Proefproject: gasnet over op waterstof
In het najaar van 2020 start netbeheerder Stedin in Uithoorn het project ‘tijdelijke ombouw van aardgas naar waterstof’. Feenstra is een van de betrokken partijen binnen dit project en voert de werkzaamheden aan de binnenhuisinstallatie uit.
Het project bestaat uit het ombouwen van een woonblok van veertien sloopwoningen die tijdelijk met waterstof worden verwarmd. Hiertoe wordt het bestaande aardgasnet gedurende de looptijd van het project omgebouwd en geschikt gemaakt voor waterstof. Vanaf dit najaar worden de (onbewoonde) woningen met waterstof verwarmd. Met deze ombouw wordt onder andere gekeken naar hoeveel tijd het kost om het aardgasnetwerk gereed te maken voor het transport en het gebruik van waterstof in bestaande woningen. Het project is uniek in Nederland, maar is ook internationaal gezien nog niet eerder gedaan.
Uitvoerig getest
Allereerst wordt het bestaande gasnetwerk uitvoerig getest op mogelijke lekkages. Zodra de gasleidingen helemaal veilig zijn, plaatst Feenstra de waterstof cv-ketel in de woning. Hierna worden de woningen gedurende één a twee weken verwarmd met 100% waterstof in plaats van aardgas.
Mooie klus
“Onze betrokkenheid bij het omzetten van woningen van aardgas op waterstof is voor ons een mooie klus”, aldus Jan Wijbenga, commercieel manager bij Feenstra, die vanuit deze rol bij het project betrokken is. “Als een van de grotere installatiebedrijven in Nederland zijn wij betrokken bij verschillende waterstof-projecten in Nederland, maar een bestaande woning van aardgas omzetten naar waterstof is een unicum waar veel bij komt kijken en waar wij veel van kunnen leren”.
Activiteiten
De activiteiten van Feenstra bestaan uit de controle van de binnenleidingen, het afdoppen van de kookaansluitingen, het aanbrengen van de spoelvoorzieningen in de leidingen (hiermee kunnen de leidingen worden schoongespoeld met helium/stikstof), het installeren en inbedrijfstellen van de waterstof-cv-ketels, en het afpersen van de gehele installatie. Wanneer de waterstof-cv-ketels in gebruik zijn controleert en monitort Feenstra de leidingen in de woningen, waardoor eventueel mogelijke lekkages direct worden opgemerkt. Na afloop van het project worden de ketels door Feenstra afgekoppeld en ontmanteld.
Strenge veiligheidseisen
Het project van aardgas naar waterstof wordt uitgevoerd aan de hand van strenge veiligheidseisen, in afstemming met de lokale brandweer en onder toezicht van het bevoegd gezag waaronder de Veiligheidsregio. De werkzaamheden worden pas opgestart wanneer alle woningen leeg staan.
Realistische omgeving
Netbeheerder Stedin werkt binnen dit project samen met energieconsultant DNV GL, woningbouwcorporatie Eigen Haard, de gemeente Uithoorn, waterstof-cv-leveranciers Nefit Bosch en Remeha, en installateur Feenstra. Marc van der Linden, CEO van Stedin: “Er komt een hoop kijken bij de overgang van aardgas naar waterstof: de verbindingen van de leidingen, de invoer van het gas en natuurlijk het omzetten van waterstof in warmte door cv-ketels. Zo’n ombouw is nu nog nieuw en onbekend en zeker geen druk op de knop. Het is van essentieel belang dat we dit onderzoek uitvoeren in een zo realistisch mogelijke omgeving van bestaande woningbouw”.
Video:
https://www.youtube.com/watch?v=sJ4g75t3N_8&feature=youtu.be
Linkjes:
https://www.stedin.net/over-stedin/duurzaamheid-en-innovaties/waterstof
https://www.stedin.net/over-stedin/duurzaamheid-en-innovaties/waterstof/uithoorn
https://www.feenstra.com/zorgelooswonen/waterstof/
Gemeente Oldambt wil aardgasloze gemeentelijke panden
Gemeente Oldambt wil zo veel mogelijk gemeentelijke panden vóór 2030 van het aardgas af hebben. De gemeente zet daarvoor in september een aanbesteding in de markt. Samen met een of meerdere partners wil Oldambt de komende 10 jaar op zoek gaan naar de beste alternatieven voor de bestaande aardgasaansluitingen. Daarnaast wil de gemeente positief bijdragen aan een betere wereld aan de hand van de VN Werelddoelen.
Oldambt wil met deze aanbesteding de negatieve ervaringen met aardgaswinning omzetten in kansen. Vanaf het begin van de overeenkomst stelt de gemeente het begrote budget voor aardgas, elektriciteit, netwerkkosten en onderhoudskosten beschikbaar aan de nieuwe partner(s). Het gaat indicatief om 25 gebouwen en €500.000 per jaar. De precieze getallen worden in een later stadium bekend gemaakt. De uitvoering moet binnen 10 jaar zijn gerealiseerd. Het contract loopt in beginsel tot 2050. Uitgangspunt is dat de begrote middelen tot 2050 beschikbaar gesteld worden aan de winnende inschrijver, zodat die kan investeren in alternatieve, duurzame vormen van verwarming, koeling, ventilatie en warmwatervoorzieningen. Marktpartijen worden uitgedaagd op hun visie, aanpak, vakmanschap en vaardigheden tot samenwerking en vernieuwing.
Positieve invloed als leidraad
De aanbestedingsmethode die de gemeente gekozen heeft, is Rapid Impact Contracting (RIC), ontwikkeld door KplusV en mede begeleid door Onlanders. Deze methode helpt de gemeente bij het waarmaken van het verduurzamingsbeleid, het tegengaan van klimaatverandering, het verminderen van de CO2-uitstoot en draagt direct bij aan 4 van de 17 aan de werelddoelen (Sustainable Development Goals, SDG’s):
- SDG 7 - Betaalbare en schone energie
- SDG 12 - Verantwoorde consumptie en productie
- SDG 4 – Kwaliteitsonderwijs
- SDG 17 – Partnerschap
Deze SDG’s vormen voor de gemeente een belangrijke basis om binnen de samenwerkingsovereenkomst continu ruimte voor verbetering in te bouwen. Zo kan er aldoor gebruik gemaakt worden van de laatste kennis, innovaties en techniek.
Investering voor versnelling energietransitie met hybride warmtepompen
Het Zuid-Hollandse energie-innovatiefonds ENERGIIQ en duurzaam investeerder Fair Capital Partners Impact Investing gaan investeren in HeatTransformers. Het bedrijf is gespecialiseerd in het installeren van hybride warmtepompen voor woningen. De startup werd in 2018 opgericht om de energietransitie bij Nederlandse huishoudens aan te jagen.
HeatTransformers heeft een kant-en-klaar werkpakket voor installateurs ontwikkeld waarmee alle zaken rondom de installatie van de warmtepomp zijn geregeld. Op deze manier wil het bedrijf hybride warmtepompen op grote schaal toegankelijk maken voor particuliere woningeigenaren. Stijn Otten, oprichter van HeatTransformers: “We hebben ons gespecialiseerd in warmtepompen en klanttevredenheid. Daardoor zijn we een betrouwbare proces- en installatiepartner. Dankzij deze investering kunnen we, samen met onze partners, meer huishoudens bereiken en zo de energietransitie verder versnellen.”
Vestiging in Zuid-Holland
HeatTransformers werkt onder meer samen met energiemaatschappijen, aanbieders van zonnepanelen en grote consumentenorganisaties. Installatie van de warmtepompen vindt zowel plaats in eigen beheer als in samenwerking met installatiepartners. De startup heeft veel klanten in Zuid-Holland en is voornemens hier op termijn een vestiging te openen. De investering van ENERGIIQ en Fair Capital Partners Impact Investing wordt benut voor opschaling van het personeelsbestand en doorontwikkeling van de software en het productaanbod.
Toegang tot netwerk
In aanvulling op de kapitaalinjectie krijgt HeatTransformers toegang tot het netwerk van adviseurs en overheidsrelaties van InnovationQuarter, de regionale ontwikkelingsmaatschappij voor Zuid-Holland. Naar verwachting levert het van HeatTransformers denkt dat haar businessplan de komende vijf jaar voor heel Nederland een CO2-reductie oplevert van ruim een miljoen ton. Een groot deel hiervan zal worden gerealiseerd in de provincie Zuid-Holland.
Versnellen verduurzaming
Berend Potjer, Energie-gedeputeerde van de provincie Zuid-Holland: “Wij geloven dat het aanpakken van de warmtevraag in de gebouwde omgeving essentieel is om de energietransitie te laten slagen. Met hybride warmtepompen kan veel gas worden bespaard in wijken die nog niet van het gas af zijn. Zo maakt investeren in HeatTransformers het mogelijk om de verduurzaming van de woningvoorraad te versnellen. ”
Eenvoudig en betaalbaar
Daan Laméris, directeur van Fair Capital Partners Impact Investing: “HeatTransformers maakt het voor Nederlandse huishoudens eenvoudig en betaalbaar om veel minder CO2 uit te stoten en daarmee klimaatverandering tegen te gaan. Ik ben blij dat we daaraan met ons impact-investeringsfonds kunnen bijdragen.”
Wkk-installatie verwarmt kassen maar levert vooral aan het net
Het Belgische glastuinbouwbedrijf Adriplant heeft warmte/krachtkoppeling (wkk) laten installeren. De warmte die de installatie opwekt dient voor verwarming van de kassen. Het overgrote deel van de stroom wordt geleverd aan het net, omdat het tuindersbedrijf hiervan slechts een klein deel verbruikt. Een rookgasreiniger voor de CO2-bemesting in de kas maakt ook onderdeel uit van de installatie.
Volgens Paul Vos, Manager Energy Solutions van het installerende Centrica Business Solutions, laat de plaatsing van het vernieuwde type MTU zien dat de duurzaamheidsontwikkelingen in de glastuinbouw niet stilstaan: “Wkk kan natuurlijk toegepast worden in verschillende sectoren zoals de maakindustrie of gezondheidszorg. In de glastuinbouw is het een alom bekende energieoplossing, maar zien we ook hier de steeds grotere vraag naar innovatie en lagere energiekosten. Dit vernieuwde type MTU-motor sluit met zijn lage gasverbruik en hoge elektrisch rendement naadloos aan bij deze vraag van tuinders.”
Toekomstbestendige stap
Benny Adriaensen van Adriplant is het daarmee eens. “We hebben in het verleden al van wkk gebruik gemaakt, dus we waren bekend met de techniek en de mogelijkheden. Als ik echter kijk wat met deze nieuwe gasmotor generatorset mogelijk is qua laag gasverbruik en het rendement op elektra, dan is dat een enorme, toekomstbestendige stap vooruit in onze duurzaamheidsambities. Voor ons is dat erg belangrijk, mede omdat de energiekosten zwaar wegen op onze totale kosten.”
Afvalwater levert energie op in nul-op-de-meter wijk
KAW-architecten heeft een wijk van 31 nul-op-de-meter woningen ontworpen aan de rand van Groningen, genaamd Rietoevers. In het project zijn onder andere zonnepanelen, een luchtwarmtepomp en een geïntegreerd afvalwater- en biovergistingssysteem toegepast. Volgens KAW-architect Kasper Niezen was het project bijzonder omdat de wensen van de ruim dertig opdrachtgevers gevat moesten worden in één uniform beeld.
In totaal bestaat Rietoevers uit zeven vrijstaande, twaalf twee-onder-een-kap en twaalf rijtjeswoningen. Alle 31 huizen hebben dezelfde beukmaat, maar verschillen steeds een maatje in grootte. De achtertuinen zijn zo’n vijftien meter diep en liggen op het zuiden of het westen.
Verschillende opdrachtgevers
Volgens Niezen zat de uitdaging van dit project in de wensen van de verschillende opdrachtgevers die moesten worden gevat in één uniform beeld. “We hebben met alle opdrachtgevers twee individuele gesprekken gevoerd en daarop het inrichtingsontwerp afgestemd. Alleen de plek van de wc en trap stond vast. Bijna alle huizen zijn dus verschillend ingericht.”
Duurzaam
Verder zijn er veel duurzame keuzes gemaakt. Niezen: “De nul-op-de-meter woningen (energielabel A++++, red.) zijn extra goed geïsoleerd en dragen zonnepanelen. Om zoveel mogelijk panelen kwijt te kunnen, hebben we gekozen voor een asymmetrische kap met zonnepanelen op de lange schuine zonkant. De huizen zijn verder all-electric, dus zonder gasaansluiting, en worden verwarmd met een luchtwarmtepomp.”
Afvalwater als energiebron
De laatste fase van de nieuwbouwwijk Reitdiep, waar Rietoevers deel van uitmaakt, wordt extra duurzaam met speciale aandacht voor (afval)water, gericht op het benutten van energie en het terugwinnen van grondstoffen. Reitdiep is een waterrijke wijk met veel watergangen. Die worden ingericht met natuurvriendelijke oevers waardoor de waterflora en -fauna zich volop kan ontwikkelen en er een sterk ecosysteem ontstaat. Regenwater wordt in de wijk opgevangen en zorgt voor aanvoer van schoon water.
Vacuümtoiletten
Omdat afvalwater net als al het andere ‘afval’ veel nuttige stoffen en ook energie bevat, wordt er in Reitdiep gekozen voor een andere wijze van waterafvoer. Zo wordt er onderscheid gemaakt tussen zwart water (toilet) en grijs water (douche, gootsteen en wasmachine). Voor het zwarte water legt de gemeente Groningen in Reitdiep een vacuümsysteem aan met waterzuinige vacuümtoiletten. Het zwarte water wordt centraal verzameld en daarna vergist in een biovergister. Zo levert het zwarte afvalwater uiteindelijk energie op.
Natuurlijke watersysteem
Het grijze afvalwater wordt in de groene wijkrand gezuiverd met een natuurlijke filter. Die zal in ieder geval bestaan uit een wilgenveld, maar wellicht ook nog een helofytenfilter. Deze filteren het water, zodat het veilig in het natuurlijke watersysteem van de wijk kan worden opgenomen.
De eerste huizen van Rietoevers zijn begin dit jaar opgeleverd. De laatste woningen zijn voor het eind van 2020 klaar.
ZEN-woningen scoren gemiddeld bijna acht als rapportcijfer
Uit een woonbelevingsonderzoek blijkt dat ZEN-woningen gemiddeld bijna een acht scoren als rapportcijfer. Tijdens het online BENG-congres op 26 mei a.s. zullen de projecten die er uitspringen strijden om de ZEN-prijs worden uitgereikt. Er zijn twee categorieën met in totaal zeven genomineerden. Het gaat om vier projecten met een hoogste rapportcijfers voor algemene waardering en drie projecten waarbij de bewoners bovengemiddeld tevreden zijn over binnenklimaat, wooncomfort, licht, verse lucht, geluid en energie.
Per 1 januari 2021 gaan de energie-eisen voor nieuwbouw naar Bijna Energieneutraal (BENG). Wat betekent dit? Hoe bouw je nieuwbouwwoningen BENG en beter? Veel opdrachtgevers, bouwers en adviseurs hebben in de afgelopen jaren al de nodige ervaringen opgedaan. In de woningbouwprojecten die zijn gerealiseerd door deelnemers aan het ZEN-platform, is naast BENG bovendien extra aandacht besteed aan wooncomfort, gezondheid, opleverkwaliteit en betaalbaarheid. onder 31 projecten met ZEN-woningen is nu een bewonersonderzoek uitgevoerd.
Staalkaart ZEN-projecten
In het voorjaar van 2019 is gepeild hoe tevreden de bewoners daadwerkelijk zijn. Bureau voor Woononderzoek heeft in een enquête gevraagd naar het oordeel van de bewoners van 31 projecten met ZEN-woningen, die minimaal 9 maanden bewoond zijn. Het streefcijfer van het ZEN-platform – minimaal een 7,5 voor bewonerstevredenheid – wordt gemiddeld ruimschoots behaald, zo blijkt uit het woonbelevingsonderzoek. Het gemiddelde rapportcijfer voor de projecten die aan het onderzoek deelnamen is een 7,9.
Prijsuitreiking twee categorieën
Er zijn twee categorieën waarvoor de ZEN-prijs zal worden uitgereikt. Genomineerd zijn vier projecten waar bewoners de hoogste rapportcijfers voor de algemene waardering hebben toegekend. En drie projecten waarbij de bewoners bovengemiddeld tevreden zijn over de aspecten binnenklimaat, wooncomfort, licht, verse lucht, geluid en energie. Samen vormen deze projecten een staalkaart van zeer energiezuinige nieuwbouwprojecten. De zeven genomineerde projecten zijn (in alfabetische volgorde):
Projecten met het hoogste algemene rapportcijfer:
• Eiland de Oevers, Rijswijk. Indiener: BAM Wonen
• Hof van Heden, Zoetermeer. Indiener: BAM Wonen en BPD
• Kroon op Jutphaas, Nieuwegein. Indiener: LBP Sight, Vink Bouw
• NOM-woningen DRU-laan, Ulft. Indiener: KlaassenGroep
Projecten met de hoogste waardering voor binnenklimaat, wooncomfort, licht, verse lucht, geluid en energie:
• De Brouwerij, Amsterdam. Indiener: VORM
• Het Verborgen Geheim, Rotterdam. Indiener: Van Omme & De Groot Projectontwikkelaars en Bouwers
• Tonica en Largo, Sliedrecht. Indiener: BPD Ontwikkeling
Stimulerende maatregelen in duurzame warmte nodig
De warmtebranche heeft door de coronacrisis behoefte aan maatregelen om het investeringsklimaat voor duurzame warmte te verbeteren. Dat stelt Stichting Warmtenetwerk. Alleen zo kunnen de voorgestelde maatregelen voor de energietransitie ongehinderd doorgang vinden. Onderzoek wijst uit dat de warmtebranche zich zorgen maakt over het halen van de klimaatdoelstellingen.
Uit het onderzoek wat Stichting Warmtenetwerk in samenwerking met de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) uitvoerde onder haar eigen leden, komt een somber toekomstbeeld over het effect van de coronacrisis op het halen van de klimaat- en energiedoelstellingen. De respondenten maken zich zorgen over het effect van de optelsom van o.a. de lage energieprijzen, verslechtering van het investeringsklimaat, vertraging van zowel kleine als grote projecten.
Nu passende maatregelen
Erik Stronk, voorzitter bij Stichting Warmtenetwerk: “Het is van belang dat de overheid nu passende maatregelen treft om het investeringsklimaat in de warmtesector te verbeteren, plannen voor verduurzaming door laat gaan en vergunningsprocedures weer oppakt. We zien vooral maatregelen die toegang tot startinvesteringen stimuleren als katalysator voor duurzame warmteprojecten. Zo kunnen we de geplande uitbreidingen van het aantal nieuwe warmteaansluitingen tijdig en verantwoord samen realiseren. Dit is van belang tijdens én na de crisis.”
De staat van de branche
Uit het onderzoek blijkt dat de warmtesector (opwek, distributie en exploitatie) er momenteel goed voorstaat. De verwachte omzetdalingen in het tweede en derde kwartaal blijven beperkt. Resultaten voor het derde kwartaal zijn afhankelijk van het doorzetten van de voorgenomen nieuwe warmte-aansluitingen bij geplande projecten. De verwachting is wel dat het investeringsklimaat slechter wordt. Ongeveer een derde van de bedrijven maakt nu gebruik van de nieuwe, coronagerichte overheidsinstrumenten. Stronk: “Het gaat goed met de branche, dus wat ons betreft is dit juist hét moment om de voorgenomen warmtetransitie door te zetten. Wij kunnen en willen door, coronacrisis of niet. We zien enorm veel kansen om juist nu samen te gaan voor de klimaatdoelstellingen. Daarvoor zijn wel stimuleringsmaatregelen nodig die investeringen in warmteprojecten laagdrempelig maken. Als gevolg van de crisis zijn stimuleringsmaatregelen nu meer nodig dan ooit.”
Over het onderzoek
Stichting Warmtenetwerk heeft de inventarisatie van de NVDE op 14 april uitgezet onder haar 210 leden, waaronder aannemers, exploitanten, fabrikanten, ingenieursbureaus, onderzoeksinstituten, overheden en woningcorporaties. Het was onderdeel van een grotere inventarisatie binnen de hele energiesector. Meer informatie over het onderzoek vind je hier en hier.
Over Stichting Warmtenetwerk
Stichting Warmtenetwerk is een platform voor spelers uit de duurzame warmtesector, van gemeente tot leverancier. In 2050 kan Nederland tot 75% van de warmtebehoefte voorzien met warmte uit klimaatneutrale bronnen. Door kennis en ons netwerk te delen, zetten we collectieve warmte op de kaart en versnellen we de energietransitie.
Overheid investeert 100 miljoen om verduurzaming huurwoningen te versnellen
Om woonwijken sneller, efficiënter en betaalbaar te verduurzamen, investeert het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) 100 miljoen in de Renovatieversneller. De regeling moet ervoor zorgen dat het tempo van het verduurzamen omhoog gaat en de kosten per woning dalen. Dit is een belangrijke stap in het bereiken van de beoogde kostenverlaging van 20 tot 40 procent en versnelling naar een tempo van 200.000 verduurzaamde woningen per jaar uit het Klimaatakkoord.
Het versnellen van de verduurzaming van huurwoningen zorgt ook voor continuïteit en werkgelegenheid in de technieksector. Leden van Techniek Nederland kunnen gebruikmaken van de subsidieregeling en het ondersteuningspakket.
Innovaties en schaalvergroting
Minister Ollongren: “Om de klimaatdoelen te halen is het van essentieel belang dat huurwoningen zo snel mogelijk verduurzaamd worden. Door het bundelen van projecten kan op termijn een groot aantal woningen tegelijkertijd gerenoveerd en verduurzaamd worden. Deze regeling draagt bij aan innovaties die deze schaalvergroting mogelijk maken. Daarnaast zorgt de versneller er voor dat doorgewerkt kan worden. Wij kunnen ons niet permitteren dat de bouw vertraagt. Veel mensen zoeken een woning en er ligt een grote verduurzamingsopgave.”
Techniek Nederland is één van de initiatiefnemers
Voorzitter Doekle Terpstra: “Techniek Nederland is een van de initiatiefnemers van de Renovatieversneller. Voor onze leden is het belangrijk dat de verduurzaming van woonwijken via de Renovatieversneller voorspelbaar is. Dat maakt het eenvoudiger voor installateurs en technisch dienstverleners om werkzaamheden te plannen. Het is goed dat de overheid juist nú investeert in verduurzaming. Zo kunnen we de gevolgen van de crisis dempen en blijven de klimaatdoelen binnen handbereik.”
Sleutelrol voor woningcorporaties
Woningcorporaties spelen met hun grote woningbezit een sleutelrol in de Renovatieversneller. Installateurs kunnen wijken met gelijksoortige woningen met behulp van duurzame technieken straks grootschalig en daardoor efficiënt verduurzamen. Ook andere verhuurders, Verenigingen van Eigenaren (VvE’s) en eigenaar-bewoners kunnen gebruik maken van de regeling.
Jaarlijkse inschrijfronde
De Renovatieversneller biedt tot en met 2023 jaarlijks een inschrijfronde en een zesjarig landelijk ondersteuningsprogramma met begeleiding en kennisdeling. Om in aanmerking te komen voor de regeling kunnen woningeigenaren gezamenlijk een voorstel indienen. De ingediende aanvragen concurreren met elkaar op criteria als het aantal woningen in het renovatieproject, de verwachte kostenverlaging, de mate van vernieuwing en de mogelijkheden om de aanpak te herhalen in de regionale en landelijke woningvoorraad. De aanvragen die als beste uit de competitie komen, kunnen gebruikmaken van de regeling.
20 miljoen euro in 2020
In 2020 is er 20 miljoen euro beschikbaar. Hiermee is het mogelijk om naar verwachting 3.000 tot 4.000 woningen te renoveren. Over de totale looptijd van de regeling levert dit naar verwachting circa 15.000 tot 20.000 duurzaam gerenoveerde huurwoningen op.
De Renovatieversneller levert ook kostenreductie op door vraagbundeling, industrialisering, standaardisering en ketensamenwerking. Die versnelling en kostenreductie moeten ervoor zorgen dat voor 2030 jaarlijks zo’n 200.000 woningen gerenoveerd en verduurzaamd kunnen worden.
Voorwaarden
Samenwerkingsverbanden van woningeigenaren zoals corporaties, particuliere verhuurders, VvE’s en individuele woningeigenaren kunnen een voorstel indienen voor een renovatieproject van ten minste 150 woningen gebouwd voor 1995. Per woning varieert de bijdrage van 2.000 tot 7.000 euro. De bijdrage is afhankelijk van het type woning, het pakket energiebesparende maatregelen en de warmtevraag na renovatie. De werkzaamheden moeten binnen drie jaar zijn afgerond. De aanvragen voor 2020 kunnen van 29 juni tot en met 2 november worden ingediend bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).
Bron: Techniek Nederland
WELL Platinum voor bestaand kantoor DGMR
Als tweede in Nederland ontvangt ingenieurs- en adviesbureau DGMR voor haar bestaande kantoor in Den Haag het certificaat WELL Platinum versie 2. Met deze hoogst haalbare certificering laat het adviesbureau zien dat een aantoonbaar gezonde werkomgeving ook in een bestaand kantoor te realiseren is.
Het Haagse kantoor van DGMR heeft een positief effect op de gezondheid en het welzijn van de mensen die er werken, vindt het International WELL Building Institute (IWBI). WELL is een wereldwijde standaard met hoge eisen aan concepten als lucht, water, licht, akoestiek, thermisch comfort, materialen en innovatie. Voor 80 procent was dit al op orde. DGMR heeft zichzelf met name verbeterd in ‘zachte’ WELL-features als geestelijke gezondheid, gemeenschap, beweging en voeding. De bewijslasten hiervoor zijn met hulp van Bureau de Bont ingevuld. Om Platinum te halen, is een score van minimaal 80 punten nodig. DGMR behaalde 87 punten.
Gezonde voeding
Zo’n 20 procent van alle werkplekken heeft nu zit-stabureaus en twee keer per week levert een lokale leverancier biologische groenten en fruit als gezonde snack. In het kantoor is veel groen in circulaire plantenbakken en medewerkers worden aangemoedigd om water te drinken. Verder biedt de DGMR Academie trainingen op het gebied van focus en timemanagement, is er een bibliotheek met boeken over gezonde voeding, goed slapen en mindfulness en is er onder andere een rust/meditatieruimte.
Intern draagvlak
DGMR heeft volop gewerkt aan intern draagvlak. Zo zijn medewerkers in interne sessies meegenomen in de betekenis van WELL voor de werkomgeving. Ook ontvingen ze de door DGMR en bba binnenmilieu ontwikkelde enquête-tool Healthy Building Index om hun tevredenheid over het binnenklimaat en de voorzieningen aan te geven. Met een gezonde-koekenproeverij werden medewerkers betrokken bij de keuze voor nieuwe koeken.
Ervaring
Al meer dan twintig jaar werkt DGMR aan gezondheid in gebouwen. Sinds de introductie van de WELL Building Standard in 2016 is het ingenieurs- en adviesbureau betrokken bij de toepassing ervan in Nederland. Met name bij nieuwbouw, zoals voor projecten als EDGE Olympic en Flow. Door het eigen kantoor in Den Haag als uitgangspunt te nemen, heeft DGMR nu ook ervaring opgedaan met WELL voor bestaande bouw en de begeleiding van het interne proces.
Rondleidingen
Steeds vaker kloppen opdrachtgevers bij DGMR aan om een gezonde werkomgeving voor gebruikers te creëren. Volgens het principe ‘practise what you preach’ is het eigen kantoor aangepast aan de WELL-eisen. Ook in de 1,5m-samenleving wil DGMR met beperkte rondleidingen in het kantoor in Den Haag aantonen dat het behalen van het hoogste WELL-certificaat ook haalbaar is in bestaande gebouwen. Daarnaast ontwikkelt DGMR een geanimeerde virtuele toer door het kantoor.
Utrechtse studenten bouwen betaalbaar duurzaam huis
Een team van zestig studenten van de Hogeschool Utrecht bouwt momenteel aan het huis van de toekomst. De studenten maken een betaalbaar huis dat modulair, circulair, zelfvoorzienend en adaptief is. Het huis doet mee in de strijd om de Solar Decathlon 2020 prijs. Dit is een wedstrijd waarbij studententeams uitgedaagd worden om efficiënte en innovatieve gebouwen te ontwerpen op basis van duurzame energie. Ook leren zij wat de meerwaarde is van interdisciplinair samenwerken met complexe vraagstukken uit de praktijk.
Het huis dingt in de Solar Decathlon mee om de prijs voor het meest duurzame huis ter wereld. Het project is genomineerd omdat het complete huis volledig duurzaam is. Zo wordt het geïsoleerd met oude plantenresten en wordt regenwater voor hergebruik opgevangen. Het team onderzoekt bovendien een leasing concept waarbij materialen niet gekocht hoeven te worden. De wand-, vloer- en plafondelementen kunnen worden opgehangen met een systeem dat is ontwikkeld door de studenten zelf. Het heeft een groene gevel waar vlinders, vleermuizen en insecten in kunnen leven. Het slaat ook energie op om te gebruiken op de momenten dat de zon niet schijnt.
Warmtepomp zonder buitenunit
Team Celcius werkt met verschillende bedrijven samen om alle elementen in het huis te verduurzamen. Zo levert Vaillant de recoCOMPACT exclusive warmtepomp die werkt zonder buitenunit. Het betreft een alles-in-één lucht/water-warmtepomp met een warmwaterboiler en geïntegreerde WTW-unit voor ventilatie. De warmtepomp zorgt voor verwarming, koeling, ventilatie en warmwaterproductie en heeft het Green iQ-label, dat staat voor producten die voldoen aan de hoogste voorwaarden rondom duurzaamheid en intelligent beheer. De unit heeft daarnaast een stille werking waardoor de bewoners geen overlast ervaren. Vaillant denkt mee over de juiste werking van het systeem en levert de technische kennis, zodat de recoCOMPACT exclusive warmtepomp goed wordt geïnstalleerd.