directeur Simon Gootjes: “We zochten een nieuwe plek in het midden van deze twee locaties. Het moest een toekomstbestendige plek worden met een duurzame energievoorziening. Onze opdrachtgevers stellen steeds hogere eisen aan onze producten, waarvan ook de CO2-footprint van onze planten een onderdeel is. Met de aansluiting op het warmtenet van HVC wordt ons volledige gasverbruik duurzaam ingevuld. Dat geeft ons een streepje voor op onze concurrenten die nog wel fossiele brandstoffen gebruiken. Alleen voor extreem koude periodes houden we de gasaansluiting en gasketel nog als back-up aan.”
Substantiële bijdrage aan de verduurzaming
Arjan ten Elshof, directeur bij HVC, is blij met de warmtelevering van Gootjes AllPlant: “In 2018 hebben we een forse investering gedaan in het doortrekken van het warmtenet naar dit glastuinbouwgebied. We verwachten dat we de komende jaren veel bedrijven kunnen gaan aansluiten en zo een substantiële bijdrage gaan leveren aan de verduurzaming van de gemeente Heerhugowaard. Met de aansluiting van de twee vestigingen van NH Paprika en Gootjes AllPlant wordt jaarlijks 5 miljoen kuub aardgas bespaard en zo’n 9 miljoen kilo CO2-uitstoot voorkomen.”
Duurzaamheidsambities
Monique Stam, wethouder gemeente Heerhugowaard, over de duurzaamheidsambities in dit gebied: “De aansluiting van glastuinbouwbedrijven op het warmtenet helpt ons bij het bereiken van de ambitie om als gemeente in 2030 volledig energieneutraal te zijn. En wij als gemeente spannen ons in om in de komende 10 jaar circa 2.500 woningen op het warmtenet aan te sluiten. Verduurzamen doen we op deze manier samen.”
Tien jaar garantie op de beoogde energieprestatie van een woning
De in mei 2019 aangenomen Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) verplicht de aannemer om de kwaliteit van het opgeleverde werk onomstotelijk aan te tonen richting de opdrachtgever. De energieprestatie van de woning valt hier ook onder. House Energy Optimum (HEO) introduceert daarom een nieuwbouwsysteem dat dit risico met een verzekerbare energieprestatiegarantie afdekt.
Een groot deel van de huidige nieuwbouwwoningen voldoet bij oplevering niet aan de wettelijke bouwbesluiteisen en/of aan de contractuele afspraken. Volgens analyse van PlanGarant en Develop inc. komt dit vaak door wijzigingen achteraf, zonder deze wijzigingen op prestaties te beoordelen. Er wordt namelijk tijdens de ontwerpfase onvoldoende gekeken naar de samenhang tussen bouwkundige, bouwfysische en installatietechnische maatregelen. In het licht van de Wkb leiden deze wijzigingen tot prestatierisico’s voor de aannemer omdat er mogelijk tot dure herstelmaatregelen moet worden overgegaan. Dit betekent dat er nog meer nadruk komt te liggen op de ontwerpkwaliteit, zodat aanpassingen tijdens het proces worden voorkomen of worden beperkt.
Aansprakelijkheid wordt kans
House Energy Optimum (HEO) is een nieuwbouwsysteem voor ontwikkelaars, aannemers, woningbouwcorporaties en architecten om BENG en NOM te bereiken. De geïntegreerde pre-engineering van het systeem hoeft in de praktijk alleen nog maar projectspecifiek te worden toegepast. 85% van het voorwerk is al verricht. Deze integrale benadering zorgt voor een betere ontwerp- en bouwkwaliteit, aldus de initiatiefnemers. HEO stemt tijdens het ontwerp- en bouwproces de bouwkundige, bouwfysische en installatietechnische maatregelen integraal op elkaar af. Daarmee worden risico’s geminimaliseerd en kan een verzekerbare energieprestatiegarantie worden afgegeven. De kwaliteit van de woning wordt in het kader van de Wkb door een onafhankelijke kwaliteitsborger gecontroleerd. Door de integrale afstemming bespaart HEO bovendien op ontwerp- en bouwkosten.
Gecombineerde oplossingen
Het HEO-systeem bestaat uit oplossingen van ATAG Verwarming, Duco Ventilation & Sun Control, Jaga, Kingspan Insulation, Kingspan Unidek en Ubbink. Uitgangspunt is een optimale balans tussen betaalbaarheid en prestaties van de woning door bouwkundige en installatietechnische maatregelen naadloos op elkaar af te stemmen. Door gebruik te maken van HEO weten woningcorporaties, ontwikkelaars en bouwers al in de ontwerpfase dat hun koop- of huurwoningen gegarandeerd energiezuinig, comfortabel en gezond worden. Deelnemers van SWK kunnen aan hun opdrachtgevers de verzekerde garantie bieden dat de beoogde energieprestatie voor de duur van minstens 10 jaar in de praktijk wordt waargemaakt.
Unica installeert regeneratiedak met PVT solar in combinatie met WKO
In Woudenberg realiseert Unica Energy Solutions in opdracht van energie-exploitant Eteck een regeneratiedak met PVT-panelen van Triple Solar. Hiermee wordt een CO2-emissie vermeden van ruim 100 ton per jaar. Dit dankzij elektriciteitsopwekking en een verbetering van het rendement van de warmtepompen. Met deze panelen wordt er circa 116 MWh elektriciteit opgewekt en circa 470 MWh aan warmte voor de warmtepompen.
Unica Energy Solutions heeft in de gemeente Woudenberg twee bodemenergiesystemen met open bronnen (WKO) in beheer en onderhoud. Met deze systemen worden twee complexen met appartementen en woningen verwarmd en gekoeld. De technische ruimtes liggen ruim 200 meter van elkaar af. De appartementen en woningen zijn gasloos gebouwd. Deze worden volledig verwarmd met warmtepompen.
Koude-overschot
In de loop der jaren hebben beide WKO-systemen een koude-overschot in de bodem opgebouwd. Dit komt omdat er meer warmte dan koude wordt geleverd. Op lange termijn kan dit ondergronds thermische kortsluiting veroorzaken waardoor de warmtepompen niet meer optimaal functioneren. Om te zorgen dat de WKO-systemen weer in (thermisch) evenwicht komen moet er meer warmte aan de bodem worden afgegeven.
PVT-panelen
Hiervoor is door Unica Energy Solutions een duurzaam regeneratiesysteem ontworpen. Op het dak worden 680 m2 PVT-panelen geïnstalleerd. Deze panelen zetten zonlicht om in zowel elektriciteit als warmte. De opgewekte elektriciteit wordt ingezet voor de warmtepompen, de bronpompen en de distributiepompen. De geproduceerde warmte wordt direct gebruikt door de warmtepompen en ingezet voor herstel van de thermische bodembalans. Hiertoe zijn de twee technische ruimtes met elkaar verbonden met grondleidingen zodat de warmte in beide systemen gebruikt kan worden.
Begin 2020 in gebruik
Inmiddels zijn de installatiewerkzaamheden van Unica in volle gang. De verwachting is dat het systeem begin 2020 in gebruik wordt genomen.
Winnaars beste praktijkbegeleiders in installatiebranche bekend
De praktijkbegeleiders Daan van den Berg (Daan Installatietechniek), Sanjay Bhoendie (Lomans) en Theo van den Elzen (InstallatieWerk Zuid-Oost) zijn uitgeroepen tot TopCoach van het Jaar 2019. De drie mogen zich een jaar lang de beste praktijkbegeleiders in de technische installatiebranche noemen. Naast een bokaal ontvingen zij elk een geldprijs van €2.500,-.
OTIB, het Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf, organiseert elk jaar de TopCoach van het Jaar-verkiezing. “Deze mensen zijn niet alleen ontzettend belangrijk voor hun leerlingen, maar ook essentieel voor de branche. Dankzij hun betrokkenheid en aandacht blijven veel jongeren lang werkzaam in de branche. En dat hebben we hard nodig”, aldus OTIB-projectleider Joep Hendriks.
Leerlingen nomineerden dit jaar maar 750 praktijkbegeleiders. Na selectie bleven voor de titelstrijd in de categorieën Grootbedrijf, MKB en Opleidingsbedrijf uiteindelijk twintig finalisten over. Tijdens een feestelijke uitreikingsmiddag, waarin het thema ‘Energie’ centraal stond, maakte de vakjury de winnaars bekend.
“Je staat nooit alleen”
Alle genomineerde praktijkbegeleiders worden door hun leerlingen gewaardeerd om het feit dat ze uiterst betrokken zijn. Zoals één van de leerlingen stelt: “Mijn begeleider zal altijd achter je staan, je staat nooit alleen.” De praktijkbegeleiders zelf geven aan dat de begeleiding van hun leerlingen meer is dan alleen technische coaching. Zo is het gesprek over hoe het gaat, op het werk maar ook thuis, ontzettend belangrijk. Winnaar Sanjay Bhoendie: “Als de sfeer goed is, gaat het op de werkvloer ook goed.”
Categorie MKB
In de categorie MKB werd Daan van den Berg uitgeroepen tot TopCoach van het Jaar. De jury roemt hem om het feit dat hij een ‘open en vertrouwde sfeer creëert waarin leerlingen zich gewaardeerd en plezierig voelen. Hij waardeert ieders inbreng en laat iedereen erbij horen, met een mooie balans tussen serieus werk en gezelligheid.’ Van den Berg: “Ik ben heel trots. Het geeft mij gewoon heel veel plezier om mooie dingen te maken en blije mensen te zien.”
Categorie Grootbedrijf
Sanjay Bhoendie won in de categorie Grootbedrijf omdat de jury Bhoendie een erg enthousiaste, positieve en motiverende coach vindt. Ook waarderen de juryleden hoe hij zelf ook nog steeds bijleert. Dat is ook Bhoendie’s advies aan andere coaches: “Sta als coach open om te leren. Blijf jezelf ontwikkelen naar de nieuwe tijd!”
Categorie Opleidingsbedrijf
Onder luid gejoel - zeker 30 leerlingen waren mee als supporter - won Theo van den Elzen de titel in de categorie Opleidingsbedrijf. De jury stelt dat hij “door innoveren, doorleren en evalueren het beste uit zijn leerlingen en uit zichzelf haalt. Zijn ‘practice what you preach’ is een voorbeeld voor elke aankomende vakman.” Van den Elzen: “Ontzettend gaaf dat de leerlingen dit voor mij hebben gedaan. Het was een complete verrassing. Ik kom door de praktijkbegeleiding regelmatig laat thuis, maar het is het helemaal waard!”
Over de jury
De jury van de TopCoach van het Jaar-verkiezing bestond in dit jaar uit oud-judoka en sportcoach Dennis van der Geest, Techniek Nederland-voorzitter Doekle Terpstra, landelijk FNV-bestuurder en OTIB-bestuurslid Zwanny Naber, SBB-directeur uitvoering Gerrit Veneboer en Yukio Motohashi van brasserie Dudok in Rotterdam (de beste praktijkopleider van Nederland in 2018).
‘Er moet subsidie komen voor het vervangen van loden drinkwaterleidingen’
Net als de Gezondheidsraad vindt Techniek Nederland dat de overheid met een subsidie moet komen voor het vervangen van loden drinkwaterleidingen. Voor de installateurskoepel is het probleem niet nieuw. Voorzitter Doekle Terpstra: "Installateurs adviseren hun klanten al jarenlang om loden leidingen te vervangen. Het gezondheidsrisico is groot, maar woningeigenaren hikken vaak aan tegen de kosten van nieuwe leidingen. Is het vervangen van alle leidingen in een woning te kostbaar, dan adviseren installateurs om in ieder geval de leiding te vervangen die uitkomt bij de keukenkraan. Het gezondheidsrisico is daar het grootst."
Schadelijk voor ongeboren en jonge kinderen
In ons land hebben nog 100.000 tot 200.000 woningen van vóór 1960 loden drinkwaterleidingen. Daardoor kunnen concentraties lood in het drinkwater voorkomen die schadelijk zijn, met name voor ongeboren en jonge kinderen. Loden leidingen die al meer dan 60 jaar in woningen zitten, kunnen bovendien gaan lekken als gevolg van slijtage.
Eérst de keukenkraan
In de praktijk blijkt dat huiseigenaren en verhuurders terugschrikken voor de kosten van complete vervanging van de leidingen in een woning. Techniek Nederland dringt erop aan om in zo’n geval op zijn minst de waterleiding te vervangen die richting de keukenkraan loopt. Vanuit de keukenkraan wordt het meeste drinkwater getapt en daar brengt een loden leiding dus het hoogste risico mee voor de gezondheid van bewoners en bezoekers.
De overheid moet subsidiëren
Als het aan Techniek Nederland ligt, gaan installateurs versneld aan de slag om loden leidingen te vervangen. De organisatie denkt dat de overheid daarbij een actieve rol moet spelen. Terpstra: "Omdat de kosten in veel gevallen een drempel vormen, kan de overheid niet blijven toekijken. Ruim twintig jaar geleden is een subsidie ingesteld waarbij de eigenaar nog altijd driekwart van de kosten zelf draagt. Dat werkt niet. Het gaat om de gezondheid van mensen, dus de overheid moet substantieel over de brug komen."
VSK 2020 richt zich specifiek op de toekomst
’s Lands grootste vakbeurs op het gebied van installatietechniek is weer aanstaande. Over iets minder dan drie maanden barst het tweejaarlijkse evenement weer los. Het beursprogramma krijgt inmiddels steeds meer gestalte. Welke trends gaan we zien in de Utrechtse Jaarbeurshallen?
“De installatiesector profiteert volop van de economische trends, zoals de energietransitie, klimaatontwikkeling en duurzaamheid, maar het vraagt van zowel de installateurs als van de toeleveranciers dat ze zichzelf opnieuw uitvinden”, legt Patrick Schilte, Business unit manager Bouw & Installatie bij Jaarbeurs uit. “Niemand kan voorspellen welke oplossingen voor de genoemde trends over 10 jaar het best bleken te zijn. Alle verschillende technologieën en toepassingen zijn het begin van de oplossing.”
Oplossingen om de energietransitie een boost te geven
Waar op VSK 2018 slimmer werken en de warmtepomp in het middelpunt stonden, staan nu allerlei oplossingen klaar om de energietransitie een boost te geven. Schilte: “Er ontstaan steeds meer marktinitiatieven voortvloeiend uit het klimaatakkoord, er hebben steeds meer fabrikanten oplossingen zonder verbruik van gas gevonden en een technologie als aquathermie komt opzetten. Daar komt bovenop dat industrialisering, digitalisering en prefabricage een vlucht zal toenemen en circulariteit echt hoog op de agenda komt te staan. Daar zal dus ook op VSK 2020 veel aandacht voor zijn.”
De installateur kan het niet alleen
“De installatietechniek staat voor uitdagingen,” vervolgt Schilte, “waar de installateur niet alleen de oplossing voor kan realiseren. Samen met opdrachtgevers en voorschrijvers, maar zeker ook met de kennis van de fabrikanten zullen we moeten proberen de doelstellingen te verwezenlijken. VSK 2020 legt deze editie de focus op het bij elkaar brengen van al deze kennis en ervaring die nodig is om versnelling te boeken in de vooruitgang. Dat doen we met meer kennistheaters dan voorheen en met zowel bestaande als nieuwe partijen.”
Aan de slag met techniek
Schilte: “Het gaat niet alleen over de grote thema’s, die dagelijks in het nieuws verschijnen. Het gaat vooral ook om de installateurs zelf. Waar worden zij blij van? Welke bedrijfswageninrichting past het beste? Welke kleding zit het lekkerst? VSK heeft in het hart van de beurs een plek waar dit soort vragen beantwoord worden voor de installateurs. Hier zal ook VSK kennispartner Techniek Nederland een inhoudelijk programma speciaal voor installateurs neerzetten. Ook de Jaarbeurs zelf zet, samen met andere partners zoals DNVI en NVKL, een stap in de kennisvoorziening en beleving van de VSK. Op de beurs worden bezoekers uitgedaagd zelf met techniek aan de slag te gaan. Zo komt er een ‘tools & try’- plein, waar diverse uitdagingen klaar staan.
Meer dan 35.000 bezoekers
“Naast het kennis- en doe-component bieden de exposanten volop innovaties en productinformatie”, besluit Schilte, die verwacht dat er meer dan 35.000 bezoekers op de beurs af zullen komen. Die kunnen wat hem betreft met elkaar verder praten over het vakgebied in het VSK beurscafé, dat net als in 2018 onderdeel van de beurs zal uitmaken. VSK 2020 vindt plaats van 4 tot en met 7 februari volgend jaar.