Onlangs verscheen het boek Human + machine waarin Paul Daugherty en Jim Wilson de impact van robotisering en kunstmatige intelligentie schetsen. Het boek opent je ogen voor de kansen en uitdagingen van de toekomst. Meer dan 90% van het werk zal op de een of andere manier door kunstmatige intelligentie veranderen. En 15 tot 20% van het werk zal straks volledig zijn geautomatiseerd. Het World Economic Forum voegt hieraan toe dat kunstmatige intelligentie in 2025 75 miljoen banen doet verdwijnen, maar ook 133 miljoen banen creëert.

Investeren in hernieuwbare energie en energiebesparing levert banen op. Volgens het CBS steeg het aantal voltijdbanen in de energiesector tussen 2008 en 2017 met ruim de helft, van 35.000 naar 54.000. En in 2018 blijkt deze trend zich versneld voort te zetten. De verduurzaming van de samenleving staat hoog op de maatschappelijke agenda. Het is aan de installatiebranche om zo’n samenleving mogelijk te maken. Daarvoor zijn veel vakmensen nodig.
Goed nieuws voor de branche!, zou je dus zeggen. Maar er is eerder sprake van paniek. Krapte op de arbeidsmarkt. Vacatures die niet ingevuld worden. Technische bedrijven die niet de juiste mensen kunnen vinden.
Maar ik zie ook mooie initiatieven in de regio. Want met de inzet op vergroenen en verduurzamen hebben we als branche een prachtige rol. We zijn de branche waar je bij wilt horen als je het verschil wilt maken, met de nieuwste technieken wilt werken en zeker wilt zijn van een baan met een missie. We kunnen onszelf de put in praten. Maar we kunnen evengoed – en zelfs veel beter – potentiële nieuwe vakmensen verleiden om de stap naar de branche te maken en er daarmee voor te zorgen dat we deze wereld beter achterlaten voor onze kinderen. We zijn een branche met trots. En een branche die open staat voor iedereen, ook als je nog weinig van techniek weet.
Ik zie dat deze aanpak werkt. Steeds meer mensen uit allerlei niet-technische sectoren kiezen inmiddels voor een toekomst in de installatiebranche. Zij slaan een nieuwe weg in. Zij werken aan nieuw vakmanschap. Zij horen bij ons!
Zorgen zij hiermee voor voldoende instroom in de branche? Nee, met de mooie uitdagingen voor de boeg kunnen we altijd nog meer vakmensen gebruiken. Maar een beetje optimisme mag wel. Want de vakmensen van de branche zijn de sleutel naar de toekomst. Wie wil daar niet bij horen?

Sven Asijee
Directeur OTIB

We willen comfort, maar ook duurzaamheid. Dat leidt tot tegenstrijdige situaties, bijvoorbeeld in de badkamer. Zijn rainshowers en recycledouches wel met elkaar te verenigen? IZ voelde Walter van de Schee, Concept Developer bij Croonwolter&Dros erover aan de tand.

Van der Schee verzorgde eigen tijd geleden tijdens het Nationaal Congres Sanitaire Technieken van de TVVL een lezing over recycledouches. Volgens hem is er een grote toekomst weggelegd voor deze milieuvriendelijke oplossing. Zowel in de bestaande bouw als nieuwbouw.

Maar op een gemiddelde beurs zie je meer comfortdouches gevoed met warmtapwater dan recycledouches. En die comfortdouches, we weten het allemaal, zijn grootgebruikers als het op drink- en warmtapwater aankomt. Hoe verklaart u dat?
“Fabrikanten en installateurs spelen in op de wensen van de consument. In de persoonlijke sfeer zien we dat mensen uiteindelijk toch vaak comfort laten prevaleren boven milieu.”

Is het waterprobleem waar bepaalde deskundigen over spreken wel echt zo nijpend?
“Kijk alleen al naar de hitte van de afgelopen zomer. Op een gegeven moment is er zelfs een sproeiverbod ingesteld. De wereldbevolking groeit en watertransport en -behandeling kosten bovendien energie, ja we moeten zuinig omgaan met ons drinkwater.”

Welke besparing op het watergebruik valt er met recycledouches te realiseren?
“Per dag gebruiken we ongeveer 49,2 liter aan water om te douchen. Dat is circa 41% van ons totale dagelijkse watergebruik. Met een comfortdouche gebruik je al snel 7,5 liter warmtapwater per minuut, vervang je die door een recirculatiedouche, dan zit je op de helft. Tel uit je winst. Bovendien pak je zo een groot energielek aan.”

Hoe bedoelt u?
“Onze woningen worden steeds beter geïsoleerd, daardoor neemt de warmtevraag voor ruimteverwarming af. Als je de warmtevraag voor de productie van warmtapwater niet tegelijkertijd aanpakt, laat je een grote kans om te besparen en te verduurzamen liggen. Daarnaast zijn waterbesparende douche-oplossingen makkelijker te combineren met duurzame verwarmingssystemen, zoals de warmtepomp. Met een warmtepomp heb je namelijk niet het gemak van een doorstroomtoestel. Met een grote warmtapwater vraag, zoals bij rainshowers, moet je al snel grote voorraadvaten gaan plaatsen.”

De recycledouche biedt dus veel voordelen, maar ja, wil de consument er wel aan? Tijdens presentaties hoor je soms mensen zeggen dat ze het een vies idee vinden om te douchen met gebruikt water…
“Maar ze hebben er geen probleem mee om in een whirlpool te gaan zitten en daar wordt ook water gecirculeerd. Voorafgaand aan mijn presentatie heb ik twee willekeurige recycledouches onder de loep genomen. In beide gevallen had de fabrikant uitgebreide voorzorgsmaatregelen getroffen om de hygiëne te waarborgen, zoals het gebruik van filters en UV-lampen om micro-organismes te doden. Bovendien wordt na afloop van een douchebeurt het reservoir waaraan het water wordt onttrokken geleegd.”

Wat komt er allemaal bij kijken om een recirculatiedouche goed te installeren en te onderhouden?
“Recirculatiedouches worden op de standaard manier aangesloten. Als installateur moet je wel rekening houden met extra ruimtebeslag, vanwege de UV-lamp, pomp en dergelijke. De recycledouches zijn eenvoudig te onderhouden. Na een x aantal douchebeurten moet je met een schoonmaaktablet of speciale vloeistof de installatie reinigen. En indien nodig het filter schoonmaken.”
Is het pleit dan beslecht; gaan we in de toekomst massaal aan de recirculatiedouche?
“Er is zowel plek voor rainshowers als recirculatiedouches. In de bestaande bouw zullen we nog lange tijd gebruik maken van cv-ketels, waar je relatief makkelijk een rainshower mee kan combineren. In de nieuwbouw zal men sneller geneigd zijn al direct een duurzame oplossing te installeren, dus een recycledouche.”

Tot slot: welke andere methodes zijn er nog om het watergebruik verder terug te dringen?
“Je kan inzetten op gedragsverandering; dus mensen oproepen om korter te gaan douchen. Daarnaast worden er technieken ontwikkeld om het spoelvolume van het closet te reduceren. Ook kunnen we meer en meer kranen gaan voorzien van volumestroombegrenzers. En ik zou installateurs willen oproepen om alert te blijven op een te hoge voordruk bij tappunten. Als je die tegengaat of oplost, lever je ook weer een bijdrage aan het verder terugdringen van watergebruik.”