‘Samen veilig doorwerken’ in gratis video vervat
VCA-cursus.com heeft het protocol ‘samen veilig doorwerken’ in een video gegoten. Dit onder het motto: Visueel onthoud je alles beter. In de video worden de belangrijkste maatregelen uit het protocol uitgelegd. Deze film wordt ter beschikking gesteld aan alle bedrijven en andere organisaties zodat zij op een heldere en consistente wijze kennis kunnen nemen van hoe iedereen tijdens deze coronacrisis toch samen veilig kan blijven doorwerken.
Om het coronavirus in te dammen, zijn maatregelen nodig. Bouwend Nederland, Techniek Nederland, de vakbonden, ministeries en andere vertegenwoordigers hebben daarom de handen ineen geslagen en het protocol ‘samen veilig doorwerken’ opgesteld. In dit protocol staan concrete maatregelen benoemd om samen veilig te kunnen doorwerken in de bouw en aanverwante sectoren.
Visueel leren
“VCA-cursus.com staat voor pro-visueel leren”, vertelt Paul Bongenaar van het trainingscentrum: “Ook wij werden getroffen; onze trainingen en examens kunnen niet doorgaan. Met deze extra tijd wilden wij iets terugdoen voor andere bedrijven. Wij werken bij onze cursussen altijd met praktijkgerichte films; visueel onthouden cursisten immers meer dan als ze alles moeten lezen. Om andere bedrijven in de bouwsector te helpen, hebben we het protocol visueel gemaakt.”
Bekijk de video via deze link: https://www.vca-cursus.com/pers
Update Corona, ventilatie en virustransmissie via de lucht
REHVA heeft een nieuwe versie van het COVID-19 installatie-advies document gepubliceerd. Bepaalden zaken zijn uitgebreid toegelicht (bijvoorbeeld daar waar het over het bevochtigingsadvies gaat), soms zijn de instructies iets aangepast (geldt onder andere voor het gebruik van warmtewielen). Ook is uitgebreider uitgelegd hoe REHVA de laatste onderzoeken in relatie met virusoverdracht via de lucht interpreteert.
Toen de coronacrisis enkele weken geleden in alle hevigheid uitbrak, kwam al snel de vraag naar boven hoe we als branche mogelijke risico’s op verspreiding van het virus via ventilatiesystemen konden ondervangen. De REHVA publiceerde daarom media maart een document met adviezen voor de omgang met bestaande ventilatiesystemen in gebouwen die tijdens de pandemie openblijven. Te denken valt dan onder andere aan meldkamers, winkels of kantines voor OV-personeel. Naar aanleiding van dit document heeft de Europese overkoepelende vakvereniging veel vragen binnengekregen van installateurs, adviseurs en fabrikanten. Op basis van de feedback is nu een nieuwe versie verschenen van het document. REHVA vice-voorzitter Atze Boerstra legt uit wat de verschillen zijn met de eerste versie.
Samenvatting aanpassingen
De belangrijkste aanpassingen en verduidelijkingen betreffen de volgende onderwerpen: algemeen besmettingsroute via de lucht, verse luchttoevoer op kamerniveau, bevochtiging en het gebruik van warmtewielen.
Warmtewiel
“Er bleek veel discussie te zijn over het wel of niet uitzetten (bypassen) van warmtewielen. We hebben de tekst daarom veranderd. We maken nu onderscheid tussen goed en minder goed functionerende warmtewielen. Als het om een recent aangelegd systeem gaat, waarbij alle installatievoorschriften keurig zijn opgevolgd, er sprake is van een goed werkende spoelsectie, de drukhiërarchie rond het warmtewiel klopt en de fabrikant instaat voor de kwaliteit van het product, dan gaan we ervan uit dat een warmtewiel gewoon aan kan blijven staan. In dat geval hoef je niet bang te zijn voor luchtlekken (en eventueel ook virus overdracht) van retour-naar toevoerzijde. Echter, betreft het een ouder systeem en zijn er aanwijzingen dat de drukhiërarchie over het warmtewiel niet correct is, er niet is voorzien in een goed werkende spoelsectie etcetera etcetera, dan is het aannemelijk dat er wel sprake is van lek van de retour- naar de toevoerzijde. In dat geval luidt het advies nog steeds: zet het warmtewiel uit (of laat een en ander periodiek doorschakelen, langdurige stilstand kan het warmtewiel beschadigen) en gebruik een bypass-voorziening indien aanwezig.”
Besmettingsroutes
Zoals Boerstra al aangaf tijdens het vorige interview met Installatienet “weten we dat de hoofdmoot van de besmettingen met het coronavirus via direct contact of via de ‘korte luchtroute’ plaats vindt. Bij direct contact moet je dan bijvoorbeeld denken aan hand-op-hand contact of het aanraken van oppervlaktes, die kort tevoren zijn aangeraakt door een besmet persoon. Bij luchtoverdracht zit het grootste risico in het verspreiden van druppeltjes (grootte: circa 10 micrometer) waar virussen in zitten, na niezen en hoesten. Die druppeltjes verdwijnen binnen een paar milliseconden na uitademing en/of slaan snel neer, vandaar dat standaard gesteld wordt dat een afstand tot een besmet persoon van 1 tot 2 meter als de gevarenzone geldt.”
Meer duidelijkheid
In het vorige gesprek vervolgde Boerstra met: “Los van de standaard besmettingsroutes: er zijn aanwijzingen in de literatuur dat er in sommige situaties ook sprake kan zijn van een ‘tweede luchtroute’ waarbij Corona virussen in aerosolvorm (als ultrakleine deeltjes of druppeltjes) langere tijd in de lucht aanwezig blijven en (binnen) grotere afstanden af kunnen leggen, waarna ze (bij de juiste dosis) tot besmettingen kunnen leiden. Vandaar het advies van REHVA om (ALARA-aanpak, voorzorgsprincipe) tijdens de huidige pandemie een aantal ventilatiemaatregelen te nemen die vaak relatief eenvoudig zijn.” De voorzichtigheid waarmee hij destijds sprak over ‘aanwijzingen’ is nu weg.
Grotere afstanden
“Ik ben de afgelopen weken de literatuur verder ingedoken en heb een aantal topwetenschappers gesproken uit onder andere Azië en de VS. In bepaalde gevallen, zo durf ik inmiddels wel te stellen, is het niet uit te sluiten dat de aerosol route een rol speelt. Dat bleek onder andere uit een case in Skagit Valley, in de VS, waar een koor onderling voldoende afstand hield, handen goed gedesinfecteerd werden, er geen handen werden geschud etcetera, maar na afloop van de koorrepetitie (waarschijnlijk in een niet optimaal geventileerde ruimte, details daarover zijn onbekend) naar later bleek 3/4e van de mensen toch besmet was geraakt. Dat kan mijns inziens maar één ding betekenen: dat in bijzondere situaties de aerosol route een belangrijke rol kan spelen. Ik denk dan aan veel mensen bij elkaar in een slecht geventileerde ruimte, waarbij de beroemde 1,5 meter regel die buiten prima opgaat, in dit soort situaties een schijnveiligheid zou kunnen opleveren.”
Advies
Met een mogelijke transmissie van het virus over langere afstanden, is het volgens Boerstra dus verstandig (specifiek in gebouwen die vol in gebruik blijven tijdens de pandemie) om het risico op verspreiding van het virus via ventilatiesystemen te beperken. Met name de verse luchttoevoer en het voorkomen van hoge bezettingsgraden zijn daarbij belangrijk.
Voortdurend ventileren
Boerstra benadrukt nu nog meer dan tijdens het vorige interview het belang van voldoende ventileren op kamerniveau. “Idealiter moet je dan denken aan 60 kuub verse lucht per persoon (= klasse A niveau van het PvE Gezonde Kantoren) als ondergrens; bij voorkeur op een zo efficiënt mogelijke manier toegevoerd. Dus niet zodanig dat de uitgeademde lucht van de ene persoon bijvoorbeeld langs de ademzone van een andere persoon in de ruimte wordt gevoerd alvorens deze lucht afgezogen wordt.”
Bevochtiging
Wat betreft de bevochtiging van ruimtes, ook hierover kreeg REHVA veel vragen binnen na publicatie van de eerste versie van het document. “Om alle onduidelijkheid voor eens en altijd uit de weg te helpen: we adviseren niet om de bevochtiging in gebouwen uit te zetten. We zeggen alleen (gebaseerd op een tiental artikelen die over dit onderwerp verschenen zijn) dat extra bevochtigingsapparatuur installeren of optoeren naar een hogere RV naar onze mening geen bescherming biedt. Pas bij een RV van 70-80% wordt de levensvatbaarheid van het virus substantieel aangetast. Maar zo’n hoge RV wil je niet hebben in gebouwen, vanwege de kans op schimmels en discomfort. Overigens is het inmiddels echt lenteweer aan het worden, dus ook zonder bevochtiging zit je nu binnen in de meeste gebouwen al automatisch op 40-50%. Voor de huidige corona crisis is de hele bevochtigingsdiscussie in mijn ogen sowieso niet zo relevant.”
Veilig werken
In versie 1 van het document ging het vooral over de veiligheid en gezondheid van de gebouwgebruiker. In het nieuwe document wordt meer aandacht besteed aan de veiligheid van installateurs en ander technisch personeel. “Onveilige situaties moeten we juist nu voorkomen. Vandaar dat in versie 2 van het document ingegaan wordt op voorzorgsmaatregelen als je onderhoudswerkzaamheden uitvoert aan gebouwinstallaties. Bijvoorbeeld daar waar het filtervervanging betreft, is nu het advies: draag handschoenen, zorg voor adembescherming en voer oude filters direct af in een afsluitbare zak.”
Het nieuwe REHVA COVID-19 guidance document is hier te downloaden: https://www.rehva.eu/activities/covid-19-guidance
“Anderhalve meter economie werkt voor veel installateurs”
De anderhalve-metereconomie blijkt inmiddels te werken voor veel installateurs en technisch dienstverleners. Techniek Nederland sprak met Betty Bitterling, directeur van Elektrob Installaties in Woerden, over de manier waarop zij en haar bedrijf erin slagen om door te werken. Hoe gaat een installatiebedrijf om met de huidige beperkingen? Voorzitter Doekle Terpstra kan zich wel vinden in de ‘slimme lockdown’: ‘Zo houden we de economie overeind.’
Hier de link naar het YouTube-filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=qjSkSe0FYXQ
Ook Martin Hoekstra van ST/Warmte uit Nieuwkoop gaat voor een groot deel door met zijn werkzaamheden bij mensen thuis. Hij en zijn monteurs vertellen hoe dat veilig kan bij RTL Nieuws: https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/video/video/5078806/corona-coronacrisis-covid19-virus-klussen-installateur-bouw-economie
“Juist nu loden waterleidingen vervangen”
In Nederland hebben tussen de 100.000 en 200.000 woningen nog loden waterleidingen. Daar bovenop komt een fors aantal publieke gebouwen, zoals scholen en peuterspeelzalen. Deze gebouwen zijn nu grotendeels gesloten vanwege de coronacrisis. Een ideaal moment dus om de loden waterleidingen te vervangen, aldus Eric van der Blom, expert Sanitaire Technieken van Techniek Nederland.
In november 2019 drong de Gezondheidsraad nog aan bij de overheid om tempo te zetten achter de sanering van loden waterleidingen. Zoals bekend brengen die ernstige gezondheidsrisico’s met zich mee.
Schadelijke hoeveelheden
“In Nederland geldt een bovengrens van 10 microgram lood per liter drinkwater. Normaliter bereik je die hoeveelheid niet in het hedendaagse leidingwerk, maar voor oude loden waterleidingen liggen de zaken anders.” Van der Blom heeft meetresultaten gezien waarbij hoeveelheden van 35 tot 70 microgram per liter werd aangetroffen.
Risico’s
“Te veel lood in het water levert risico’s op voor de volksgezondheid. Zo krijgen zuigelingen al snel relatief veel lood per lichaamsgewicht binnen via flesvoeding in een gebouw met loden waterleidingen. Lood beïnvloedt de ontwikkeling van hersenen negatief. Daarnaast lopen mensen meer risico op hart- en vaatziekten, evenals nieraandoeningen.”
Verbazingwekkend
De woningen en publieke gebouwen met loden waterleidingen dateren van voor 1960. Eigenlijk is het verbazingwekkend dat dit probleem nog speelt, terwijl de gezondheidsrisico’s al decennialang bekend zijn. Van der Blom: “In 1999-20040 is een grootscheepse actie geweest. Particulieren konden destijds met overheidssubsidie hun leidingen laten vervangen. Daar is toen maar beperkt gebruik van gemaakt. Daarnaast was er toentertijd weliswaar al veel kennis aanwezig over de gezondheidsrisico’s, maar niet van de negatieve invloed op de hersenontwikkeling tot 7 jaar. Zeker met de kennis van nu is het belangrijk dat wij woningeigenaren een steuntje in de rug geven om loden leidingen zo snel mogelijk te laten vervangen. Daar ligt óók een verantwoordelijkheid bij de overheid. Daarom pleiten wij voor een robuuste, substantiële overheidssubsidie. ”
Doorpakken
Inmiddels is een aantal woningcorporaties al aan de slag gegaan, Van der Blom zou ze graag zien doorpakken, evenals dus eigenaren van publieke gebouwen. “Deze crisis biedt een uitgelezen kans om in een hoog tempo de loden waterleidingen te vervangen in scholen, kinderdagverblijven, peuterspeelzalen en dergelijke. De klanten hebben geen last van geluidsoverlast, stof, afsluiten watertoevoer en/of installateurs die overal rondlopen met leidingmateriaal en gereedschap. En menig installateur heeft nu tijd over door de coronacrisis. In een leeg gebouw is het ook eenvoudiger om je aan het protocol ‘Samen veilig doorwerken’ te houden.”
Extra werk
Vaak leidt het ene werk bovendien tot de volgende klus. “Als klanten eenmaal de leidingen gaan vervangen, kunnen ze ook om nieuwe kranen en andere aanpassingen vragen. Overigens moet daar eveneens rekening worden gehouden met gezondheidsaspecten. Kranen zijn van messing, een legering waarin ook wat lood in zit. Bij nieuwe kranen is het advies om de eerste twee maanden altijd eerst 2 minuten te spoelen, voordat je het water gaat gebruiken.”
Particuliere huizenbezitters
Je kunt particuliere huizenbezitters niet over één kam scheren met woningcorporaties en eigenaren van publieke gebouwen. De zaken liggen toch wat anders. Zij zitten nu veelal thuis en zullen zelf de stap moeten zetten. Van der Blom maakt zich ook zorgen om deze groep. “We zien in steeds meer huishoudens waterontharders verschijnen. Als je een loden waterleiding hebt, verwijderen die de harde kalklaag die aan de binnenkant zit, waardoor het drinkwater rechtstreeks in contact komt met lood. Ook daar zou een snelle vervanging dus raadzaam zijn.”
Lobby
Inmiddels heeft Techniek Nederland al afspraken gemaakt met onder meer Rijkwaterstaat om infrastructurele werken naar voren te halen en overheidsaanbestedingen door te laten gaan om zo de effecten van de coronacrisis te dempen voor de sector. Techniek Nederland wil er zich hard voor maken om de overheid te overtuigen ook het vervangen van loden waterleidingen tot een speerpunt te maken. “En uiteraard kan je ook zelf als installateur proactief gebouweigenaren, particulieren of gemeenten benaderen met een aanbod.”
Kennisorganisaties openen helpdesk voor corona gerelateerde technische vragen
Vanwege de coronacrisis staan veel gebouwen (deels) leeg. Andere gebouwen draaien juist op volle bezetting, bijvoorbeeld sommige kantoren, meldkamers en winkels. Dat roept vragen op over hoe om te gaan met de installaties in zowel bezette als de niet-bezette gebouwen. Rekening houdend met de veiligheid van zowel gebouwgebruikers als installateurs en andere technici. Kennisorganisaties ISSO, OTIB|Wij Techniek, Techniek Nederland en TVVL hebben daarom één vraagbaak geopend voor technische vragen over corona-gerelateerde maatregelen voor installaties in en rond gebouwen (ziekenhuizen, verzorgingshuizen en verpleeghuizen uitgezonderd).
De kennisorganisaties hebben een expertteam opgericht om de vragen die binnenkomen over techniek van installaties en gebouwbeheer te kunnen beantwoorden. Dit team bestaat uit mensen uit de praktijk en wetenschap, met internationale afstemming. Uw vragen kunt u stellen via helpdesk@corona-techniek.nl. De helpdesk beantwoordt vragen van installateurs, technisch dienstverleners, gebouwbeheerders, adviseurs, ontwerpers en gebouweigenaren.
De veel gestelde vragen die binnenkomen worden beantwoord en gebundeld tot FAQ’s die te vinden zijn op de websites van OTIB, Techniek Nederland en online platform TVVL Connect. Hier is ook aanvullend materiaal te vinden over het beheer van luchtbehandelingsinstallaties en sanitaire installaties in relatie tot corona. Ook worden bijvoorbeeld aanbevelingen van REHVA, de Europese overkoepelende vereniging voor klimaatinstallaties, waar TVVL onderdeel van is, nader toegelicht.
Corona zet riool op zijn kop
Hij is al 10 jaar werkzaam bij Te Kloeze Riooltechniek, maar zoiets had hij nog nooit meegemaakt. Nico Lensink, sinds 5 jaar directeur moest even achter zijn oren krabben toen hij het verhaal hoorde. Ogenschijnlijk ging het om een gewone verstopping, toen ze een melding kregen van een zorghuis. Maar zijn medewerkers troffen complete anti-corona uitrustingen aan: van vochtige doekjes, tot mondkapjes en handschoenen. Het was allemaal blijven hangen achter het rooster. “De coronacrisis zet alles op z’n kop.”
Normaliter verwerkt Te Kloeze uit het Gelderse Terborg zo’n 60 meldingen per dag. Daarnaast zijn ze betrokken bij nieuwbouwprojecten. “Het is nu een stuk rustiger geworden bij ons. Scholen, instellingen etcetera zijn allemaal dicht, het binnenwerk in de renovatieprojecten ligt deels stil, het buitenwerk gaat nog wel door. Daarnaast krijgen we veel minder meldingen binnen. Ik schat zo tussen de 30 tot 40 per dag.”
Afvalwater
Vorige week kwam daar nog de paniek bovenop vanwege het nieuws dat er ook corona is aangetroffen in het afvalwater. “Inmiddels is dat allemaal bijgesteld. De Helpdesk Corona Bouw en Techniek laat weten dat werkzaamheden aan riolering en afvalwaterzuiveringen door kunnen gaan mits de veiligheidsmaatregelen uit het protocol Samen veilig doorwerken in acht worden genomen.” Het protocol is een afspraak tussen Techniek Nederland, het ministerie van Binnenlandse Zaken en andere branches.
Voorzorgsmaatregelen
Als zijn medewerkers met de ontstopping aan de slag gaan, hebben ze een speciale bril en masker op en dragen ze handschoenen en een overall. Daarnaast worden alle mogelijke voorzorgsmaatregelen genomen om de kans op besmetting te minimaliseren. Te denken valt dan uiteraard aan afstand houden, speciale reinigingsdoekjes voor tablets en hygiënische handgel.
Cruciaal beroep
Lensink maakt zich zorgen hoe het nu verder moet. Niet alleen voor zijn bedrijf, maar ook voor zijn klanten. “Eigenlijk hebben wij een cruciaal beroep. Je moet er toch niet aan denken dat met al dat thuiswerken de riolen verstopt raken. Ik ben blij dat Techniek Nederland nu aan het lobbyen is om ons ook op de lijst met cruciale beroepen te krijgen. Heel handig is overigens de voorbeeldbrief op de website in het Dossier Coronacrisis die werknemers kunnen overhandigen bij school of kinderopvang.”
Voor meer informatie, zie het protocol ‘Samen veilig doorwerken’:
Europese oproep om HVAC-R markt als cruciaal te beschouwen
Verschillende Europese organisatie die de verwarmings- en koelindustrie vertegenwoordigen – waaronder ADC3R, Asercom, EHI, EHPA en EPEE – roepen de regeringen van de EU-lidstaten op om deze industrie te beschouwen als essentieel om de gezondheid, veiligheid, productiviteit en het comfort van de burgers te kunnen waarborgen nu er maatregelen gelden om de verspreiding van het COVID-19-virus in te dammen.
De organisaties laten weten de maatregelen te ondersteunen die overheden nemen om de veiligheid en het welzijn van de Europese burgers te garanderen. Maar ze vestigen ook de aandacht op de essentiële rol van de sectoren die ze vertegenwoordigen. ‘Onze sectoren produceren, installeren, onderhouden en gebruiken systemen voor verwarming en koeling. Verwarmings- en koelsystemen zijn tegenwoordig nog belangrijker om ervoor te zorgen dat gezondheidsmaatregelen veilig kunnen worden geïmplementeerd, in ziekenhuizen, supermarkten of verzorgingshuizen, maar ook om ervoor te zorgen dat burgers in heel Europa, die thuis blijven, over werkende verwarmings- en koelsystemen en warm water beschikken. Ook moet de continuïteit van de koelketen kunnen worden gewaarborgd om bijvoorbeeld winkels en supermarkten dagelijks bij te vullen. Daarom is het essentieel dat HVACR-technici mogen ingrijpen in geval van noodzakelijke installatie, onderhoud of storing van de apparatuur, vooral in kritieke infrastructuren.’
Van de ene op de andere dag zonder werk
Waar Nederland nog denkt met een intelligente lockdown uit de coronacrisis te komen, heeft men aan de andere kant van ons koninkrijk al gekozen voor strenger pakket aan maatregelen. In Aruba geldt een ‘Shelter in Place’, lijkend op een algehele lockdown. Het gevolg is dat de bouwsector compleet platligt en de Nederlandse installateur Berry Gerrissen-Lopez van de ene op de andere dag plotseling geen werk meer heeft. Toch zou hij voor geen goudgeld terug willen naar Nederland.
Berry (op de foto met zijn gezin) was in Nederland bij verschillende installatiebedrijven, waaronder Breman, werkzaam voordat hij in 2019 verkaste naar Aruba. De 44-jarige installateur speelde al langere tijd met de gedachte om in het buitenland een nieuw bestaan op te bouwen en Aruba lag voor de hand, omdat zijn vrouw daar deels haar Roots heeft liggen.
Eigen bedrijf
In februari van dit jaar opende hij zijn eigen bedrijf op het eiland: Plumber Aruba. Al snel had hij een kleine klantenkring opgebouwd, de toekomst zag er rooskleurig uit. Maar toen gooide de coronacrisis roet in het eten.
Shelter in Place
“De lokale regering heeft gekozen voor een Shelter in Place, lijkend op een algehele lockdown. Die ging zondag plotseling van de ene op de andere dag in. Het betekent in de praktijk dat je tussen 06.00 en 21.00 uur alleen de straat op mag als je in een vitale sector werkzaam bent, bepaalde essentiële zaken moet regelen, zoals boodschappen doen of om te sporten. En tussen 21.00 en 06.00 uur mag niemand de straat op.”
Forse boetes
De boetes zijn fors. De handhaving grondig en streng. “Er zijn al behoorlijk wat boetes uitgedeeld met bedragen die oplopen tot honderden euro’s. Als je als bedrijf toch stiekem aan de slag gaat, loop je daarnaast nog het risico dat je de poorten echt moet gaan sluiten totdat de coronacrisis is overgewaaid.”
Geen vitale sector
De bouw- en installatiebranche worden niet tot de vitale sectoren geregeld. Het gevolg is dat Berry nu thuiszit en moet afwachten hoe de crisis zich verder ontwikkelt.
Vrees voor de toekomst
“Dat ze hier strengere maatregelen hebben doorgevoerd dan in Nederland is wel begrijpelijk. Er is maar één ziekenhuis, dus ze moeten koste wat het kost overbelasting van de zorg voorkomen. Daarnaast is Aruba compleet afhankelijk van het toerisme. Ze hopen dat de crisis hier snel uitgewoed is, zodat ze weer de economie op gang kunnen brengen.” Maar zelfs al zou dat lukken, dan is Berry niet direct optimistisch gestemd over de nabije toekomst. “We drijven hier vooral op Amerikaanse toeristen en je ziet hoe de epidemie daar nu huishoudt…”
Rampzalig
Toch staat Berry vierkant achter de maatregelen van de Arubaanse regering. Hij denkt ook dat ze gekozen hebben voor de beste aanpak. Voor hem zelf heeft het tot gevolg dat hij voorlopig geen werk heeft. “Ik heb inmiddels een ontheffingsaanvraag ingediend. Ook wij oefenen een vitaal beroep uit. Er doen zich nu situaties voor die ook als acute nood kunnen worden gekenmerkt. Denk maar aan leidingen die stuk gaan, waardoor gezinnen zonder water zitten of wc’s die niet functioneren, wat ook gezondheidsrisico’s met zich kan meebrengen. Dat is natuurlijk rampzalig.”
Tijdje uitzingen
Berry hoopt snel uitsluitsel te krijgen. In de tussentijd gaat hij ook een aanvraag indienen voor een eenmalige uitkering van 475 euro waar kleine ondernemers recht op hebben. “En marktonderzoek doen. Proberen beter in beeld te krijgen wat interessante partijen zijn om mee samen te werken, wie er op sleutelposities zitten en dergelijke. Gelukkig ontvangt mijn vrouw nog haar salaris, we kunnen het nog wel een aantal maanden uitzingen. Maar het moet ook echt niet te lang duren, dan wordt het wel vervelend.”
“Nieuwe regeling werktijdverkorting kan leiden tot onnodige ontslagen”
Volgens Techniek Nederland dreigt de nieuwe regeling voor werktijdverkorting in een aantal gevallen zijn doel voorbij te schieten. De Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor behoud van werkgelegenheid (NOW) kan zelfs leiden tot onnodige ontslagen. Voorzitter Doekle Terpstra vindt dat de regeling ook zou moeten gelden voor afzonderlijke bedrijfsonderdelen. Hij zal daarop aandringen bij minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Doekle Terpstra: “Ook afzonderlijke bedrijfsonderdelen kunnen te kampen hebben met zware omzetverliezen. Zij moeten dan als bedrijfsonderdeel aanspraak kunnen maken op werktijdverkorting. Gebeurt dat niet, dan moeten bedrijven straks mensen ontslaan terwijl dat niet nodig is. Dat is het laatste waar we nu op zitten te wachten. Na deze crisis hebben we onze technische vakmensen weer hard nodig. Denk alleen al aan de energietransitie.”
Steun van VNO-NCW en andere branches
Met de huidige regeling kunnen bedrijven alleen werktijdverkorting aanvragen als zij op concernniveau minimaal 20% omzetverlies lijden door de coronacrisis. Het gemiddelde omzetverlies van de diverse bedrijfsonderdelen is dus het uitgangspunt. Als het aan Techniek Nederland ligt, komen bedrijfsonderdelen (met of zonder aansluitnummer) met een omzetverlies van minimaal 20% zelfstandig in aanmerking voor de NOW-regeling. Andere brancheorganisaties én VNO-NCW ondersteunen onze oproep.
Warmtewiel wel of niet stilzetten vanwege coronavirus?
Naar aanleiding van de huidige coronavirus pandemie kwam REHVA, de Europese overkoepelende vereniging voor klimaatinstallaties, medio maart met aanbevelingen voor het beheer van luchtbehandelingsinstallaties. Verschillende brancheorganisaties, zoals de TVVL, ISSO en Eurovent namen hun aanbevelingen bijna klakkeloos over en ook de nodige vakmediab besteden de nodige aandacht aan het verspreiden van het coronavirus via ventilatiesystemen. Als snel kwam er een tegenreactie uit de branche; ‘Moet het warmtewiel nu wel of niet stilgezet worden?’
Eén van de aanbevelingen was dat het warmtewiel uitgezet moest worden en dat we het energieverlies of de extreme kou in het kantoor maar voor lief moesten nemen. Als je het lijvige Engelstalige rapport van REHVA doorleest dan heb je al snel door dat veel van de aanbevelingen niet gestoeld zijn op exacte wetenschap en er veel op aannames gebaseerd is.
Vragen vanuit de markt
Al snel kreeg ik als directeur van Ned Air vragen hoe er met de door Ned Air geleverde luchtbehandelingskasten en ventilatie-units omgegaan moest worden. Mijn eerste vraag die ik mezelf stelde was ‘kan een virus in de luchtbehandelingskast komen?’ en als 2e ‘kan er dan via het warmtewiel overdracht van de retour lucht naar de toevoer lucht plaatsvinden?’. Wat betreft het antwoord op de eerste vraag was het mij al snel duidelijk dat er in het geval van het coronavirus nog te weinig van bekend is. Toch acht ik persoonlijk de kans klein dat als de installatie goed ontworpen en geïnstalleerd is dat het virus de luchtbehandelingskast bereikt. Mocht dit toch gebeuren dan moet het virus zich aan de lamellen van het warmtewiel hechten en eenmaal in de toevoerlucht weer loslaten. Deze kans leek mij persoonlijk nog kleiner.
Wetenschappelijk onderbouwt
In de aanbeveling van REHVA werd beschreven hoe onbedoelde recirculatie tot stand komt bij toepassing van een warmtewiel waarmee warmte uit retourlucht wordt gehaald om er de koude toevoerlucht mee te verwarmen. Lekkage door het drukverschil tussen toevoer- en retourlucht, en lekkage die veroorzaakt wordt door de draaisnelheid van het warmtewiel, zorgt ervoor dat recirculatie een groot deel het ventilatiedebiet kan omvatten. Daarom luidde de aanbeveling om het warmtewiel, indien aanwezig, tijdelijk uit te schakelen, om zo te voorkomen dat virusdeeltjes vanuit de ‘vuile’ afvoerlucht kunnen lekken naar de toevoerlucht.
Uit wetenschappelijk onderzoek is echter gebleken dat bij luchtlekkage in een warmtewiel met name gassen worden doorgelaten, maar vrijwel geen vaste deeltjes. Hierdoor is het risico dat virusdeeltjes meeliften op gelekte lucht heel beperkt en kunnen warmtewielen, mits goed ontworpen, gewoon in werking blijven. Wel moet uiteraard iedere vorm van recirculatie uitgezet worden. Tenslotte wil je gezonde buitenlucht binnen brengen en de vervuilde binnen lucht afvoeren.
Logisch beredeneren
Het mag duidelijk zijn dan je met logisch beredeneren en een dosis gezond verstand je een heel eind kan komen. Zo was het ons al snel duidelijk dat geen standaard filter het coronavirus tegen houdt. Dus het advies om de filters niet te vervangen riep bij ons dan ook geen verdere vragen op.
Wel of niet bevochtigen?
Het is bekend dat bij een lage relatieve vochtigheid van 50% de levensvatbaarheid van veel RNA-virussen (bijvoorbeeld influenza) beperkt is, maar dit blijkt niet te gelden voor het coronavirus. Het coronavirus is levensvatbaar tot een veel hogere relatieve vochtigheid van 70-80%. Geconcludeerd mag worden dat om al deze redenen het effect van bevochtigen nihil is. Het advies van REHVA is dan ook om bevochtigingsinstallaties uit te zetten! Ook dit advies kan je in twijfel trekken. We weten allemaal dat mensen met astma of krupp gebaat zijn bij een hoge luchtvochtigheid. Waarom zou je dan de bevochtigingsinstallatie uitzetten als het toch geen invloed heeft op het virus, maar wel direct invloed heeft op de behagelijkheid in de ruimte en de gezondheid van de aanwezige mensen.
Wel of geen onderhoud
Ook krijg ik dagelijks de vraag hoe je op dit moment met onderhoud moet omgaan. Mijn eerste reactie is dat, aangezien er nog zoveel onduidelijkheden zijn, luchtbehandelingskasten die goed functioneren lekker hun werk laten doen en het onderhoud tijdelijk uitstellen tot er meer bekend is. Daarentegen zijn veel scholen en horeca gelegenheden leeg, dus juist een ideaal moment om onderhoud te plegen. Toevallig weet ik dat het Rijsvastgoedbedrijf bezig is met het opstellen van een onderhoudsprotocol voor de luchtbehandelingskasten op de ziekenhuizen. Uiteraard moeten deze LBK’s in de huidige periode altijd goed blijven functioneren.
Rectificatie
Inmiddels heeft REHVA zijn eigen document gerectificeerd, helaas zijn er maar weinig partijen in Nederland die dit voorbeeld hebben gevolgd met als gevolg veel onduidelijkheid bij diverse marktpartijen.
Deze blog heb ik naar beste kunnen, eer en geweten opgesteld. Ik wens jullie veel sterkte en gezondheid toe in deze bizarre periode. Mochten jullie vragen en/of opmerkingen hebben schroom niet om ze te stellen.
Wouter Wijma
Algemeen directeur Ned Air BV