Recordaantal legionellabesmettingen in 2016
In 2016 is een recordaantal legionellabesmettingen in ons land geconstateerd, meldt het RIVM in een rapport. Het ging om 342 mensen, tegen 273 in 2015 en 214 in 2014. Inclusief Nederlanders die in het buitenland besmet raakten, werden in 2016 464 mensen besmet met Legionella. In 2010 was het totaal aantal besmettingen met 473 iets hoger, maar toen liepen meer Nederlanders de bacterie in het buitenland op.
Voor 2010 was er volgens het RIVM een aanwijsbare oorzaak voor het hoge aantal besmettingen. De zomer was nat en warm, wat ideale omstandigheden zijn voor de legionellabacterie. In 2016 was die oorzaak er niet. Er waren meer kleine uitbraken, waarbij de bron van de besmetting niet kon worden vastgesteld. In mei en juni waren de uitbraken toe te schrijven aan de vele regen die in de weken daarvoor was gevallen, maar bij de andere pieken was de oorzaak onduidelijk.
De methode om een legionellabesmetting te ontdekken, is vorig jaar iets verbeterd, maar volgens het RIVM kan dat niet als enige de toename verklaren.
De voorlopige cijfers van 2017 zijn tot nu toe op of boven het gemiddelde.
Wijzigingsblad ‘Algemene voorschriften voor Leidingwaterinstallaties’ is gepubliceerd
Het ontwerp van het wijzigingsblad A1 van NEN 1006:2015 ‘Algemene voorschriften voor Leidingwaterinstallaties’ is gepubliceerd. Dit wijzigingsblad is verschenen om scherper de omstandigheden bij de benodigde minimum temperaturen aan te geven die met warmwatermengtoestellen moeten worden gehaald. Belanghebbenden kunnen tot 15 oktober 2017 commentaar geven.
Om de groei van legionella in leidingwaterinstallaties te voorkomen, mag het water niet worden verwarmd tot meer dan 25 graden Celsius of moet de temperatuur hoger dan 60 graden Celsius zijn. Er zijn echter situaties waarin het ook verantwoord is om het warme leidingwater tot een lagere temperatuur te verwarmen. Met name in woningen met een eigen installatie en korte leidingen naar het tappunt, is het verantwoord om met een temperatuur van 55 graden Celsius te volstaan. Hierdoor wordt energie bespaard en kan een installatie als een zonneboiler worden gebruikt (mits voorzien van een na verwarmer in geval 55 graden Celsius wordt gehaald).
Daarnaast is de formulering van de aansluiting op het Bouwbesluit aangepast en zijn enige losse fouten, die zijn opgemerkt, gecorrigeerd.
Eerste ‘Badkamer in één dag’ gerealiseerd
Vier samenwerkende partijen hebben een nieuw concept in de markt gezet: ‘Badkamer in één dag’. Binnen acht uur wordt een bestaande badkamer, inclusief oud tegelwerk, leidingen en sanitair, getransformeerd naar een nieuwe, moderne ruimte. Het concept is een vervolg op de ‘Badkamerchallenge’ die woningcorporatie Mitros begin dit jaar uitschreef. De eerste badkamer is inmiddels gerealiseerd.
De vier partijen ERA Contour, Hemubo, Rutges Vernieuwt en Smits Vastgoedzorg, ontwikkelden eerder samen al het concept ‘Beter op de meter’. Het concept ‘Badkamer in één dag’ is een zogenaamde doos-in-doosconstructie, die volledig prefab gefabriceerd wordt. Hakken, breken of slopen in de bestaande badkamer is niet nodig. Alle maten worden digitaal ingemeten en de materialen worden prefab aangeleverd. Op de dag van realisatie worden alleen nog alle ‘puzzelstukjes’ op hun plek gelegd. Ook voegen, kitten en lijmen is overbodig.
In juni is de eerste ‘Badkamer in één dag’ gerealiseerd in een woning van Mitros in Utrecht. Om 08.00 uur werd gestart in een oude badkamer, compleet met sanitair, leiding- en tegelwerk. Acht uur later stroomde het water uit de nieuwe douche, in de vernieuwde badkamer.
Badkameroppervlak binnen twee dagen verdubbeld
Woningbedrijf Renswoude plaatste deze week de eerste Badkamer Uitbuik Module (BUM). Hiermee wordt het badkameroppervlak binnen twee dagen verdubbeld. De BUM is een oplossing voor bijvoorbeeld naoorlogse rijtjeswoningen die vaak op een goede locatie liggen maar waarvan het comfort op de slaapverdieping te wensen overlaat. De module creëert ruimte voor een douche, toilet, wastafel, wasmachine en wasdroger.
Het ging in Renswoude om een landelijke primeur. Burgemeester Van der Vlist-Doornenbal gaf het startsein voor het plaatsen van de BUM in een renovatieproject van 24 woningen. “We vergroten hiermee de kwaliteit van de woningen in een keer naar de eisen van deze tijd en maken ze toekomstbestendig.” Dat er boven nu ook een toilet beschikbaar is, maakt het vooral voor oudere bewoners prettig om nog langere tijd in hun huurwoning te blijven wonen.
Complicaties met sanitaire installaties hoofdthema internationaal sanitaircongres
Van 23 tot en met 25 augustus komen deskundigen uit de hele wereld samen in Haarlem op het 43e symposium ‘Water Supply and Drainage’. Doel van dit congres is het uitwisselen van kennis over de gevolgen van een ander gebruik van de hedendaagse voorzieningen en de toepassing van nieuwe sanitatieconcepten. Het congres omvat 40 lezingen en ongeveer 15 posterpresentaties.
Door klimaatverandering komt de beschikbaarheid en kwaliteit van (drink)water wereldwijd onder druk te staan. Er ontstaan daarom steeds vaker initiatieven op het gebied van alternatieve bronnen (hemelwater en grijs water) voor (drink)watergebruik aan sanitaire toestellen. Daarnaast worden sanitaire toestellen vervangen door waterzuinige uitvoeringen. Deskundigen uiten hun bezorgdheid over de toepassing van die waterzuinige toestellen. Zij vrezen voor onvoldoende veilige situaties. Verminderde waterstromen in bestaande rioleringsinstallaties leiden vaker tot verstoppingen en daardoor tot onhygiënische en soms ziekmakende situaties. Kleinere waterstromen in bestaande waterleidinginstallaties kunnen leiden tot een verslechtering van de waterkwaliteit en een groter risico op biofilmvorming en de daarin ongewenste groei van ziekmakende bacteriën, zoals Legionella en Pseudomonas. Op het symposium wordt specifiek ingegaan op het minimaliseren van de risico’s van biofilms in ziekenhuizen, met name binnen de componenten van het waterleidingsysteem.
Transportmechanisme van vaste afvalstoffen
In meerdere landen doet men onderzoek naar het transportmechanisme van vaste afvalstoffen in de gebouwriolering bij minder spoelwater vanuit closets. Ook de zelfreinigende prestatie van de riolering bij verdere waterbesparende praktijken wordt in kaart gebracht. Wetenschappers van de Wageningen University and Research onderzoeken een nieuw systeem van vrijvervalriolering met kleinere buizen waarin de concentratie van vaste stoffen in het huishoudelijk afvalwater, door het verminderen afvalwater en het van de hoeveelheid stof, omhoog moet. Dat moet het terugwinnen van fosfaat uit afvalwater op de rioolwaterzuiveringsinstallatie gemakkelijker en goedkoper maken. Fosfaat is een essentiële grondstof, die eindig is en al op korte termijn zal opraken.
Softwaretool voor koud- en warmwaterverbruik
Op het symposium presenteren verschillende landen onderzoeksresultaten en stelt men nieuwe rekenmethoden voor. De Universiteit van São Paulo, Brazilië, presenteert een stochastische simulatiemodel voor de watervraag in woongebouwen. Vanuit Nederland introduceert KWR Watercycle Research Institute het stochastische simulatiemodel Simdeum waarvoor in veel landen belangstelling bestaat. Simdeum betreft een softwaretool waarmee het koud- en warmwaterverbruik op zeer kleine tijdschaal en kleine ruimte schaal kan worden gesimuleerd; voor woningen en voor utiliteitsbouw.
Buitensporige luchtdrukpieken
Op de lijst van 40 lezingen en circa 15 posterpresentaties die tijdens het internationaal symposium plaatsvinden staan verder onder meer studies naar buitensporige luchtdrukpieken in standleidingen van hoge gebouwen, de invloed op het leegtrekken van watersloten in stankafsluiters als gevolg van grote windsnelheden langs de regenkappen op dakuitmondingen van riolering-ontspanningsleidingen, de effecten van geïnduceerde sifonage in stankafsluiters en de verdampingssnelheid van watersloten in stankafsluiters. Ook staan er lezingen op het programma over de invloed van de drinkwatertemperatuur bij het leveringspunt op het energieverbruik van warmtapwatersystemen, het vermijden van warmteoverdracht via de warmwateraansluiting op de koudwateraansluiting van een wandmengkraan, en een Belgische evaluatie van het risico van Legionella spp. ontwikkeling in leidingwaterinstallaties.
Aanmelden voor het symposium kan hier. Het symposium is een initiatief van het International council for research and innovation in building and construction (CIB) en wordt georganiseerd door TVVL.
ISSO-kwaliteitscertificaat voor tapwaterconfigurator
Technisch groothandel Rensa heeft een praktische tool ontwikkeld voor het samenstellen van een systeem voor warmtapwater. De tool is getoetst en heeft nu ook een ISSO-kwaliteitscertificaat. “Met de validatie van ISSO weten we zeker dat de nieuwste rekenmethodes goed worden toegepast”, legt Patrick Jansen uit. Hij is hoofd Innovatie & Kennismanagement bij de groothandel. “De tool bespaart de ontwerper en installateur veel tijd. Maar dan moet deze wel naar behoren functioneren.”
“Een tool neemt de functie over van onze technisch geschoolde medewerkers”, vervolgt Jansen. “Om die reden laten we onze tools uitgebreid testen door externe partijen met de meeste actuele kennis van een bepaald systeem. Op het gebied van tapwaterberekeningen is dat ISSO. De gevalideerde tool voor warmtapwater is de eerste van een reeks. Op termijn verschijnen ook tools voor alle andere systemen uit ons assortiment, waaronder vloerverwarming, ventilatie, warmtepompen en PV-panelen.”
Jaarlijkse controle
De tool voor warmtapwater is ontwikkeld op basis van de kennis van technisch geschoolde Rensa-medewerkers en onder meer ISSO-publicatie 55 ‘Tapwaterinstallaties in woon- en utiliteitsgebouwen’. De publicaties van ISSO, samengesteld in samenwerking met diverse partijen uit de installatiesector, zijn standaarden in onder meer richtlijnen en berekeningen. Werkt een product, software, project of opleidingstraject volgens deze publicaties, dan kan ISSO een audit uitvoeren. Zo heeft ISSO de tool van Rensa getoetst op de correcte uitkomsten van de automatische berekeningen. De toetsing van de tool keert jaarlijks terug. Zo worden de actualiteit en de kwaliteit gewaarborgd.
Jubilerend Bad in Beeld vernieuwd logo en huismerk
Het samenwerkingsverband voor zelfstandige ondernemers in de badkamerbranche ‘Bad in Beeld’ bestaat 10 jaar. Bij deze franchiseformule zijn momenteel 46 vestigingen aangesloten. De formule is gericht op het middensegment van de badkamerbranche. Bad in Beeld helpt zelfstandige sanitair ondernemers om hun onderscheidende kracht ten opzichte van de lokale concurrenten te vergroten. Het jubileum was aanleiding om een nieuw logo en huismerk te laten ontwerpen. Het nieuwe beeldmerk is de start voor een vernieuwde online aanpak, waarbij inspiratie en oriëntatie een centrale rol spelen.
Ondernemers die zijn aangesloten bij Bad in Beeld kunnen hun inkoopkracht bundelen, wat hen in staat stelt om competitieve prijzen in de markt neer te zetten. Ook biedt Bad in Beeld consumentengaranties die gecommuniceerd worden richting consumenten. Daarnaast biedt Bad in Beeld haar leden diverse marketingdiensten aan met behoud van eigen identiteit.
Het nieuwe huismerk BRON moet voor onderscheidend vermogen op de winkelvloer zorgen. BRON is exclusief verkrijgbaar bij de Bad in Beeld ondernemers en bestaat uit een lijn producten die de komende periode bij de ondernemers in de showroom te zien zijn.
Nieuwe internationale norm voor telling van Legionella gepubliceerd
De nieuwe internationale norm voor de telling van Legionella in water is gepubliceerd. NEN-EN-ISO 11731 vervangt een aantal bestaande normen en is van toepassing op verschillende watertypen, zoals: drink-, industrie-, afval-, koel- en oppervlaktewater. De beschreven methoden kunnen ook gebruikt worden voor bijvoorbeeld biofilms.
NEN-EN-ISO 11731:2017 ‘Water – Telling van Legionella’ vervangt de volgende normen:
-NEN 6265:2007 ‘Water – Detectie en telling van Legionella’
-NEN 6266:2014 ‘Water – Toelichting bij de detectie van Legionella volgens NEN 6265’
ISO 11731:1998 ‘Water quality – Detection and enumeration of Legionella’
-NEN-EN-ISO 11731-2:2008 ‘Water quality – Detection and enumeration of Legionella – Part 2: Direct membrane filtration method for waters with low bacterial counts’
NEN-EN-ISO 11731 heeft een Nederlands voorwoord, waarin de aanpassingen die gelden voor de Nederlandse situatie worden weergegeven. Deze aanpassingen zijn van toepassing op het onderdeel ‘monstername’. In de Regeling legionellapreventie in drinkwater en warm tapwater van het Ministerie van IenM, wordt voor het nemen en analyseren van monsters een verwijzing gemaakt naar NEN 6265. Doordat deze NEN-norm nu is vervangen door NEN-EN-ISO 11731, ligt het in de rede dat de Regeling legionellapreventie in drinkwater en warm tapwater ook wordt aangepast (zeer waarschijnlijk per 1 januari 2018). NEN-EN-ISO 11731 wordt dan hierin opgenomen. Voor geaccrediteerde laboratoria zal naar verwachting bij de aanpassing van de Regeling legionellapreventie een redelijke overgangsperiode worden gehanteerd (van bijvoorbeeld één jaar) om NEN-EN-ISO 11731 te implementeren en accreditatie te verkrijgen.
Effect Legionella
Onderzoek naar de aanwezigheid van Legionellabacteriën in water wordt uitgevoerd, omdat aerosolvorming van water dat besmet is met deze bacteriën kan leiden tot longontsteking (legionellose) – vooral bij personen met een verminderde weerstand. Een mogelijke bron kan bijvoorbeeld een leidingsysteem voor heet-/koud water zijn. NEN-EN-ISO 11731 specificeert kweekmethoden om Legionella te detecteren en een schatting te kunnen geven van de aantallen in de onderzochte watermonsters. Er zijn minstens 61 soorten Legionella beschreven. Niet al deze soorten zijn kweekbaar en daarom zal deze norm niet op alle soorten Legionella van toepassing zijn.
Symposium ‘Van NEN 6265 naar NEN-EN-ISO 11731’
Bij voldoende interesse, zal in het najaar een symposium georganiseerd worden om uitleg te geven over hoe de stap te maken van NEN 6265 naar NEN-EN-ISO 11731. Onderwerpen die aan bod kunnen komen zijn onder andere de achtergronden van de voorbehandeling watermonsters, keuze voedingsbodems en de verschillende procedures.
Vooral collectieve leidingwaterinstallaties van woongebouwen vaak besmet met Legionella
Cor van de Wal, specialist op het gebied van bacteriologisch onderhoud van drinkwaterinstallaties, schat het aantal met Legionella besmette watermonsters op 25%. Opvallend is dat met name de collectieve leidingwaterinstallaties van woongebouwen van Verenigingen van Eigenaren vaak besmet zijn. “Een Quick scan ofwel een ‘risicoanalyse light’ blijkt in de praktijk een goede ingang om bij Verenigingen van Eigenaren aandacht te vragen voor legionellaveilige installaties.” Van de Wal deelt zijn praktijkervaringen over het reinigen en desinfecteren van met legionella besmette leidingwaterinstallaties binnenkort op het Nationaal Congres Sanitaire Technieken.
Verschillende technieken
Na het uitvoeren van brononderzoeken en de nodige aanpassingen van de leidingwaterinstallaties volgt het reinigen en desinfecteren van de besmette installaties. Voor het reinigen en desinfecteren van met legionella besmette leidingwaterinstallaties zijn verschillende technieken beschikbaar (thermisch, chemisch, mechanisch en/of een combinatie). “De kunst is het ‘recept’ zo te kiezen dat aantasting van leidingmaterialen minimaal is”, weet Van de Wal, werkzaam bij Aquador. “Maar dat is wel een lastig probleem als in een installatie meerdere materialen zijn toegepast.” Hoe dat aan te pakken bespreekt Van de Wal op het congres. Hij wijst erop dat bronopsporing essentieel is, reinigen en desinfecteren is vervolgens de ‘poetsdoek’.
Voorschriften en richtlijnen
Op het congres, 19 juni in de Flint in Amersfoort, wordt verder aandacht besteed aan de wijze waarop kan worden voldaan aan de in NEN 1006:2015 vastgelegde ‘Algemene voorschriften voor leidingwaterinstallaties’ en aan de daarop aansluitende richtlijnen in de herziene Waterwerkbladen en de herziene ISSO-publicatie 30 ‘Leidingwaterinstallaties in woningen’.
Drukschommelingen in leidingwaterinstallatie oorzaak temperatuurvariaties douchemengkranen
Drukschommelingen in de leidingwaterinstallatie zijn de oorzaak van temperatuurvariaties bij douchemengkranen. Dit concludeert een werkgroep van TVVL en Uneto-VNI in een gezamenlijk onderzoek. De resultaten hiervanvan bieden richtlijnen voor het ontwerpen van leidingwaterinstallaties om de temperatuurvariatie voor de gebruiker te beperken. Walter van der Schee, voorzitter van de werkgroep: “Het is goed dat we een keer de oorzaak van temperatuurvariaties bij douchemengkranen onder de loep hebben genomen en met richtlijnen komen om die variaties te voorkomen. Dit reduceert gevaar voor verbranding tijdens het douchen en verhoogt het douchecomfort.”
Tijdens het congres Nationale Sanitaire Technieken op maandag 19 juni komen het rapport en de resultaten uitgebreid ter sprake.