ISSO voegt SBR-producten toe aan haar kennisaanbod
De B&U kennisportefeuille wordt per 1 januari 2018 overgenomen. De SBR-referentiedetails van deze portefeuille vormen een belangrijk onderdeel voor de kwaliteitsborging van het bouwen.
ISSO is, als kennisinstituut voor installatietechniek, een logische nieuwe beheerder en uitgever. ISSO heeft de kennis en mogelijkheden de producten van SBR op te nemen, te integreren met installatiekennis en verder te ontwikkelen. “De SBR kennis is bij ISSO in goede handen”, aldus Rob van Bergen, directeur van ISSO. “De overname past heel goed in onze strategie om het kennisinstituut te zijn voor vakmensen in de bouw- en installatiesector. De overname van de SBR producten, waaronder de referentiedetails, vormt hierbij een belangrijke stap”.
De komende periode zal er gewerkt worden aan de digitale integratie van de kennisproducten van SBR met de installatietechnische kennis in de KennisBank van ISSO. “Voor de gebruikers van de kennis zal er op 1 januari 2018 nog niet veel veranderen”, stelt Rob van Bergen. “De gebruiker kan voorlopig zowel de kennisproducten van ISSO als die van SBR raadplegen op de gebruikelijke wijze”.
Complete en integrale kennis
SBRCURnet heeft aangegeven haar activiteiten als kennisinstelling per 1 januari 2018 te moeten beëindigen. Hierdoor dreigde een belangrijke onafhankelijke kennisbron van en voor de sector verloren te gaan. Door de overname blijft de kennis beschikbaar en actueel.
“Het samenbrengen van de kennisportefeuille van SBR met die van de installatietechniek biedt de kennisgebruiker straks complete en integrale kennis. Dit integrale kennisaanbod is essentieel voor ondersteuning van de vakmensen bij maatschappelijke vraagstukken zoals ketensamenwerking, duurzaamheid en krapte op de arbeidsmarkt”, aldus Rob van Bergen.
Gratis webinar over indoor locatiebepaling
Bij steeds meer toepassingen binnen domotica en smart buildings is indoor locatiebepaling van essentieel belang. Daarom organiseert ISSO op 12 september een gratis webinar over indoor locatiebepaling. Via het webinar kunnen installateurs, integratoren en andere geïnteresseerden meer te weten komen over de relatief nieuwe sector binnen de installatiewereld. Anne van Rossum van Crownstone presenteert het webinar en geeft na afloop antwoord op vragen die tijdens en na het webinar gesteld worden.
Van Rossum leidt het webinar in met een introductie van wat indoor locatiebepaling precies inhoudt en voor welke toepassing het fenomeen van belang is. Aan de hand van voorbeelden neemt hij de volgers mee in de wereld van domotica en smart buildings, waar indoor locatiebepaling een belangrijke rol speelt om verschillende toepassingen goed te laten functioneren.
Technologie
Tijdens het webinar behandelt Van Rossum ook de verschillende manieren waarop locatiebepaling gerealiseerd kan worden. Daarnaast gaat de presentator in op de verschillende technologieën die nodig zijn om de eerdergenoemde verschillende soorten locatiebepaling mogelijk te maken.
Werking locatiebepaling
Na de behandeling van de type locatiebepalingen en de hiervoor benodigde technologieën, komt aan bod hoe locatiebepaling precies werkt. Van Rossum neemt de deelnemers aan het webinar mee in de technische details van de werking van apparaten die binnen gebouwen de locatie van personen bepalen. Aansluitend toont hij een aantal apparaten met indoor locatiebepaling die voor verschillende toepassingen gebruikt kunnen worden.
Handvatten voor installateur
Van Rossum bespreekt ook wat deze feiten omtrent indoor locatiebepaling in de praktijk betekenen voor de installateur. De spreker van Crownstone blikt vooruit op de toekomst en welke rol positiebepaling hierin zal gaan spelen. Hierna neemt hij de tijd om vragen te beantwoorden van de deelnemers aan het webinar. ISSO zorgt dat vragen die tijdens het webinar niet aan bod komen, na afloop van het webinar worden beantwoord.
Aanmelden
Iedereen die geïnteresseerd is in het webinar kan zich hiervoor aanmelden via isso.nl. Deelname is gratis. Het webinar vindt plaats op 12 september om 12.00 uur. Wie nu al vragen heeft over indoor locatiebepaling, kan deze alvast stellen in een e-mail aan instructies@isso.nl.
Rekenmethode voor warmteverlies in woningen herzien
De rekenmethode voor warmteverlies is aangepast. Deze is beschreven in de vernieuwde ISSO-publicatie 51 ‘Warmteverliesberekening voor woningen en woongebouwen’. De nieuwe rekenmethode is een gevolg van de recentelijk, op Europees niveau aangepaste norm NEN-EN12831, Deel 1. Ook blijkt de hedendaagse nieuwbouw bijna geen warmte meer te verliezen.
ISSO-publicatie 51 baseerde zich nog op de ‘oude’ Europese norm NEN-EN 12831. Dat die Europese norm nu is aangepast, komt vooral door de zogeheten ‘recast’ van de Europese energieprestatierichtlijn, de EPBD. Deze EPBD verwijst namelijk naar de NEN-EN 12831 Deel 1, die andere uitgangspunten hanteert dan de oude norm.
Diverse berekeningsmethodes
De ISSO-publicatie 51 bevat berekeningsmethodes voor het bepalen van het transmissiewarmteverlies, het warmteverlies door buitenluchttoetreding en de toe te rekenen toeslag voor opwarming na eventuele nachtverlaging of bedrijfsbeperking. Daarnaast houdt de nieuwe methode in de vernieuwde publicatie rekening met ltv-systemen en woningen met een geringe warmtevraag. Qua terminologie en maatvoering wordt zoveel mogelijk aangesloten bij het Bouwbesluit 2012. Voor bepaling van de U-waarde van een constructie gaat de publicatie zo veel mogelijk uit van de NEN 1068. Ook behandelt de publicatie uitgebreid de verschillende ventilatiesystemen die in de woningbouw gebruikelijk zijn. De methodiek wordt toegelicht aan de hand van een aantal voorbeelden.
Meer nieuwe uitgaven
Eerder deze zomer verscheen al de aangepaste ISSO-publicaties 53 (‘Warmteverliesberekening voor utiliteitsgebouwen met vertrekhoogten tot 4 meter’) en over enkele weken verschijnt ook ISSO-publicatie 57 (‘Warmteverliesberekening in industriegebouwen en utiliteitsgebouwen met ruimtes hoger dan 4 meter’). Ook het Kleintje Warmteverlies zal deze zomer nog in herziene uitgave op de markt komen. De nieuwe ISSO-publicaties zijn verkrijgbaar via kennisbank.isso.nl
Vernieuwde berekeningsmethodes voor het te installeren verwarmingsvermogen
Gebouwen worden steeds luchtdichter gemaakt. Hierdoor veranderen ook de waarden die voor warmteverlies gehanteerd moeten worden. Op Europees niveau is recentelijk in de NEN-EN 12831, Deel 1, een nieuwe rekenmethode vastgesteld. Deze bevat aangepaste waarden voor warmteverlies, die de basis vormen voor de vernieuwde ISSO-publicatie 53 ‘Warmteverliesberekening voor utiliteitsgebouwen met vertrekhoogten tot 4 meter’. In de loop van de zomer verschijnen ook vernieuwde versies van de ISSO-publicaties 51, 57 en het Kleintje Warmteverlies.
De herziening van de kennisproducten die met warmteverlies te maken hebben, was noodzakelijk omdat hedendaagse nieuwbouw bijna geen warmte meer verliest. ISSO-publicatie 53 baseerde zich nog op de ‘oude’ Europese norm NEN-EN 12831. Maar die norm is aangepast, vooral door de zogeheten ‘recast’ van de Europese energieprestatierichtlijn, de EPBD. Deze EPBD verwijst nu naar de NEN-EN 12831 Deel 1, die andere uitgangspunten hanteert dan de oude norm. Op basis van die uitgangspunten is nu ook de ISSO-publicatie, waar het gaat om warmteverliesberekeningen, aangepast.
Aansluitvermogen bepalen
De ISSO-publicatie 53 bevat berekeningsmethodes voor het bepalen van het te installeren verwarmingsvermogen per vertrek en het aansluitvermogen in utiliteitsgebouwen met ruimtes tot maximaal 4 meter hoog. De vernieuwde publicatie helpt de ontwerper en de installateur om het aansluitvermogen op basis van het schilverlies te bepalen. Naast een methode voor het bepalen van het op te stellen vermogen per vertrek, is er een methode voor de bepaling van het aansluitvermogen en de bijdrage aan een collectieve warmteopwekker. Dit gebeurt allemaal op basis van het transmissiewarmteverlies, het warmteverlies door buitenluchttoetreding en door rekening te houden met een toeslag voor opwarming na eventuele nachtverlaging of bedrijfsbeperking.
Veel minder snelle afkoeling
“Het is eigenlijk heel logisch, voor iedereen die naar de huidige bouwpraktijk kijkt. Onder invloed van de alsmaar aangescherpte energieprestatie-eisen gebruiken we inmiddels forse isolatiepakketten. Iedereen snapt dat gebouwen, maar ook woningen, veel minder snel afkoelen”, zegt Harry van Weele, projectcoördinator bij ISSO. “Waar je een kleine tien jaar geleden nog daadwerkelijk rekening moest houden met een afkoeling van een gebouw met 3 tot 4 graden per etmaal, is dat bij de huidige, zeer energiezuinige bouwmethode nog maar 1 graad per etmaal. Daarom hanteren we in het ontwerp nu een buitentemperatuur die afhankelijk is van de tijdsconstante van het gebouw. En waar je vroeger als minimum temperatuur -10 graden Celsius hanteerde, kan dat nu oplopen tot -6 graden Celsius. De rekenmethode in de nieuwe publicatie houdt daar allemaal rekening mee”, aldus Van Weele.
Later deze zomer verschijnen de aangepaste ISSO-publicaties 51 (voor warmteverlies in woningbouw), ISSO-publicatie 57 (voor warmteverlies in industriegebouwen en ruimtes in utiliteitsgebouwen hoger dan 4 meter) en het Kleintje Warmteverlies. De nieuwe ISSO-publicatie 53 is verkrijgbaar via kennisbank.isso.nl
Eindelijk een Nederlandse norm voor grootkeukenventilatie
Met de lancering van ISSO-publicatie 112 over grootkeukenventilatie zijn Nederlandse adviseurs en installateurs niet langer afhankelijk van Duitse richtlijnen en normen. Deze publicatie is een norm met uitgebreide beschrijving voor het ontwerpen, installeren en onderhouden van grootkeukenventilatie. De norm richt zich op de ventilatievoorzieningen in de keukens van scholen, horeca maar ook bij industriële voedselbereiders. De ISSO-publicatie behandelt onder meer de interactie tussen de keukenventilatie en het ventilatiesysteem van het gebouw en de drukhiërarchie in dat gebouw om te voldoen aan de hygiëne-eisen uit de HACCP. Ook onderwerpen als gemonteerde verlichtingssystemen in afvoerkappen, brandblussystemen of ontgeuringsinstallaties komen aan bod.
In elke grootkeuken ontstaan, tijdens het bereiden van voedingsmiddelen, onvermijdelijk luchtverontreinigingen, waterdamp en warmte. Om geurhinder te minimaliseren en een goede binnen luchtkwaliteit en thermisch comfort te kunnen garanderen moet een grootkeuken zodanig ontworpen zijn dat luchtverontreinigingen uit de ruimte worden afgevoerd. Het ontwerp van een grootkeukenventilatiesysteem is daarom cruciaal in het behalen van de eisen met betrekking tot de arbeidsomstandigheden: binnen luchtkwaliteit, geur en thermisch comfort.
De ISSO-publicatie behandelt zowel het opstellen van het programma van eisen, het ontwerp, de uitvoering en installatie als de in gebruik name. Maar niet in de laatste plaats gaat de publicatie ook in op het beheren en onderhouden van ventilatiesystemen van grootkeukens. Want na de oplevering moet de eigenaar samen met het onderhoudsbedrijf zorgen dat het ventilatiesysteem blijft doen waarvoor het ontworpen is, zodat de installaties schoon en veilig te gebruiken zijn. Hiervoor zijn dagelijkse reiniging en periodiek onderhoud noodzakelijk. Daarom komt ook het onderhoud aan bod, evenals de methoden om te controleren of een grootkeukenventilatiesysteem (nog) goed werkt.
In grote lijnen moet men voor het ontwerp en de installatie vier stappen doorlopen. Bij de eerste twee stappen – die niet in deze publicatie aan bod komen – gaat het om het bepalen van een plattegrond van de keuken en de keuze voor de specifieke keukenapparatuur. De publicatie start bij de derde stap, de selectie van het afvoersysteem en de daarbij behorende debieten. Ook is dan bekend wat de benodigde ruimte is voor het ventilatiesysteem (zowel toe- als afvoer) en welke sparingen men moet maken, waar de aansluitpunten liggen, enzovoorts. Vervolgens volgt de inpassing van de installaties binnen de overige gebouwinstallaties. Tot slot draait alles om het geheel; een gebalanceerd ontwerp van een klimaatinstallatie waarmee de geëiste binnen condities in de keuken kunnen worden bereikt.
In de praktijk is er vaak weinig overleg tussen de adviseurs voor de indeling en inrichting van de keuken, de leveranciers van keukenapparatuur en de adviseurs en installateurs voor de werktuigkundige en elektrische gebouwinstallaties. Daardoor is de totale hoeveelheid afvoerlucht voor een keuken bijvoorbeeld niet gebaseerd op de convectieve warmteafgifte veroorzaakt door de opgestelde keukenapparatuur. Ook houdt het gekozen ventilatiesysteem geen rekening met het verschil in efficiëntie van de verschillende type keukenkappen. In veel gevallen ontstaat daardoor een suboptimaal geheel. Met ISSO-publicatie 112 kunnen marktpartijen veel beter, en stap voor stap, samenwerken aan de meest optimale configuratie van grootkeukenventilatiesystemen.
[related_post themes=”text”]
Digitale bibliotheek voor de installatiebranche
ISSO heeft haar online bibliotheek, de ISSO-KennisBank, vernieuwd. De digitale bibliotheek is te raadplegen via smartphone, tablet of via de computer. Iedereen kan gratis kennismaken met de ISSO-KennisBank. De gebruiker krijgt toegang tot de online bibliotheek met een KennisID profiel en komt daarmee in Mijn ISSO, een persoonsgebonden omgeving. In deze omgeving bouwt de gebruiker een archief op met kennisproducten waarin hij geïnteresseerd is of die hij vaak gebruikt. De gebruiker kan een keuze maken van meer dan 400 producten, waaronder publicaties, kleintjes, BRL-en, rekentools, whitepapers en checklists. Via Mijn ISSO kan de gebruiker zijn abonnement beheren en heeft hij direct de beschikking over zijn benodigde kennis. De ISSO-KennisBank, voorheen ISSO-digitaal, bevat gratis en betaalde informatie zoals: zakboekjes, (reken)hulpmiddelen en richtlijnen voor de dagelijkse praktijk.
Behalve de digitale bibliotheek van ISSO is ook isso.nl vernieuwd. De bezoeker komt ook hier binnen in een nieuwe omgeving, maar de informatie is vertrouwd. Zoals gebruikelijk vindt de gebruiker op isso.nl informatie over de (instructie)bijeenkomsten, projecten, nieuws en natuurlijk een link naar de ISSO-KennisBank.
[related_items themes=”text”]
Nieuwe ISSO-Kennispartner
IMI Aero-Dynamiek is toegetreden als nieuwe ISSO-Kennispartner. “De geloofwaardigheid van de installatiesector staat of valt met kennis”, stelt Gerrit Hofman, technisch directeur bij IMI Aero-Dynamiek. “Onze organisatie heeft veel kennis en ervaringen om over te dragen en we staan altijd open voor die van anderen. Kernactiviteiten van deze organisatie zijn het meten, valideren en optimaliseren van klimaatinstallaties in de gebouwgebonden omgeving. Voor ons is kennis een product. En dat product maak je alleen maar beter door samen te werken, ervaringen met elkaar te delen en kennis te bundelen. Dan krijg je een product op niveau en meer kwaliteit. Het platform ISSO-Kennispartners is hiervoor een mooi podium.”
“De ISSO-Kennispartners hebben allemaal hun eigen expertise”, vervolgt Hofman. “Het kan technische informatie opleveren voor onze medewerkers of voor de leerlingen van onze interne opleiding. Daarbij kan het platform inspiratie geven voor nieuwe ontwikkelingen. Om die reden is IMI Aero-Dynamiek ook aangesloten bij verenigingen, zoals TVVL en NVTG. Organisaties of podia die beroepsgroepen of de sector vertegenwoordigen, bieden je als bedrijf de mogelijkheid om kennis breed uit te zetten. Omdat je via die kanalen veel hoort, kun je beter anticiperen op toekomstige veranderingen binnen een vakgebied en vaak ook voorloper zijn.”
De doelstelling van ISSO is de kennis en de kwaliteit van de installatieprofessional structureel op een hoger niveau te brengen. Daar draagt het platform ISSO-Kennispartners aan bij. De deelnemende bedrijven staan voor het motto: samen bereik je meer. Met IMI Aero-Dynamiek heeft het platform inmiddels veertien deelnemende bedrijven. Meer informatie over het platform ISSO-Kennispartners staat op www.isso.nl.
[related_post themes=”text”]
Technische en bouwkundige maatregelen voor levensloopgeschikte woningen
Welke doordachte keuzes zijn nodig bij nieuwbouw en renovatie van levensloopgeschikte woningen? De ISSO-publicatie 77 ‘Levensloopgeschikt wonen’ reikt hiervoor installatietechnieken en bouwkundige oplossingen aan. De publicatie is een praktische aanvulling op het Programma van Eisen voor de professionele markt. Bovendien slaat de uitgave een brug tussen techneuten, bewoners en zorgprofessionals. De technische en bouwkundige adviezen en maatregelen in het boek worden gegeven aan de hand van zes fictieve personages. Zo zit de heer Jansen in een rolstoel, is de heer Timmerhuis vergeetachtig, heeft Emma een licht verstandelijke beperking en wil het echtpaar Öztürk het huis renoveren en alvast geschikt maken voor de oude dag. Bij ieder type bewoner wordt een overzicht gegeven van toepassingen die mogelijk zijn, onder meer met een checklist en foto’s. Het boek beoogt zo de juiste technische en bouwkundige maatregelen boven tafel te krijgen. Centraal staan de wensen en mogelijkheden van de bewoner. De focus ligt op de maakbaarheid binnen het budget en de gestelde tijd.
De basis van ISSO-publicatie 77 vormt de kennis uit eerdere projecten, zoals Radar 2020, Wel Thuis en Technologie Thuis nu! Ook is kwalitatief onderzoek gedaan onder 250 gepensioneerden. Samengewerkt is met deskundigen werkzaam bij zorginstellingen en -zorgverzekeraars, woningbouwcorporaties, projectontwikkelaars, gemeenten, HBO-verpleegkunde en de bouw- en installatietechniek. Het gaat om professionals die nauw betrokken zijn bij het onderwerp levensloopgericht wonen. Margriet Pol van Ergotherapievereniging Nederland: “Technici en ergotherapeuten kunnen gebruikmaken van elkaars expertise en elkaar aanvullen. Wellicht verlaagt dit naslagwerk de drempel om samen op te trekken met opdrachtnemers, zorgprofessionals en bewoners.”
Het boek is te bekijken en voor €80,- (excl. btw en verzendkosten) verkrijgbaar via de winkel op isso.nl. De publicatie is met een abonnement digitaal te raadplegen via isso-digitaal.nl. Publicatie 77 ‘Levensloopgeschikt wonen’ is gemaakt door ISSO in opdracht van Technisch Installatiebedrijf (OTIB), Uneto-VNI en Stichting Kien.
Handboek Zonne-energie geactualiseerd
Het ISSO-Handboek Zonne-energie is grondig herzien. Het praktijkgerichte boek loopt nu weer in gelijke pas met de ontwikkelingen in techniek en regelgeving, waaronder de nieuwe NEN 1010 en NEN 7250. Het is een doe-boek. Het boek leert het juist ontwerpen, installeren en beheren van zonne-energiesystemen aan de hand van duidelijke processtappen. Bij iedere stap krijgt de gebruiker praktische informatie over de handelingen en de geldende voorschriften en regelgeving. Inhoudelijk is de eerste versie uit 2006 flink herschreven. Behalve aanpassingen vanwege onder meer de nieuwe NEN 1010 (veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties) en NEN 7250 (bouwkundige aspecten van zonne-energiesystemen en integratie in daken en gevels), beschrijft het handboek alle informatie die nodig is voor de certificering van installateurs in het kader van de Europese Richtlijn Hernieuwbare Energie (RES). Voor opdrachtgevers wordt die certificering steeds meer een handvat voor kwaliteit; installateurs kunnen zich met die certificering onderscheiden.
Omdat het boek tot stand is gekomen met kennis uit diverse expertises op het gebied van zonne-energiesystemen, heeft het boek een breed draagvlak. Zo is het boek beoordeeld door onder meer leden van Holland Solar, Uneto-VNI, TVVL en Vereniging Het Hellend Dak. De update is financieel mede mogelijk gemaakt door OTIB, RVOnl, Uneto-VNI en TVVL.
Het vernieuwde Handboek ‘Zonne-energie, bouwkundige en installatietechnische richtlijnen voor zonne-energiesystemen’ kost € 160,- (excl. btw en verzendkosten). De digitale versie is met een abonnement te raadplegen op isso-digitaal.nl.
Inkijkexemplaar: ISSO handboek zonne-energie 2016
Praktijkgerichte instructie binnenklimaat
Investeren in goed functionerende installaties en gebouwtechnieken verdient zichzelf dubbel en dwars terug. Een gezond binnenklimaat verhoogt de productiviteit van werknemers en leerlingen tot wel 15%. De techniek is er klaar voor: nu wij nog.
ISSO, kennisinstituut voor de installatiesector, organiseert een instructiemiddag over technische oplossingen voor een gezond binnenklimaat voor alle partijen die betrokken zijn bij de realisatie van een gezond binnenklimaat in gebouwen. De focus ligt op kantoren, scholen en kinderdagverblijven. De instructie is gebaseerd op ISSO/REHVA 901 ‘Binnenmilieu en productiviteit in kantoren’, aangevuld met uitkomsten en inzichten uit recente onderzoeken over productiviteit.
De instructie heeft een praktische insteek. Er worden oplossingen aangereikt voor technische en bouwkundige aspecten, het thermisch binnenklimaat en comfortmodellen, ventilatie- en klimaatinstallaties (ontwerp, realisatie en beheer) en de interpretatie van de wet- en regelgeving. Docenten zijn Atze Boerstra, directeur BBA Binnenmilieu Advies en Marco Hofman, projectcoördinator binnenklimaat bij ISSO.
10 maart (Eindhoven); 24 maart (Rotterdam); 31 maart (Nieuwegein). Alle instructies zijn op een donderdag van 13.00 tot 16.30 uur. Bij OTIB aangesloten bedrijven betalen slechts € 150, -. Overige deelnemers betalen € 595, -.
Prijzen zijn excl. btw, incl. hand-out. Nadere informatie staat op www.isso.nl onder kennisbijeenkomsten.