Foutloos uitwisselen BIM 3D-modellen nu voor ieder installatiebedrijf mogelijk
De eerste versie van de Uniforme Objecten Bibliotheek (UOB) is verschenen. Dit open platform maakt de uitwisseling van BIM 3D-modellen mogelijk voor alle partijen in de bouwketen. De UOB is te gebruiken tijdens alle fasen van het ontwerp- en bouwproces. Techniek Nederland, FME, Fedet, Ketenstandaard en 2BA hebben het platform in samenwerking met een aantal grote technisch dienstverleners en fabrikanten tot stand gebracht.
“De UOB zorgt ervoor dat de uitwisseling van informatie kan plaatsvinden zonder dat daarbij fouten ontstaan”, aldus Remco van der Linden, directeur Techniek & Markt van Techniek Nederland. “Dit maakt sneller en efficiënter werken mogelijk en vermindert bouwfouten en faalkosten. De oplevering van de UOB is een belangrijke stap in de ontwikkeling van het Bouwwerk Informatie Model 3D (BIM 3D). De bibliotheek zorgt voor standaardisatie, die nodig is om datagestuurd te kunnen ontwerpen, bouwen, installeren en beheren.”
Onafhankelijk van softwareleveranciers
Alle fabrikanten kunnen straks hun producten toevoegen op basis van de open internationale ETIM-MC standaard. Ze hoeven niet langer voor individuele softwareleveranciers specifieke productdata te produceren en te onderhouden. Ieder installatiebedrijf kan, onafhankelijk van de eigen software, de objecten uit de bibliotheek gebruiken voor het ontwerpen en beheren van gebouwinstallaties.
Meer dan 350 template-objecten
Bij de start van versie 1.0 van de UOB kunnen 80% van de meest toegepaste productsoorten worden getekend. Gebruikers van het platform kunnen ruim 350 template-objecten toepassen in de generieke vorm. Op dit moment bieden tien fabrikanten in totaal zo’n 13.000 van hun producten aan, waarmee nu ook al specifieke objecten kunnen worden gemaakt. In Nederland gebruikt ongeveer 80% van de marktpartijen Revit. Versie 1.0 van de UOB gaat daarom van start met template-objecten voor Revit. Om de mogelijkheden van het platform te demonstreren aan installatiebedrijven, fabrikanten en ontwikkelaars is een demo-app beschikbaar. Installateurs (modelleurs/engineers) kunnen daarnaast kennismaken met de UOB via speciaal georganiseerde kliksessies in de maanden juni en juli.
Kennismakingsfase
Voor het succes van een open standaard is draagvlak cruciaal. De initiatiefnemers en de technieksector als geheel zetten daarom in op een brede deelname aan de UOB. Zij nodigen fabrikanten en softwareleveranciers uit om hun productdata aan te leveren en hun applicaties geschikt te maken voor de UOB. 2BA en haar CAD-partner voor de UOB (CIC) zullen de fabrikanten en softwareleveranciers ondersteunen met infosessies en ‘hackathons’ die eveneens in juni en juli worden gehouden. De eerste commerciële Revit-apps zullen in september worden opgeleverd. Daarna kunnen installateurs de UOB ook in projecten in gaan zetten.
DigiDeal Gebouwde Omgeving
De open Uniforme Objecten Bibliotheek is één van de versnellingsprojecten van de DigiDeal Gebouwde Omgeving. Met dit initiatief willen de overheid, Techniek Nederland en Bouwend Nederland de digitalisering in de bouw een impuls geven. Martin Kreijenbroek, directeur van 2BA: “Als sector willen we de verantwoordelijkheid nemen in de uitdagingen waar Nederland voor staat. We zullen onze kwaliteit, innovatiekracht en productiviteit sterk moeten vergroten. Open digitaal samenwerken is daarin cruciaal.”
Meer informatie over de UOB is te vinden op www.openuob.nl.
Huidige BIM-LOD voor bouwsector niet werkbaar
Een groep van circa dertig BIM specialisten uit de bouwsector heeft afgelopen voorjaar gesproken over het Level of Detail (LOD) in een BIM. Het belangrijkste probleem met het huidige LOD is dat deze niet smart en niet specifiek (genoeg) is. Een oplossing zien de BIM specialisten in de mogelijkheid om het detailniveau en de gegevensbehoefte per discipline aan het specifieke beslissingsmoment te koppelen, los van de fasen volgens de DNR.
Het BIM-LOD is bedoeld om de informatieoverdracht binnen de BIM werkmethodiek te verbeteren. Toch leidt deze in de praktijk vaker dan men lief is tot verwarring en discussie. Kennisvereniging TVVL startte daarom het project BIM-LOD, geïnitieerd door de Triple BIM Community, waarmee ze een verbetering tot stand wilde brengen. Tijdens vier gestructureerde sessies zochten de vakmensen naar werkbare oplossingen voor het belangrijkste probleem in het huidige BIM proces: het formuleren van een duidelijke en uniforme definitie van een LOD. De conclusie na de vier sessies is dat het huidige systeem met LOD in de Nederlandse praktijk niet werkbaar is. In plaats daarvan moet er een nieuwe, sectorbrede systematiek komen.
Geen uniforme LOD-definitie
Een efficiënte BIM valt of staat met goede afspraken en betrouwbare informatie. Daar moet BIM-LOD aan bijdragen. Maar de term zelf geeft vaak meer verwarring dan houvast. LOD kan staan voor ‘Level of Development’ (American Institute of Architects), ‘Level of Detail’ of ‘Level of Definition’. Welke naam dan ook, BIM-LOD bepaalt welke informatie in de fases van ontwerp, bouw en beheer moet vastliggen. Tijdens de eerste workshops zijn de drie meest prominente problemen geïdentificeerd, die vervolgens in de sessies verder zijn uitgewerkt. Deze drie zijn:
- Via LOD proberen we LOG (geometrie) en LOI (informatie) in één format te duwen.
- Partijen hebben verschillende informatiebehoeften per discipline, per component en per fase.
- De opdrachtgever weet niet goed wat hij vraagt.
LOD koppelen aan beslismomenten
Omdat het huidige LOD niet smart en niet specifiek (genoeg) is, ontstaat veel onduidelijkheid. Of, zoals veel deelnemers opmerkten, de huidige wijze waarop we nu het LOD, de mate van detaillering gebruiken, past niet in ons bouwproces met de fases die wij volgens de DNR hanteren. Volgens de BIM specialisten moet het mogelijk zijn om het detailniveau en de gegevensbehoefte per discipline aan het specifieke beslissingsmoment te koppelen, los van de fasen volgens de DNR.
Alternatieve structuur uitgewerkt
Om te laten zien hoe dit in de praktijk kan werken, is er tijdens de laatste sessie een alternatieve structuur uitgewerkt voor een LOD op basis van de discipline Brandveiligheid tijdens het beslismoment Vergunningsaanvraag (WABO/DO). Daaruit kwam een duidelijk bewijs naar voren dat je Geometrie en Informatie (LOG en LOI) moet splitsen. Voor een heldere en goed werkbare LOD is het noodzakelijk om op beslismomenten (bouwaanvraag, aanbesteding, enz.) te sturen. Dit zal een onlosmakelijk onderdeel moeten zijn van de methode die we in Nederland willen hanteren. En dat geldt ook voor de conclusie dat we LOD niet op model maar op objecten moeten toepassen.
Draagvlak creëren
Om te zorgen dat de uitwerking, de conclusie en het voorstel van de BIM-specialisten uiteindelijk hun weg naar de markt vinden, gaat een afvaardiging van de Triple BIM Community hier draagvlak voor creëren. Daarvoor presenteren zij de conclusies bij de Bouw Informatie Raad (BIR) en het DSGO-team van de DiGiDeal, waarbij zij ook een plan voorleggen over de voortzetting van het traject. In die nieuwe uitwerking voor de Nederlandse markt is geen plaats voor de term LOD; uitkomst van de vier sessies is dat de term LOD inmiddels ‘besmet’ is geraakt, wat de effectiviteit van de uitwerking en implementatie negatief beïnvloedt.
Groen licht voor Uniforme Objecten Bibliotheek
Het bestuur van Techniek Nederland en de grootste technisch dienstverleners binnen de ondernemersorganisatie hebben groen licht gegeven voor het bouwen van een Uniforme Objecten Bibliotheek (UOB). Installatiebedrijven en hun projectpartners kunnen daarmee vanaf mei 2020 data uitwisselen. Omdat de UOB toegankelijk is voor alle betrokkenen, onafhankelijk van de gebruikte software, wordt het werken in Bouw Informatie Modellen (BIM) eenvoudiger en efficiënter. De bouw van de objectenbibliotheek is mogelijk dankzij een financiële bijdrage van Techniek Nederland, een aantal leden, een groep fabrikanten en 2BA.
De bouw van de UOB zorgt voor een productiviteitssprong, een drastische reductie van faalkosten en een optimalisering van beheer en onderhoud van gebouwen, verwacht Techniek Nederland. Voorzitter Doekle Terpstra: “Gebouwen worden technisch steeds complexer. Dat komt door de energietransitie, maar ook door de ontwikkeling van smart buildings. Om snel en kwalitatief te kunnen bouwen en onderhoud en beheer optimaal te kunnen uitvoeren, hebben we een feilloze informatie-uitwisseling nodig. De digitalisering binnen de keten gaat hard en de Uniforme Objecten Bibliotheek is daar een cruciale schakel in.”
“Groot draagvlak”
Techniek Nederland en de grote technisch dienstverleners hebben het fundament gelegd voor de bouw van de UOB. Terpstra: “Ook de industrie heeft een cruciale rol in het project. Het enthousiasme en het draagvlak bij fabrikanten en leveranciers zijn groot. Ik reken daarom op krachtige ondersteuning vanuit de industrie. We moeten het écht samen doen! Ook fabrikanten hebben veel profijt van de UOB, want zij hoeven straks niet langer specifieke productdata te produceren en te onderhouden voor individuele softwareleveranciers. Dat scheelt ze veel tijd en geld.”
Open standaard
Het ontwerp voor de objectenbibliotheek is gebaseerd op twaalf use-cases van BIM-gebruikers en een onafhankelijk dataplatform tussen productdata en BIM- en CAD-content. De UOB gaat van start met het meest gebruikte CAD-platform voor installateurs en bouwers. Omdat de objectenbibliotheek een open standaard is, is het eenvoudig om er ook in andere CAD-omgevingen gebruik van te maken.
Projectuitvoering
2BA voert het project uit en neemt straks de exploitatie van de Objectenbibliotheek op zich. Deze uitvoeringsinstantie levert nu al gestandaardiseerde en gevalideerde productdata voor de installatiebranche. Ook Ketenstandaard Bouw en Installatie, Cadac Group en Itannex zijn nauw betrokken bij het project. Daarnaast is de Federatie Elektrotechniek (Fedet) -als vertegenwoordiger van alle elektrotechnische en werktuigbouwkundige leveranciers- een belangrijke partner. De leden van Fedet gaan de data leveren om de UOB te vullen. De objectenbibliotheek draagt bij aan de doelstellingen van de DigiDealGo, het nationaal Digitaliseringsprogramma Gebouwde Omgeving van de overheid en de bouwketen. Het is om die reden ingediend als versnellingsproject.
Eén uniform informatiemodel
De Uniforme Objectenbibliotheek voorziet in een behoefte van installateurs en fabrikanten. Alle fabrikanten kunnen producten toevoegen aan de openbare, niet-merkgebonden bibliotheek. Vervolgens kan ieder installatiebedrijf onafhankelijk van de eigen software de objecten uit de bibliotheek gebruiken voor het ontwerpen van gebouwinstallaties. Met één uniform informatiemodel wisselen de CAD-systemen productinformatie snel en nauwkeurig uit in elke fase van het bouw- en BIM-proces.
De weg naar de juiste BIM-strategie
Building Information Modelling (BIM) ligt op ieders lippen in de bouwsector. Maar bij nader inzien is deze term enigszins misleidend. Gaat het hier echt alleen maar om ’modelleren’? Eigenlijk bestrijkt het modelling-onderdeel van de afkorting niet alle aspecten van BIM. Vooral bij de ontwikkeling van een BIM-strategie is het belangrijk om dit te beseffen. Een alomvattende implementatiestrategie ontwikkelen is alleen mogelijk op basis van een juiste definitie van de term BIM.
Auteur: MSc. Sven-Eric Schapke, Directeur BIM/PLM bij think project!
BIM wordt steeds meer de standaard voor internationale en nationale bouwprojecten. De omschakeling naar de BIM-werkwijze is dan ook een belangrijke stap om de concurrentie voor te blijven. De voordelen liggen voor de hand: bouwbedrijven profiteren van een verbeterde planningskwaliteit en het naleven van kosten en deadlines. Maar hoe implementeren bedrijven op een succesvolle manier een BIM-strategie om deze voordelen daadwerkelijk te benutten?
Meer dan 3D en software
Alvorens in te gaan op de concrete planning van een BIM-implementatie, is het belangrijk dat dit proces gebaseerd is op het juiste begrip van BIM. Building Information Modelling wordt vaak gelijkgesteld met 3D-planning. Maar dit alleen dekt niet alles. Bedrijven kunnen BIM ook inzetten om aanvullende informatie, zoals productie-informatie voor bouwelementen of materiaaleigenschappen, toe te wijzen aan een 3D-model. Als tijd en kosten worden meegerekend, worden modellen gemaakt met een veel grotere diepgang van informatie over de gehele levenscyclus van het project. Daarnaast is BIM een methodologie die gebruikt kan worden om verschillende soorten informatie in een bouwproject te organiseren. Het doel is om al deze relevante informatie gemakkelijk toegankelijk en verspreidbaar te maken voor alle projectleden in alle bedrijven. Dit aspect van transparantie en digitaal informatiebeheer is de echte toegevoegde waarde van BIM. Bovendien kunnen al deze geregistreerde gegevens automatisch worden geïnterpreteerd. Dit maakt het mogelijk om sneller, beter en eerder beslissingen te nemen tijdens het bouwproces of al in de planningsfase.
BIM = infrastructuur en processen
BIM is vooral gericht op de omgang met gewijzigde informatie. Daarom is ’Building Information Management’ een bijzonder geschikte definitie. BIM heeft invloed op de structurele en procedurele organisatie van het bouwproject. Maar ook op de toekenning van plannings- en constructiediensten en op de inhoud van de contractuele voorschriften. Er valt dus al in de eerste fasen van een project veel te winnen met BIM. In de voorbereidende fasen leg je namelijk al de basis voor een succesvolle verwerking van BIM-projecten. Dit heeft gevolgen voor de ontwikkeling van een BIM-strategie. Werken met BIM betekent namelijk dat bedrijven gebruik moeten maken van noodzakelijke digitale infrastructuur en een proces op gang moeten brengen dat samenwerking in projecten mogelijk maakt. Dit omvat het definiëren van de doelstellingen, organisatiestructuren, verantwoordelijkheden en technische afspraken voor een specifiek project.
De dimensies van een BIM-strategie
Wat hebben bedrijven precies nodig als ze voor BIM kiezen? Waarop moeten ze letten, wat moeten ze vooraf definiëren? Allereerst zijn een duidelijke strategie en definitie van de eisen absoluut noodzakelijk. Daarnaast vereist een dergelijke ingrijpende digitale transformatie niet alleen technologische maar ook veranderingen in de bedrijfscultuur. De veranderingen moeten plaatsvinden op verschillende bedrijfsniveaus: op procesniveau (de diensten en workflows), op data- en technologisch niveau en op menselijk niveau. Dat laatste wil zeggen in de sociale structuur van het bedrijf en in het persoonlijke werkgedrag.
Mensen en regels
Digitalisering en de invoering van BIM leiden niet alleen tot de introductie van nieuwe tools, maar ook tot nieuwe vormen van samenwerken. Dit betekent dat er bijbehorende nieuwe regels moeten komen, die gezamenlijk moeten worden opgesteld. Communicatie en directe participatie van werknemers in de besluitvorming zijn belangrijke managementtaken om wantrouwen en angst te verminderen en enthousiasme voor verandering op te wekken. Even belangrijk is de kwalificatie van werknemers. Om Building Information Management succesvol toe te passen, moeten onder andere de volgende vragen worden beantwoord:
• Wie is verantwoordelijk voor de informatiesoevereiniteit?
• Wie is de eigenaar van de auteursrechten op de gecreëerde projectinformatie en wie is er verantwoordelijk voor?
• Hoe kan de medewerking van alle projectleden worden gewaarborgd?
• Beschikken alle projectleden over de benodigde kennis en hebben ze voldoende informatie voor succesvol BIM-projectwerk?
• Heeft het bedrijf een BIM-coördinator of een volledige personeelsafdeling nodig voor de implementatie en realisatie?
Processen
Een ander belangrijk niveau voor een BIM-strategie is de organisatie van bedrijfs- en projectprocessen. Dit komt omdat ongestructureerde processen niet automatisch door digitalisering een doelgerichte structuur krijgen. Daarom is het noodzakelijk om in de eerste fase de processen van het bedrijf te verwerken. Zo worden tekortkomingen, maar ook mogelijk nieuwe problemen die zijn veroorzaakt door ongestructureerde of ongedefinieerde processen, geïdentificeerd.
Op basis hiervan is het mogelijk om de noodzakelijke processen voor het werken met BIM vast te leggen. Dit moet een vlotte doorstroming van informatie en een gecoördineerde samenwerking tussen alle projectleden garanderen. De volgende vragen helpen om deze noodzakelijke processen te definiëren:
• Hoe worden de (deel)bouwmodellen van de verschillende vakgebieden gecoördineerd?
• Wie controleert de kwaliteit van de inhoud van het model en hoe kunnen deze worden vrijgegeven?
• Wie is betrokken bij de creatie van gegevens en hoe? Waar bevindt zich de gegevensoverdracht – en naar wie gaan welke gegevens, en in welke stap?
• Is voldaan aan de normen voor informatiebeheerprocessen (ISO 19650)?
Data
Het bouwen van informatiemodellering leidt tot een enorme hoeveelheid aan data. Deze gegevens, vooral wanneer bedrijven de kosten en tijd (4D- of 5D-modellen) meenemen, moeten allemaal op dezelfde manier worden beheerd. Bij het werken met verschillende soorten informatie en gegevens uit verschillende bronnen zijn er een aantal punten waarmee bedrijven rekening moeten houden om zo effectief mogelijk gebruik te kunnen maken van Building Information Management:
• De informatie- en gegevensvereisten moeten nauwkeurig worden gedefinieerd, zodat alle projectleden weten wat ze moeten aanleveren. Deze zogenoemde klantinformatie-eisen (AIA) kunnen zowel functionele als gedetailleerde eisen voor individuele modelelementen (Model View Definition, MVD) omvatten.
• Om Building Information Management goed te laten werken, moeten alle gebruikers kunnen vertrouwen op open uitwisselingsformaten (zoals IFC of BCF). Dit is de enige manier om te zorgen dat alle betrokkenen alle gegevens kunnen gebruiken.
Technologie
Investeringen in een veilige en flexibele IT-infrastructuur vormen de basis van alle digitaliseringsinspanningen, waaronder BIM. Omdat er echter meer is dan één soort BIM-software, moet er een fundamenteel onderscheid worden gemaakt tussen verschillende typen software:
• Software om BIM-informatie (authoring tools) te ontwikkelen
• Software om BIM-informatie te coördineren en te testen (BIM-testtools)
• Software om BIM-informatie te hergebruikenin verschillende toepassingsgebieden (analyse- en simulatiesoftware)
• Software voor het beheer van BIM-informatie en projectsamenwerking
Het laatste type software heeft betrekking op een BIM-gebaseerde Common Data Environment (CDE). Een CDE is een digitaal projectplatform waarop alle projectinformatie wordt verzameld, beheerd en verspreid. Een CDE zorgt ervoor dat elke stakeholder altijd de nieuwste BIM-modellen en -documenten bij de hand heeft tijdens het project en toegang heeft tot alle belangrijke, aanvullende informatie. Met behulp van een CDE wordt alle informatie centraal verzameld en georganiseerd. Hierdoor kunnen bedrijven gestandaardiseerde processen definiëren en kunnen ze fouten in het informatiebeheer of communicatieproblemen tussen projectleden aanzienlijk verminderen.
Conclusie
Het is duidelijk: BIM is méér dan alleen maar modelleren. Het gaat om een nieuwe manier van samenwerken. BIM zorgt voor gestructureerd en transparant data- en informatiebeheer wat betere en effectievere samenwerking tussen projecten stimuleert – zelfs over de bedrijfsgrenzen heen. Vandaar mijn aanbeveling: laten we het hebben over Building Information Management en dit gebruiken als basis voor de ontwikkeling van een passende en alomvattende BIM-strategie.
‘BIM is een middel, geen doel op zich’
In Zaandam is een rechttoe-rechtaan kantoorgebouw omgebouwd tot hotelgebouw. Om de transformatie naar dit ZaanHotel mogelijk te maken, is het kantoorgebouw tot op het casco gestript, inclusief alle installaties. Bovendien is het pand uitgebreid met een extra verdieping. Het in BIM ontworpen hotel is all-electric en geklimatiseerd middels een lucht/lucht-warmtepomp.
In opdracht van Van der Gragt Beheer b.v. voerde Bouwbedrijf Van der Gragt de transformatiewerkzaamheden uit. SDR Elektrotechniek en Bennink Klimaattechniek zijn verantwoordelijk voor respectievelijk de elektrotechnische en werktuigbouwkundige installaties. Gekozen werd om het ZaanHotel integraal in BIM te ontwerpen, waarvoor Bennink Klimaattechniek een beroep deed op de kennis en expertise van Van Duin Installatie Management.
Installatieontwerp, -tekeningen en -berekeningen
“Voor dit project hebben we onder andere de klimaat- en sanitaire installaties berekend, ontworpen en getekend, inclusief de diverse leidingtrace’s en sparingen”, vertelt Bart van Duin, directeur van Van Duin Installatie Management. “Op basis van onder meer een temperatuuroverschrijdings-/koellastberekening, een warmteverliesberekening en diverse leidingberekeningen hebben we de vermogens van de diverse installaties en dimensionering van de kanalen, leidingen en afvoeren bepaald en in het Bouw Informatie Model uitgewerkt. Voor het bekijken, analyseren, delen en managen van de diverse BIM-modellen is onder meer gebruik gemaakt van het online BIMSync platform.”
Regelmatige clashcontroles
“We hebben regelmatig clashcontroles uitgevoerd, om clashes en faalkosten tijdens de uitvoering tot een minimum te reduceren”, aldus Van Duin. “In BIMSync, maar ook rechtstreeks in de applicatie van de elektrotechnische installateur, die hier de voorkeur aan gaf. SDR Elektrotechniek heeft onze 3D-ontwerptekeningen via IFC in hun BIM-model geïmporteerd, waarna we gezamenlijk alle installaties, leidingen en sparingen hebben geanalyseerd. Op basis van de clashcontroles zijn de modellen waar nodig geoptimaliseerd, waarna met de uitvoering kon worden gestart.” In tegenstelling tot de ontwerpfase is BIM tijdens de uitvoering wat naar de achtergrond geschoven, vertelt hij. “In gevallen waar BIM echt iets toevoegt, is het model zeker gebruikt. Maar in veel andere zaken is teruggegrepen op de platte werktekeningen die uit het model zijn gegenereerd. Bijvoorbeeld voor het aanbrengen van de sparingen. De uitvoerders op de bouw, die nog onvoldoende vertrouwd waren met BIM, gaven hier de voorkeur aan.” Geen enkel probleem, volgens Van Duin. “Immers moet BIM altijd een middel zijn en geen doel op zich.”
In de toekomst zullen steeds meer bedrijven BIM omarmen, verwacht hij. “De traditionele manier van ontwerpen en bouwen zal echter nooit verdwijnen. Als ontwerpers hebben we er met BIM een mooi instrument bij gekregen, maar het zijn de handjes en hoofdjes op de bouw die er uiteindelijk mee moeten werken. En die handjes en hoofdjes zijn lang niet altijd klaar voor BIM. Aan ons de uitdaging om voor hen het best werkbare model te ontwikkelen, met altijd als doel om een optimaal gebouw te realiseren, met een optimale installatie.”
DDS-CAD software
Waar SDR Elektrotechniek ontwerpt, tekent en berekent in Revit, heeft Van Duin Installatie Management bewust gekozen voor de DDS-CAD-software van Data Design System. “Vooral omdat we niet in het keurslijf van Revit-ontwikkelaar Autodesk wilden werken”, aldus Van Duin. “Autodesk werkt sec met Revit-eigen bestanden, terwijl DDS-CAD een generieke database heeft en zich meer richt op de uitwisseling met IFC. Zeker richting de toekomst, waarin steeds meer fabrikanten hun productcontent in IFC beschikbaar zullen maken, biedt dit grote meerwaarde.” Ook prijst hij de helpdesk van Data Design System. “De ondersteuning vanuit het bedrijf is zeer goed. Vragen worden accuraat en snel beantwoord en het kennisniveau van de medewerkers is zeer hoog, wat in dit project van grote toegevoegde waarde was. Het ZaanHotel was namelijk ons eerste grote BIM-project.”
In het BIM-ontwerp heeft Van Duin Installatie Management een groot aantal basisartikelen uit de database van DDS-CAD geïntegreerd, vertelt Van Duin. “Daarbij hebben we ook zelf artikelen aangemaakt. Bijvoorbeeld voor de sanitaire toestellen in de 102 kamers, waarvoor geen vergelijkbaar basismodel beschikbaar was. Op basis van de DWG-files én ondersteund door de DDS-helpdesk hebben we hier optimaal invulling aan kunnen geven.”
ZaanHotel 2
Inmiddels is de bouw van het ZaanHotel gereed. “Tijdens de uitvoering heeft het project lichte vertraging opgelopen, omdat de hotelexploitant een tweede kantoorgebouw aan de Ebbenhout kon aankopen”, aldus Van Duin. “Hier wordt in de toekomst ZaanHotel 2 gerealiseerd, waarin sec hotelkamers komen. Voor de overige faciliteiten kunnen de gasten in de toekomst terecht in ZaanHotel 1, dat hier tijdens de uitvoering op is aangepast. Voor ZaanHotel 2, dat binnenkort wordt aanbesteed, hebben wij al wat voorbereidend werk mogen maken, dat hopelijk in de toekomst wordt vervolgd.”
Tekst: Lieke van Zuilekom
Europese installateurs en loodgieters nog vrij onbekend met BIM
Bijna de helft van de Europese HVAC-installateurs en loodgieters die bekend zijn met BIM heeft onvoldoende kennis van BIM. BIM is duidelijk nog niet geïntegreerd in het werk van de gemiddelde HVAC-installateurs. Dit heeft invloed op het kennisniveau en de noodzaak om in BIM te werken, zo blijkt uit een kwartaalstudie van USP Marketing Consultancy gebaseerd op ruim duizend interviews met HVAC-installateurs en loodgieters in zes Europese landen.
Nederlandse installateurs blijken overigens iets positiever aan te kijken tegen het werken met BIM. Ruim 40% vindt dat werken in BIM bij hun werk hoort. Een van de mogelijke redenen daarvoor is dat BIM de afgelopen jaren echt van de grond is gekomen in de bouwsector, zo meldt het onderzoeksrapport. Over het algemeen kan echter gesteld worden dat BIM nog niet echt is geïntegreerd in het werk van de Europese installateur. Zeker in landen waar BIM-bekendheid en -gebruik relatief laag is, is er ook minder behoefte om hiermee te werken.
Nederland koploper in bekendheid met BIM onder Europese HVAC-installateurs
Vergeleken met drie jaar geleden zijn nu meer HVAC-installateurs in Europa bekend met BIM. De toename is het hoogst in België, Frankrijk en Duitsland. Het bewustzijn en gebruik van BIM is het hoogste in Nederland. BIM wordt voornamelijk toegepast in grotere niet-residentiële projecten. De bekendheid en de toepassing is het grootst bij grote installatiebedrijven. Voor de kleinere installatiebedrijven zijn de hoge kosten en complexiteit belangrijke obstakels.
Genoemde resultaten zijn gebaseerd op ruim duizend interviews met HVAC-installateurs en loodgieters in zes landen.
In vergelijking met 2015 is het bewustzijn van BIM onder HVAC-installateurs in de meeste onderzochte landen in 2018 aanzienlijk toegenomen. De stijging is het hoogst in België (+ 12%), Frankrijk (+ 12%) en Duitsland (+ 17%), waar het aandeel van HVAC-installateurs dat op de hoogte is van BIM, in 3 jaar (bijna) is verdubbeld.
De koplopers met betrekking tot bekendheid met BIM zijn het Verenigd Koninkrijk en Nederland. In ons land is de bekendheid gestegen van 61% tot 67%. In het VK van 37% tot 40%. Een van de redenen voor deze toename is dat Nederlandse en Britse installateurs het meest worden geconfronteerd met verzoeken uit de markt. Slechts 18% van de Nederlandse installateurs gebruikt BIM, maar dit is nog steeds het hoogste aantal van Europa. Dit is in lijn met het BIM-gebruik en -bewustzijn bij aannemers en architecten. Vrijwel alle architecten in Nederland kennen BIM en 63% van de Nederlandse architecten gebruikt BIM.
Bewustwording van HVAC-installateurs en loodgieters is de eerste stap naar BIM-gebruik. Hoewel het bewustzijn van BIM de afgelopen jaren is toegenomen, was een groot deel van de HVAC-installateurs en loodgieters tot nu toe nog niet op de hoogte van BIM. Wanneer het bewustzijn van BIM en de vraag vanuit de markt zal toenemen, wordt verwacht dat BIM in de toekomst steeds belangrijker zal worden in de dagelijkse activiteiten van de installateur. In de huidige situatie is het gebruik van BIM echter nog steeds laag, met Nederland als enige uitzondering.
Sommige HVAC-installatiebedrijven in de koploperslanden (het VK en Nederland) vermelden duidelijk dat BIM een vereiste is geweest voor het verkrijgen van een project. Nieuwbouwprojecten bevatten vaak BIM-oplossingen; dat is de reden waarom HVAC-installatiebedrijven die BIM-ready zijn, eerder geneigd zijn om mee te doen aan een dergelijk project. Vooral grotere installatiebedrijven staan momenteel meer open voor BIM, maar installatiebedrijven met BIM-oplossingen kunnen de voorkeurspartners in de waardeketen worden.
De belangrijkste conclusie is dat er nog een lange weg te gaan is voor een volledige acceptatie van BIM in de installatiesector, omdat nog niet alle installateurs op de hoogte zijn van BIM. Naast het lage bewustzijn, zijn de kosten en de plaats in de waardeketen van BIM belangrijke obstakels voor BIM-acceptatie. Toch zal BIM in de toekomst steeds belangrijker worden (vooral bij nieuwbouwprojecten in woningen).
Duurzame villa uitgevoerd als BIM-project
In Ridderkerk verzorgt Jefko Installatietechniek de nieuwbouw van een luxe, particuliere villa. De bouw wordt als BIM-project opgepakt en met duurzame installatietechnieken uitgevoerd, zoals een bodemwarmtepomp en zonneboilersysteem. Mede dankzij deze maatregelen wordt een EPC van 0,12 bereikt. In november moet de particuliere villa worden opgeleverd.
Een water/water-warmtepompinstallatie met een bronsysteem voorziet in de gewenste warmte- en koudevraag van de villa, een zonneboilersysteem neemt een groot deel van de warmtapwaterbereiding voor zijn rekening en pv-panelen verzorgen de stroomopwekking. Als afgiftesysteem is gekozen voor lage-temperatuurvloerverwarming. Tevens worden de mogelijkheden voor hoge-temperatuurplafondkoeling doorgerekend. Voor de ventilatie is een mechanisch ventilatiesysteem met een hoog rendement warmteterugwinsysteem ontworpen.
Verder wordt onder andere een KNX-domoticasysteem geïnstalleerd en worden in de garage laadstations voor elektrische auto’s gemonteerd. Daarbij onderzoekt installatiebedrijf Jefko Installatietechniek de mogelijkheden om aan de pv-panelen een energieopslag te koppelen, zodat de bewoners hun eigen opgewekte energie maximaal kunnen benutten.
De villa wordt als BIM-project aangepakt. Veel installaties worden in de vloeren weggewerkt, wat vraagt om een nauwe afstemming tussen alle bouwpartners. In het BIM-model heeft de installateur exact kunnen aangeven waar de installaties, kanalen- en leidingwerk moeten komen en waar sparingen nodig zijn. Via IFC zijn regelmatig modellen uitgewisseld en clashcontroles uitgevoerd, met minimale clashes, faalkosten en een soepele uitvoering als resultaat.
Hoe gaat de branche zich verder digitaliseren?
Stichting Ketenstandaard Bouw en Installatie organiseert op 7 juni a.s. het congres: de Roadmap voor Digitalisering. Bezoekers krijgen een overzicht van actuele digitale ontwikkelingen en praktijktoepassingen. Er zijn kennissessies waarin actuele ontwikkelingen worden toegelicht, breakout sessies met klantcases, talkshows en een informatiemarkt waaraan de hele bouwketen deelneemt.
BNR Nieuwsradio presentator Roelof Hemmen ontvangt tijdens de lunch gasten als Doekle Terpstra (voorzitter Uneto-VNI), Henk Homberg (vicevoorzitter Bouwend Nederland) en Cassandra Vugts (CEO Spark Campus). In de ochtend maakt Hemmen met zijn gasten een deep dive in de bouw- en onderhoudssector en in de middag wordt de Roadmap voor Digitalisering in de installatietechniek uitgediept.
Op de informatiemarkt staan drie domes, waarin bedrijven hun praktische ervaringen delen met concrete nieuwe digitale toepassingen. Dertig leveranciers van softwaretoepassingen en diensten voor woningcorporaties, bouw-, onderhouds- en installatiesector bieden dit programma aan. Deze participanten spelen een cruciale rol om de sector verder te helpen met digitaliseren. Zij zullen demonstreren hoe zij samen met de bezoekers de volgende stap kunnen zetten op Roadmap voor Digitalisering.
Het congres vindt plaats op donderdag 7 juni 2018 bij het Hart van Holland in Nijkerk. Er zijn geen kosten aan verbonden. Bezoekers kunnen zich inschrijven via de website: www.ketenstandaard.nl.
Nieuwe versie SystemairCAD
Het kiezen van de juiste luchtbehandelingsunit kan ingewikkeld zijn, zeker voor complexe klimaattechnische installaties. Met de ontwerpsoftware SystemairCAD kan de luchtbehandelingsunit moeiteloos worden samengesteld. De vernieuwde versie SystemairCAD 2.0 bevat meer dan 600 nieuwe functies en 12.000 nieuwe items en prijzen.
Met SystemairCAD is het heel eenvoudig om voor elk project snel een op maat gemaakte unit te configureren die voldoet aan specifieke eisen. Het ontwerpprogramma zorgt voor een optimale dimensionering van de luchtbehandelingsunit. Functies kunnen toegevoegd en/of verwijderd worden, wat betekent dat er in een project altijd voor de meest energie-efficiënte en duurzame ventilatie-oplossing gekozen kan worden.
De voordelen van SystemairCAD op een rij
- Snelheid, de luchtbehandelingsunit kan in korte tijd ontworpen worden;
- Eenvoudig in gebruik door de standaard sjablonen;
- U krijgt een gedetailleerde tekening van de constructie en afmetingen van de unit;
- De akoestische gegevens staan duidelijk vermeld;
- DXF en Revit direct beschikbaar;
- Direct een complete specificatietekst voor gebruik in bestekteksten;
- In overeenstemming met ErP 2016/2018 inclusief volledige documentatie.
SystemairCAD is te downloaden op de website van Systemair.