Het RIVM heeft vorige week stilzwijgend de ventilatierichtlijn aangepast. Het advies is om waar mogelijk zoveel mogelijk verse lucht toe te voeren in systemen die gebruikmaken van recirculatie. Aanleiding is het onderzoek van het aantal besmettingen in een verpleeghuis in Maassluis. Techniek Nederland is verrast door het stilzwijgend wijzigen van de ventilatierichtlijn door het RIVM en roept op tot grotere transparantie.

De laatste weken is er veel media-aandacht geweest voor de mogelijke besmetting door aerosolen, de kleine, zwevende druppels die mensen uitstoten bij spreken, zingen en niezen. Er is steeds meer aanleiding om ook deze aerosolen te verdenken van het overbrengen van het coronavirus. Deze mogelijke besmettingsroute werd tot vorige week door het RIVM ontkend.

Verse lucht toevoeren
Nu roept het RIVM op zoveel mogelijk verse lucht toe te voeren in ruimten waar meerdere mensen langere tijd verblijven en daarbij het recirculeren van lucht zo veel mogelijk te vermijden. Er zijn systemen, zoals airconditioning, die lucht in één gemeenschappelijke ruimte recirculeren. Bij dit proces wordt de lucht niet ververst. Hierbij is verspreiding van zowel druppels als eventuele aerosolen verder dan 1,5 meter niet uit te sluiten, hoewel hard bewijs daarvoor nog ontbreekt. Uit voorzorg wordt geadviseerd om recirculatie binnen één ruimte waar meerdere personen gedurende langere tijd bij elkaar zijn zo veel mogelijk te vermijden en de lucht voldoende te verversen.

Gebruik de deskundigheid van de sector
Techniek Nederland doet een dringende oproep aan het RIVM om gebruik te maken van ventilatie-specialisten van onze sector. Voorzitter Doekle Terpstra: “Ventileren is een complex vakgebied. Virologen zouden meer met onze deskundigen en wetenschappers moeten overleggen om tot betere analyses en goede richtlijnen te komen. Ik dring aan op directe, verdergaande samenwerking tussen RIVM en deskundigen uit onze sector.”

Vóór de herfst controleren
Al eerder gaf Techniek Nederland aan dat de ventilatie in veel gebouwen niet aan de minimumeisen van het Bouwbesluit voldoet. Ook in scholen is de situatie zorgwekkend. Uit onderzoek blijkt dat de ventilatie in een kwart van de schoolgebouwen onvoldoende is. Het RIVM benadrukt dat een goede ventilatie van belang is voor een gezond binnenklimaat. Nu komt daar dus bij dat er zoveel mogelijk gebruik moet worden gemaakt van verse buitenlucht.

Aanvullende maatregelen zijn nu al mogelijk, maar niet verplicht
Techniek Nederland en de twee kennisorganisaties in de installatiebranche, TVVL en ISSO, adviseren al langer om aanvullende maatregelen te nemen. Daarmee kan de eigenaar van een gebouw een hoger ‘ventilatievoud’ tot stand brengen. Het ventilatievoud geeft aan hoeveel keren per uur de lucht in een ruimte wordt ververst. Ook is het raadzaam om recirculatie van lucht te minimaliseren en na te gaan of toepassing van filters en andere luchtreinigende apparaten zinvol is. Deze maatregelen zijn vooralsnog niet verplicht.

Doekle Terpstra, voorzitter van Techniek Nederland, heeft opnieuw een brief gestuurd naar Jaap van Dissel van het RIVM waarin hij vraagt heldere en eenduidige informatie te geven over het verband tussen ventilatie en corona. Dit omdat er opnieuw verwarrende berichten in de media zijn verschenen over het belang van ventilatie bij het voorkomen van coronabesmettingen. Natuurkundigen en medisch onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam (UvA) stellen vast dat kleine druppeltjes (aerosolen) langer in de lucht blijven hangen. Volgens het UvA-onderzoek vermindert ventileren het aantal aerosolen. Is daarmee dan tóch aangetoond dat goede ventilatie de verspreiding van het virus tegengaat?

Eerder deze maand stelde Doekle Terpstra ook al vragen aan het RIVM over het verband tussen ventilatie en corona. Het RIVM stelde toen dat er geen bewijs is dat beter ventileren leidt tot minder coronabesmettingen. Maar dat was vóórdat het hierboven genoemde UvA-onderzoek naar buiten kwam. Alle reden voor een nieuwe brief van Techniek Nederland aan het RIVM.

Vier vragen aan het RIVM
De technisch dienstverleners en installateurs die bij Techniek Nederland zijn aangesloten krijgen steeds meer vragen over de effecten van ventilatiesystemen op het coronavirus. De brancheorganisatie vindt het belangrijk haar leden en hun klanten hierover correct en feitelijk te kunnen informeren. Daarom legt Techniek Nederland vier vragen voor aan het RIVM naar aanleiding van het UvA-onderzoek:
- Is het UvA-onderzoek reden om uw mening ten aanzien van de rol van ventilatiesystemen en de kans  op besmetting met het coronavirus te herzien?
- Is het UvA-onderzoek aanleiding om na te gaan of goede ventilatiesystemen de kans op besmetting kunnen verkleinen?
- Is het UvA-onderzoek aanleiding om te onderzoeken of kleine waterdruppeltjes (aerosolen) gevaar opleveren voor overdracht van het coronavirus?
- Is het UvA-onderzoek aanleiding om alsnog aanpassing van ventilatiesystemen te adviseren om besmetting met het coronavirus te voorkomen?

Verspreiding van corona via de lucht niet aangetoond
In een reactie op de eerste brief die Techniek Nederland over dit onderwerp stuurde liet RIVM weten: ‘dat niet is aangetoond dat het coronavirus zich via de lucht verspreidt, dat er geen aanwijzingen zijn dat ventilatiesystemen een rol hebben gespeeld bij de verspreiding van het virus en dat aanpassing van ventilatiesystemen niet nodig is voor de bestrijding van het coronavirus.’

Ventilatie is wél belangrijk
Het RIVM benadrukte in de reactie op de eerste brief dat goede ventilatie belangrijk is en blijft. Niet om daarmee de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, maar wél om een prettig en gezond binnenklimaat te creëren. Installateurs zouden daarom de geldende richtlijnen en onderhoudsinstructies moeten volgen. Zolang het standpunt van het RIVM niet verandert, blijft dat het advies van Techniek Nederland aan de leden.