Duitse onderzoekers ontwikkelen sneltest voor Legionella
Bij een legionella-uitbraak is het essentieel om de exacte bron zo snel mogelijk te vinden, zodat verdere infecties kunnen worden voorkomen. Tot op heden duurt een gedetailleerde analyse dagen. Onderzoekers van de Technische Universiteit van München hebben nu een sneltest ontwikkeld die in ongeveer 35 minuten hetzelfde resultaat bereikt.
Legionella zijn staafvormige bacteriën die bij de mens levensbedreigende pneumonie kunnen veroorzaken. Ze vermenigvuldigen zich in warm water en kunnen via koeltorens, verdampingskoelinstallaties en warmwatersystemen in de lucht worden verspreid. De gevaarlijkste onder de bijna 50 soorten Legionella is Legionella pneumophila. Deze is verantwoordelijk voor 80 procent van alle infecties.
Wanneer een uitbraak plaatsvindt, moet de bron van de ziektekiemen zo snel mogelijk worden geïdentificeerd om verdere infecties te voorkomen. Net als bij een vaderschapstest wordt de oorsprong van de uitbraak bevestigd wanneer de kiemen in het proceswater van een technisch systeem precies overeenkomen met die bij de patiënt zijn geïdentificeerd. Vaak moeten echter veel systemen worden getest en de vereiste teelt voor de test duurt ongeveer tien dagen.
Een team van wetenschappers heeft nu een speciale meetchip ontwikkeld. Deze chip detecteert niet alleen de gevaarlijke ziekteverwekker Legionella pneumophila, maar identificeert ook welke van de ongeveer 20 subtypen aanwezig is. Het systeem biedt een volledige analyse binnen 34 minuten.
Legionellascan voor collectieve leidingwaterinstallaties
Vanmiddag introduceert kennisinstituut ISSO de LegionellaScan. De lancering vindt plaats op de stand van Envaqua tijdens de beurs Aqua Nederland in Gorinchem. Met de LegionellaScan kunnen eigenaren en beheerders van collectieve leidingwaterinstallaties in gebouwen stap voor stap ontdekken of zij de juiste maatregelen treffen en of zij aan de voor hen geldende, wettelijke regelgeving voldoen.
“Voor gebouweigenaren en -beheerders is het nog altijd erg lastig om exact te weten welke wetgeving van toepassing is en welke regels zij moeten naleven. Met de LegionellaScan hebben wij een hulpmiddel ontwikkeld dat stap voor stap duidelijk maakt aan welke regels, en op welke wijze, je moet voldoen”, vertelt Irene van Veelen, projectcoördinator en sanitair specialist bij ISSO. De LegionellaScan is tot stand gekomen in een gezamenlijk project van ISSO, Imiq Advies en Holland Water. De digitale tool is mede ontwikkeld naar aanleiding van een breed opgezet onderzoek dat ISSO vorig jaar onder gebouweigenaren en beheerders heeft uitgevoerd. Daarin gaf driekwart van de respondenten aan op een bepaald moment een legionellabesmetting in de installaties te hebben gehad.
Geen onwil
“Het is geen onwil bij eigenaren en beheerders, maar de reden dat er nog zoveel fout gaat in de uitvoering van Legionellapreventie, heeft gedeeltelijk te maken met het gebrek aan duidelijkheid. Het is lastig om exact te weten waaraan je moet voldoen. Adviseurs zouden de eigenaren daarbij moeten helpen, maar ook zij doorzien vaak niet de volledige reikwijdte van de regelgeving. Met de LegionellaScan krijgen eigenaren dat inzicht, maar het kan ook adviseurs helpen om hun klanten een objectief overzicht te geven van de verplichtingen en maatregelen die noodzakelijk zijn”, vertelt Irene van Veelen.
Stapsgewijze aanpak
De LegionellaScan is, na eenmalige registratie via MijnISSO, gratis beschikbaar in de ISSO-KennisBank via kennisbank.isso.nl. De scan bestaat uit een digitale, stapsgewijze aanpak waarbij de gebruiker, vraag voor vraag, meegenomen wordt door de regels en benodigde maatregelen. De scan start met de vraag onder welke categorie de locatie van de gebruiker valt. Dit bepaalt of er sprake is van een zogenoemde ‘prioritaire locatie’ en welke voorschriften van toepassing zijn. Vervolgens volgt een vraag of er al een risicoanalyse van de leidingwaterinstallatie is gemaakt door een BRL6010-gecertificeerd adviesbureau. Daarna gaat de scan verder met inhoudelijke vragen over de installatie en de aanpassingen die er zijn gedaan. Of juist niet zijn gedaan. Onder elke vraag biedt de scan een korte, inhoudelijke toelichting die het beantwoorden van de vraag eenvoudiger maakt, met een verwijzing naar de wetgeving. Het resultaat van de scan geeft uiteindelijk aan welke vorm van beheer wel of niet mogelijk en noodzakelijk is.
Collectieve waterleidingsystemen
“Met de LegionellaScan focussen we nu op eigenaren en beheerders van collectieve waterleidingsystemen. Dan gaat het over ziekenhuizen, zorginstellingen, asielzoekerscentra en gevangenissen, zwembaden met sauna’s, hotels, bed & breakfast, kampeerterreinen, wegrestaurants met douches en jachthavens. Vanzelfsprekend kunnen ook andere eigenaren, die vermoeden dat zij iets aan legionellapreventie moeten doen, de scan uitvoeren”, vertelt Irene van Veelen. “De scan is niet bedoeld voor bedrijven met een koeltoren. Het is niet uitgesloten dat we daarvoor in de toekomst ook een dergelijke scan maken, maar deze uitvoering is daarvoor niet geschikt.”
Anoniem invullen
Als de scan volledig is doorlopen, kunnen de gebruikers van de tool een rapport afdrukken. Dit geeft hen een goede indicatie van de status van hun systeem in relatie tot de bescherming tegen legionella. “Mensen kunnen de scan volledig anoniem invullen, ondanks de registratie”, benadrukt Irene van Veelen. “Voor ons is het van belang dat we weten met welke type eindgebruiker we te maken hebben, en daarnaast hoe en hoe vaak de scan wordt ingevuld. Die informatie kunnen we dan weer gebruiken om de scan te verbeteren en om gerichte informatiecampagnes op te zetten om specifieke doelgroepen beter te informeren. Dat is namelijk een van de actiepunten die we, naar aanleiding van ons onderzoek vorig jaar, hoog op de agenda hebben gezet. De gegevens die ISSO opslaat, zijn echter niet herleidbaar naar de individuele eindgebruiker. Dat zou de bereidheid om de scan te gebruiken enorm verminderen vanwege de gevoeligheid van de informatie.”
De markt is weer bereid om in sanitair te investeren
Even over de grens ligt Essen. Volgens insiders een zeldzame parel in het geïndustrialiseerde Roergebied. “Als je tenminste de juiste wijken ingaat”. Wij bezochten Essen vanwege een geheel andere reden. Om het jaar organiseert de Messe Essen de SHK Essen, één van de grootste installatievakbeurzen van Europa. Gewoonlijk in het begin van maart. Vanwege het tijdschema beperkten we ons deze keer tot de sanitairhallen. Verslag van een rondje ‘duurzaamheid’, ‘veeleisende klanten’, ‘digitalisering’, nieuwe kranen en badtrends.
De SHK Essenhad dit jaar 556 exposanten uit 18 verschillende landen, die verspreid over 10 hallen hun nieuwe producten en systeemoplossingen lieten zien. Uiteraard was er ook een omlijstend programma met lezingen, presentaties en stands met infoborden. Evenals bij andere vakbeurzen in installatieland ligt het aantal beslissers gewoonlijk hoog; zo rond de 70%. De SHK besteedt aandacht aan diverse vakdisciplines binnen de installatietechniek; van duurzame energie-opwekkers, tot verwarmingsafgiftesystemen en koudetechniek. De eerlijkheid gebiedt wel te zeggen dat de beurs vooral focust op ontwikkelingen op sanitair vlak. Van de 10 hallen waren er 6 gewijd aan sanitaire technieken, waterbehandeling en zwembadtechniek.
VSK versus SHK
Waar het aantal exposanten op de laatste VSK volgens bezoekers uit het vakgebied ‘wat mager’ was, kwamen ze dus wel ruimschoots aan hun trekken op de SHK. Bovendien, zo lieten standhouders ons weten, trekt de beurs ook veel Nederlanders, omdat Essen makkelijk aanrijdbaar is en vlak over de grens ligt. Overal viel dan ook onze moedertaal te horen.
Trends
Een snelle rondgang en gesprekken met standhouders maakten al direct duidelijk wat de trends zijn in sanitairland. Zo viel er meerdere keren te horen dat de klanten hun eisen flink aan het opschroeven zijn, bijvoorbeeld doordat ze zich nadrukkelijker bemoeien met de inrichting van hun badkamer. Deze ontwikkeling is niet zo verwonderlijk. De crisis is voorbij en men wil weer meer investeren in nieuwe badkamers, toiletten en keukens. Op verschillende stands waren daarnaast voorbeelden te zien van de voortschrijdende digitalisering in sanitairland. Bijvoorbeeld in de vorm van sensorkranen en beheeroplossingen voor sanitaire systemen, maar daarover straks meer. Niet echt meer opvallend, maar wel een terugkerend thema is de vergrijzing. Zowel in Duitsland als Nederland heeft deze ontwikkeling zijn weerslag op de badkamer. De klant wil langer thuis blijven wonen en heeft daarom een levensloopbestendige badkamer nodig. Uiteraard levert de installateur een belangrijke bijdrage aan het uitkomen van die wens. Tot slot: We zagen het ook al op de VSK; prefab, prefab, prefab. Waar het aantal handjes schaars is, springen de fabrikanten in het gat door snelle installatieoplossingen aan te bieden.
Digitalisering
Tot zover ons beknopte overzicht met trends; wat viel er verder op de stands zelf te ontdekken? Bij Schell was een goed voorbeeld te zien van de voortschrijdende digitalisering in sanitairland. De fabrikant demonstreerde haar nieuwe eSchell-platform. In openbare sanitairruimtes is een sterke behoefte aan hygiënische drinkwaterinstallaties, die efficiënt zijn in het gebruik. eSchell is een intelligent watermanagementsysteem, waarmee onder andere de mengkranen, thermische desinfectie en hygiënische spoelingen geregeld kunnen worden. Ook heeft eSchell een diagnosticeringsfunctie. Het watermanagementsysteem is vanaf een tablet of smartphone te bedienen. Een beheerder kan eSchell overigens ook koppelen aan zijn gebouwbeheersysteem van Priva. De eSchell SCC Bluetooth-module maakt het mogelijk om bijvoorbeeld op een kleinere schaal de aangewezen kranen te programmeren. Een interessante oplossing voor sportclubs en winkels om maar eens een zijstraat te noemen.
Legionellapreventie
Bij Ideal Standard waren Strada-wastafels te zien van dun keramiek. De sanitairfabrikant toonde ook Connect Air kranen met een slanke lijn en robuuste cartouche. Die slanke lijn, lijkt wel aan populariteit te winnen trouwens in sanitairland te oordelen naar het aantal standhouders dat ook aandacht besteedde aan dit fenomeen. Bij de CeraPlus 2 kranen extra aandacht voor legionellapreventie, onder andere door te verhinderen dat er minder water in het kranenhuis achterblijft waardoor de kans op biofilm afneemt. Wij moesten gelijk terugdenken aan ons bezoek aan de Schell-stand, waar de Xeris-kraan te zien was, die een ‘cool body’ heeft om te verhinderen dat de koudwater zijde ongewenst opwarmt.
Levensloopbestendige oplossingen
Bij Börsting bespeurden we veel aandacht voor ‘barrièrevrij’ douchen en baden met drempelloze douches en vrijstaande baden, zoals de 01 Naomi I en de Quinto of Quadro. Ook hier wordt rekening gehouden met het levensloopbestendig maken van badkamers. Daarnaast zijn het oplossingen zonder elektronica, zodat ze ook voor de iets minder gefortuneerde consument binnen handbereik blijven.
Leidingsystemen
Tot slot nog een bezoekje aan de VSH stand, leverancier van integrale leidingsysteem oplossingen. Het Shurjoint-systeem met groefkoppel is erg handig, omdat er geen tijd meer nodig is om te lassen. Als toepassing kan bijvoorbeeld worden gedacht aan droge blusleidingen. We zagen ook de VSH PowerPress, een perssysteem voor dikwandig staal. Het systeem is geschikt voor verwarming, koeling, perslucht en sprinklertoepassingen, en wordt geleverd in afmetingen van ½” tot 2”.
Volgende editie
Een snel bezoekje, maar de tijd meer dan waard. Mocht u enthousiast zijn geworden, dan is het de overweging waard om de volgende editie te gaan bezoeken van de SHK, die plaatsvindt van 10 tot 13 maart. Wederom natuurlijk in de Messe Essen
Persproef waterleidingen mag nu ook met inert gas
Het waterwerkblad 2.3 (Uitvoering persproef) is herzien. In de nieuwe versie heeft de persproef van de fabrikant een belangrijker functie gekregen. Deze wordt nu boven de voorgeschreven persproefmethoden gesteld. Met de persproef worden de trekvaste delen van installatie, zoals fittingen, getest op waterdichtheid en sterkte (afschuiving). Deze persproef mocht alleen worden uitgevoerd met (drink)water of olievrije lucht. Dat mag nu ook met inert gas (bijvoorbeeld CO2 of stikstof).
Deze methode met inert gas heeft als voordeel dat er geen water in de installatie achterblijft en vervuiling en vorming van een biofilm worden voorkomen. Het nieuwe waterwerkblad schrijft voor de waterpersproef een duur van 30 minuten voor; de droge-persproef vergt 150 minuten.
Standaard-protocollen
Fabrikant Viega laat weten al een groot aantal jaren standaard-protocollen aan te bieden voor de uitvoering van natte en droge persproeven. De persfittingen van het bedrijf zijn bovendien uitgevoerd met het zogenaamde SC-Contur. Deze veiligheidsvoorziening zorgt ervoor dat fittingen die niet geperst zijn, niet dicht zijn. Dat klinkt vanzelfsprekend, zegt de fabrikant, maar wordt duidelijker wanneer wordt bedacht dat bij het insteken van een buis in een fitting de verbinding al dicht kan lijken. Door de minimale toleranties die bij de productie worden aangehouden, kan de installatie in sommige gevallen zelfs gewoon worden gebruikt. Door plotse drukstijgingen of cavitatie van leidingen kan de fitting echter losschieten met schade door waterlekkage als gevolg.
Het SC-Contur van Viega biedt hiertegen uitkomst. Door een ‘kanaaltje’ in de zitting van de fitting zijn niet geperste fittingen altijd direct zichtbaar – op de manometer dan wel bij een visuele inspectie.
Steeds vaker waterschade
Verzekeringsmaatschappijen worden steeds vaker geconfronteerd met waterschade. Een deel hiervan wordt veroorzaakt door persfittingen die niet zijn geperst of persproeven die niet zijn uitgevoerd. Los van verzekeringskwesties leidt waterlekkage ook tot imagoschade en bijkomende schade door bijvoorbeeld stilstand.
Minder waterverbruik dankzij gamen
Zeven procent minder watergebruik tijdens piektijden. Dat is het resultaat van een pilot waarbij jonge gamers ‘spelenderwijs’ hun ouders bewust maken van hun watergebruik. Sensus, actief in onder andere slimme meters, en drinkwaterbedrijf Vitens werkten samen in deze proef. Ze bundelden de kracht van gaming met slimme metertechnologie.
De klant-trial draaide om de speciaal gebouwde game The Water Battle. Het werkte als volgt: jonge gamers redden een stad van overstroming door het verzamelen van tips en het bijhouden van het waterverbruik van hun gezin. Deze kinderen praten vervolgens thuis en op school over hun watergevechten, met als doel het bewustzijn van watergebruik bij hun ouders te verhogen.
Met behulp van watermeters die tot op één liter per uur nauwkeurig meten, verzamelde Vitens betrouwbare gegevens en zette die over naar de game-server. Tijdens de drie maanden lange trial, verminderden klanten niet alleen hun waterverbruik met zeven procent, maar realiseerde het waterbedrijf bovendien een reductie van 21 procent in energiegebruik voor watertoevoer tijdens piekuren.
“Na een succesvolle proef met de meters, die iedere vijftien minuten werden uitgelezen met een 100 procent succes-rate, waren we ervan overtuigd dat dit de juiste technologie is voor het betrouwbaar en versleuteld versturen van data naar de interne systemen van Vitens”, zegt Vitens’ Business Development Manager, Rik Thijssen. “83 procent van de deelnemers gaf aan dat meer inzicht te hebben in de eigen waterconsumptie en het bewustzijn om de consumptie tijdens piekuren te verminderen nam toe van 40 naar 90 procent van de deelnemers.”
Innovatieve douchebakken, -wanden en deuren van douchefabrikant
Kinedo® is fabrikant van A-merk douchebakken, douchewanden/-deuren en douchecabines. De hoogwaardige producten van douchefabrikant Kinedo® staan voor innovatie, kwaliteit en design. De slimme probleemoplossers Kinemagic en Duo, bieden de mogelijkheid om een bad te vervangen door een ruime & veilige douche of door een douche/bad combinatie. De uitgebreide en tijdloze collectie van Kinedo® is makkelijk te installeren en biedt doucheoplossingen die geschikt zijn voor elke badkamerindeling. Kinedo® is eveneens de perfecte partner op het gebied van nieuwbouw- en renovatieprojecten. Alle Kinedo® producten zijn ontworpen volgens de Europese Normen voor kwaliteit en veiligheid.
Kinemagic: dé slimme doucheoplossing
Vervang uw bad door een ruime en veilige inloopdouche in 1 dag
Met het innovatieve douchesysteem van Kinemagic® wordt een ligbad binnen 1 dag vervangen door een ruime en veilige inloopdouche. Een ingrijpende verbouwing is hierbij niet nodig, wand- en vloertegels hoeven niet te worden verwijderd. Kinemagic® is verkrijgbaar in vier modellen en is volledig aanpasbaar aan de te vervangen badinstallatie. Kinemagic® is uitgevoerd met douchebak en wanden van veiligheidsglas, die snel en eenvoudig te plaatsen zijn. De douchecabine heeft een extra lage instap en kan naar wens worden aangepast met diverse ergonomische accessoires voor extra

Duo: douche/bad combinatie
Ruimtebesparend 2 in 1 concept geschikt voor elke badkamer
Duo douche/bad combinatie is ideaal voor gezinnen en dankzij de veilige instap ook zeer geschikt voor senioren of mindervaliden. Duo is verkrijgbaar in twee versies: het ‘alles-in-één pakket’ bestaat uit een ligbad met geïntegreerde deur, een glazen badwand met verchroomd profiel en extra draaipaneel, hoogwaardig kraanwerk, magnetische handdouche, een opklapbaar zitje en ergonomisch nekkussen. Duo kan ook geheel naar eigen wens worden samengesteld. Er zijn dan diverse extra’s mogelijk zoals: decorglas, massagesysteem met chromotherapie of diverse comfortsteunen voor meer veiligheid en comfort.
Kinestyle: douchewanden en douchedeuren
Douchewanden en -deuren staan voor design, kwaliteit en duurzaamheid voor een eerlijke prijs.
De douchewanden en deuren zijn gemaakt van veiligheidsglas en zijn ideaal voor het realiseren van een inloopdouche.

Extra-vlakke douchebakken
De extra-vlakke douchebakken kunnen volledig worden ingebouwd en zijn daardoor uitermate geschikt voor het realiseren van een inloopdouche. De douchebakken zijn voorzien van natuurlijk antislip en versterkt met een metalen frame. De douchebakken zijn verkrijgbaar in verschillende afmetingen en formaten. Bijkomend voordeel is dat een extra-vlakke sifon wordt meegeleverd. De douchebakken zijn gemaakt van Biolex of een combinatie van Biocryl en Biotec. Hierdoor zijn de douchebakken schokbestendig alsmede thermisch- en geluidsisolerend.
Meer informatie: www.kinedo.nl
Smartboilers voor Rotterdams kantorenpand
Het Rotterdam Science Tower gebouw in Rotterdam-West huisvest met name biomedische bedrijven. Tijdens een inspectie bleek dat de warmwatervoorziening aangepast moest worden om lagere beheerskosten en legionellapreventie te kunnen realiseren. KIN Installatietechniek uit Rijen zocht een passende warmwateroplossing en koos voor Smartboilers van Itho Daalderop.
De eisen van duurzaamheid bij dit project waren voor KIN een reden om voor de oplossing van Itho Daalderop te kiezen. Projectleider Bert van Iersel licht dit toe: “Het was duidelijk dat er twee elektrische boilers op elke verdieping geplaatst moesten worden. De veiligheid en energiebesparing waren voor onze klant de voornaamste wensen. Na de eerste gesprekken met Itho Daalderop hebben we gekozen voor hun nieuwste generatie elektrische boilers, de Smartboiler. Het installeren en live gaan verliep zonder problemen.”
“Deze zelflerende Smartboiler biedt veel comfort en is zeer energiezuinig”, aldus Mark Bussman, Category Manager bij Itho Daalderop. Op de vraag in hoeverre een elektrische boiler zelflerend is, antwoordt hij: “In dit type boiler passen we technologie toe waarbij de boiler gebruikmaakt van het verbruikspatroon van de bewoner in een gebouw of verdieping. Dit maakt het mogelijk om het opwarmmoment uit te stellen, waardoor stilstandsverliezen geminimaliseerd worden.
Sanitairontwerpers op de foto ter gelegenheid van 200 jaar Duravit
De tweehonderdste verjaardag van Duravit is gevierd in het oude operagebouw in Frankfurt. Van de gelegenheid werd gebruik gemaakt om de ontwerpers van de producten van de sanitairfabrikant gezamenlijk voor het nageslacht vast te leggen. Uit de partnersamenwerking met deze ontwerpers zijn tot nog toe 83 productlijnen ontstaan, waarvoor Duravit meer dan 160 ontwerpprijzen mocht ontvangen.
Eén van de bekendste ontwerpers is Philippe Starck, die met zijn idee ’terug naar de oorsprong’ in 1994 een verandering in de badkamer doorzette. Recordhouder is sieger design met van 24 Duravit ontwerpprojecten in 33 jaar. Andere namen zijn Kurt Merki jr., die op het laatst de armatuurlijn C.1 ontwierp, Matteo Thun en Antonio Rodriguez, die met DuraStyle een badkamerprogramma ontwikkelden voor alle toepassingen en, als nieuwkomer uit Denemarken, Cecilie Manz met haar gevoel voor haptiek en nuance.
Een dode en achttien besmette personen door legionellavirus in Spaans hotel
Op het Spaanse eiland Mallorca zijn 19 personen besmet geraakt met het legionellavirus. Een van deze personen, Een 72-jarige Schotse vakantieganger, is overleden terwijl 17 andere toeristen met verschillende nationaliteiten en een vrouwelijke medewerkster van een hotel besmet raakten en naar het ziekenhuis moesten voor behandeling. De gezondheidsafdeling van de regioregering van de Balearen is een onderzoek gestart naar de bron van de besmetting.
Het onderzoek concentreert zich niet alleen op het getroffen hotel waar de overledene verbleef maar ook op het strand bij de douches, openbare toiletten, restaurants, bars, zwembaden en in andere hotels en appartementencomplexen. Uit voorzorg werd de watervoorziening naar het hotel afgesloten en werden de gasten naar andere hotels overgebracht. Volgens de krant Mallorca Diario zijn er dit jaar al meer dan 80 besmettingen geweest op Mallorca.
Legionella in sporthal ondanks automatisch spoelsysteem
In waterleidingen van de Leidse 3 Octoberhal is legionella aangetroffen, ondanks dat de hal beschikt over een automatisch spoelsysteem. Dit meldt het Leidsch Dagblad. Het betreft overigens de ongevaarlijke non-pneumophila legionellavariant. Er is inmiddels een doucheverbod ingesteld. De gemeente heeft ook andere sporthallen en -accommodaties gecontroleerd, maar de resultaten daarvan zijn nog onbekend.